Morgunblaðið - 10.08.1984, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. ÁGÚST 1984
Lærleggir Helga Óskarssonar lengdir í Sovétríkjunum:
„Vonandi heim
fyrir næstu jór‘
— segir móðir hans, Ingveldur Höskuldsdóttir
UM ÞESSAR mundir gengst Helgi
Oskarsson, fimmtán ára piltur, und-
ir annaö stig lengingaraðgerðar í
Kurgan í Sovétríkjunum. Með hon-
um á spítalanum liggur íslensk
stúlka, Valgerður Hansdóttir Lind-
berg, en hún er á fyrsta stigi með-
höndlunarinnar.
Meðferð Helga; sú sama og Val-
gerður er nú í, hðfst fyrir rúmum
tveimur árum, þegar fótleggirnir
voru lengdir um 17 sentimetra
með því að brjóta legginn, færa
brotin í sundur og láta siðan gróa
Skagafjörður:
Þúsund
ára kirkja
Bjp, Höfóastrond, 9. ágúst
NEÐRI-ÁS í Hjaltadal er gamalt
höfuðbýli í Skagafirði. Þaðan var
ættaður hinn kunni kirkjunnar
maður og stofnandi elliheimilis-
ins Grundar í Reykjavík og um
mörg ár prestur þar, Sigurbjörn
Astvaldur Gíslason.
En fleira er nú athyglisvert
við Neðri-Ás því að á þessu ári
á kirkja, sem þar var eitt sinn
og menjar eru um enn, þúsund
ára afmæli. Þar bjó áður Þor-
valdur spaki Böðvarsson, sem
fyrstur mun hafa gert garðinn
frægan. Talið er að hann hafi
látið byggja kirkju þar áður en
kristni var lögtekin á landi hér.
Kirkjan er nú auðvitað fyrir
löngu niðurlögð, nema lítils-
háttar menjar af garðbrotum.
Á Neðra-Ási er til gömul
ættarbiblía úr búi Gísla Sig-
urðssonar og Kristínar
Björnsdóttur, sem voru for-
eldrar Sigurbjörns Ástvalds
Gíslasonar, og því afi og amma
núverandi forstjóra Grundar,
Gísla Sigurbjörnssonar.
á milli þeirra. Þá tók aðgerðin um
11 mánuði. Núna er eins farið að
með lærleggina og hefur Helgi
dvalist ytra með föður sínum frá
því í mars síðastliðnum. Ef allt
gengur að óskum ætti hann að
stækka um 13 sentimetra til við-
bótar og verður þá í kringum 150
sm á hæð en fyrir aðgerðina var
hann aðeins 1,14 metrar. „Ég verð
fegin ef ég fæ Helga heim fyrir
næstu jól,“ svarar móðir hans
Ingveldur Höskuldsdóttir þegar
blm. Mbl. grennslast fyrir um
hvenær von sé á honum aftur.
Hún er nýkomin frá Síberíu þar
sem hún dvaldist í rúmar tvær
vikur hjá syni sínum og aðstoðaði
við meðferðina. „Auk læraaðgerð-
arinnar er verið að rétta fæturna
og strekkja á bakinu en Helgi var
mjög fattur. Ég var rétt í þessu að
frétta að hann væri nýsloppinn úr
þeirri prísund en hann mátti ekki
hreyfa sig í þrjár vikur, og eftir
því sem ég best veit gekk allt sam-
kvæmt áætlun.
Þegar heim kemur fer hann í
æfingar hjá lömuðum og fötluðum
til að styrkja fæturna enn frekar
og jafna sig. Þegar talið er óhætt
hefst síðasta stig meðferðarinnar
en þá eru upphandleggirnir lengd-
ir. í rauninni er ekkert því til
fyrirstöðu að Helgi verði lengdur
enn frekar, en nú samsvarar lík-
aminn sér, og svo er spurning
hvort það sé leggjandi á eina
manneskju að ganga i gegnum
meðferðina í annað sinn því hún
er vægast sagt kvalarfull og reyn-
ir mikið á viljastyrk sjúklingsins.
Einmitt þess vegna eru börn aldr-
ei tekin inn á spítalann því að það
verður að vera hverjum ljóst hvað
hann á í vændum og hann þarf
helst að hafa fundið fyrir því hvað
það er að vera öðruvísi. Helgi varð
reyndar aldrei út undan meðal fé-
laganna því hann er opinn og á
gott með að eignast vini, en auð-
vitað finna börn fljótt ef ekki er
allt með felldu.“
Um aðbúnað á sjúkrahúsinu
Helgi ásamt föður sínum Óskari Einarssyni sem dvelst
hjá honum ytra.
