Morgunblaðið - 07.04.1984, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. APRÍL 1984
17
Blíndni og fegurð
Leíklíst
Jóhann Hjálmarsson
Ríkisútvarpid: Brunnur dýrlinganna
eftir John M. Synge.
Þýðandi: Geir Kristjánsson.
Leikstjóri: Þorsteinn Gunnarsson.
Leikendur: Helgi Skúlason, I»óra
Frióriksdóttir, Sigurður Karlsson,
Tinna Gunnlaugsdóttir, Lilja Þóris-
dóttir, Róbert Arnfinnsson, Edda
Heiðrún Backmann, Jóhann Sigurö-
arson og Pálmi Gestsson.
Tæknim.: Friðrik Stefánsson og
Hreinn Valdimarsson.
Helgi Skúlason
Johp M. Synge valdi þann kost
að semja leikrit um írskt alþýðu-
fólk, leita á slóðir upprunans í
staðinn fyrir að freista þess að
skrifa alþjóðlega eins og margir
aðrir höfundar. En með því að ein-
beita sér að lýsingu Irlands sagði
hann heiminum mikilvæg sann-
indi. Leikrit eins og Brunnur dýrl-
inganna er í senn ákaflega írskt og
á sér hliðstæður hvar sem er í
táknrænu líkingamáli sínu. Vissu-
lega eru hinir blindu betlarar af
holdi og blóði, fulltrúar mannlegs
breyskleika, en dæmi þeirra má
skoða í öðru samhengi. Þeir eru
dæmisaga um blindni og fegurð,
um það að ekki er alltaf best fyrir
fólk að augu þess opnist. Villan
getur þrátt fyrir allt verið leið-
arljós og eini valkostur.
Dýrlingurinn sem kemur til að
frelsa hjónin blindu, betlarana
raunamæddu, talar um að þau
Þóra Friðriksdóttir
hafi átt dapra ævi. Hann gefur
þeim sjónina með helgu vatni. En
það verður til þess að við þeim
blasir gömul og visin norn og af-
styrmi í karlmannsliki. Karlinn
gerir hosur sínar grænar fyrir
ungri stúlku og verður við það
skáldlegur, talar eins og maður
sem er að missa vitið, eins og
stúlkan segir. Óguðlegt tal þeirra
hjóna og framkoma verður til þess
að þau glata sjóninni aftur. Þau
eru þrátt fyrir allt aðeins „blint
hyski“ og vilja vera það áfram.
Þegar dýrlingurinn birtist í annað
sinn til að reyna að lækna þau
kjósa þau að fá að vera í friði með
ógæfu sína, þannig geta þau verið
hamingjusöm að eigin mati. Karl-
Pétur Önundur Andrésson:
Skýjað með köflum.
Skákprent 1983.
Eftir Pétur Önund Andrésson
hafa komið út ljóðabækurnar
Næturfrost (1976) og Hlustað á
vorið (1978). Nú sendir hann frá
sér Skýjað með köflum.
Það er fyrirferðarlítil og fremur
hljóðlát ljóðagerð sem Pétur Ön-
undur stundar. Hann leitast við að
segja sem mest í fáum orðum og
gerir ráð fyrir að lesið sé milli
lína. Það sem lífvænlegast er í
Skýjað með köflum eru myndir úr
borg og af skólalífi. Hnitmiðuð
ljóð eins og Sumar leyna á sér:
Það er morgunn
eftir fróstnótt
örþunnt skænið á pollunum
speglar nakta runna,
þú og sólin
breytið þessari mynd
úr svarthvítu í lit
það er sumar.
inn segist hafa séð nóg af „undr-
um“ heimsins. Heimurinn er þeim
enn fjandsamlegri sjáandi.
