Morgunblaðið - 15.10.1983, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. OKTÓBER 1983
25
SÝNING Á íslandskortum frá fyrri tímum opnar í dag klukkan tvö í Bogasal
Þjóðminjasafnsins. Alls verða 95 kort á sýningunni, í eigu Þjóðminjasafnsins,
Seðlabanka íslands, Háskóla íslands og Þjóðverjans Oswalds Dreyer Eimbcke,
ræðismanns íslands í Hamborg. Eimbcke á eitt fullkomnasta safn íslandskorta
sem vitað er um og eru um 40 kort hans á sýningunni í Þjóðminjasafninu. Það er
þó aðeins brot af heildarsafni hans.
1558 er til sýnis nú í Þjóðminjasafn-
inu. Mörg fleiri kort mætti nefna,
en ég held ég láti þetta duga,“ sagði
Eimbcke að síðustu.
Sýningin í Þjóðminjasafninu
stendur til 27. nóvember og er opin
á venjulegum safntíma, þ.e.a.s. á
þriðjudögum, fimmtudögum, laug-
ardögum og sunnudögum frá kl.
13.30 til 16. Það er lokað mánudaga,
miðvikudaga og föstudaga.
Hafnarfjörður:
Sýning á
málverkagjöf
Sýning á málverkagjöf hjónanna Ingibjargar Sig-
urjónsdóttur og Sverris Magnússonar, lyfsala,
verður opnuð í Háholti í Hafnarfirði í dag. Á 75
ára afmæli Hafnarfjarðarkaupstaðar færðu hjón-
in Hafnfirðingum að gjöf veglegt málverkasafn og
bækur auk fasteignarinnar Strandgötu 34 í Hafn-
arfirði. Skal gjöfinni varið til stofnunar og starf-
rækslu lista- og menningarmiðstöðvarinnar, er
beri heitið Hafnarborg. Bæjarstjórn Hafnarfjarð-
ar hefur nú ákveðið að efna til sýningar á mál-
verkagjöf þeirra hjóna í Háholti, Dalshrauni 9,
Hafnarfirði. Á sýningunni eru um það bil 130 verk
70 listamanna frá ýmsum tímabilum í íslenskri
myndlist. Sýningin verður opin daglega kl. 14—23
til sunnudagsins 23. október. Aðgangur að sýning-
unni er ókeypis.
Hluti sýningarinnar í Háholti.
Sýningarnefnd Haustsýningar FÍM, ásamt gesti sýningarinnar. Talið frá vinstri
Valgcrður Bergsdóttir, form. FÍM, Pétur Behrens, Sigrún Eldjárn, Sigurður
Þórir, Roj Friberg, Sigurður Örlygsson, Gunnsteinn Gíslason, Sigrún Guð-
mundsdóttir og Hringur Jóhannesson. Morgunblaftið/Ól.K.M.
ákveðin stefna sé áberandi ríkjandi.
Myndlistarmenn í dag eru mjög opnir
fyrir nýjum stefnum ..." Sigurður
Þórir grípur nú fram í fyrir nafna sín-
um. „Hérna fyrir nokkrum árum, var
abstrakt-hugtakið allsráðandi hjá
flestum myndlistarmönnum og sú
stefna var yfirgnæfandi, en þú sérð
það nú bara best á þeim verkum sem
hérna eru til sýnis, hve mikil fjöl-
breytni ríkir í myndlistinni í dag.“
Gestur haustsýningar FÍM, er
sænskur listamaður sem heitir Roj
Friberg. Morgunblaðið ræddi stutt-
lega við Roj og sagði hann að honum
litist vel á sýningu íslensku lista-
mannanna á Kjarvalsstöðum. Að-
spurður sagði hann að myndir sínar
flokkuðust helst undir symbólisma og
súrrealisma. Sagðist hann vinna
myndir sínar út frá dökkum flötum, en
nota síðan sérstakt strokleður og terp-
entínu til að fá fram mjúkar línur og
hvíta fleti. „Það er mér mikill heiður
að vera gestur á svo athyglisverðri
sýningu," sagði Roj Friberg að lokum.
