Morgunblaðið - 06.02.1983, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. FEBRÚAR 1983
Minning:
Haraldur Gíslason
framkvœmdastjóri
Fæddur 28. scptember 1928
Dáinn 30. janúar 1983
Enginn veit sína ævina fyrr en
öll er. Það þyrmdi yfir mig, þegar
mér barst sú sorgarfregn síðdegis
sunnudaginn 30. janúar, að vinur
minn, Haraldur Gíslason, væri
látinn.
Nokkrum dögum áður höfðum
við verið tveir saman að vinna að
ákveðnu máli fyrir sveitarfélögin
á Suðurnesjum. Mér var að vísu
kunnugt um að Haraldur gekk
ekki heill til skógar, en af mikilli
karlmennsku lét hann slíkt ekki
hafa áhrif á líf sitt og starf.
Kynni okkar Haraldar hófust
1974, þegar við á sama tíma tókum
við sveitarstjórastörfum á Suður-
nesjum, Haraldur í Garði og ég í
Njarðvík.
Á þessum tíma var starfandi
samstarfsnefnd sveitarfélaganna
á Suðurnesjum sem í áttu sæti
sveitar- og bæjarstjórar. Nefnd
þessi var undanfari Sambands
sveitarfélaganna sem stofnað var
1978. Starf samstarfsnefndarinn-
ar árin 1974 til 1978 var ótrúlega
mikið. Unnið var að ýmsum merk-
um málum og kom Haraldur þar
mikið við sögu. Nefndarmenn
skiptust á um formennsku og í
hlut formanns á hverjum tíma
kom að gegna framkvæmdastjóra-
störfum, auk starfs síns sem sveit-
ar- eða bæjarstjóri.
í formennskutíð Haraldar voru
umsvif mikil. Unnið var að upp-
byggingu Dvalarheimilis aldraðra
í Garði sem hann bar allan hita og
þunga af, hafinn var undirbúning-
ur að byggingu Sorpeyðingar-
stöðvar Suðurnesja, Fjölbrauta-
skóla var komið á fót, o.fl., o.fl.
sem samstarf og samvinna tókst
um á Suðurnesjum.
Þegar Samband sveitarfélag-
anna var stofnað, lá beint við að
njóta reynslu og þekkingar Har-
aldar af málefnum sveitarfélaga
til að taka að sér framkvæmda-
stjórastarfið. Hefur það reynst
Sambandinu giftudrjúgt, hugur
Haraldar var alltaf bundinn starf-
inu, eflingu samstarfs sveitarfé-
laganna á Suðurnesjum og hafði
Haraldur ávallt mikinn metnað í
þá átt að auka og efla mátt og
megin Suðurnesja. Síðasta verk-
efnið sem hann vann að, var ein-
mitt í þeim dúr.
Haraldur var ákaflega heil-
steyptur maður, mikil vinur vina
sinna, raungóður og einn af þeim
vel gerðu mönnum sem aldrei
eignast óvini eða óvildarmenn.
Haraldur var alla tíð mikill séntil-
maður til orðs og æðis, húmoristi
mikill og glaður á góðri stund.
Heimili hans og hans ágætu
konu, Bjargar, ber vott um
smekkvísi þeirra hjóna, og að
heimsækja þau hjón, hvort sem
var í Garðinum eða að Sæviðar-
sundi, var mikill gleðigjafi. Þau
hjón voru alla tíð samhent og
samstillt í öllu sem þau tóku sér
fyrir hendur.
Það er sjónarsviftir og hér-
aðsbrestur þegar slíkir menn sem
Haraldur Gíslason falla frá á
besta aldri.
Ég og kona mín sendum þér,
elsku Björg mín og börnunum,
innilegar samúðarkveðjur, svo og
tengdaforeldrum, systkinum og
öðrum ættingjum og vinum Har-
aldar.
Orð eru svo lítilvæg á slíkri
stundu, en þegar ég nú kveð vin
minn, Harald, er mér efst í huga
minningin um drengskaparmann-
inn og félagann sem nú er horfinn
yfir móðuna miklu.
Guð blessi minningu Haraldar
Gíslasonar.
