Morgunblaðið - 07.02.1985, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. FEBRÚAR 1985
Sambandið svarar
Athugasemdir vegna „kaffimáls“, skattskila og Skipadeildar
Með vísun til skrifa ritstjóra
Þjóðviljans og DV, þeirra Össurar
Skarphéðinssonar og Ellerts B.
Schram, í blöðum sínum þann 2.
þ.m., svo og viðtalsgreinar við
stjórnarformann Hafskips hf. í
Þjóðviljanum sama dag — um
samvinnuhreyfinguna — vill Sam-
bandið freista þess að koma á
framfæri eftirfarandi viðbótar-
upplýsingum við fyrri athuga-
semdir.
Um „kaffimál“
1. Ástæður þess að Sambandið
hefur ekki staðið í svörum við alls
konar gífuryrðum óhlutvandra að-
ila um svokallað „kaffimál" eru
einfaldlega þær að hvern daginn
hefir verið vænst niðurstöðu
stjórnvalda sem um málið hafa
fjallað, og á þann veg að fullkomin
reglusemi hafi verið á öllum gjald-
eyrisskilum, verðlagi og skatta-
málum Sambandsins.
Ef niðurstöður rannsóknarinn-
ar leiða til þessarar staðfestingar
væru þær haldbestu rökin við
þeim ófrægingarskrifum, sem með
fullum þunga hafa reynt að knýja
fram áfellisdóma án nægilegrar
þekkingar á málsatvikum.
2. Sambandið ætlar sig ekki
dómara i eigin málum, en sökum
þess hversu dregist hefir að ljúka
rannsókninni og málið hefir verið
mikið til umfjöllunar, verður ekki
undan því vikist að birta almenn-
ingi eftirfarandi upplýsingar, sem
rannsóknaraðilum er að sjálf-
sögðu fullkunnugt um:
a) Umboðslaun Sambandsins af
kaffikaupum áranna 1979—1981
námu 8% af heildarandvirði inn-
flutningsins eða samtals 8,5 m.
króna. I hlut Kaffibrennslu Akur-
eyrar komu 32 m. króna, en sam-
tals gerðu umboðslaunin og af-
slættirnir — eða svokallaðir
„Avisos" — samtals 40,5 m. króna.
Frá ársbyrjun 1982 og allt til
þessa dags hafa umboðslaunin
numið 4% af innflutningsandvirð-
inu, en ákvörðun um þessa þóknun
var tekin snemma árs 1981, eða
löngu áður en Sambandið var
dregið út til skattskoðunar.
b) Umboðslaunatekjurnar voru
færðar Verslunardeild Sambands-
ins til tekna sem síðan endur-
greiddi kaupfélögunum tekjuaf-
gang af viðskiptunum miðað við
afkomu deildarinnar og viðskipta-
magn hvers kaupfélags. Fyrir um-
rædd ár námu þessar endur-
greiðslur samtals um 1,3 m. $ mið-
að við meðalgengi dollarans á
hverjum tíma.
c) Samkvæmt bókhaldi Kaffi-
brennslu Akureyrar nam velta
fyrirtækisins samtals 122,4 m.
króna fyrir árin 1979—1981, en
nettótekjuafgangur varð 262 þús-
und krónur, eftir að búið var að
færa kaffibrennslunni 11,2 m.
króna til tekna í umboðslaun og
afslætti. Því er einsýnt að hið lága
verð hefir komið neytendum að
gagni á smásölustiginu, enda áður
verið á það bent að kaffiverð hafi
— t.d. árið 1979 — verið allt að
28% lægra á íslandi en í Dan-
mörku.
