Morgunblaðið - 14.03.1984, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. MARZ 1984
Stúdentakosningar fímmtudag 15. mars
Kosningar til stúdenta- og háskólaráös fara fram fimmtudaginn 15. mars næstkomandi. Þrír listar eru í framboði, A-listi Vöku, félags
lýðræöissinnaöra stúdenta, B-listi Félags vinstri manna og C-listi Félags umbótasinna. Hér á eftir fara viðtöl við 3 fulltingismenn
Vöku og í kvöld kl. 20.00 verður framboösfundur í Félagsstofnun stúdenta þar sem frambjóðendur leiöa saman hesta sína.
„Lánamál ber að taka til
rækilegrar endurskoðunar“
Óli Björn Kárason, oddviti
Vökumanna í Stúdentaráði,
hafði þetta um lánamál að segja:
„Ríkisvaldinu ber að tryggja
að allir geti stundað nám óháð
efnahag. Markmið námslána er
að tryggja þeim námsmönnum,
sem ekki geta staðið undir
kostnaði af menntun sinni af
eigin rammleik, jöfn tækifaeri á
við aðra. Að þeir fái framtíðar-
tekjur sínar fluttar, sér til
lífsviðurværis á námsárunum.
Vaka leggur áherslu á að um
lán er að ræða, sem endurgreið-
ist að fullu, og vísar hvers kyns
hugmyndum um námslán á bug.
Lánasjóður hefur lengst af bú-
ið við fjárhagslegt óöryggi og
hafa stjórnvöld löngum litið á
námsmenn sem þurfalinga.
Þessi bábilja er nú að lúta í
lægra haldi og er það vel.
Vaka hefur að undanförnu
unnið að úttekt á málum lána-
sjóðs. Úttekt þessi er enn ekki
fullbúin, en í ljósi hennar er það
skýlaus krafa okkar að skilja
beri lán og styrki að. Lán yrðu
áfram á hendi lánasjóðs, en
styrkir á hendi annarrar stofn-
unar, til að mynda Trygginga-
stofnunar.
Alþingi hefur lengt endur-
greiðslutíma námslána úr 30 ár-
um í 50. Breyting þessi ber van-
þekkingu vitni því að þeir sem
þurfa 30 ár til að endurgreiða sín
námslán hafa nánast undan-
tekningarlaust verið lengi í námi
og það er ótækt að fólk greiði
námslán af eftirlaunum sínum.
Það er veigamikið atriði að
víxillán fyrir fyrsta árs nema
verði afnumin og þeir fái þess í
stað venjuleg skuldabréfslán því
að víxillánin eru til óþurftar,
bæði fyrir lánasjóð og lántaka.
Brýnt er að námsmenn séu
þess megnugir að auka fjár-
hagslegt olnbogarými sitt með
eigin vinnu. Við stefnum að því
að sífellt dragist minni hluti
tekna námsmanna frá láni og
samfara hertum endurgreiðslum
lána verði námsmenn sjálfráðir
um hversu mikið af framtíðar-
tekjum sínum þeir noti á meðan
á námi stendur með ákveðnu há-
marki þó. Gnda er það einskis
hagur að sökkva sér í skuldafen
að nauðsynjalausu.
Það verður að taka viðmiðanir
LÍN um framfærslukostnað
stúdenta til rækilegrar endur-
skoðunar og fylgja því máli úr
yfirvofandi strandi farsællega í
höfn.
Berjast verður gegn því að
lánasjóður verði áfram neyddur
til að taka erlend lán. Slíkar
lántökur eru háskasamlegar og
Óli Björn Kárason
Ljósm. Mbl. KEE.
stofna sjálfstæði lánasjóðsins í
hættu.
Skýrsla menntamálaráðherra
um lánamál hefur vakið mikinn
úlfaþyt meðal vinstri manna,
sem hafa hlaupið upp til handa
og fóta til að fordæma skýrsl-
una, án þess að hafa nokkuð í
höndunum. Þetta eru varasöm
vinnubrögð og verða aðeins til að
kasta rýrð á hlut námsmanna
gagnvart ríkisvaldinu. Aukheld-
ur hefur dáðleysi vinstri meiri-
hlutans í vetur verið með slíkum
fádæmum að upphlaup þeirra nú
verður aðeins skoðað sem ódýrt
skrumbragð að ókönnuðu máli.
Okkur Vökumönnum finnst
skýrsla þessi við fyrstu sýn held-
ur varasöm, en þó er í henni ým-
islegt sem lofar góðu.
