Morgunblaðið - 02.09.1983, Qupperneq 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. SEPTEMBER 1983
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI - EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
Umsjón: Sighvatur Blöndahl
Norsk Hydro stærsta
fyrirtæki Noregs
Statoil sækir fast á
NORSK HYDRO er ennþá sticrsta
fyrirtæki Noregs, en ríkisolíufyrir-
tækið Statoil fylgir fast á eftir og
er reyndar í stöðugum vexti, þann-
ig aö hagfræðingar norska við-
skiptaráðuncytisins spá því, að
Statoil muni fara í fyrsta sætið á
listanum yfir stærstu fyrirtæki
landins annað hvort á þessu ári,
eða því næsta.
Á árinu 1982 var heildarvelta
Norsk Hydro liðlega 2,8 millj-
arðar dollara, sem svarar til
tæplega 78 milljarða íslenzkra
króna. Heildarvelta Statoil var
hins vegar liðlega 2,4 milljarðar
dollara, sem svarar til 66,84
milljarða íslenzkra króna.
Samkvæmt upplýsingum
norska viðskiptaráðuneytisins
jókst sala Norsk Hydro á síðasta
ári um liðlega 17,5%, en sölu-
aukningin hjá Statoil var hins
vegar um 25%.
Þá var á dögunum birtur listi
yfir 20 stærstu fyrirtæki Noregs
og þar kemur í ljós, að umtals-
vert tap varð af rekstri margra
þeirra, sérstaklega þeirra sem
eru með ýmiss konar efna-
vinnslu, einsog ál, málmblendi
og stálvinnslu. Talsmaður ráðu-
neytisins sagði listana í raun
endurspegla mjög vel það efna-
hagsástand, sem ríkti á síðasta
ári. Það mætti hins vegar gera
ráð fyrir, að nokkur þeirra fyrir-
tækja, sem áttu við mikla erfið-
leika að stríða á síðasta ári,
muni rétta verulega úr kútnum á
þessu ári, t.d. samfara aukinni
eftirspurn eftir áli, málmblendi
og stáli á heimsmarkaði.
Hráefnaverð fer hækk-
andi á heimsmarkaði
Kemur ýmsum fátækum þjóðum til góða
IIEILDSÖLUVERÐ á ýmis konar
hrácfnum hefur hækkað nokkuð á
síðustu mánuðum samfara al-
mcnnri uppsveiflu í efnahagsmál-
um iðnríkja, samkvæmt upplýsing-
um Alþjóða gjaldeyrissjóðsins,
sem sagði hækkunina hafa fyrst
komið fram í Bandaríkjunum, en
síðan hafi hún komið fram í einu
landinu af öðru.
Talsmaður Alþjóða gjaldeyr-
issjóðsins sagði þetta góðar
fréttir fyrir margar hinar fá-
tækari þjóðir, sem treysta nær
algerlega á sölu ýmis konar hrá-
efna til iðnríkja heimsins, en
þær þjóðir hafa búið við mjög
kröpp kjör undanfarin misseri,
vegna efnahagskreppunnar í
heiminum.
Talsmaðurinn sagði hins veg-
ar, að þetta væru auðvitað slæm-
ar fréttir fyrir hinn almenna
neytanda, því hækkun á heild-
söluverði nú, kæmi óhjákvæmi-
lega fram í hækkuðu verði
neyzluvara á næstu mánuðum.
Talsmaðurinn sagði, að 30 við-
miðunarhráefnaflokkar hefðu
hækkað um 6,4% á 2. ársfjórð-
ungi þessa árs, ef miðað væri við
verðið á þeim fyrsta. Hins vegar
væri verðið á þessum vöruflokk-
um nú um 5,4% hærra, en það
var á 2. ársfjórðungi síðasta árs.
Á sama tíma og þessi hækkun
á hráefnum hefur verið að koma
fram, hefur hægt mjög á verð-
hækkunum í iðnríkjum heimsins
og verðbólga hefur farið stöðugt
lækkandi. Verðbólga í iðnríkjun-
um var komin vel undir 5% í
júní sl., sem er lægsta verðbólga
í yfir 10 ár.
1. ársfjórðungur 1983:
Raforkunotkun
jókst um 4,11%
RAFORKUNOTKIJN jókst hér á
landi um 4,11% á I. ársfjórðungi
ársins, þegar heildarnotkunin var
um 938 gigawattstundir, en til
samanhurðar var notkunin um
901 gigawattstund á 1. ársfjórð-
ungi í fyrra
Notkun forgangsorku jókst á
umræddu tímabili um 5,14%,
þegar notkunin var um 921
gigawattstund, borið saman við
876 gigawattstundir í fyrra.
Forgangsorkan skiptist í al-
menna notkun, sem jókst um
7,66% á tímabilinu og stórnotk-
un. Alls var almenna notkunin
464 gigawattstundir, borið sam-
an við 431 gigawattstund. Hins
vegar jokst stórnotkunin
nokkru minna, eða um 2,7%.
Alls var hún um 457 gigawatt-
stundir í ár borið saman við 445
gigawattstundir í fyrra.