í Danmörku er 5% tollur og
20% virðisaukaskattur á S-Am-
eríku-kaffi, sem gerir það dýrara í
smásölusamanburði við ísland,
sem aflétti söluskatti af kaffi árið
1978. En hins er þó að gæta að
Danmörk er 20 sinnum fólksfleira
land og með stórum auðveldari
birgðainnkaup, flutninga og dreif-
ingu.
d) Þar sem oft er mislesið úr töl-
um þykir Sambandinu rétt að
birta neðangreint yfirlit um rekst-
ursafkomu þessa sameignarfyrir-
tækis síns og Kaupfélags Eyfirð-
inga fyrir árin 1979—1983 svo al-
menningur geti sannreynt mál-
flutning Sambandsins:
Samkvæmt þessu yfirliti hefir
nettóhagnaður umrædd 5 ár num-
ið samtals 83 þúsund krónum af
alls 268 m. króna veltu. Þá er þess
og að geta að inn í þessa rekst-
ursafkomu eru bókfærðir afslætt-
ir og umboðslaun samtals að fjár-
hæð 40,9 m. króna, svo ljóst er að
án afsláttanna hefði orðið að stór-
hækka smásöluverð á kaffi.
e) Einnig skal á það bent að
Kaffibrennsla Akureyrar var
aldrei viðmiðunaraðili þegar há-
marksverð á kaffi var ákveðið af
verðlagsyfirvöldum og seldi því á
verði sem henni var skammtað; —
en stundum ivið fyrir neðan há-
marksverð.
0 Samantekt ofangreindra skýr-
inga leiðir til þeirrar niðurstöðu
að kaffið hafi verið keypt til ís-
lands á mjög hagstæðum kjörum
og þau innkaup endurspegluðust í
lágu smásöluverði til neytenda.
Einnig að öll gjaldeyrisskil, verð-
lagsmál og skattframtöl hafi verið
í samræmi við ákvæði íslenskra
laga.
Um skattskil fram-
kvæmdastjóra
Sambandsins
1. Það hefir ávallt verið venja
Sambandsins að annast sem best
lögboðna upplýsingaskyldu varð-
andi kaup og kjör starfsmanna
sinna. Hafa ekki komið fram
athugasemdir stjórnvalda við
þessi framtalsskil.
2. Framtölum á framkvæmda-
stjóra Sambandsins hefir verið
hagað með nákvæmlega sama
hætti og gagnvart öðrum starfs-
mönnum og er fyrirtækinu ekki
kunnugt um misfellur á því sviði.
Því er alrangt hjá ritstjóra DV að
þessir starfsmenn hafi verið
kærðir fyrir skattsvik, eins og
hann orðar það svo „smekklega" í
áminnstri grein sinni.
3. Aftur á móti er ágreiningur
um álagningarrétt skattyfirvalda
vegna útgjalda framkvæmdastjór-
anna, þar sem þeir hafa m.a. bent
á hliðstæður innan stjórnkerfisins
sjálfs, en sá ágreiningur er nú til
úrskurðar hjá Ríkisskattstjóra og
kann áliti hans að verða vísað til
Ríkisskattanefndar til endan-
legrar umfjöllunar. Sagt er að
hundruð svipaðra mála séu jafnan
til skoðunar og úrskurðar, en
hvers vegna þessir skattgreiðend-
ur öðrum fremur eru teknir til
meðferðar í blaði frjálsa fram-
taksins með aðstoð Þjóðviljans er
að sjálfsögðu umhugsunarefni.
4. í lokin skal bent á að umfjöll-
un dagblaða um trúnaðarmál í
vörslu skattstjóraembættanna
rýrir álit almennings á þessum
þýðingarmiklu stofnunum og er
leitt til þess að vita að einn af
þingmönnum þjóðarinnar gengur
feti framar en flestir aðrir við þá
iðju.
Um skipadeild
Sambandsins
1. í viðtalsgrein Þjóðviljans 2.
þ.m. við stjórnarformann Haf-
skips hf. átelur hann Skipadeild
Sambandsins fyrir að reyna að
afla flutninga með óhróðri um fé-
lag sitt og þá með sérstöku tilliti
til fjárhagserfiðleika þess. Þessum
áburði er alfarið neitað og áskilur
Sambandið sér rétt til að krefjast
þess að maðurinn finni orðum sín-
um stað. Hið rétta er að Samband-
ið hefir aldrei talið sér ávinning af
rekstrarerfiðleikum Hafskips.
