Morgunblaðið - 24.11.1983, Page 18

66
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1983
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI - EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
UMSJÓN: SIGHVATUR BLÖNDAHL
Janúar — júní:
Raforkunotkun
jókst um 2,75%
— Aukningin að stærstum hluta í almennri notkun
Október:
RAFORKUNOTKUN jókst hér á
landi um 2,75% á fyrri helmingi
þessa árs, þegar alls voru notaðar
1.829 gigawattstundir, en til sam-
anburðar var notkunin á sama tíma í
fyrra um 1.780 gigawattstundir.
Raforkunotkunin skiptist í for-
gangs- og afgangsorku. Notkun á
forgangsorku jókst um 4,12% á
umræddu tímabili, þegar notkunin
var samtals um 1.744 gigawatt-
stundir, borið saman við 1.675
gigawattstundir á sama tíma í
fyrra. Hvað afgangsorkuna
áhrærir, þá dróst notkun hennar
saman um 19,05% á fyrri helmingi
ársins, þegar samtals voru notað-
ar 85 gigawattstundir, borið sam-
an við 105 gigawattstundir á sama
tíma í fyrra.
Ef litið er nánar á skiptingu for-
gangsorku milli almennrar notk-
unar og stórnotkunar kemur í ljós,
að aukningin kemur að mestu
fram í almennri notkun, þegar
aukningin er um 7,4% á fyrri
helmingi ársins. Alls var almenn
notkun um 827 gigawattstundir,
en til samanburðar um 770 giga-
wattstundir á sama tíma í fyrra.
Aukningin í stórnotkun fyrstu
sex mánuði ársins var samtals um
1,32%, þegar samtals voru notað-
ar 917 gigawattstundir, borið sam-
an við 905 gigawattstundir á sama
tíma í fyrra.
Við skoðun á stórnotendum
kemur í ljós, að um 2,94% sam-
dráttur var hjá ÍSAL, sem notaði
samtals um 655 gigawattstundir á
fyrri heimingi ársins, borið saman
við 675 gigawattstundir á sama
tima í fyrra. Hjá íslenzka járn-
blendifélaginu var um að ræða
2,31% aukningu, þegar alls voru
notaðar 133 gigawattstundir, bor-
ið saman við 130 gigawattstundir
á sama tíma í fyrra. Aukningin
hjá Áburðarverksmiðjunni var um
47,4%, eða 84 gigawattstundir á
móti um 57 gigawattstundum árið
á undan. Sementsverksmiðjan var
með sömu notkun milli ára, eða
um 8 gigawattstundir. Á Keflavík-
urflugvelli jókst notkunin um
5,71%, þegar alls voru notaðar 37
gigawattstundir, borið saman við
35 gigawattstundir á sama tíma í
fyrra.
ÍSAL notaði enga afgangsorku á
fyrri helmingi ársins, en notaði
hins vegar um 11 gigawattstundir
á sama tíma í fyrra. íslenzka járn-
blendifélagið notaði hins vegar um
85 gigawattstundir á móti um 94
gigawattstundum á sama tíma í
fyrra. Samdrátturinn var um
9,6% milli ára.
Um 3,8% aukning á
mjólkurframleiðslu
INNVIGTUN á mjólk hjá mjólkur-
samlögunum í október sl. var um
3,8% meiri en á sama tíma f fyrra,
samkvæmt upplýsingum í nýjasta
fréttabréfi Upplýsingaþjónustu land-
búnaóarins.
Mjólkursamlögin tóku samtals á
móti um 8,1 milljón lítra af mjólk
á umræddu tímabili, en til sam-
anburðar liðlega 7,8 milljónum
lítra í októbermánuði á síðasta
ári.
Um samdrátt er aðeins að ræða
hjá þremur mjólkursamlögum, á
ísafirði, Þórshöfn og Neskaupstað.
í lítrum talið varð aukningin mest
hjá mjólkursamlagi KEA, eða lið-
lega 99 þúsund lítrar, en hlut-
fallslega varð mest aukning hjá
mjólkursamlaginu á Djúpavogi,
eða tæplega 22%. Þá er þess getið,
að hjá Mjólkurbúi Flóamanna hafi
aukningin verið um 70 þúsund
lítrar, eða 2,4%.
Samtals hafa mjólkursamlögin
tekið á móti 91 milljón lítra fyrstu
10 mánuði ársins, en það er um
1,98% aukning frá sama tíma í
fyrra, þegar samtals var tekið á
móti um 89,25 milljón lítrum af
mjólk.
í fréttabréfinu er þess getið, að
mest hafi aukningin orðið hjá
mjólkursamlaginu á Sauðárkróki,
ef litið sé á fyrstu tíu mánuði árs-
ins. Aukningin er liðlega 603 þús-
und lítrar. Hjá Mjólkurbúi Flóa-
manna hefur orðið samdráttur
upp á um 280 þúsund lítra það sem
af er ársins.
Um 75% veltuaukning hjá
Innflutningsdeild SÍS
FYRSTU níu mánuði ársins var
heildarvelta Innflutningsdeildar
Sambandins 927,0 milljónir króna.
Er það 76,0% aukning frá sama
tímabili á síðasta ári.