Ef litið er á einstaka stórnot-
endur kemur í ljós, að ÍSAL
minnkaði notkun síðan eilítið
eða úr 333 gigawattstundum í
326 gigawattstundir. Notkun
Járnblendifélagins jókst hins
vegar á umræddu tímabili úr 63
gigawattstundum í 66 giga-
wattstundir. Þá varð mikil
aukning á notkun Áburðarverk-
smiðjunnar eða úr 28 giga-
wattstundum í 42 gigawatt-
stundir.
Notkun afgangsorku dróst
saman á umræddu þriggja mán-
aða tímabili, þegar hún var
samtals um 17 gigawattstundir,
borið saman við 25 gigawatt-
stundir á sama tímabili í íyrra.
Framleiðir Boeing sér-
staka vél fyrir SAS?
— Hinar nýju „minni“ vélar of stórar segja SAS-menn
SAS-FLUGFÉLAGIÐ skandinavíska, tilkynnti á dögunum, að félagið hefði
tekið upp samvinnu við Bocing-verksmiðjurnar bandarísku um hönnun nýrr-
ar vélar fyrir félagið, sem myndi væntanlega verða tekin í notkun hjá
félaginu á næstu árum.
SAS telúr flestar hinna „minni“
nýju véla, sem komið hafa á mark-
aðinn síðustu árin vera of stórar,
en þær eru flestar 140—160 sæta.
SAS telur vélar af stærðinni
115—130 sæta vera mun hag-
kvæmari fyrir rekstur félagsins.
Ekki hafa verið undirritaðir
neinir samningar milli aðila. Hins
vegar sagði Jan Carlzon, aðalfor-
stjóri SAS, að haldið yrði áfram
frumkönnun næsta árið og síðan
tekin endanleg ákvörðun um
framhaldið.
Talsmaður Boeing-verksmiðj-
anna var mun varkárari þegar
hann var spurður um samvinnu
fyrirtækisins og SAS. Hann sagði
aðila hafa rætt þessa hugmynd, en
sex af aðalframkvæmdastjórum
SAS hefðu komið til Seattle á dög-
unum til viðræðna. „Þetta er hins
vegar framtíðarmál, sem ekki
verður tekin nein ákvörðun um
fyrr en að mjög vel athuguðu
máli.“
SAS-flugfélagið þarf að endur-
nýja 62 DC-9-þotur sínar, sem ver-
ið hafa í rek3tri frá því um 1970 og
eru „komnar á tíma“ eins og tals-
maður félagsins orðaði það. Tals-
maðurinn sagði, að SAS yrði
nauðsynlega að vera búið að
skipta DC-9-vélum sínum út fyrir
lok áratugarins, en kostnaðurinn
við slíkt væri ekki undir 2 millj-
örðum dollara, sem jafngildir um
56 milljörðum íslenskra króna.
Sérfræðingar um flugmál segja,
að ekki sé líklegt, að flugvéla-
framleiðendur fari út í fram-
leiðslu á nýrri vél fyrr en tryggð
sé a.m.k. sala á nokkur hundruð
vélum. í þessu sambandi sagði
talsmaður SAS, að fjölmörg
bandarísk flugfélög hefðu þegar
lýst áhuga sínum, en hann vildi
ekki gefa upp nein nöfn.
Nissan-verksmiðjumar reisa stóra varahlutamiðstöð í Hollandi:
„Mun koma viðskipta-
vinum okkar til góða“
— segir Júlíus Vífill Ingvarsson hjá Ingvari Helgasyni
„NISSAN-verksmiðjurnar hafa
ákveðið að stofnsetja nýja varahluta-
miðstöð í West-Haven í Hollandi,
sem mun þjóna Evrópumarkaði
verksmiðjanna," sagði Júlíus Vífill
Ingvarsson, hjá Ingvari Helgasyni,
sem er umboðsmaður Nissan á fs-
landi.
„Fjarlægðin milli íslands og
Japans hefur gert það að verkum,
að umboðsmenn japanskra bif-
reiða hafa þurft að liggja með
varahluti svo mánuðum, eða jafn-
vel árum skiptir til þess að geta
sinnt þörfum viðskiptamanna
sinna.
Sérpantanir á eintökum vara-
hlutum til Japans taka langan
tíma og því hafa umboðsmenn á
íslandi oft þurft að panta hjá öðr-
um umboðsmönnum í Evrópu, sem
er ákveðið óhagræði," sagði Júlíus
Vífill.
Júlíus Vífill sagði, að varahluta-
lager sá sem Nissan-verksmiðj-
urnar, sem eru framleiðendur
Datsun-bifreiða, eru að stofna í
Hollandi væri stærsti sinnar teg-
undar. „Um er að ræða gríðarlega
stóra byggingu, sem er um 50.000
fermetrar að gólffleti. Fram-
kvæmdir hófust nú í sumar og er
áætlað að ljúka framkvæmdum á
næstu mánuðum.
Með varahlutamiðstöðinni
verða umboðsmönnum Nissan í
Evrópu auðvelduð mjög öll inn-
kaup, sem koma munu viðskipta-
vinum okkar til góða, í formi
stærri varahlutalagers, fljótari
pöntunarþjónustu og kannski síð-
ast en ekki síst í lægra vöruverði,"
sagði Júlíus Vífill Ingvarsson að
síðustu.