2. f annan stað fannst Sam-
bandinu það óréttmæt athuga-
semd stjórnarformannsins í fjöl-
miðlum, þegar hann lét þess getið
að félag sitt ætti ekki kaffibauna-
sjóð í að sækja, en með þessu var
hann að sveigja að Sambandinu og
öðrum kaffiinnflytjendum um
gjaldeyrisskil og verðlagsmál.
Slíkur „gaffallyftarahumör" Haf-
skipsmanna er óþarfur en stjórn-
arformanninum skal bent á að
samvinnuhreyfingin hefir ekki
lagt það í vana sinn að abbast upp
á aðra og að fyrra bragði með
hnjóðsyrðum eða áfellisdómum.
3. Vegna stærðar og umfangs
Sambandsins, sem fer fyrir
brjóstið á stjórnarformanninum,
skal minnt á að Hafskip átti nána
samvinnu við svokallað Verslana-
samband sem stofnað var í
Reykjavík fyrir mörgum árum svo
og hliðstæð félög m.a. í Borgar-
nesi, Vík í Mýrdal og austur á
Héraði. Þessi „samstarfskeðja"
átti að kreppa að kaupfélögunum
og samvinnuhreyfingunni — en
kannski getur stjórnarformaður
skipafélagsins upplýst hvað varð
af þessum Mökkurkálfi sem lítið
fer fyrir í dag?
4. Starfsemi Skipadeildar Sam-
handsins grundvallast á rekstri
hagkvæms flutningakerfis sem
þjónar samvinnuhreyfingunni og
í þús. kr. 1979 1980 1981 1982 1983
Velta 26.990 44.526 50.847 57.432 88.073
A Brúttóhagnaður 6.122 8.907 14.135 15.659 23.488
B Útgjöld 5.305 8.852 13.264 14.985 23.374
f varasjóð 204 13 218 98 0
Skattsk. hagnaður 613 42 653 576 114
Fymingar í útgjöldum 185 293 472 1.094 1.862
Nettóhagnaður Nettóhalli 138 475 599 76 255
öðrum viðskiptavinum. Hún held-
ur uppi nauðsynlegri samkeppni
og tryggir eðlilega verðmyndun á
flutningamarkaði. Útboð innan
Sambandsins eru því að sjálfsögðu
óþörf, enda tryggt á hverjum tíma
að fragtir Skipadeildar séu sam-
keppnisfærar. Arður, sem af
flutningum fæst, rennur til sam-
vinnuhreyfingarinnar, framleið-
enda og neytenda, öfugt við það
sem gerist, þar sem einkagróðinn
ræður.
Styrkur samvinnuhreyfingar-
innar felst í virkri samvinnu, þar
sem frjáls félög styðja hvert ann-
að til sjálfsbjargar undir lýðræð-
islegri stjórn og árangurinn af
slíkri samvinnu blasir við í land-
inu.
„Plantan í hryll-
ingsbúðinni“
1. Undir þessari millifyrirsögn
ritar Ellert B. Schram eftirfar-
andi í laugardagspistli sínum
þann 2. þ.m.:
„Ég nefni aðeins eitt lítið dæmi:
Fyrir áramótin lágu tvö flutn-
ingaskip í Reykjavíkurhöfn hlaðin
kjarnfóðri. Annað þeirra var Sam-
bandsskip með kjarnfóður fyrir
SÍS. Um þetta leyti ákvað ríkis-
stjórnin að leggja skatt á kjarn-
fóðrið. Áður en til þess kom var
búið að losa annað af þessum
tveim skipum, sem fyrir vikið
slapp undan skattinum í þetta
skiptið. Viljið þið, góðir lesendur,
giska á hvor skipsfarmurinn það
var? Menn þurfa ekki annað en að
leggja saman tvo og tvo til að fá
útkomu sem segir okkur að fram-
sóknarvarðhundarnir í kerfinu sjá
um sína. Pólitíska deildin skilaði
hlutverki sínu.“
2. Hið rétta er að þann 27. des-
ember sl. gaf landbúnaðarráð-
herra út reglugerð um breytingar
á gjaldi af innfluttu kjarnfóðri
sem breyttist um áramót sl. úr
89% í 60% af CIF-verði. Samtímis
féll úr gildi um sl. áramót heimild
Fjármálaráðuneytisins um inn-
heimtu á kr. 1.300.00 tollgjaldi pr.
tonn af innfluttu kjarnfóðri.