Af undirdeildum Innflutnings-
deildar er Birgðastöð með mesta
aukningu, 110%, en næst kemur
Fóðurvörudeild með 91% aukn-
ingu í krónutölu, en 18% aukningu
í magni. Samdráttur í bygginga-
framkvæmdum landsmanna kem-
ur fram í því að í byggingavöru-
sölunni var aukningin talsvert
undir því sem er á öðrum sviðum,
eða aðeins 47% fyrstu níu mánuði
þessa árs frá sama tíma í fyrra.
Árleg úttekt Hannars á ástandi og horfum í útflutningi ullarvara:
Steftiir í betri útkomu en
verið hefur síðan 1970
Ráðgjafafyrirtækið Hannar hefur
nýverið lokið sinni árlegu úttekt á
ástandi og horfum í útflutningi ull-
arvara, að sögn Sigurðar Ingólfsson-
ar, tæknifræðings, sem vann verkið.
Helstu niðurstöðurnar eru að
14,1% samdráttur var í útflutn-
ingi prjónavöru árið 1982 miðað
við árið áður, en útflutningur í lok
júlí á þessu ári var 6% meiri en á
sama tíma 1982. Sé Vesturlanda-
markaðurinn skoðaður einn sér
var þar um 20% samdrátt að ræða
1982 og 15% janúar—júlí 1983.
Aukningin er því öll á Rúss-
landsmarkað og gott betur. Verðin
hækkuðu ’82 þrátt fyrir að meira
var framleitt fyrir Ráðstjórnar-
ríkin, og er það í samræmi við
áætlanir Hannars. Hækkun var
um 70% eða í raun 10—15% sé
tekið tillit til verðhækkana. Þetta
ár sýnir enn raunhækkun á verð-
um.
Fyrirliggjandi verkefni eru
30—40% meiri nú en á sama tíma
sl. ár, en starfsmannafjöldi er
svipaður og gefur það e.t.v. til
kynna mat framleiðenda á horfun-
um á framleiðslumagni ársins.
Vinna vegna endurpantana
virðist ætla að teygja sig lengra
fram á veturinn nú en sl. ár og
draga þannig úr þeirri iægð sem
árlega myndast þegar verið er að
ákveða framleiðslu næsta árs.
Ástæða er til að vekja sérstak-
lega athygli á stöðu krónunnar
sem er mjög lág miðað við undan-
farin ár og er það skýringin á góð-
um útflutningsverðum. Hæpið er
að reikna með að þetta ástand vari
og ber að vara við að taka mið af
því við samninga um útflutnings-
verð.
Meðalútflutningsverð á Vestur-
landamarkað var á sl. ári kr.
593,80 á kg. — 562,50 kr./kg ef
Ráðstjórnarríkin eru meðreiknuð.
Á tímabilinu janúar til júlí á
þessu ári var meðalútflutnings-
verð upp á kr. 1.080,70 á kg, sem er
meira en tvöfalt á við meðalverð
ársins 1982. Þetta er um 50%
meiri hækkun en launahækkun er
á sama tíma.
Sé tekið tillit til kaupmáttar-
rýrnunar (eða spár þar um upp á
25%) er þessi hækkun þó í raun
verulega minni, eða um 10%
(66,0/0,75 = 88,0). Með hliðsjón af
þessu og fyrri árum er það okkar
mat að kostnaðarverð megi ekki
nota um útflutningsverð þar sem
þau verð sem markaðurinn býður
upp á yrðu þá ekki nýtt og fram-
leiðendur myndu stefna I tap-
rekstur.
Okkar hugmyndir eru að vegna
kaupmáttarrýrnunar þurfi að
bæta 5%* ofan á kostnaðarverðin
og vegna lágs raungengis íslensku
krónunnar þurfi að bæta til
viðbótar 14% eða samtals um
20%.
■•Forsendur launaliður hækki
um 25% og vægi hans:
í bandi 20%
í voð 15%
í flíkur 25%
Útflutningsþátturinn er ekki
tekinn með, en ef svo væri myndi
prósentan hækka.
Útflutningur prjónavöru hefur
vaxið undanfarin ár meira en ann-
ar útflutningur og skiptir orðið
verulegu máli í útflutningstekjum
þjóðarinnar og hefur skapað
mörgum atvinnu.
Hægt er að skipta útflutningn-
um í tvennt; sölu á Vesturlanda-
markað og sölu til Ráðstjórnar-
ríkjanna (USSR).
Sala til Ráðstjórnarríkjanna
var um 102 tonn árið 1970 og 82
tonn árið 1982. Oftast hefur salan
á þennan markað verið á milli 100
til 200 tonn frá 1970, eitt árið þó
meira og fjögur ár minna. Hér
hefur því ekki verið um markvissa
uppbyggingu að ræða á þeim
markaði, heldur misstóra samn-
inga, sem gerðir hafa verið á mis-
jöfnum tímum.
Vesturlandamarkaðurinn sýndi
aftur á móti eðlilega þróun fram
að árinu 1981 með mikilli aukn-
ingu á árabilinu ’75—’80. Á árinu
1981 dró heldur úr aukningunni og
árið 1982 sýndi 20% minnkun í
magni og er um 15% minnkun á
þessu ári, (janúar—júlí) miðað við
sama tíma árið 1982. Trúlega
verður samdráttur þó minni þegar
upp verður staðið.
Það sem vakti athygli var að á