Morgunblaðið - 21.12.1982, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1982
57
Ekki sætsúpa
Bókmenntír
Erlendur Jónsson
Albert Goldman: ELVIS.
411 bls. Björn Jónsson íslenskaði.
Almenna bókafélagið. Reykjavík,
1982.
Löngum hefur tíðkast að stór-
stjörnur í kvikmyndaheiminum og
skemmtanalífinu fengju sínar
ævisögur. Fyrrum voru þær eitt-
hvað á þessa leið. Fyrst var sagt (
oftast með svipuðu orðalagi í bók
eftir bók): Ekki hefur líf hans allt
verið rósum baðað. Síðan var sagt
frá rómantískri fátækt í bernsku
og æsku, skammsýnum og heimsk-
um mönnum sem sáu ekki hvað í
snillingnum bjó og lögðu stein í
götu stjörnunnar, síðan upphafi
frægðarferils og loks var lýst
daglegu lífi hetjunnar á stjörnu-
himninum, sem var nú oftast hið
mesta fyrirmyndarlíf. Sem sagt:
sætsúpa með negulnöglum.
Skemmst er frá að segja að
þessi langa og nákvæma ævisaga
rokkkóngsins er öll á annan veg.
Þetta er nærmynd, ef svo má
segja. Ýmislegt kemur að vísu
heim við hið algenga mynstur
sagna af fyrrgreindu tagi, t.d. fá-
tækt í æsku. Nema hvað hún var
ekki rómantísk heldur ömurleg.
Elvis var ekki sú hetja í daglega
lífinu, ekki sá »töffari« sem unga
fólkið vildi láta hann vera, heldur
veikgeðja, kjarklítill og einmana
ungur maður sem tilviljanir — að
ógleymdum vissum eiginleikum
auðvitað, þar með töldu útliti sem
með lagfæringum höfðaði til
ungra stúlkna — skutu upp á him-
ininn.
Höfundur segir um Presley-
goðsögnina eins og hann kallar
hana að hún sé ærið ótraust sem
ævisaga. »Hvað sáu stúlkurnar
eiginlega sem ærði þær svona ger-
samlega?* spyr höfundur. Og
»hvers vegna fór Elvis Presley
aldrei í hljómleikaferð til út-
landa?« Hvort tveggja átti sér
orsakir sem höfundur útskýrir.
Ég dreg þá ályktun af þessari
ævisögu að Elvis Presley hafi
hreint ekki verið merkilegri per-
sóna en hver annar — nema þá
fyrir frægðina ef merkileg skyldi
kallast.
Menning og ómenning tuttug-
ustu aldar einkenndist öðru frem-
ur af ofurmennadýrkun. Frægð-
arpersónur eru búnar til. Venju-
legur pitlur eða stúlka, sem getur
sungið eða leikið, skapar sér til-
tekið útlit og framkomu, oft með
ýtni og handleiðslu annarra, og
verður með dyggilegri aðstoð fjöl-
raiðla og fjármálavalds átrúnað-
argoð og fyrirmynd — og frægari
en Napóleon.
Ef svo vill til — eins og oft hef-
ur gerst — að frægðin lyftir við-
komandi persónu frá örbirgð til
JfltiT£imblahib
Áskriftarsíminn er 83033
Elvis Presley
auðæfa kemur oftast í ljós að
beinin eru ekki nógu sterk til að
þola hina góðu daga. Svo fór um
Elvis. Hann sökk í fen ofneyslu og
eituriyfja, það er að segja ef mað-
ur tekur þessa ævisögu trúanlega,
sem ég tel nú raunar enga ástæðu
til að rengja. Um fertugt hafði
»Elvis Presley unnið sér inn eitt
hundrað milljónir dala — og var
auralaus!« Stjarnan féll frá fyrir
aldur fram og »voru hvorki meira
né minna en ellefu lyf í líkama
Elvis þegar hann andaðist.*
Nokkrar myndir eru í bókinni,
þar með talin ein þar sem þeir
takast í hendur, rokkstjarnan og
Nixon forseti.
Um íslenskan texta Björns
Jónssonar er ýmislegt gott að
segja, en einnig hitt og annað sem
ég hnaut um og líkaði ekki, t.d.:
»... við sjáum öfgana...» Sumt,
sem mér þótti ekki nógu gott,
kann þó að stafa af prentvillum.
Að lokum þetta: Ég hélt að bók
þessi hlyti að vera öðru vísi en hún
er. Og það verður ekki sagt um
allar bækur að þær komi manni
þannig á óvart.
Dunandi Jólastemma
með Didda fiðlu
Hljóm-
plotur
Arni Johnsen
Diddi fiðla lætur fiðluna sína
hlæja og gráta í senn ef hann vill
það við hafa og á nýju jólaplöt-
unni hans, Jólastemmu með
Didda fiðlu, lætur hann fiðlu-
bogann túlka á snilldarlegan
hátt þátt fiðlunnar í þessari
ágætu plötu. Það er engin tilvilj-
un að Sigurður Rúnar Jónsson er
kallaður Diddi fiðla, því hann
hefur löngum haft mun betri
stjórn á fiðlunni en sjálfum sér
þótt engin ástæða sé til að
kvarta yfir þessum lífsglaða
manni, nema síður sé.
Það er ekki hverjum sem er
gefið það að geta töfrað fiðluna,
eitt erfiðasta hljóðfærið í stórri
fjölskyldu, en Diddi fiðla hefur
vissulega hlotið þessa náð í
vöggugjöf og er ekki að undra
miðað við þá sem hann á að.
Á Jólastemmu Didda eru 10
erlend lög í útsetningu og flutn-
ingi Sigurðar Rúnars Jónssonar
og hljómsveitar, en platan var
hljóðrituð í Studio Stemmu hf.
og Fossvogskirkju í nóvember
1982 af Gunnari Smára Helga-
syni. Diddi hefur sjálfur útsett
lögin og bera þau merki hans,
líflega útsett og flutt á allan
hátt með glæsibrag. Lögin eru
flest bandarísk, en það hefði ver-
ið skemmtilegt að heyra meira
af jólalögum frá öðrum löndum
og ef til vill tekur Diddi næst
fyrir norræn lög í þessum dúr,
það væri skemmtilegt. Sum lögin
á plötunni eru nokkuð útjöskuð,
en Diddi dubbar þau upp í nýjan
kjól með fiðlu sinni og félögum.
Lögin á Jólastemmunni eru:
Jólasveinninn kemur, Jóla-
sveinninn minn, Bjöllurokk,
Helga nótt, Snæfinnur snjókarl,
Klukknahljómur, Hvít jól, Ég sá
mömmu kyssa jólasvein, Hátíð í
bæ og Rudolf með rauða trýnið,
en öll eru þessi lög tengd jólun-
um, sum til þess að leiða hugann
að jólahátíðinni áður en hún
gengur í garð, önnur til þess að
leika á sjálfum jólunum.
Þrjátíu manna hljómsveit
hljóðfæraleikara úr Sinfóníu-
hljómsveit ísland, leika með
Didda á plötunni, enda er tón-
listin óaðfinnanleg og bezt lýst
með orðinu glæsibragur.
Mættum við fá meira að heyra
frá Didda fiðlu. Þessi ágæti tón-
listarmaður hefur löngum verið
svo upptekinn við að sinna öðr-
um í tónlistinni að sjálfur hefur
hann setið á hakanum, en mál er
að linni og hann fái notið sín
íslenzkri menningu til heilla.
Fjölhæfni hans má ekki fljóta út
um allt, en Jólastemman stendur
virkilega undir nafni.