Albert K. Sanders
Oftast berast þær fregnir
snögglega, sem maður á síst von á
að heyra og spyr sjálfan sig, getur
þetta verið. Fyrir fáum dögum
hafði Haraldur Gíslason samband
við mig og tilkynnti mér að áform-
aður væri fundur formanna og
framkvæmdastjóra landshluta-
samtaka sveitarfélaga 11. mars
nk. í því tilviki tókst að venju með
okkur fjörugt samtal um sameig-
inleg verkefni og allt milli himins
og jarðar á þeim vettvangi, sem
báðir áttum sameiginlegan. Ekki
var þá að heyra bilbug á Haraldi
og hafði hann fullan hug á, sem
foringi okkar samstarfshóps, að
fundurinn í mars yrði sem best
undirbúinn.
Haraldur er fallinn í valinn.
Kallið gerir ekki hávær boð á und-
an sér. Við sem eftir erum í sam-
starfshópi forystumanna lands-
hlutasamtakanna söknum ágæts
samstarfsmanns og röggsams
leiðtoga á fundum okkar undan-
farin misseri, þegar hann hafði
veg og vanda af undirbúningi
þeirra. Ekki er vafamál að fundur-
inn í haust, sem haldinn var í
Keflavík, var mikilvægur í starfi
okkar og einn sá besti sem við höf-
um efnt til. Við nutum mikillar
gestrisni undir forystu Haraldar
Gíslasonar, framkvæmdastjóra
samtaka þeirra Suðurnesja-
manna. Þess vegna var nokkur til-
hlökkun hjá okkur að sækja næsta
fund á vegum Suðurnesjamanna.
Allir þeir sem kynntust Haraldi
gjörla vissu að hann hafði til að
bera sterkan persónuleika og
manngerð, þar sem saman fóru
glöggskyggni og hreinskilni,
ásamt baráttuanda, sem ekki hik-
aði við að troða nýjar leiðir til að
leggja þeim málstað lið sem átti
hug hans. Þess vegna valdist hann
til forgöngu og gat laðað að sér
menn til samstarfs og átaka, þótt
gæfi á bátinn á stundum og allir
væru ekki jábræður í sama anda.
Hann var drenglundaður og
mannlegur. Þetta gerði honum
kleift að nálgast menn í samstarfi,
þar sem öllu öðru var vikið til
hliðar, nema því verkefni sem
sameinast var um að leysa. Þessir
hæfileikar hans komu greinilega
fram í starfi hans sem sveitar-
stjóra á Vopnafirði, þar sem hann
naut stuðnings pólitískra and-
stæðinga, og þrátt fyrir ákveðnar
stjórnmálaskoðanir í landsmálum,
naut hann fyllsta trausts breyti-
legra hreppsnefnda til forystu
fyrir málum sveitarfélagsins. Á
Vopnafjarðarárum sínum var
hann einn þeirra manna, sem
stóðu framarlega í að byggja upp
landshlutasamtök sveitarfélag-
anna, sem brjóstvörn landsbyggð-
ar og sveitarfélaganna sérstak-
lega. Vegna aðildar Vopnafjarðar
að Norðurlandsáætlun naut hann
þess réttar að sitja Fjórðungsþing
Norðlendinga. Þing þessi sótti
hann reglulega og lét mál til sín
taka. Þessari venju hélt hann
áfram eftir að hann tók við starfi
framkvæmdastjóra Sambands
sveitarfélaga á Suðurnesjum og
var það vinafundur, þegar Harald-
ur ávarpaði Fjórðungsþingin, því
hann var kunnugur norðlenskum
málefnum og vinmargur meðal
sveitarstjórnarmanna á Norður-
landi.
