Morgunblaðið - 10.09.1982, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. SEPTEMBER 1982
55
Landverkafólk og sjómenn
„Að visu tíðkast vfirleitt tvisvar sinnum sex tíma vaktir, a.m.k. á togurum, en
þegar mikið er að gera — og takið eftir, landverkafólk, að það er oft mikið
að gera, þó að það sé ekki endilega alltaf af því að það fiskist svo mikið — þá
er oft unnið í 18 og jafnvel 20 tíma á sólarhring, án þess að það sé greidd
yfirtíð.“
Þór Jónsson, Keflavík, skrifar:
„I Velvakanda 7. september sl.
skrifar „Landverkamaður" um
laun sjómanna og ekki sá fyrsti og
varla sá síðasti sem það gerir. Að
vísu beinir hann máli sínu og
spurningum til Óskars Vigfússon-
ar, formanns Sjómannasambands-
ins, en ég er ekki að svara þessu
bréfi fyrir Óskar, né þessu bréfi
frekar en öðrum álíka, heldur
langar mig til að segja mitt álit á
þessum málum yfirleitt.
Landverkafólk hefur um ára-
raðir séð ofsjónum yfir launum
sjómanna og oftast er þessu fólki
gersamlega ókunnugt um raun-
veruleg laun þeirra. Það horfir
eingöngu á hæstu tölur í fréttum,
gjarna frá aflahæstu bátum og
togurum, og yfirfærir á sjómenn
almennt.
Eg ætla ekki að tala um tíma-
kaup. Það vita allir sem kunnugir
eru þessum málum að er fárán-
legt. Þó er ég viss um það, að það
eru engar 40 krónur á tímann á
litlum bát, að ég tali nú ekki um ef
það verður aflabrestur, sem oft er.
Vinnan á bak við þessi laun er gíf-
urleg. Að vísu tíðkast yfirleitt
tvisvar sinnum sex tíma vaktir,
a.m.k. á togurum, en þegar mikið
er að gera — og takið eftir, land-
verkafólk, að það er oft mikið að
gera, þó að það sé ekki endilega
alltaf af því að það fiskist svo mik-
ið — þá er oft unnið í 18 og jafnvel
20 tíma á sólarhring, án þess að
það sé greidd yfirtíð.
Landverkamaður vinnur sína 8
tíma á dag, og ef hann vinnur þar
Leiðréttingar
í dálkunum „Þessir hringdu" í
blaðinu í gær urðu þau mistök að
ein af klausunum „Tókum þann
kostinn að fara að heiman", varð
viðskila við höfund sinn, Erlu
Stefánsdóttur, sem einnig ræddi
um „Tvær hliðar á sama fyrir-
bæri“.
- O -
í kvæði Kristjáns frá Djúpalæk,
Dagur Austan, sem birtist hér í
þættinum 31. ágúst, varð prent-
villa í einu erindanna og þykir rétt
að birta það aftur, um leið og
Kristján er beðinn velvirðingar á
mistökunum:
Áleitnar huldur heilla manns þrá úr vegi,
hlúðin nær skammt frá draumanna bjarta eldi.
hvrstum er allt, sem þorstanum svalar, drykkur,
þreyttum er hjarnið friðandi sæng að kveldi.
(>g hver getur skilið andann, sem yfirgefur
alfaraleið, og snúið til jökla hefur?
fram yfir, fær hann greidda yfir-
tíð. Og eins er með laugardaga og
sunnudaga, að ekki sé talað um
hátíðisdaga. Vaktavinnufólk vinn-
ur jafnvel á nóttinni og fær vakta-
álag á sín laun. Sjómenn vinna
vaktir jafnt á nóttu sem degi án
vaktaálags. Þegar landverkafólk
vinnur utan síns umdæmis, fær
það frítt fæði eða dagpeninga
aukalega. Sjómenn fá hvorki fritt
fæði né dagpeninga. Landverka-
fólk sem vinnur störf sem út-
heimta mikið vinnufataslit fær
oftast vinnuföt hjá atvinnu-
rekanda, sloppa eða eitthvað slíkt.
Sjómenn fara að meðaltali með
tvenna til þrenna vinnuvettlinga í
einni veiðiferð. Sjógalli sem kost-
ar u.þ.b. 1000 kr. endist ekki lengi.
Sjómenn fá engin vinnuföt greidd
hjá útgerð eða ríki.
Af aflaverðmæti er tekin ákveð-
in prósenta í oiíu- og nýbygg-
ingarsjóð, áður en afli er tekinn til
skipta til sjómanna. Ekkert sam-
bærilegt er tekið af launum land-
verkafólks.
Það má lengi telja upp mismun-
inn á launum og kjörum land-
verkafólks og sjómanna. Þetta
tvennt er ekki sambærilegt á
neinn hátt. Það eina sem það á
sameiginlegt er að stundum koma
inn peningar og stundum ekki.
