Morgunblaðið - 11.04.1985, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 1985

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 330 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 25 kr. eintakiö.
Landsfundur: Eyðir
óvissu — eykur festu
að er vor í lofti þegar rúm-
lega eitt þúsund kjörnir
fulltrúar samtaka sjálfstæðis-
fólks, víðsvegar að af landinu,
sitja landsfund Sjálfstæðis-
flokksins í Laugardalshöll.
Landsfundir Sjálfstæðis-
flokksins eru stjórnmálavið-
burðir, sem þjóðin öll veitir at-
hygli, enda stefnumarkandi
fyrir stærsta stjórnmálaflokk
og sterkasta stjórnmálaafl
þjóðarinnar, sem knýtir borg-
araleg öfl saman í órofa fylk-
ingu. Ekkert er borgaralegum
sjónarmiðum, frelsi þjóðarinn-
ar út á við og frelsi einstakl-
ingsins inn á við, meira virði en
eindrægni og samstaða fólks í
Sjálfstæðisflokknum.
Þorsteinn Pálsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, segir
landsfund haldinn nú til „að
eyða óvissu og auka festu í ís-
lenzku þjóðfélagi". Flokksfor-
maðurinn leggur mikla áherzlu
á heildarályktun landsfundar
um atvinnumál. Mestu skipti
að „menn gangi í takt til að ná
árangri; Sjálfstæðisflokkurinn
sé það afl, sem geti sameinað
menn til góðra verka". Megin-
mál sé að ná samstöðu um að
verja kaupmátt og hefja nýtt
hagvaxtarskeið, „sem er
þungamiðjan í stjórnmálabar-
áttunni í dag... Þar erum við
annarsvegar að takast á um þá
stefnu", segir Þorsteinn, „sem
við höfum haft forystu fyrir,
þ.e. um skattalækkanir, sam-
starf stéttanna og atvinnu-
uppbyggingu, og hinsvegar um
þann boðskap, sem Alþýðu-
bandalagið er í forustu fyrir,
og felur í sér skattahækkanir,
stéttastríð og verkfallsátök."
Húsnæðismál verða eitt
meginverkefni landsfundar, að
sögn formannsins. Þingflokkur
sjálfstæðismanna hefur mótað
tillögur til breytinga á ríkjandi
kerfi, sem miða að því að nýta
betur fjármagn til húsnæðis-
mála, einkum í þágu þeirra,
sem eru að eignast þak yfir
höfuðið í fyrsta sinn. Þetta er
þýðingarmikill málaflokkur,
ekki sízt fyrir ungit fólk, sem
taka verður föstum tökum.
Samhliða því að móta stefnu
Sjálfstæðisflokksins í helztu
viðfangsefnum líðandi stundar
og næstu framtíðar hlýtur
landsfundur að ræða núver-
andi stjórnarsamstarf. Engum
blandast hugur um að ríkis-
stjórnin vann mikið og gott
verk framan af ferli sínum,
ekki sízt með örri lækkun verð-
bólgu, sem var að loka dyrum á
flesta atvinnustarfsemi í land-
inu. Rekstraróryggi fram-
leiðsluatvinnuvega og atvinnu-
öryggi þúsunda landsmanna
var í bráðri hættu, þegar ríkis-
stjórnin greip myndarlega inn
í framvindu mála. Hún varð
hinsvegar fyrir áfalli sl. haust,
þegar verðbólguvarnir brustu.
Friðrik Sophusson, varafor-
maður Sjálfstæðisflokksins,
kemst svo að orði í grein í
Morgunblaðinu í gær: „Mis-
gengi milli launastétta, óhófleg
kröfugerð og óraunhæfir
kjarasamningar með tilheyr-
andi gengislækkun og verð-
bólgu hefur tafið fyrir efna-
hagsbata."
Ríkisbúskapurinn kom
þokkalega út 1984, eftir slæma
afkomu 1983, þrátt fyrir hóf-
samari skattheimtu sem hlut-
fall af þjóðarframleiðslu en áð-
ur. Hinsvegar horfir til nokk-
urs hallarekstrar ríkissjóðs
1985. Óhagstæður viðskipta-
jöfnuður við útlönd og ógnvekj-
andi erlendar skuldir, sem að
drýgstum hluta eru arfleifð frá
og afleiðing af stefnu fyrri rík-
isstjórna, eru alvarlegir hættu-
boðar í þjóðarbúskapnum, sem
lítt eða ekki hefur tekizt að
setja niður.
Friðrik Sophusson, varafor-
maður flokksins, gagnrýnir
samstarfsflokkinn í ríkisstjórn
í grein sinni, sem fyrr er vitnað
til, einkum fyrir tvískinnung í
svokölluðu útvarpslagamáli, en
milli lína má lesa, að fleira
komi til. Ekki er ólíklegt að
landsfundur sjálfstæðismanna
skerpi málefnalegar línur
varðandi framhald stjórnar-
samstarfsins og búi flokksfor-
ystu og þingflokk út með
stefnumarkandi nesti og nýja
verkefna-skó, ef svo má að orði
komast.