Við viljum mótmæla þeirri töf
sem gerð var á við löggilda
hækkun framfærslustuðuls úr
95% í 100%. Það á að liggja fyrir
þegar í september hversu há
námslán verða svo að menn
steypi sér ekki í skuldbindingar,
sem falla við vanefndir gefinna
loforða.
Að lokum: Skipan námslána
tekur ekki stökkbreytingum.
Breytingar eru ávöxtur þróunar,
sem aðeins er möguleg við gagn-
kvæman skilning stúdenta og
stjórnvalda."
„Fjárskortur og
aðstöðuleysi
til vansau
„FJÁRSKORTUR og aðstöðuleysi
innan Háskólans nær ekki nokk-
urri átt,“ sagði Guðný B. Eydal,
sem skipar annað sæti framboðs-
lista Vöku til Stúdentaráðs, í
spjalli við Mbl.
„I jöfnu hlutfalli við fjölgun
fjölbrautaskóla hefur tala stúd-
enta hækkað gífurlega undan-
farin ár. Lögum samkvæmt eiga
allir að hafa rétt til náms og því
verður Háskólinn að hafa bol-
magn til að taka við þeim sem
sækja um skólavist. Fjölda-
takmarkanir eru ámóta viskuleg
lausn á þessu máli og að Há-
skólabókasafnið hætti innkaup-
um á bókum um leið og hillu-
pláss þryti.
Það verður að gera ríkisvald-
inu fjárhagsstöðu Háskólans á
hverjum tíma ljósa og afleið-
ingar fjárskorts. Auk þess væri
nauðsynlegt að Háskólinn setti
fram eðlilega stefnu til Iengri
tíma en verið hefur með árlegum
fjárbeiðnum.
Æviráðningar prófessora
verður að taka til gagngerrar
endurskoðunar. Þetta er mein-
semd sem verður til þess að
Guðný B. Eydal
Ljósm. Mbl. KEE.
menn fá ekki nægilegt aðhald í
starfi og komast upp með að
flytja sömu fyrirlestra ár eftir
ár. Til tryggingar því að sem
hæfastir menn séu starfandi við
skólann hverju sinni má í upp-
hafi ráða til ákveðins tíma í
senn, en taka síðan ráðningar til
endurskoðunar með vissu milli-
bili og tilliti til sérstöðu hverrar
deildar.
Stúdentar sem átt hafa i
glímu við kerfisbáknið leita alla-
jafna til skrifstofu Stúdenta-
ráðs, námsráðgjafa og til full-
trúa stúdenta í Háskólaráði hafa
stúdentar leitað þegar þeir hafa
átt í rimmu við kerfið innan Há-
skólans. Réttindaskrifstofa þessi
er þó oftar en ekki aðeins upp-
lýsingaþjónusta og fundir Há-
skólaráðs ekki alltaf hentugast-
ur vettvangur til úrlausnar á
málum stúdenta. Því leggjum við
til að komið verði á fót sérstök-
um sáttadómi sem hafi úrskurð-
arvald um einstakar málaleitan-
ir stúdenta innan Háskólans.
Við núverandi skipulag er
Lögskýringarnefnd Háskólans of
nátengd yfirstjórn hans og
þyrfti að breyta reglum um til-
nefningu til hennar þannig að
fullkomið traust skapist um
hlutlægni hennar við störf.
Virkni stúdentaráðs er sem
stendur helst til lítil. Til að
vinna þar á bót verður að rjúfa
hina svokölluðu deildarmúra og
koma á betra samstarfi milli
deildarfélaga og Stúdentaráðs.
Stúdentaráð ætti fyrst og fremst
að vera framkvæmdaafl, en
deildarfélögin að miklu leyti að
ráða ferðinni.
í síðustu kosningum gáfu
vinstrimenn loforð um að koma
reglulega út fréttabréfi. Fram-
kvæmd þess hefur verið helst til
ábótavant því að hingað til hefur
aðeins komið út eitt fréttabréf
vegna yfirvofandi kosninga. Við
hyggjumst vinna bót á þessu
máli því að nauðsynlegt er að
stöðugt upplýsingastreymi sé til
stúdenta.
Að lokum þetta: Vaka er eini
raunhæfi kosturinn."
Tap á matsölu
stúdenta 400.000 kr.
þegar í desember
„Helsta baráttumál Vöku er
að reisa nýja hjónagarða," sagði
Gunnar Jóhann Birgisson í við-
tali við blm. Mbl.