Valgerður með föður sinum Hans Lindberg, en nú er
vcrið að lengja fótleggi hennar um 17 sentimetra.
sagði Ingveldur að margt væri
ólíkt með spítalalífinu þar og hér.
„Stofnunin fæst eingöngu við
lengingar og þangað leita sjúkl-
ingar hvaðanæva að. Með Helga
voru m.a. tveir Þjóðverjar, Rúm-
enar, Tékkóslóvakar og nokkrir ít-
alir, en þeim fjölgar og nú stendur
til að setja upp sams konar stofn-
un á Ítalíu. Það er heldur ekki
óeðlileg sjón að fylgjast með
hjúkrunarfólki fara um gangana
með skiptilykil í hendinni. Að-
standendur sjúklinganna taka
einnig þátt í umönnun þeirra og
hjálpast að við að þrífa spítalann.
Þegar ég kom fyrst til Kurgan
varð ég fyrir hálfgerðu áfalli
vegna þess hvað allt var ólíkt því
sem manni þótti eðlilegt hér, en
það vandist og það sem skiptir að-
almáli er að fólk fái bata.“
Það hljóta að vera miklar breyt-
ingar bæði félagslegar og líkam-
legar að stækka um 30 sentimetra
á svo skömmum tíma.
„Já, ég held að enginn geti gert
sér grein fyrir hvaða áhrif leng-
ingin hefur á líf Helga og þá sem
umgangast hann. Sem dæmi um
eitt lítið tæknilegt atriði, þá átti
hann áður bágt með að komast
upp í strætisvagn, en nú er það
vandamál úr sögunni. Helgi hefur
enn ekki fengið tækifæri til að að-
laga sig að breyttum aðstæðum en
ég er viss um að hann á eftir að
standa sig vel,“ segir Ingveldur að
lokum.
ToUun íslenzks saltfisks í Portúgal:
Tíðinda ekki að vænta
fyrr en í lok mánaðarins
Viðskiptajöfnuðurinn Portúgölum í hag fyrstu fimm mánuði ársins
EKKI er að vænta tíðinda af toliun á
íslenzkum saltfiski í Portúgal fyrr
en seinni hluta þessa mánaðar, en
stjórnvöld þar frestuðu í mánaðar-
tíma ákvörðun um það hvort 12%
innflutningstollur yrði settur á ís-
lenzkan saltfisk þar. í fréttabréfi frá
SÍF, Sölusambandi íslenskra fisk-
framleiðenda, segir um þetta mál, að
vegna óvissu um setningu tollsins
hafi uppskipun farms úr flutninga-
skipinu Keflavík tafizt í júlí, en fyrir
Kristján Ragnarsson formaður LÍÚ:
Þúsund krónum lægra
fyrir loðnutonnið hér á
verð
landi
„MIÐAÐ við síðustu verðlagningu
og upplýsingar verksmiðja um hvað
sé afurðaverð fyrir loðnumjöl og
-lýsi, er afurðaverðmæti hvers tonns
2.550 krónur og þá miða ég við 20%
fitu og 15% þurrefni. Þetta er heild-
arverðið, verksmiðjunum var við síð-
ustu verðlagningu ætlaðar rúmar
1.200 krónur í vinnslukostnað. Út-
gerðarmenn fá því í sinn hlut um
1.300 krónur, starfsbræður þeirra í
Danmörku fá samkvæmt upplýsing-
um Árna rúmlega 2.300 krónur fyrir
tonnið, eða eitt þúsund krónum
hærra,“ sagði Kristján Ragnarsson
formaður LÍÚ þegar blaðamaður
Morgunblaðsins bar undir hann um-
mæli Árna Gíslasonar útgerðar-
manns í Hirtshais í Danmörku, er
birtust í Morgunblaðinu síðastliðinn
laugardag, þess efnis að það hljóti
að vera umhugsunarvert fyrir ís-
lendinga, að á sama tíma og þeir
telji það ekki mögulegt að veiða
loðnu við Jan Mayen, geti Danir sótt
loðnu með hagnaði á sömu mið.
