Morgunblaðið - 07.02.1985, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. FEBRÚAR 1986
Leifur Sveinsson lögfræðingun
Tannlæknatal
Nýkomið er út æviágrip ís-
lenskra tannlækna, Tannlæknatal
1854—1984. í ritnefnd voru: Gunn-
ar Þormar, Birgir J. Jóhannsson,
Jónas Birgisson, Sigurjón Sigurðs-
son, Geir R. Tómasson, Rafn
Jónsson og Ólafur Stephensen.
Ráðgjafi nefndarinnar var Hjalti
Zóphaníasson lögfræðingur. í bók-
inni er fyrst skrá yfir heiðursfé-
laga Tannlæknafélags íslands, en
sjö hafa hlotið þá sæmd.
Gunnar Þormar formaður fé-
lagsins ritar formála.
Yfirlit er yfir stofnun og starf-
semi Tannlæknafélagsins fyrstu
30 árin frá 1927-1984.
Fyrstu stjórn Tannlæknafélags
íslands skipuðu: Brynjúlfur
Björnsson formaður, Hallur L.
Hallsson ritari, Páll J. Ólafsson
gjaldkeri. Alls eru 247 æviágrip
tannlækna í ritinu, en ekki eru þar
aðrar upplýsingar um einkahagi
þeirra en komu fram í svörum
hvers og eins. Tannlæknar þessir
hafa hlotið menntun sína i 10
löndum, þar af 162 hér á landi, 32
í Danmörku, 28 í Þýskalandi, 8 í
Bandaríkjum Norður-Ameríku, 7 í
Svíþjóð, 4 í Noregi, 3 í Skotlandi,
og einn í hverju landanna Eng-
landi, Lettlandi og Póllandi.
Fyrsti íslendingurinn sem lauk
tannlæknaprófi var Grímur Þor-
láksson frá Hvallátrum, en hann
tók tannlæknapróf við læknadeild
Hafnarháskóla árið 1854. Carl
Thorláksson sonur hans varð
tannlæknir frá sama skóla 1867 og
kenndi Vilhelm G.T. Bernhöft
lækni tannlækningar.
Vilhelm varð fyrstur íslendinga
til þess að setja á stofn tann-
læknastofu á íslandi. Það var 1.
ágúst 1896 í Hotel Alexandra, 2.
hæð, austurenda, en hús þetta er
nú Hafnarstræti 16 í Reykjavík.
Brynjúlfur Björnsson lauk
fyrstur íslendinga prófi frá sér-
greindum tannlæknaskóla. Hann
útskrifaðist frá Tannlæknaskól-
anum í Kaupmannahöfn 1906 og
opnaði tannlæknastofu í Reykja-
vík árið eftir á Amtmannsstíg 4.
Með lögum nr. 44 frá 27. júní 1941
voru sett lög um tannlækna-
kennslu við læknadeild Háskóla
íslands og luku þeir fyrstu námi
þar árið 1947. Það voru þeir Bald-
vin G. Ringsted, Ólafur B. Thorar-
ensen og Þorsteinn Ólafsson.
Á haftatímum var oft erfitt
fyrir tannlækna á íslandi að út-
vega sér efni og áhöld. Broslegt er
að lesa um það, að gull til tannvið-
gerða fékkst ekki innflutt og varð
að fá það af gullforða Landsbank-
ans árin 1940 og 1947.
Þáttur er í bókinni um Karls-
skálaætt, en 7 menn af þeirri ætt
hafa lokið tannlæknaprófi. Liggur
við að réttara nafn á ættinni sé
Tannskálaætt. Bókin er 218 bls. og
kostar kr. 1.600. Forsíðumynd er
af Brynjúlfi Björnssyni á stofu
sinni.
og önnur töl
Æ fer fjölgandi þeim ritum,
sem greina frá æviágripum heilla
stétta, hin svonefndu töl. Þessi eru
þegar komin út: Alþingismanntal,
siðast útgefið 1978, Blikksmiða-
saga íslands, útg. 1980, Bókagerð-
armenn útg. 1976, Guðfræðinga-
tal, síðast útg. 1976, Hjúkrunar-
kvennatal, útg. 1969 og 1979, Iðn-
aðarmannatal Suðumesja, útg.
1983, íslenskir búfræðikandidatar,
útg. 1974, íslenskir kaupfélags-
stjórar, útg. 1978, íslenskir málar-
ar, saga og málaratal, útg. 1982,
íslenskt skáldatal, útg.
1973—1976, Kennaratal
1958—1965, Ljósmæður á íslandi,
útg. 1984, Lyfjafræðingatal, útg.
1982, Læknar á íslandi, síðast útg.
1984, Lögfræðingatal, síðast útg.
1976, Lögréttumannatal, útg. 1952,
Múraratal og steinsmiða, útg.
1967, Skipstjóra- og stýrimanna-
tal, útg. 1979, Tannlæknatal, útg.
1984, Vélstjóratal, 1911-1972,
útg. 1974, Verkfræðingatal, síðast
útg. 1981.
Tannlæknatalið er því 21. ritið í
þessum flokki, en upptalning mín
getur verið ófullkomin, að mér
hafi sést yfir eitthvert talið, enda
er það nokkuð matsatriði, hvað
skal telja tal.
Nokkur önnur töl munu vera í
undirbúningi, því margar stéttir
setja metnað sinn í að eiga sín töl.
Eg, sem þetta rita, hefi gaman
af að vita sem gleggst deili á fólki
og á flest þau rit, sem nú voru
talin.
Eitt sinn var ég í afmælisveislu
hjá Kristjáni heitnum Eldjárn og
segi við hann: „Eins og þú veist,
Kristján, þá safna ég öllum tölum
nema buxnatölum og nú var ég að
eignast síðasta talið, Múraratal og
steinsmiða." Þá svarar Kristján:
„Já, þau eru góð og gagnleg þessi
töl, en þó lætur það talið á sér
daga með að hægt sé að setja sam-
an, Leifur minn, það vantar alveg
tilfinnanlega íslenskt draugatal
og ég ætla að biðja þig að koma
því á framfæri við rétta aðila áður
en það verður um seinan." Kem ég
þessum tilmælum hér með á fram-
færi við Sálarrannsóknarfélag ís-
lands og þjóðsagnadeild Háskól-
ans. Er þá mál að linni tali mínu
um töl.
Reykjavik, 5. febrúar 1985.
Leifur Sveinsson
DAIHATSU