„Drög að þessum görðum
liggja þegar fyrir og það er
brýnt að þetta mál komist á
skrið sem fyrst, því að sam-
kvæmt könnun sem Leigjenda-
samtökin hafa gert, búa um 700
stúdentar í sambúð við slæm
kjör, en á hjónagörðum eru að-
eins 55 íbúðir. Við stefnum að
því að reisa 150 íbúðir á 3 árum.
Vinsti meirihluti stúdentaráðs
hefur látið mál þetta reka á reið-
anum í stjórnartíð sinni og slík-
ur sofandaháttur kemur stúd-
entum mjög illa.
Frumvarp til laga um Hús-
næðisstofnun ríkisins hefur litið
dagsins Ijós og er nú í deiglunni
á Alþingi. Frumvarp þetta verð-
ur að afgreiða sem fyrst og það
með eftirfarandi breytingum:
Að lán til stúdentaíbúða verði
miðuð við byggingarkostnað
staðalíbúða.
Að raunvextir lánsins verði
sem lægstir.
Að eðlilegast væri að miða
lánstíma við fyrningartíma fast-
eigna í stað 31 árs eins og ákveð-
ið er í frumvarpinu og lengja
lánið í allt að 50 ár.
Við viljum leggja áherslu á að
það eru stjórnvöld sem bera
ábyrgð á menntastefnu sl. ára-
tugar og örri fjölgun stúdenta,
sem henni hefur verið samfara.
Það er því skylda stjórnvalda að
sjá FS fyrir nægjanlegu fjár-
magni til nýframkvæmda og
fyrst og fremst til byggingar
hjónagarða.
í síðustu kosningum höfnuðu
vinstri menn þessum hugmynd-
um sem óraunhæfum. Nú kveður
aftur á móti við nýjan tón og
þeir hafa gert þær að sínum.
Markmið Félagsstofnunar
stúdenta á að vera að veita sem
besta og fjölbreytilegasta þjón-
ustu á sem lægstu verði. Með
þetta að leiðarljósi ber að leitast
við að reka FS á sem hagkvæm-
astan hátt og jafnan leita nýrra
leiða til að mæta kröfum stúd-
enta.
Þegar samsteypustjórn Vöku
og Félags umbótasinna tók við
völdum fyrir 3 árum voru öll mál
Félagsstofnunar í miklum
ólestri. Þau tvö ár, sem við sát-
um við stjórnvölinn, reistum við
fyrirtækið úr bullandi tapi og
Gunnar Jóhann Birgisson
Ljósm. Mbl. KEE.
rákum það hallalaust í tvö ár.
Nú er 1 ár síðan vinstri menn
komust aftur til valda og virðist
það hafa verið þeirra eina keppi-
kefli að koma á ófremdarástandi
fyrri stjórnartíðar sinnar á nýj-
an leik.
Matsala stúdenta var til dæm-
is rekin hallalaust í 2 ár, en var
þegar í desember komin í 400.000
kr. halia. Það eru ekki nema 4%
stúdenta sem borða í matsöl-
unni, en tap sem þetta bitnar á
heildinni og slíkt er ótækt. Því
þarf að taka rekstur matsölunn-
ar til gagngerrar endurskoðunar
og nýta allar leiðir til að auka
fjölbreytni og lækka vöruverð.
Hafa bera hugfast að matsalan
er hvorki góðgerðarstofnun né
gróðafyrirtæki og því ber að
stefna að hallalausum rekstri.
Vaka er þeirrar skoðunar að
breyta þurfi stjórnun Bóksölu
stúdenta þannig að þjónusta
hennar batni til muna. Bóksalan
er mest notaða deild FS. Því ætti
að selja bækur eins ódýrt og
mögulegt er og taka upp afborg-
unarskilmála.
Stútendablaðið hefur verið
fyrir neðan allar hellur undan-
farið. Við núverandi aðstæður
býr ritstjórn þess engan veginn
við æskilegt aðhald. Því teljum
við Vökumenn að taka skuli upp
frjálsa áskrift að blaðinu þannig
að stúdentar dæmi sjálfir um
ágæti blaðsins og um leið er
tryggt að forsvarsmenn þess
leggi sig fram.
Vil ég að lokum minna á orð
breska sagnfræðingsins Arnold
Toynbee: „Örlög þeirra sem ekki
skipta sér af pólitík, eru þau að
þeim verður stjórnað af þeim
sem skipta sér af pólitík."
Stjórn er betri en óstjórn.
Veljið rétt, kjósið Vöku.“