Nú er fleytan í Nausti
Hér eru teknir tali þrír aldraðir skipstjórar:
Bessi Bakkmann Gíslason 80 ára, laeddur og uppalinn aö Sölvabakka í Húnavatnssýslu. Hann var sjómaður í 30 ár, stýrimaöur
eöa skipstjóri í 20 ár, en varö aö hætta á sjó vegna heilsubrests. Hefur nú í aldarfjóröung rekiö myndarlegt fiskverkunarfyrirtæki,
meö vélþurrkaöan fisk.
Bjarni Andrésson er 85 ára gamall, fæddur í Dagveröarnesi við Breiðafjörö, ólst upp í Hrappsey.
Hann var skipstjóri á eigin bátum í 40 ár, en sjómaöur í nærfellt hálfa öld.
Eyjólfur Gíslason er einnig 85 ára, fæddur og uppalinn í Vestmannaeyjum og
stundaöi sjó þaðan alla tíö. Hann var skipstjóri í 40 vertíðir og sjómaður yfir 50 ár.
Auk þess var hann frækinn „bjargmaöur" eins og títt er um þá Eyjabúa.
Þorsteinn Matthíasson
í dagsins önn
Rætt viö nokkra samferöamenn. Þetta er fimmta bókin í dagsins önn. Allar eru þær
sjálfstæðar og segja frá lífi og störfum alþýöufólks i þessu landi.
Þeir sem segja frá:
Friöbjörg Eyjólfsdóttir, húsfreyja Irá Kambsnesi Dal. — Gissur Gissurarson,
bóndi frá Selkoti, V.-Skaft. — Hjörtur Sturlaugsson frá Snartartungu Str., bóndi
Fagrahvammi Skutulsfiröi, V.-ís. —
Ólafur Gunnarsson, bóndi Baugs-
stööum Árnessýslu. — Hjónin Óskar.
Júlíusson smiður og Ingibjörg Sig- \
urðardóttir skáldkona, Sandgerði — \ \X\
Pétur Konráðsson sjómaður, Grund- ' ’ ......... **•''“
arfirði — Sigurður Eíríksson bóndi
Sandhaugum Bárðardal.