Gullinbrú, Fjalla-
fold og Fjörgyn
Á SÍÐASTA borgarstjórnarfundi var
prófessor, þar sem hann gerir tillögu um
bréfinu er getið nýstárlegra götuheita, s
svo sem sjá má af bréfinu, sem hér birt
Hið nýja íbúðarhverfi er I landi
jarðanna Gufuness og Keldna. í
Gufunesi bjó Bjarni Vigfússon Thor-
arensen skáld og dómari í landsyfir-
rétti, síðar amtmaður, lengst af á
árunum 1816—33. í Gufunesi orti
Bjarni sum kunnustu kvæði sín.
Lagt er til, að mið verði tekið af
kveðskap Bjarna, þegar götum í
fyrsta íbúðarhverfinu í landi Gufu-
ness verða gefin nöfn. Kvæðið Vetur-
inn, sem Bjarni orti á Gufunesárum
sínum, árið 1823, hefst með ljóðlín-
unum:
Hver ríður svo geyst
á gullinbrúvu ...
Aðalvegurinn upp í Gufunes á að
liggja um nýja brú á Grafarvogi, og
er lagt til, að brúin og vegurinn verði
nefnd Guliinbrú. Þvert á þann veg,
norðan íbúðarhverfisins og sunnan
t fram bréf frá Þórhalli Vilmundarsyni,
götuheiti f hinu nýja Grafarvogshverfi. í
a sem Gullinbrú, Funafold, Fjörgyn o.fl.,
it:
kirkjugarðsins nýja, á að koma aðal-
braut upp á Vesturlandsveg, og er
stungið upp á, að hann heiti Vetr-
arbraut, sbr. heiti fyrrnefnds kvæðis.
Götunöfn innan hins nýja íbúð-
arhverfis, austan Gullinbrúar og
sunnan Vetrarbrautar, verði valin
með hliðsjón af tveimur öðrum
frægum kvæðum Bjarna: Eldgamla
ísafold og ísland (Þú nafnkunna
landið). Meginvegurinn (safnbraut-
in) gegnum hverfið heiti Fjallkonu-
vegur, en síðari liðir annarra götu-
nafna í hverfinu verði -fold (sbr. Eld-
gamla ísafold, ástkæra fósturmold,
fjallkonan fríð). Fyrri liðir nafnanna
verði valdir með hliðsjón af ljóðlín-
um Bjarna í Þú nafnkunna landið:
Fjör kenni' oss eldurinn, frostift oss
[herði,
fjöll sýni torsóttum gæðum að ná.
En þessi hugsun, að umhverfið
móti mennina, var mjðg uppi á dög-
um Bjarna, og má rekja hana til
franskra heimspekinga á 18. öld
(Montesquieu). Átta íbúðargötur fái
samkvæmt þessu nöfnin Funafold,
Logafold, Hverafold, Reykjafold,
Fannafold, Frostafold, Jöklafold og
Fjallafold. Gatan,sem liggur við
viðskipta- og menningarmiðstöð
hverfisins, fái nafnið Fjörgyn með
hliðsjón af þeirri hugsun í kvæði
Bjarna, að baráttan við náttúruöflin
auki mönnum fjör. Nafnið Fjörgyn
Jörð“ kemur fyrir í kvæði Bjarna,
Vetrinum. Það er kvenkynsorð og
beygist eins og hið kunna norska
borgarnafn Björgvin eða Björgyn
(eignarfall Fjögrynjar). Sumir mál-
fræðingar hafa talið nafnið sam-
stofna no. fjör „líf“, og a.m.k. minnir
nafnið Islendinga á líf og fjör.
Reykjavík, 10. okt.
1983.
Þórhallur Vilmundar-
son.
VMSÍ er reiðubúið að
ganga að samningaborði
— Skiptar skoðanir um kjaramálaályktun
Vestmannaeyjum, 14. olUéber 1983. Frá blaftamanni Morgunblaftsins, Ómari Valdimarssyni.
FIILLTRÚAR Á ellefta þingi Verkamannasabands íslands hafa tekið fálega til-
lögu sambandsstjórnarinnar um drög að kjaramálaályktun. Önnur tillaga og mun
harðorðari hefur komið fram, og var að heyra á fulltrúum sem tóku til máls við
fyrstu umræðu um kjaramálaályktunina, að verulegra breytinga sé að vænta á
endanlegri gerð ályktunarinnar.