Þess vegna finnst mér, að land-
verkafólk eigi ekki að vera að ríf-
ast um hluti sem það veit ekkert
um. Hví getur það ekki unnt sjó-
mönnum þess að fá meira í sín
launaumslög, þó að ekki væri
nema sem umbun fyrir að vera
fjarri heimilum sínum. Að vísu er
þarna um litla umbun að ræða,
þegar á heildina er litið, en það
væru trúlega fáir fjölskyldumenn
á sjó í dag, ef hennar væri ekki að
vænta. Því mátt þú trúa, „land-
verkamaður á Snæfellsnesi". Hef-
ur þú unnið til sjós? Ég held varla.
GÆTUM TUNGUNNAR
Sagt var: Urslit kosninganna ullu nokkrum vonbrigðum í
flokknum.
Rétt væri: Úrslitin ollu vonbrigðum. (Ath.: uilu er af að
vella en ekki valda.)
tvö sex ára gömul börn og þekki
það vel, að bðrn á þessum aldri
geta ekki staðið í vögnunum, þau
hreinlega valda sér ekki og detta
ef einhver slinkur kemur á vagn-
inn í akstri. Því skil ég það vel, að
móðirin sem „farþegi" minnist á
skuli ekki hafa látið dóttur sína
standa. Kannski var hún líka
þreytt og treysti sér ekki til að
sitja undir telpunni. Aftur á móti
finnst mér að eldri börn, t.d. 8—9
ára gömul, eigi að geta sýnt þá
kurteisi að standa upp fyrir full-
orðnu fólki.
Ekki heppilegt
til eftirbreytni
„Annar farþegi" hringdi og hafði
eftirfarandi að segja: — Það var
„farþegi" að skrifa í dálka þína og
kvarta yfir því að börn sætu sem
fastast í sætum sínum í strætis-
vögnum, en stæðu ekki upp fyrir
fullorðnu fólki. Ég er ekki á sama
máli og þessi „farþegi". Börnin
borga sig inn í vagnana eins og
aðrir farþegar og eiga rétt á sæt-
um á alveg sama hátt og þeir. Hitt
er það, að ég hef margoft séð börn
standa upp fyrir fullorðnu fólki og
það ekki svo mikið sem sagt
„þakka þér fyrir" eða brosað til
þeirra, en ég hef aldrei séð fullorð-
ið fólk standa upp fyrir barni, þeg-
ar það t.d. kemur þreytt og lúið
inn í vagninn með þunga skóla-
tösku eða eitthvað þvíumlíkt. Ég
hef hins vegar séð það sem mér
hefur þótt fjarskalega miður, að
fólk hefur gengið að börnum í sæti
og stjakað geðvonskulega við þeim
og sent þeim tóninn. Slík fram-
koma er ekki heppileg til eftir-
breytni fyrir börnin.
Hvar er stödin
niður komin?
Félagi í björgunarsveitinni Ing-
ólfi hafði samband við Velvakanda
vegna talstöðvar sem hvarf úr
vörslu sveitarinnar, meðan á leit
stóð við Þingvallavatn um versl-
unarmannahelgina. Hann sagði:
— Þessi stöð er af gerðinni Motor-
ola PT 400, grá að lit og merkt
björgunarsveitinni. Stöðvar eins
og þessi eru mjög dýrar, en koma
engum að gagni nema þeim sem
nota tíðnir björgunarsveitanna.
Ég bið þá sem geta gefið upplýs-
ingar um það hvar stöðin er nú
niður komin að láta vita í síma
27000.
Við þökkum
fyrir frábœrar móttökur sem við höfum fengið eftir að við
tókum við Naustinu.
Nú höfum við tekið þá ákvörðun að baðstofan (vfnstúkan)
verði aðeins opin fyrir matargesti.
Vonumst við til að matargestir kunni að meta þetta og njóti
þar Ijúffengra veitinga f verulega notalegu umhverfi.
Einar Árnason yfirmatreiðslumaður hefur sett
saman tvo glæsilega matseðla sem boðið verð-
ur upp á í kvöld og annað kvöld.
KAVÍAR í vodkahlaupi með eggjarauðu og lauk framreitt
með ristuðu brauði.
NAUTABUFFSTE!K með beikonsneið og hnetum fram-
reitt með bakaðri kartöflu. hvitlaukssmjöri, grilluðum
tómötum. sveppum og hrásalati.
— O —
Rjómalagaður melónuís með portvínskremi.
ALLTAF A LAUGARDÖGUM
SKITUGASTUR AF ÖLL-
UM SKEPNUM GUDS
Ýmislegt úr hversdagsheimi víkinganna og
lýsing Araba nokkurs, sem kynntist þeim.
VIRKIÐ I SUÐURGÖTU
Björn Steffensen skrifar um þetta fræga
deilumál frá nýrri hlið.
HREINDYRIN — ÍSLENZK
NÁTTÚRUPRÝÐI

Vönduð og menningarleg helgarlesning
AUGtVSfNGASTOFA KRISTlNAft HF