Því er ekki að leyna að það varð
nokkur fögnuður meðal okkar
landsbyggðarmanna, þegar Har-
aldur Gíslason tók við starfi fram-
kvæmdastjóra Sambands sveitar-
félaga á Suðurnesjum. Við vissum
að forysta hans á Suðurnesjum
treysti stöðu okkar landshluta-
manna og yrði grundvöllur að vax-
andi samheldni. Þrátt fyrir að
Samband sveitarfélaga á Suður-
nesjum sé byggt upp með ólíkum
hætti en hin landshlutasamtökin
reyndist vera meira sem samein-
aði en skildi á milli. Haraldur var
manna fundvísastur að laða þetta
fram og fá samstöðu um lausn
verkefna, sem allir gátu staðið
sameinaðir um. Þetta er sú stjórn-
kænska, sem einkennt hefur upp-
byggingu samstarfs sveitarfélaga
á Suðurnesjum, þar sem hvert
verkefni er leyst aðskilið og þó
sameiginléga af öllum aðildar-
sveitarfélögum. Smátt og með
hverju skrefi mótast samstarfsfé-
lag um hvert verkefni, sem heild-
arsamtökin eru samnefnari fyrir,
þannig er náð með samstarfi
fyllstu hagkvæmni og samvirkni,
sem hefur sömu kosti og sameinað
sveitarfélag, þó án þess að sveit-
arfélögin láti fyrir róða sjálfstæði
sitt og sérkenni, sem markað hef-
ur sérstakar þjóðfélagseiningar
um aldir eða áratugi. Nú á dögum
sameiningar sveitarfélaga, með
góðu eða illu, eins og ráðandi öfl
vilja fara að, er fordæmi Suður-
nesjamanna lýsandi leið til að
leysa núverandi vanda sveitar-
stjórnarkerfisins á íslandi, án
þeirra fórna, sem þvinguð samein-
ing hefur í för með sér. Það er
mikil eftirsjá að Haraldi úr for-
ystu þeirra Suðurnesjamanna ein-
mitt nú þegar við hinir, sem erum
fyrir framan hjá landshlutasam-
tökunum, þurfum að beita okkur
fyrir auknu verkefnasamstarfi
sveitarfélaga. Þá væri gott að geta
leitað aðstoðar manns, sem þekkti
málin frá báðum hliðum.
Haraldur er horfinn, en maður
kemur í manns stað. Við væntum
þess að njóta aðildar Suðurnesja-
manna að samtökum okkar og að
nýr merkisberi taki við því starfi,
sem Haraldur hóf og hafði alla
forgöngu um.
Eg vil.fyrir hönd margra norð-
lenskra sveitarstjórnarmanna,
sem þekktu Harald í daglegri önn
og ekki eiga þess kost að koma á
framfæri kveðjum sínum, votta
eiginkonu og öðrum aðstandend-
um samúð mína og Fjórðungssam-
bands Norðlendinga. Jafnframt
flyt ég fyrir hönd samstarfs-
manna í hópi framkvæmdastjóra
og formanna landshlutasamtaka
dýpstu samúðarkveðjur. Hafi
Haraldur þökk fyrir samfylgdina
og bestu kveðjur, þegar skilur á
milli í þetta sinn.
Áskell Einarsson
Á morgun mánudaginn 7. febrú-
ar, verður til moldar borinn svili
minn, Haraldur Gíslason, fram-
kvæmdastjóri.
Sunnudaginn 30. janúar sl. bár-
ust okkur þau sorgartíðindi, að
Halli hefði þá um morguninn ver-
ið fyrirvaralaust á brottu kallað-
ur. Þar var að verki sá örlagavald-
ur, sem ber að dyrum hjá okkur
öllum fyrr eða síðar.
Þegar slíkt hendir, að menn á
besta aldri eru á burtu kallaðir,
skortir okkur, sem eftir stöndum,
skilning til þess að skynja, hvaða
öfl búa hér að baki. En þrátt fyrir
allt megnar hinn slóttugi sláttu-
maður aldrei að hrífa burtu minn-
inguna um góðan dreng. Sú minn-
ing mun iifa áfram, á hverju sem
dynur.
Ég læt öðrum eftir að rekja
æviferil Haraldar, en á þessari
saknaðarstundu langar mig til að
minnast allra þeirra samveru-
stunda, sem við áttum. Ég tel mig
hafa verið gæfumann að hafa
kynnst manni eins og Halla á lífs-
leiðinni. Okkar kynni hófust, þeg-
ar hann giftist eftirlifandi eigin-
konu sinni, Björgu Ingólfsdóttur,
fyrir u.þ.b. 16 árum.
Þá strax tókust með okkur góð
kynni, en báðir höfum við átt því
láni að fagna að tengjast sam-
hentri fjölskyldu.
Þær eru margar ánægjustund-
irnar, sem við áttum með Halla á
sextán ára tímabili. Svo margar
að maður á bágt með að gera þær
að einhverri heillegri mynd. Þar
fór allt saman, gestrisni hans,
kímnigáfa og ríkuleg reynsla á
fjölmörgum sviðum. Á þessum
sviðum naut hann hæfileika sinna
til fulls.
