Morgunblaðið - 31.08.1984, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 31. ÁGCST 1984
í ljósaskiptum Hollywood
— eftir Martein St.
Þórsson
„Þú ert ad ferdast í annarri
rídd, rídd sem hefur hrorki
tíma né rúm, allt getur gerst í
þessari rídd, fimmtu rídd-
inni... The Twiligbt Zone“.
Þegar fjórir af vinsælustu
kvikmyndaleikstjórum heims, þeir
Steven Spielberg, George Miller,
John Landis og Joe Dante, ákváöu
að endurgera 4 af hinum 151 sjón-
varpsþætti Rod Serlings, sem voru
vinsælir í Bandaríkjunum á árun-
um 1959—64, var haldið að mynd-
in mundi slá öll aðsóknarmet. En
eitthvað fór úrskeiðis og í fyrra
þegar myndin var sýnd í Banda-
ríkjunum hlaut hún ekki nema
meðalaðsókn. Gagnrýnendur gáfu
myndinni misjafna dóma. En
flestir voru sammála um tvö at-
riði, að myndin væri í heild sinni
ekki nógu góð og að kafli Steven
Spielbergs, öllum að óvörum, væri
slappastur.
Slysið
Föstudaginn 23. júlí 1982 kl. 2.30
eftir miðnætti var verið að taka
upp síðasta atriði í kafla John
Landis. Leikarinn Vic Morrow og
tvö börn frá Víetnam voru að flýja
á þyrlu undan Víetnömum.
Sprengjur sprungu allt f kringum
þyrluna, sem var í 30 feta hæð,
nokkrar fóru of nærri og flugmað-
urinn missti stjórn á þyrlunni sem
hrapaði til jarðar. Aftara skrúfu-
blaðið þeyttist af i leikarana og
börnin, sem létust samstundis.
Flugmaðurinn slapp lifandi.
Spunnust út af þessu málaferli
sem enn er ekki séð fyrir endann
á.
Kvikmyndin — fjórar
smásögur
Fyrsti kafli myndarinnar fjallar
um kynþáttahatara sem Vic Morr-
ow leikur. Það á eftir að hefna sin,
því að þegar hann stígur út úr
veitingahúsi einu sem hann var i,
er hann skyndilega kominn í
fimmtu viddina (The Twilight
Zone). Hann stigur inn í Frakk-
land hernumið af Þjóðverjum og
fær að finna fyrir því hvernig það
var að vera gyðingur á þeim tíma.
Honum er þeytt aftur í þræla-
stríðið í Bandaríkjunum og þar er
hann eltur af Ku Klux Klan og
einnig er skotið á hann i Vietnam.
Leikstjóranum John Landis
(Animal House, American Were-
wolf in London, Trading Places),
tekst að byggja upp ágæta spennu
en annars endar þessi kafli svolít-
ið snubbótt vegna þyrluslyssins,
sem getið er hér að framan.
Næst eru bíógestir leiddir i
kafla Steven Spielbergs (Jaws,
Close Encounters, Raiders of the
lost Ark, ET, Indiana Jones and
the Temple of Doom). Fá þeir þar
að fylgjast með elliheimili og fólk-
inu í því sem vill aftur verða ungt.
Þá kemur á elliheimilið svertingi
nokkur sem breytir hlutunum all-
hressilega. Sveringjann leikur
Scatman Crothers, en ætli ein-
hverjir muni ekki eftir honum sem
kokknum Halloran í meistara-
verki Stanley Kubrick, The Shin-
ing.
Það ótrúlega við þennan kafla
er að Steven Spielberg hefur leik-
stýrt honum. Þetta er frekar ólíkt
hans stíl og útkoman verður frek-
ar slöpp.
Þess má geta að það tók hann
aðeins sex daga að festa söguna á
filmu.
Eftir að hafa horft á öldnu
unglingana hans Spielbergs kem-
ur nokkuð góður kafli Joe Dante
(The Howling og nú síðast Greml-
ins sem Spielberg framleiddi,
einni vinsælustu myndinni í
sumar vestan hafs). Fjallar kafl-
inn um dreng með yfirnáttúrulega
krafta. Drenginn leikur Jeremy
Licht og Kathleen Quinlan leikur
konu sem hittir hann og fær að
kynnast hinni furðulegu veröld
sem drengurinn býr í.
Lithgow horfir út um ghiggann
(Nightmare at 20.000 feet).
Vic Morrow f fyrsta kafla myndar-
innar sem hinn hundelti kynþátta-
hatari. Kafli John Landis („Time
out“).
Lftii stúlka talaði of mikið svo að
það varð bara að loka fyrir. Kafli
Joe Dante. („It’s a good life“).