Helgi Skúlason og Þóra Frið-
riksdóttir léku blindu hjónin, þau
Martin og Mary Doul. Leikur
þeirra var kraftmikill, fullur
skaphita og í anda hins irska mál-
æðis sem er líklega alveg sér á
parti. Sigurður Karisson var
járnsmiðurinn Timmi, erfiðismað-
ur í einfaldara lagi, og gerði hon-
um góð skil. Hin fagra ljóska
Molly Byrne var í höndum Tinnu
Gunnlaugsdóttur, hún fékk betlar-
ann til að tala eins og skáld. Túlk-
un Tinnu var áferðarfalleg, ef
I ljóðum sem fjalla um tilveru
ungs drengs er höfundinum meira
niðri fyrir. Hann segir okkur til
dæmis frá strangri lífsbaráttu í
ljóðinu. Það verður að reka þenn-
an dreng:
Þú býður blöðin
kuldabláum vörum
lítill drengur
að hjálpa mömmu
hún berst í bökkum
með barnafjölda
í litlu húsi
þú mætir illa
í skólatíma
færð skammir í morgunkveðju
og stríðni í nesti heim
flest geturðu þolað
bara ef mamma yrði glöð
þú ert að safna svo hún
eignist kápu seinna í vetur
hæfir að segja slíkt um útvarps-
leik. Róbert Arnfinnsson flutti
texta dýrlingsins, en þessi persóna
er gufuleg saman borið við hið
kjarnmikla írska alþýðufólk. Önn-
ur hlutverk voru smá, en yfir leik
verður ekki kvartað.
Brunnur dýrlinganna naut sín
vel í leikstjórn Þorsteins Gunn-
arssonar, góðri þýðingu Geirs
Kristjánssonar og með öruggri
tæknimennsku þeirra Friðriks
Stefánssonar og Hreins Valdi-
marssonar. Það var þess virði að
leggja við hlustir þetta fimmtu-
dagskvöld.
Jóhann Hjálmarsson
þú bölvar og berð frá þér
þessa leiðu krakka
og kennarinn má éta skít
það stendur til að reka þig
og koma þér í sveit
en hver hjálpar þá mömmu
að spjara sig?
Yfirleitt er orðalagið í Skýjað
með köflum hversdagslegt án þess
að vera óvandað. Myndbeiting er
víða slöpp og líkingar alltof veikar
til að grípa hug lesandans. Að tala
um að nóttin „komi með áfengi/í
þrýstnum brjóstum" og „að tína
rósir/af vörum þínum“ er löngu
orðið slitið. Fjölmörg álíka dæmi
mætti nefna. Pétur Önundur And-
résson þarf að skoða hug sinn og
gera meiri kröfur til sjálfs sín ef
hann vill kallast gildur fulltrúi
nýrrar skáldakynslóðar. En eins
og sakir standa nær hann athygl-
isverðum árangri í ljóðum með
raunsæislegu svipmóti. Þau ljóð
eru bara of fá í Skýjað með köfl-
um.
Jóhann Hjálmarsson
Skænið á pollunum
KRISTINN GUÐNASON HF.
SUÐURLANDSBRAUT 20, SÍMI 86633
RENAULT
mest selda bílategundin í Evrópu

RENAULT 25
GLÆSIVAGMNN
RENAULT 25 kom á götuna í
Frakklandi fyrir réttum mánuði síðan,
og er nú kominn hingað.
Pað er verulega forvitnilegt að kynnast
RENAULT 25, enda er mikils vænst af
þessum bíl og á hann örugglega eftir
að ylja mörgum um hjartarætur.
RENAULT 25 er fimm dyra, rúmgóður
bíll, með sportlegt útlit. Innréttingar
eru mjög vandaðar, rafdrifnar
læsingar, rúður og fleira.
RENAULT 25 er kraftmikill fram-
hjóladrifinn bíll, sem unun er að aka.
•RENAULT 25 er „Lordinn" í
RENAULT fjölskyldunni, og er þeim
kostum búinn sem RENAULT
bifreiðar hafa verið þekktar fyrir.
Kynntu þér kosti RENAULT bifreiða,
áður en þú ákveður annað.
tt. 11 u n jiibv ii( ji“ tuo'ij n ’n u. 85ih| *Hii it.'J mi i*hji i> i Cít i;