Hann var til að mynda lista-
maður í allri matargerð, og þær
voru ófáar fjölskylduveislurnar,
sem hann undirbjó. Gilti þar einu
hvort undirbúa átti stórafmæli,
fermingarveislur, brúðkaup eða
einungis hversdagsleg boð. Allt
þetta leysti Halli á svipstundu og
af stakri smekkvísi. Gestrisni átti
Halli í ríkum mæli og var jafnan
umhugað, að gestir á heimili hans
nytu jafnan hins besta. Á slíkum
stundum var í engu til sparað að
gera okkur heimsóknina sem
ánægjulegasta. Þær eru margar
stundirnar, sem við áttu heima í
stofu hjá Haraldi og Björgu.
Á þessum stundum naut Halli
þeirrar frásagnargáfu, sem hann
hafði í svo ríkum mæli. Þá lét
hann gamminn geysa og kryddaði
jafnan frásögnina með leikrænni
tjáningu, sem gerði það að verk-
um, að það var engu líkara en
maður hefði upplifað allt sjálfur,
sem sagt var frá.
Þau eru líka ófá vandamálin,
sem Halli tók þátt í að leysa, og
svo sannarlega var ekki komið að
tómum kofanum, þegar til hans
var leitað með slík mál. Reynsla
og þekking hans á hinum fjöl-
breytilegustu sviðum komu okkur
öllum til góða á einn eða annan
hátt.
Þegar nú er komið að kveðju-
stund, er söknuðurinn sár. Ég flyt
Björgu og börnunum, mínar inni-
legustu samúðarkveðjur. Sömu
kveðjur sendi ég börnum Haraldar
svo og systkinum hans.
Þó ský hafi dregið fyrir sólu um
stund, munum við öll, sem þekkt-
um Halla, minnast hans með
þakklæti fyrir allt það, sem hann
gaf okkur.
Ég bið algóðan Guð að blessa
minningu Haraldar Gíslasonar
um aldur og ævj.
Magnús Ágúst Magnússon
Á haustdögum 1969 voru sem
oft áður vandkvæði að fá lækna til
starfa í fámennum og dreifðum
byggðum út um landið. Þá sem
oftar var um það rætt að lengja
héraðsskyldu læknakandidata og
til að koma í veg fyrir það var
fastmælum bundið við landlækni
að hópur ungra lækna skyldi sjá
um að þessi læknishéruð yrðu
mönnuð þá um veturinn. Þetta
gekk verr en á horfðist og því stóð-
um við hjónin frammi fyrir því að
flytjast búferlum í annað sinn út á
land til héraðslæknisstarfa til að
unnt væri að efna gefin heit. Ferð-
inni var heitið til Vopnafjarðar og
í þetta sinn var ekki laust við að
við kviðum vistaskiptunum, þar
sem héraðið var afskekkt og við
með öllu ókunnug.
Þá fréttum við að sveitarstjór-
inn á Vopnafirði, Haraldur Gísla-
son, væri í bænum og mæltum við
okkur mót við hann.
Er skemmst frá að segja að á
þessum fyrsta fundi með Haraldi
mættum við slíkri alúð og hlýju að
áhyggjur breyttust og viku frá.
Vart var samtalið hafið þegar
það var ljóst, að hann skildi óskir
okkar og þarfir rétt eins og hann
stæði sjálfur í okkar sporum.
Hvaðeina sem okkur hugkvæmdist
virtist unnt að leysa okkur i hag.
Móttökur hans voru slíkar að gest-
unum virtist sem hann hefði boðið
höfðingjum. Við hittum mann sem
var glæsimenni í allri framgöngu
og hafði yfir sér fágaðan heims-
mannsbrag. Af þessum fundi sner-
um við heim orðlaus af undrun yf-
ir skilningi og velvild þessa blá-
ókunnuga manns.
Síðar þegar við stóðum í fram-
tíðarbústaðnum á Vopnafirði
sáum við að sitthvað fleira hafði
honum hugkvæmst, sem gerði
flutninginn auðveldari og aðkom-
una notalegri. Þá kom einnig í ljós
að fyrsti fundurinn var upphafið
að langri vináttu.
Haraldur Gíslason var borinn
og barnfæddur Reykvíkingur,
uppalinn í vesturbænum. Hann
fæddist 28. september 1928, sonur
hjónanna Hlínar Þorsteinsdóttur
og Gísia Jónssonar, kaupmanns og
alþingismanns. Hann gekk
menntaveginn og lauk námsferli
sínum með prófi í viðskiptafræð-
um frá Boston University árið
1955. Næstu árin stundaði hann
ýmis störf í innflutningi og versl-
un, átti m.a. þátt í að leggja
grunninn að Bifreiðum og land-
búnaðarvélum hf., starfaði fyrir
viðskiptaráðuneytið og um nokk-
urt árabil fyrir bandaríska sendi-
ráðið.