Síðasti kafli myndarinnar er
jafnframt sá besti. Fjallar hann
um mann, sem er hrikalega
flughræddur, leikinn af John Lith-
gow (Blow out, The World accord-
ing to Garp). Lithgow er hreint
frábær í þessu hlutverki. Hann er
staddur í farþegaþotu í brjáluðu
veðri. Honum verður litið út um
glugga á flugvélinni og sér þá
„gremlin" (brellu og förðunarverk
Craig Reardon og Michael
McCracken), vera á vængnum og
er hann að djöflast í þotuhreyflin-
um; honum (Lithgow) sýnist að
þessi „gremlin" sé að rífa hreyfil-
inn í sundur.
Leikstjóranum George Miller
(Mad Max, The Road Warrior),
tekst hér að skapa góða spennu
sem gæti allt eins eyðilagt þína
næstu flugferð.
Heildin
í heild veldur The Twilight Zone
nokkrum vonbrigðum en hún hef-
ur sínar góðu hliðar. Framleiðend-
ur eru þeir Steven Spielberg og
John Landis. Tónlistina samdi
Jerry Goldsmith (The Omen, First
Blood, Poltergeist, Under Fire)
Aðrir helstu leikarar eru Dan
Aykroyd og Albert Brooks, en þeir
byrja og enda myndina í bíltúr
með þessum orðum: „Do you want
to see something really scary?“
Myndin verður sýnd í Austur-
bæjarbiói á vetri komanda.
Gremlins
Þess má geta að í síðasta kafla
myndarinnar fengu þeir Spielberg
og Dante hugmyndina að kvik-
myndinni Gremlins. En hvað er
„gremlin“? Gömul ensk/bandarísk
skilgreining segir að það séu
ósýnilegir púkar og verur, sem
rífa í sundur flugvelar á flugi. En
starfssvið þeirra í The Twilight
Zone og Gremlins er töluvert
stærra og þar eru þeir sko ekki
ósýnilegir.
Marteinn St Þórsson er nemandi í
MH
Fjörutíu ára stúdentar
MA styrktu Minningarsjóð
um Þórarin skólameistara
Mér hefur veriö bent á að í frétt
Morgunblaösins fyrr í sumar af
skólaslitum MA er ekki rétt farið
með þakklætisvott okkar, stúd-
entaárgangsins frá 1944, til skóla
okkar. Verð ég því, þótt langt sé
um liðið, að biðja blaðið að birta
það sem ég sagði við þetta tæki-
færi. Vænti ég að Morgunblaðið
vilji því fremur stuðla að réttri
frásögn, að um er að ræða virð-
ingarvott við minningu skóla-
manns sem oft var vitnað til á sín-
um tíma, þegar um skólamál var
fjallað í blaðinu.
Magnús T. Ólafsson
Skólameistari og kennaralið,
stúdentsefni,
góðir áheyrendur.
Við sem yfirgáfum skólahúsið á
Brekkunni fyrir fjórum áratugum,
erum hingað komin til að tjá
þakkir alma mater okkar, þeirri
rausnarmóður, sem sendir frá sér
hvern árgang ungmenna af öðrum,
miklum mun birgari en hann kom
af úrræðum til að takast á við
verkefni fulltíða fólks.
Stúdentarnir frá 1944 fóru
margir rakleitt suður á Þingvöll
að fylla mannsöfnuðinn sem þar
fagnaði stofnun lýðveldisins ís-
lands. Crslit hildarleiks, sem
hrjáð hafði heimsbyggðina flest
okkar skólaár, voru ráðin. Nýir
tímar fóru í hönd.
Breytingin sem átt hefur sér
stað á fjörutíu árum birtist ekki
síst í margföldun hlutfallsins úr
hverjum aldurshópi, sem lýkur
stúdentsprófi og sækir síðan
starfsnám á háskólastigi. Við er-
Þórarinn Björnsson
um i tæknibyltingunni miðri og
búum við vaxandi kröfur til sér-
þekkingar.
Einmitt þess vegna er brýnna
en nokkru sinni fyrr, að veigur sé í
almennri menntun, sem látin er
uppvaxandi kynslóð i té. Þar má
hvergi slaka á, ef halda skal í
horfinu. Tæknin, sem veitir þæg-
indi og vald yfir lífsskilyrðum, er
ávöxtur mennta- og menningar-
hefðar, sem rekja má beinar rætur
til svo árþúsundum skiptir aftur í
tímann. Samhengið við þá þróun,
sem borið hefur okkur fram á líð-
andi stund, er líftaug samfélags-
ins. Rofni hún, er voðinn vís.
Hafi skelfingum stráð tuttug-
asta öld megnað að kenna börnum
sínum nokkurn skapaðan hlut,
ætti það að vera sú lexía, að villi-
mennska helber bíður hvers þess
forustuhóps fyrir samfélagi, sem
þykist fær um að láta menning-
arhefðina lönd og leið. Ætíð er að
sannast, að þeir sem ekki vilja
læra af sögunni eru dæmdir til að
endurtaka hana.
