Morgunblaðið - 24.12.1982, Blaðsíða 13

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. DESEMBER 1982
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. DESEMBER 1982
21
píí>ír0itinMat>iíj>
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 150 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 12 kr. eintakið.
Friðarljós
Aðfangadagur jóla, hin
mikla hátíð kristinna
manna, gengur senn í garð.
Fagnað er fæðingu frelsar-
ans. Kirkjunnar menn um
heim allan hafa nú fyrir
þessi jól tekið höndum sam-
an um að gera „Frið á jörðu“
að kjörorði jólanna. Herra
Pétur Sigurgeirsson biskup
sagði á fundi með blaða-
mönnum á aðventunni: „Boð-
un friðar hefur auðvitað allt-
af verið einn megintilgangur
kirkjunnar. En á síðustu
tímum hefur borið meira á
þessum boðskap en oft áður.
Hvers vegna? Vegna þess
myrkurs sem nú grúfir yfir
heiminum. En myrkrið gerir
ljós kirkjunnar skærara.
Krafa um frið er mikilvæg-
asta krafa samtímans."
Vonin um frið hefur verið
stefið í ákalli kristinna
manna frá því á fyrstu jól-
um. „Dýrð sé Guði í upphæð-
um og friður á jörðu með
þeim mönnum, sem hann
hefur velþóknun á,“ sögðu
himnesku hersveitirnar sem
voru með englinum er boðaði
fjárhirðunum hinn mikla
fögnuð fyrstu jólanóttina, að
þeim og okkur væri frelsari
fæddur, Kristur Drottinn í
borg Davíðs. Friður með
réttlæti er æðsta krafa krist-
inna manna. Friður sem
sækir styrk sinn í umburð-
arlyndi og kærleika en styðst
ekki við spjótsodda eins og
sá friður sem mannkynið á
nú allt sitt undir, af því að
ekki hefur tekist að skapa
nægilegt traust milli þjóða
°g ryðja þar með úr vegi
undirrót vígbúnaðarkapp-
hlaupsins og óttans um að
hernaðaröflin muni láta til
sín taka telji þau ávinning af
árás meiri en tjónið sem þau
sjálf munu þola.
„Ef ég reyni að skýra við-
horf mitt til Guðs, sem í al-
heimi býr og þá trú sem ég,
vesæll maður, vil hafa, þá er
auðsvarað að kærleikann tel
ég grundvöll að öllu því góða
sem við eigum að tileinka
okkur í daglegu líferni, því
að kærleikurinn er hinn
sanni Guð í alheimi og það
besta í okkur sjálfum,“ sagði
Björn í Bæ, hinn trausti og
gamalreyndi fréttaritari
Morgunblaðsins, í viðtali hér
í blaðinu síðasta sunnudag í
tilefni af áttræðisafmæli
sínu. Er unnt að gefa
mönnum betra heilræði? Er
unnt að setja mönnum og
þjóðum betri reglu um sam-
skipti sín á milli?
Iðkendur kristinnar trúar
hafa löngum verið ofsóttir og
enn sitja við völd einræðis-
herrar sem telja áhrif sín í
hættu fái trúin að blómgast í
löndum þeirra. Kristnir
söfnuðir njóta sín best þar
sem frelsi er til orðs og æðis
og sagan sýnir jafnframt, að
í skjóli kirkjunnar, sem
veraldlegrar valdastofnunar,
þrífst ekki endilega umburð-
arlyndið. Hinn gullni meðal-
vegur er vandrataður í þessu
efni eins og jafnan endra-
nær, en við íslendingar
hljótum að geta sameinast
um þá skoðun, að íslensku
þjóðkirkjunni hefur gengið
bærilega og mætavel að rata
þennan meðalveg. Það færi
síður en svo vel á því, ef lýð-
ræðislegar umræður um
stríð og frið leiddu til þess,
að hin æskilega ímynd þjóð-
kirkjunnar raskaðist að
þessu Ieyti í hugum fólksins í
landinu. Því eins og jólin eru
friðarljós kristinna manna á
kirkjan að vera friðarljósið í
þjóðlífinu hvern dag, allan
ársins hring. Og nú á tímum
víðtækrar upplausnar og
vaxandi bölsýni er þörf á
öðru hér á landi en að láta
þetta ljós flökta eða draga úr
birtunni og ylnum frá því.
Trú veitir einstaklingnum
innri styrk og hefur bjargað
mörgum þegar allt annað
þrýtur. Til kirkjunnar líta
menn í þrá eftir þeim innri
friði, sem er jafnvel brýnna
að geta tileinkað sér nú á öld
upplýsingarinnar og hraðans
en áður fyrr, þegar fáfræði
manna var oft notuð til að
hræða þá í faðm kirkjunnar.
Kirkjan kallar á menn til sín
með öðrum hætti en áður og
skírskotunin til trúarinnar
hefur breyst þótt orðið og
boðskapurinn sé hinn sami,
hið heilaga orð stenst tímans
tönn, en tímarnir breytast og
mennirnir með.