Árið 1967 urðu þáttaskil í lífi
Haraldar er hann hóf starf það er
síðar varð hans aðalstarfsvett-
vangur og réðist sem sveitarstjóri
austur til Vopnafjarðar. Hann fór
þeim höndum um viðfangsefni sitt
þar að á nokkrum árum breytti
Vopnafjarðarkauptún um svip.
Þótt síldin væri horfin var at-
vinnulífið tryggt með stofnun út-
gerðarfélags og hraðfrystihús var
sett á fót. Hafnaraðstaðan var
tryggð með sjóvarnargarði, miklu
mannvirki, sem tæplega hefði
unnist nema vegna harðfylgis
hans og dugnaðar. Snyrtimennið
gat ekki liðið óþrif og lóðir og
lendur í kauptúninu tóku stakka-
skiptum. Eitt af því sem lýsir
snyrtimennskunni betur en annað
var það einsdæmi að Haraldur lét
hefja lögn aðalholræsis á kafi úti í
sjó í nægum straumi enda þekkti
hann örlög slíkra mannvirkja, sem
vilja daga uppi í nýjum fjörum.
Undir forystu Haraldar höfðu
Vopnfirðingar frumkvæðið meðal
Austfirðinga um lagningu varan-
legs slitlags á götur. Hér er ein-
ungis fátt nefnt en ótalinn er
fjöldi mála þar sen hann var pott-
urinn og pannan ef svo má segja,
bæði innan sveitar og í samstarfi
sveitarfélaga á Austurlandi.
Frá Vopnafirði lá leiðin til Suð-
urnesja þar sem hann tók þátt í að
móta samvinnu sveitarfélaganna
og gerðist hann brátt fram-
kvæmdastjóri nýstofnaðra sam-
taka sveitarfélaga á Suðurnesjum.
Ekki hefur annars staðar tekist
betur til um stofnun slíkra sam-
taka og hin síðustu ár hafa þau
leyst fleiri af sínum málum sam-
eiginlega heldur en annars staðar
gerist.
Haraldur var ákafamaður til
verka og því sem hann tók sér
fyrir hendur fórnaði hann alla
sína krafta uns verkinu var lokið
þótt það kostaði að leggja nótt við
dag.
Hann átti viðkvæma og höfð-
inglega lund og ríkar tilfinningar.
Hann var hjálpsamur og mátti
ekkert aumt sjá. Hann var heiðar-
legur og orðheldinn. Samt var
hann ekki allra og um hann gat
gustað, værð og molla var ekki að
hans skapi og það var ávallt líf og
fjör þar sem hann var að verki.
Með starfi sínu á Vopnafirði var
Haraldur ekki einungis að hasla
sér nýjan starfsvettvang. Þar voru
að hefjast þáttaskil með nýju
hjónabandi, nýju heimili og nýrri
vaxandi fjölskyldu. Björg Ing-
ólfsdóttir var förunautur hans frá
þessum tíma og hún var hans yndi
og jafnframt óhagganlega stoð.
Þau eignuðust þrjú börn, Soffíu 15
ára, Ingólf 13 ára og Björn Hlyn 8
ára.
Frá fyrra hjónabandi átti Har-
aldur fjögur börn, Margréti, kenn-
ara, Ragnar, skrifstofumann,
Gísla, stýrimann, og Harald,
verslunarmann.
Það ríkti glæsibragur yfir lífi og
heimili þeirra og samspil þeirra
var einstakt. Þar fóru tvær sam-
hentar persónur, sem náðu að
skapa það innihald í lífi sínu, sem
allir vilja en fáir njóta. Umönnun
Bjargar fyrir heimilinu, börnun-
um og manninum var slík að fáa
eða enga hef ég vitað henni
fremri. Hann virti hana og dáði og
með henni var hver dagur hátíð og
hvert ár hamingjuár. Heimilið var
gestkvæmt og þau höfðu yndi af
að bjóða til sín vinum og kunn-
ingjum. Þar hjálpuðust þau að,
framúrskarandi hvort á sínu sviði.
Hann var snillingur í matargerð-