IWWSÞ, ^
'\+
vt\0

Vlví'*'

e'Cv''
MV6

»9
*****

3*.
«6

5
,

Bóndi er bústólpi
Þetta er þriöja bókin í bókaflokki þeim er byggist á frásögnum af merkum bændum
í þessu landi. Allar eru þessar bækur sjálfstæöar og gefa hver um sig góöar
upplýsingar um þróun íslensks landbúnaöar fram á okkar daga.
Hér er skrifaö um 13 bændur af 12 höfundum.
Þeir sem sagt er frá eru:
Albert Kristjánsson, Páfastööum, bræðurnir á Stóru-Giljá, Siguröur og Jóhannes
Erlendssynir, Gisli Þórðarson, Ölkeldu, Hallur Kristjánsson, Grishóli, Hermann
Jónsson, Yzta-Mói, Julius Bjarnason, Leirá, Þuríöur Ólafsdóttir (óöalskona í Ögri),
Sigmundur Sigurösson, Syöra-Langholti, Siguröur Snorrason, Gilsbakka, Sigur-
grímur Jónsson, Holti, Stefán Stefánsson, Fagraskógi, Sveinn Jónsson, Egilsstöö-
um.
Islenskir athafnamenn
Hér kemur önnur bókln um fólk í atvlnnulifinu. Þessar bækur eru geröar tll þess aö gefa nckkra innsýn
í starf framkvæmdamanna og um lelö nokkra lýslngu á margvíslegum atvinnurekstri landsmanna. Vlð
þessi er rætt: Hjónin Guöna Kristinsson bónda og Sigríöi Theódóru Sæmundsdóttur húsfreyju, Skaröi
Landi. Odd Kristjánsson frá Hjaröarbóli í Kolgrafarfiröl. Sigurbjörn Ólafsson frá Arnkötludal rafvirkja-
meistara (Skiparadío) Str. Reykjavík. Snorra Halldórsson frá Magnússkógum Dalas., húsasmíöa-
meistara Reykjavík. (Húsasmiöjan). Vigfús Jónsson, trésmiöameistara, fyrrv. oddvita með meiru,
Eyrarbakka.

Góðar bækur- fróðlegar bækur
ÆGISUTGAFAN
Bækur um atvinnuhætti og aldarfar