Morgunblaðið árnar les-
endum sínum og landsmönn-
um öllum gleðilegra jóla í
þeirri fullvissu sem fram
kemur í lokaorðum jóla-
sálmsins hugljúfa, Heims
um ból:
Friður á jörðu, því faðirinn er
fús þeim að líkna, sem tilreiðir sér
samastað syninum hjá.
Teikningar: Valtýr Pétursson
Lofsöngur
;: liinsD’,
,ao*.ö MO**U*Si*í NÚMKÍAHi
y Tff'K,
KitH* *» ito'/fuO* tOA*
Ó, guð vors lands! Ó, lands vors guð,
vér lofum þitt heilaga, heilaga nafn.
Úr sólkerfum himnanna hnýta þér krans
þínir herskarar, tímanna safn.
Fyrir þér er einn dagur sem þúsund ár
og þúsund ár dagur, ei meir:
eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár,
sem tilbiður guð sinn og deyr.
Islands þúsund ár, —
eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár,
sem tilbiður guð sinn og deyr.
Ó, gúð! Ó, guð, vér föllum fram
og fórnum þér brennandi, brennandi sál,
guð faðir, vor drottinn frá kyni til kyns,
og vér kvökum vort helgasta mál.
Vér kvökum og þökkum í þúsund ár,
því þú ert vort einasta skjól.
Vér kvökum og þökkum með titrandi tár,
því þú tilbjóst vort forlagahjól.
Islands þúsund ár
voru morgunsins húmköldu, hrynjandi tár,
sem hitna við skínandi sól.
Ó, guð vors lands! Ó, lands vors guð,
vér lifum sem blaktandi, blaktandi strá.
Vér deyjum, ef þú ert ei ljós það og líf,
sem að lyftir oss duftinu frá.
Ó, vert þú hvern morgun vort ljúfasta líf,
vor leiðtogi í daganna þraut
og á kvöldin vor himneska hvíld og vor hlíf
9g vor hertogi á þjóðlífsins braut.
Islands þúsund ár
verði gróandi þjóðlíf með þverrandi tár,
sem þroskast á guðsríkis braut.
Matthías Jochumsson
Upprifjun á skeytasendingum
iönaðarráðherra og Alusuisse
Atburðarásin hefur verið hröð í álmálinu undanfarna daga eða
frá því, að Guðmundur G. Þórarinsson, alþingismaður og full-
trúi Framsóknarflokksins, sagði sig úr álviðræðunefnd vegna
ágreinings um vinnubrögð Hjörleifs Guttormssonar, iðnaðar-
ráðherra. Til upprifjunar og glöggvunar á stöðu málsins nú
þegar ráðherrann hefur sent Alusuisse tillögu um samkomulags-
grundvöll skulu höfuðatriðin rakin.
6. desember 1982
Guðmundur G. Þórarinsson
leggur til í álviðræðunefnd, að
iðnaðarráðherra leggi ákveðið
samningstilboð fyrir fulltrúa Alu-
suisse sem þá eru hér á fundi. í
tilboði Guðmundar felst meðal
annars að frá og með 1. febrúar
hækki raforkuverð um 20% úr
6.45 mills í 7.74 mills.
7. desember 1982
Viðræðum iðnaðarráðherra og
Alusuisse lýkur án niðurstöðu.
8. desember 1982
Guðmundur G. Þórarinsson seg-
ir sigúr álviðræðunefnd.
9. desember 1982
Iðnaðarráðherra gefur eftirfar-
andi yfirlýsingu á alþingi: „Ég
mun í næstu viku leggja fram til-
lögu í ríkisstjórn um einhliða að-
gerðir sem miða að hækkun j;af-
orkuverðs og leiðréttingu vegna
vantalins hagnaðar ISALs.“
ÍO. desember 1982
Aðalsamningamaður Alusuisse,
dr. Paul Múller, sendir Hjörleifi
Guttormssyni skeyti, þar sem
hann staðfestir að hann hafi tekið
að sér að mæla með upphafshækk-
un á raforku til álversins í
Straumsvík við stjórn Alusuisse,
ef iðnaðarráðherra sýni samn-
ingsvilja sinn í verki. Þetta skeyti
Múllers var svar við skriflegri ósk
iðnaðarráðherra frá 7. desember
um það, hvort Alusuisse teldi
óraunhæft fyrir íslendinga að
leggja fram tillögu um upphafs-
hækkun á raforkuverði án þess að
þeir samþykktu um leið hugmynd
Alusuisse um viðfangsefni frekari
samningaviðræðna. I skeyti sínu
vísar dr. P. Múller til þess, að hinn
10. nóvember hafi Alusuisse lagt
fyrir ríkisstjórn íslands heildar-
lausn á samningamálum við ís-
lendinga. Þessari hugmynd hafi
Hjörleifur Guttormsson hafnað
en þess í stað krafist einhliða, að
Alusuisse sýndi fram á, að það
vildi semja með því að samþykkja
strax bráðabirgðahækkun á raf-
orkuverði, sem tæki gildi til dæm-
is 1. apríl 1983. Dr. P. Múller setti
skilyrði fyrir því, að hann legði
fyrir stjórn Alusuisse að sam-
þykkja upphafshækkun á raforku-
verði:
1. Ríkisstjórn íslands samþykk-
ir að stækka megi álverið í
Straumsvík þannig, að tekið verði
í notkun þriðja framleiðslukerfið,
enda náist samningar um orku-
sölu til þess.