Þá sagði Kristján Ragnarsson
það eðlilegt að leiða hugann að
vinnslukostnaði hér á landi og
hvers vegna útgerðin og vinnslan
fái til samans 250 krónum hærra
verð en útgerðarmenn í Danmörku
fá fyrir sömu loðnu að slepptum
öllum vinnslukostnaði. „Eins og
kemur fram í þessu sama viðtali
þá borga Danir aðeins 6 krónur
fyrir olíuna, á sama tíma og við
þurfum að greiða 8 krónur og 90
aura, eða 50% meira.“ Að sögn
Kristján Ragnarssonar er lágt af-
urðaverð og hár olíukostnaður
ástæður þess að íslenskir útgerð-
armenn hafa ekki talið sér fært að
veiða loðnu á Jan Mayen-svæðinu,
heldur bíða þangað til hún færist
nær landi.
„Það verð sem Danirnir fá fyrir
loðnuna er nánast markaðsverð
loðnu. Eina skýringin á þessu er
að peningar komi inn einhvers
staðar frá, eða þá að einhver tap-
ar. Annars gengur dæmið ekki
upp,“ sagði Jón Reynir Guð-
mundsson, forstjóri Síldarverk-
smiðja ríkisins þegar blaðamaður
Morgunblaðsins innti hann eftir
hugsanlegum skýringum á því háa
verði sem danskir útgerðarmenn
fá fyrir loðnuna. Að spurður sagði
Jón Reynir, að vinnslukostnaður í
Danmörku kynni að vera eitthvað
lægri, þar sem rafmagnsverð er
lægra, olíuverð sömuleiðis, sem er
stærsti rekstrarliðurinn. Þá
nefndi Jón Reynir Magnússon
flutningskostnað, sem er mun
hærri hér en í Danmörku. „Þetta
beytir því ekki að annað hvort eru
verksmiðjurnar reknar með tapi
eða að þær styrktar á einhvern
hátt,“ sagði Jón Reynir Magnús-
son að lokum.
atbeina viðskiptaráðherra hafí tekizt
að leysa það mál.
í fréttabréfinu segir ennfremur:
„SÍF hefur haft í frammi nokk-
urn áróður til þess að auka inn-
kaup frá Portúgal. Með dyggum
stuðningi viðskiptaráðuneytisins
og vaxandi skilningi innflytjenda
hefur náðst umtalsverður árangur
og fyrir það ber að þakka og um
tíma í ár var viðskiptajöfnuðurinn
Portúgölum í hag.
Fyrstu fimm mánuði þessa árs
voru fluttar inn vörur frá Portúg-
al fyrir 318 millj. kr., á verðlagi
þess tíma.
Skýringin er á þessari jákvæðu
þróun er þó ekki eingöngu aukin
innkaup heldur einnig samdráttur
í saltfiskframleiðslu og útflutn-
ingi saltfisks til Portúgal. Þyngst í
innflutningum vegur olía, en engu
að síður er þessi árangur umtals-
verður og hvatning til frekari
sóknar, því með meiri jöfnuði í
viðskiptum landanna verður auð-
veldara að tryggja markaðinn
fyrir saltfisk í Portúgal."
Seðlabankinn telur erlendar skuldir stefna í 62% þjóðarframleiðslu:
„Höfum ekki aðra skoðun
á málinu að svo stödduu
— segir Jón Sigurðsson, forstjóri Þjóðhagsstofnunar
þjóðarbúskapnum", sem út kom
snemma í síðasta mánuði, en þar
segir að áætlun frá því í maímán-
uði um að erlendar skuldir muni
nema 60% af þjóðarframleiðslu í
árslok kunni að vera vanmetin
fremur en ofmetin og er þá haft í
huga að áætlanir um nýjar erlend-
ar lántökur einkaaðila eru mjög
óvissar.
„VIÐ þekkjum til áaetlunar Seðla-
bankans um hlutfall erlendra skulda
af þjóðarframleiðslu og höfum ekki
á málinu aðra skoðun," sagði Jón
Sigurðsson forstjóri Þjóðhagsstofn-
unar m.a. er blm. Morgunblaðsins
spurði hann hvort Þjóðhagsstofnun
væri sammála því mati sérfræðinga
Seðlabankans að hlutfall erlendra
skulda af þjóðarframleiðslu stefndi í
62% á þessu ári.
Jón sagði jafnframt að ekki
væri von á nýjum útreikningum
Þjóðhagsstofnunar eða áætlunum
um þetta hlutfall fyrr en um mán-
aðamótin september október, um
leið og þjóðhagsáætlun ríkis-
stjórnarinnar yrði lögð fram.
Jón vísaði jafnframt til rits
Þjóðhagsstofnunar „Ágrip úr