Þingfulltrúar, sem eru um 140 frá
53 aðildarfélögum VMSl, hafa gagn-
rýnt efnahagsstefnu ríkisstjórnar-
innar harðlega. Sumir hafa einnig
beint spjótum sínum að verkalýðs-
hreyfingunni sjálfri, fyrir að hafa
ekki staðið fastar gegn afnámi vísi-
tölubóta á laun og afnámi samnings-
réttar. Ekki er þó að heyra að hug-
myndir um hefðbundnar og harðar
aðgerðir af hálfu hreyfingarinnar
eigi mikinn hljómgrunn meðal full-
trúa, enda hafa ýmsir verkalýðsfor-
ingjanna hér varað við frekari
kjaraskerðingu, vaxandi rýrnun
kaupmáttar og ótta við atvinnuleysi.
I tillögu um kjaramálaályktun,
sem lögð var fram 1 morgun af Guð-
mundi J. Guðmundssyni formanni
Verkamannasambandsins og Karli
St. Guðnasyni varaformanni, segir
meðal annars að enn muni þrengjast
fyrir dyrum hjá launafólki á næsta
ári. Verkamannasambandið sé nú
sem fyrr reiðubúið að leggja sitt af
mörkum í baráttu við verðbólguna,
„enda hefur það áður bent á að verð-
bólguhjöðnun getur verið kjarabót,
séu byrðarnar bornar jafnt af öllum
... árangur ríkisstjórnarinnar í
lækkun verðbólgu má rekja til
launalækkana. Sá árangur stenst
ekki nema launakjör verði skert til
langframa." Síðan segir að VMSÍ
muni ekki una þessari stefnu, þingið
telji nauðsynlegt að þegar verði
hafnar viðræður við ríkisstjórn og
VSÍ um nýjan grundvöll kjaramála í
landinu, þar sem lagðar verði fram
nýjar kröfur.
Helstar þeirra verði að tafarlaust
verði felld úr gildi öll ákvæði bráða-
birgðalaganna, sem afnemi eða
skerði samningsrétt. Fellt verði úr
gildi bann við vísitöluhækkun launa,
og teknar upp viðræður við VSl um
fyrirkomulag „dýrtíðarbóta". Dag-
vinnutekjutrygging verði hækkuð
með beinum iaunahækkunum, kaup-
máttur almennra dagvinnulauna
verði aukinn, þannig að dag-
vinnulaun nægi til sómasamlegs
lífsframfæris, áhersla verði lögð á
gerð atvinnugreinasamninga i kom-
andi samningum, og endurskoðuð
verði ýmis réttindi verkafólks, m.a.
viðurkenndur réttur til fjarveru frá
vinnu vegna veikinda barna. I lok
ályktunartillögu þeirra Guðmundar
og Karls Steinars segir að vandi
þjóðarinnar verði ekki leystur nema
með samningum, og Verkamanna-
sambandið sé reiðubúið til slikra
samninga.
I annarri tillögu, sem lögð hefur
verið fyrir þingið af Pétri Tyrfings-
syni fulltrúa frá Dagsbrún, er kveðið
fastar að orði um flest atriði. Þar er
m.a. lagt til að í viðræðum við at-
vinnurekendur setji VMSÍ fram
tvær lágmarkskröfur: Dagvinnu-
tekjutryggingin hækki 1. nóvember í
15 þúsund krónur og allir launa-
flokkar Verkamannasambandsins
hækki um 15%. Tillagan gerir ráð
fyrir að VMSÍ geri samning við VSl
til skemmri tíma, eða til 1. mars
1984, enda feli hann í sér framan-
greindar hækkanir. Tillögunni lýkur
með þessum orðum: „Ellefta þing
VMSI beinir því til ríkisstjórnar og
atvinnurekenda, að verkafólk í land-
inu getur ekki búið við þau launakjör
sem því hafa nú verið skömmtuð
með gerræðislegum lagasetningum.
VMSI mun leita réttar verkafólks og
beita til þess þeim ráðum sem duga.