2. Ríkisstjórn Islands samþykki
þá breytingu á aðalsamningnum
um íslenska álfélagið (ÍSAL), að
Alusuisse sé heimilt að selja allt
að 50% af eignarhluta sínum til
annarra í stað 49% eins og nú er.
Ríkisstjórn íslands sé frjáls að
gerast eignaraðili að ÍSAL, enda
náist um það samkomulag. Þá seg-
ist dr. P. Múller reiðubúinn til að
fresta viðræðum um það skilyrði
Alusuisse að létt verði af félaginu
þeirri skyldu að kaupa jafnan ekki
minna en 85% af þeirri raforku
sem nauðsynleg er til að halda ál-
verinu í rekstri.
Hjörleifur Guttormsson svaraði
þessu skeyti frá Alusuisse sam-
dægurs. Hann segir þar, að sá
skilningur Alusuisse sé rangur að
hann hafni hugmynd fyrirtækis-
ins um viðfangsefni frekari samn-
ingaviðræðna en krefjist í staðinn
tafarlausrar upphafshækkunar á
orkuverði til ISAL. I svarskeytinu
minnist Hjörleifur ekki á þau tvö
skilyrði, sem dr. P. Múller setti
fram, en ráðherrann segist reiðu-
búinn til að halda viðræðum
áfram sé gengið að þessum skil-
yrðum:
1) íslendingar gangi að hug-
myndum Alusuisse um úrlausn
eldri deilumála (súrálsverð o.fl.)
með breytingum.
2) Alusuisse samþykki að leið-
rétting á orkuverði sé réttlætan-
leg og fallist á umtalsverða upp-
hafshækkun.
3) Báðir aðilar lýsi sig fúsa til
að ræða og semja um öll framtíð-
arsamskipti.
17. desember 1982
Alusuisse svarar skeyti iðnað-
arráðherra frá 10. desember. Þar
eru endurtekin meginatriðin úr
skeyti Alusuisse frá 10. desember.
Jafnframt er á það bent, að ekki
komi nægilega skýrt fram í hug-
myndum iðnaðarráðherra, hvaða
atriði hann vilji, að tekin verði af-
staða til af þremur lögfræðingum,
sem aðilar skipi til að fjalla um
eldri deilumál. Þá þurfi að liggja
fyrir í grundvelli að samkomulagi
þau atriði sem um verði rætt milli
aðila um framtíð ISAL. Loks legg-
ur Alusuisse fram til staðfest-
ingar, að samskipti Alusuisse og
íslensku ríkisstjórnarinnar séu nú
á grundvelli lagalega bindandi
samninga og samkomulag milli
aðila um endurskoðun á þeim
verði að vera með lögformlega
réttum hætti.
21. desember 1982
Iðnaðarráðherra sendir Alu-
suisse svar við skeytinu frá 17.
desember og segir í upphafi:
„Ráðuneytið telur að síðustu
skeytaskipti hafi ekki leitt til auk-
ins skilnings á því sem á milli að-
ila ber.“ Síðan kemur tillaga að
samkomulagsgrundvelli. Þar eru í
9 liðum talin þau atriði, sem gerð-
ardómur þriggja „sérfróðra ís-
lenskra lögfræðinga“ á að fjalla
um. Hefur því ekki áður verið
hreyft, að lögfræðingarnir séu all-
ir íslenskir. Jafnframt er lagt til,
að Alusuisse samþykki frá 1. janú-
ar upphafshækkun á raforku úr
6.45 í 10 mill, sem er hærri upp-
hafshækkun en iðnaðarráðherra
krafðist 6. maí 1982 en þá talaði
hann um 9.5 mill. Síðan hækki
raforkuverðið í 12.5 mill 1. apríl
1983, en 6. maí vildi ráðherrann
binda hækkun í 12.8 mill við þróun
heimsmarkaðsverðs á áli. Síðan
eru tíunduð þau atriði, sem aðilar
hafa sett fram í skeytum sínum og
fyrri umræðum en ekki tekjn af-
staða til þess skilyrðis, sem dr. P.
Múller hefur sett fyrir því að
hann mæli með upphafshækkun á
raforku við stjórn Alusuisse. Þá er
mælt með fundardögum 28. og 29.
desember, sem eru óaðgengilegir
fyrir Alusuisse sbr. ummæli
Ragnars Halldórssonar hér í blað-
inu í gær. Þá óskar ríkisstjórnin
að það verði skjalfest, að brostnar
forsendur og breyttar aðstæður
veiti henni „lagalegan rétt til að
krefjast endurskoðunar samn-
ingsákvæða með samningum éða
fá fram leiðréttingar í samning-
unum eftir öðrum löglegum leið-
um.“