Þau skip sem losuðu kjarnfóður
í Kornhlöðuna um þessi mörk voru
sem hér segir:
Sambandsskip Eimskip
Arnarfell 17.12. ’84
Ljósafoss 27.12. '84
Bakkafoss 30.12. ’84
Álafoss 2.1. '85
Hvassafell 3.1. '85
Ljóst er af ofanrituðu að ásak-
anir ritstjórans eiga ekki við
nokkur rök að styðjast enda var
ríkisstjórnin:
f fyrsta lagi — að aflétta 1.300
króna skatti af kjarnfóðri, en
ekki að leggja á skatt.
í öðru lagi — var verið að breyta
gjaldi til lækkunar skv. CIF-
verði en ekki að hækka gjald-
tökuna.
f þriðja lagi — fengu innflytjend-
ur kjarnfóðursins endurgreidd-
an mismuninn á 89% og 60%
kjarnfóðursgjaldinu af þeim
birgðum, sem fyrir voru í land-
inu pr. 31.12.1984.
í greininni er öllum staðreynd-
um snúið við og er ekki vansalaust
hvaða áhrif gamansöngleikur í
borginni hefir haft á ritstjórann;
— alþingismann sem ofan í kaupið
sætir nú opinberri ákæru fyrir
brot á landslögum.
Kópavogur
fjölmenn-
asti kaup-
staðurinn
SAMTALS bjuggu 88.505 manns í
Reykjavík 1. desember 1984 sam-
anber bráðabirgðatölur um mann-
fjöldann frá Hagstofu íslands. Þar
af voru 42.980 karlar en 45.525 kon-
ur.
f kaupstöðum landsins bjuggu
samtals 94.686 manns. Kópavogur
er þeirra fjölmennastur með
14.565 íbúa, 7.316 karla og 7.249
konur. Næststærsti kaupstaður-
inn er Akureyri með 13.717 íbúa,
6.724 karla og 6.993 konur. Þá
kemur Hafnarfjörður með 12.982
íbúa, 6.490 karla og 6.492 konur.
Aðrir kaupstaðir hafa mun færri
íbúa og er Keflavík næst í röðinni
með aðeins 6.876 íbúa.
Fámennasti kaupstaðurinn á
landinu er Seyðisfjörður með 991
íbúa, 508 karla og 483 konur.
Næstir koma Eskifjörður með
1.076 íbúa og Ólafsfjörður með
1.157 íbúa.
Ice-fish Co.:
Auglýsir eftir
fólki til stjórn-
unarstarfa
í þróunar-
löndunum
REKSTRARSTOFAN í Kópavogi
auglýsti um helgina eftir að komast í
samband við einstaklinga sem gætu
hugsað sér að starfa í löndum þriðja
heimsins í 3—5 ár á vegum Ice-fish
Co. Ice-fish Co. er undirbúningsfélag
að stofnun fyrirtækis með það að
markmiði að taka að sér ráðgjafar-
verkefni í þróunarlöndunum.
J. Ingimar Hansson, fram-
kvæmdastjóri Rekstrarstofunnar,
sagði í samtali við blm. Mbl. þegar
hann var spurður um þessi mál að
með þessari auglýsingu væri fé-
lagið að undirbúa sig til að taka að
sér stjórnunarverkefni í þróunar-
löndunum. Nýlega hefði þeim bor-
ist ósk um að senda menn til Afr-
íkulands án nokkurs fyrirvara.
Þannig treystu þeir sér ekki til að
standa að málum og væru þeir því
að koma sér upp lista yfir hæfa og
áhugasama menn til að geta leitað
til ef ósk um slíkt bærist.
GÓÐUR . , ÓDÝR . LIPUR . SÆLL AFBRAGÐ