Skóli varð til á Norðurlandi,
þegar fyrsti biskupinn á Hólum
setti við stól sinn menntastofnun í
anda þeirra menningarhræringa,
sem miðaldafræðingar kalla nú
endurreisn á tólftu öld. Fram-
haldsskóli á Norðurlandi var
endurvakinn undir merkjum þjóð-
legrar vakningar í anda húman-
ismans. Skólafrömuðir húman-
ismans settu sér það mark æðst að
stuðla að alhliða þroska einstakl-
ingsins, gera hann fullgildan
þátttakanda í samfélagi sínu í
krafti þekkingar og skilnings.
Þroski einstaklingsins einstakl-
ingsins vegna og þekkingarleit
þekkingarinnar vegna eru auð-
kenni skóla sem starfar í þágu al-
mennings í lýðfrjálsu landi. Ein-
mitt þess vegna á almennur skóli
einatt undir högg að sækja. Á
honum græðir enginn áþreifanleg-
ar fúlgur. Talað er um skólann
sem trafala á leið uppvaxandi
kynslóðar út í atvinnulífið.
Almenni skólinn er nefnilega
bara ómissandi til að viðhalda
frjálsu og upplýstu samfélagi til
að rækta jarðveginn sem heldur
við lýði þeirri þekkingu og þeim
lífsgildum sem mannsæmandi til-
vera nærist á. Á honum veltur
flestu öðru fremur, hvort við lýði
er í landi þjóðfélag sjálfráðra,
sjálfbjarga manna, þar sem gildi
einstaklingsins og réttur hans
njóta viðurkenningar, eða hvort
litið er á landsfólk sem hjörð í
þágu stundarþarfa atvinnulífs,
ellegar verkfæri kenningar ein-
hvers tilvonandi valdníðings um
sögulega nauðsyn.
Skólameistari.
Ég færi Menntaskólanum á Ak-
ureyri kveðju og þakklæti okkar
stúdentanna frá 1944, ekki aðeins
hópsins sem hér er staddur, held-
ur einnig og ekki síður hlýjan hug
og góðar óskir frá hinum, sem ekki
áttu heimangengt.
Á stúdentsafmælinu langar
okkur til að votta virðingu minn-
ingu aðalkennara máladeildar síð-
ustu skólaárin, sem einnig kenndi
stærðfræðideild, Þórarins
Björnssonar síðar skólameistara.
Þórarinn Björnsson gerði kröf-
ur til nemenda sinna, en hann
lagði sig líka allan fram við
kennsluna. Viljum við sem til
Diisseldorf:
Oilsseldorf, 29. ágúsL AP.
TVEIR vopnaðir menn, sem haldið
höfðu bankastjóra í banka einum í
gíslingu rúmlega einn og hálfan sól-
arhring, voru handteknir í dag eftir
að lögreglumenn gerðu áhlaup i
bankann.
Stuttu siðar missti ökumaður,
sem átti leið framhjá bankanum,
vald á bifreið sinni með þeim afleið-
ingum að hún lenti á götutálmum
lögreglunnar. Slösuðust sex vegfar-
endur við áreksturinn. Að sögn
vitna var yfir tuttugu skotum
hleypt af þegar lögreglan réðst inn
germanskra þjóða teljumst, til-
einka okkur til nokkurrar hlítar
evrópska menningaraarfleifð, ber
nauðsyn til að rómanski þátturinn
í heildinni, þáttur Miðjarðarhafs-
þjóðanna, fái rúm í æðri menntun.
Það kom í hlut Þórarins Björns-
sonar að miðla nemendum
Menntaskólans á Akureyri þekk-
ingu á rómönskum tungum og
bókmenntum um langt árabil. Það
starf rækti hann svo, að vart er
unnt að ímynda sér að betur hefði
mátt gera.
Við, stúdentar frá Menntaskól-
anum á Akureyri árið 1944, höfum
ákveðið að leggja fram fjárhæð til
að efla Minningarsjóð um Þórarin
skólameistara Björnsson.
Vil ég biðja skólameistara,
vörslumann sjóðs þessa, að veita
viðtöku sparisjóðsbók númer
164557 hjá Landsbanka íslands
með 65.750 króna innstæðu, með
ósk um að féð verði lagt við höfuð-
stól Minningarsjóðs um Þórarin
skólameistara Björnsson.
í bankann og særðist a.m.k. einn
lögreglumaður i áhlaupinu.
Hinir vopnuðu menn, sem ætluðu
að ræna bankann en tóku banka-
stjórann í gislingu þegar þeir sáu
fram á að þeim mundi mistakast
ætlunarverk sitt, gáfust upp í kjöl-
far áhlaupsins.
Lögreglan hafði samið við þá um
að þeir fengju andvirði 170 þúsund
dollara og hraðskreiðan bíl, en hún
krafðist þess að bankastjórinn yrði
látinn laus áður. Því var þó hafnað,
og lét lögreglan þá til skarar skríða.
Gíslinn frelsaður
í kjölfar áhlaups