Þar eru verkfallsaðgerðir meðtald-
ar,“ segir í ályktunartillögunni.
Tuttugu manna kjaramálanefnd
fær nú tillögurnar til umfjöllunar og
gæti hún lokið starfi í kvöld. I fyrra-
málið verður svo önnur umræða um
kjaramálin. Guðmundur J. Guð-
mundsson sagði í dag, að útilokað
væri að hans mati, að tillaga hans og
Karls Steinars fengist samþykkt;
greinilegt væri að þingfulltrúar
vildu hafa hana harðorðari.
Góð sætanýting í Útsýnarferðum:
Spánarferðir nú allt árið
MORGUNBLAÐINU hefur borizt eftirfarandi fréttatil
kynning frá Ferðaskrifstofunni Útsýn:
„Það sem af er árinu hafa um 10% færri íslendingar
ferðast til útlanda en á sama tíma í fyrra. Þótt reynt
hafi verið að koma þeirri skoðun inn hjá almenningi að
ferðir til sólarlanda væru ekki lengur í tízku, er reyndin
önnur, hér á landi sem annars staðar I norðlægum lönd-
um. Um 5.000 farþegar hafa ferðast í leiguflugi Útsýnar
til Portúgals, Spánar og Ítalíu í sumar og notið þar sólar
og blíðviðris í 1—4 vikur. Var framboðið minnkað nokk-
uð í upphafi ársins, t.d. með niðurfellingu ferða til Sikil-
eyjar, en sú ákvörðun var tekin til að tryggja betri
heildarnýtingu. I flestum ferðanna var sætanýting
100% en að meðaltali allt sumarið 95%, sem telst mjög
gott. Á sama tíma hefur Útsýn selt um 10.000 flugfar-
seðla milli landa og annast margvíslega fyrirgreiðslu
fyrir farþega sína I útvegun gistingar, þílaleigu og
skipulagningu ferða. Útsýn hefur nú á að skipa full-
komnasta tölvubúnaði sem völ er á, IBM-tölvu með
sérhönnuðu bókunarkerfi fyrir sínar eigin ferðir og
tölvubókunarkerfin ALEX og CORDA, svo að hægt er
að panta flug um allan heim og fá svar á svipstundu,
auk margvíslegra annarra upplýsinga, t.d. um hótel og
bílaleigur. Er að þessu mikill tíma- og vinnusparnaður,
eins og vænta má.
Það telst til nýjunga hjá Utsýn i ár, að ferðir til Costa
del Sol á Suður-Spáni verða á boðstólum í allan vetur,
enda eru vetrarmánuðirnir þar hlýrri en beztu sumar-
mánuðir á Islandi og verðlag miklu lægra á veturna en á
sumrin. Ferðamannastraumur til Suður-Spánar er mik-
ill árið um kring vegna veðursældar, enda er meðaltal
sólardaga 320 á ári á Costa del Sol, og æ fleiri dveljast
þar að vetrarlagi í skjóli fyrir nöprum vindum norðurs-
ins. Tekizt hafa samningar um hagstætt fargjald, og
geta farþegar valið um 2—4 vikur eða jafnvel lengur og
haft viðdvöl í London í heimleið, ef óskað er.
Leiguflugi sumarsins er að ljúka, en eftir er heims-
reisa Útsýnar til Austurlanda, þar sem viðkomustaðir
eru Bangkok, töfraeyjan Bali og heimsborgin Singapore,
sem kölluð er „hlið Asíu“, enda orðin ein blómlegasta
miðstöð verzlunar og viðskipta í heiminum. Aðsókn í
ferðina var svo mikil, að hún seldist upp á nokkrum
dögum i vor, en nú eru 4 sæti laus vegna forfalla. Ferðin
cr farin á vegum Útsýnar og Heimsreisuklúbbsins og
eru þátttakendur um 130.“
Ný ferðaáætlun Útsýnar um fjölbreyttar vetrarferðir
bæði sólarferðir austan og vestan hafs, skíðaferðir, höf-
uðborgarferðir, námsferðir og viðskiptaferðir kemur út
í næstu viku.
(FréUatilkynning frá fllnýn)