Hinsvegar verður ekki séð að
aðrir flokkar hafi upp á þá for-
ystu að bjóða í nauðsynlegu
umbótastarfi, sem framundan
er, er góðu lofi. En báðir verða
stjórnarflokkarnir að taka á
honum stóra sínum í stefnu-
mörkun og starfi, ef ríkis-
stjórnin á að endurvinna fyrra
traust meðal þjóðarinnar og
ráða við þau mikilvægu verk-
efni sem hennar bíða. Á þeim
starfsvettvangi duga engin
vettlingatök, en árangur bygg-
ist þó fyrst og fremst á þjóðar-
sátt og samátaki áhrifaafla í
þjóðfélaginu.
Greinargerð forseta ASÍ er
athyglisvert spor í þá átt.
Frumkvæði ASI ætti enginn að
hundsa, en greinargerðin var
birt í heild í páskablaði Morg-
unblaðsins.
Hvað segja fulltrúar stjói
ar um atvinnumálaskýrsl
Skýrsla Ásmundar Stefánssonar, forseta ASÍ, um atvinnumál,
sem birtist í Morgunblaðinu á skírdag hefur vakið athygli, svo
og það frumkvæði sem Alþýðusambandið og Vinnuveitendasam-
bandið hafa í sameiningu tekið. Morgunblaðið sneri sér til
fulltrúa allra stjórnarandstöðuflokkanna á Alþingi og innti þá
álits á skýrslunni, en áður hefur það komið fram í Morgunblað-
inu að Þorsteinn Pálsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, telur
að forseti ASÍ hafi margt til síns máls í skýrslunni, en Stein-
grímur Hermannsson, formaður Framsóknarflokksins, telur
gagnrýni Ásmundar á stjórnvöld byggða á misskilningi.
Guðmundur Einarsson,
þingmaður BJ:
„Gott að ASÍ og
VSÍ tala saman
um stefnumörk-
un atvinnumála“
„Þetta er ágæt samantekt og þar
er drepið i mjög marga góða
punkta,“ sagði Guðmundur Einars-
son, þingmaður Bandalags jafnaðar-
manna, um skýrslu forseta Alþýðu-
sambandsins.
„Ég tel að það sé aðeins gott eitt
um það að segja, að ASÍ og VSÍ
tali saman um stefnumörkun í at-
vinnumálum. Þeir ættu raunar að
gera miklu meira af því og þá
kannski minna af því að gera
heiidarsamninga um kaup og kjör,
vegna þess að þar virðist þeim
ekki lánast eins vel og ég vona að
þeim lánist í atvinnumálunum.
Þeir ættu að láta eigendur og
starfsmenn fyrirtækjanna sjálfra
um að semja um kaup og kjör, eins
og við bandalagsmenn höfum lagt
til,“ sagði Guðmundur.
Guðmundur sagði jafnframt:
„Ég held að á næstu árum muni
ýmsir hlutir breytast mjög í at-
vinnulífinu. Meðal annars eign-
arhald fyrirtækja, því þar held ég
að við munum sjá miklu meiri að-
ild starfsmanna, bæði að stjórnun
og eign fyrirtækjanna. Það sem ég
held að sé kannski brýnast í at-
vinnumálum á íslandi, þar sem
væntanlegar viðræður eiga að
fjalla um það, er að Alþingismenn
hætti sjálfir að vera í reddingum
fyrir atvinnurekstur og uppgötvi
það hlutverk sitt að búa til farvegi
og skapa aðstæður. Þannig myndi
frumkvæði og hugvit annarra fá
að njóta sín. Þannig á ég von á að
við myndum fá að sjá þúsund
blóm spretta, vegna þess að betur
sjá augu en auga.“
Jón Baldvin Hannibals-
son, formaöur
Alþýðuflokksins:
„Hlutverk stjórn-
málaflokkanna að
móta stefnu í
atvinnumálum“
„ÞAÐ er virðingarvert af hilfu for-
seta Alþýðusambandsins að leggja
fram skýrslu sem gæti orðið fyrsti
vísir að stefnumótun verkalýðshreyf-
ingarinnar um atvinnumál," sagði
Jón Baldvin Hannibalsson formaður
Alþýðuflokksins er blm. Mbl. spurði
hann álits á skýrslu Asmundar Stef-
ánssonar um atvinnumál.
„Ég tel ljóst að hefðbundin
kjarabarátta hefur ekki borið ár-
angur, síst fyrir þá sem verst eru
settir í þessu þjóðfélagi," sagði
Jón Baldvin. Hann sagði að þjóð-
félag okkar væri spillt og ranglátt
— klofið í tvo hópa sem nánast
hefðu sagt sig úr lögum hvor við
annan. Þessu hefði ekki tekist að
breyta með úrræðum hefðbund-
innar kjarabaráttu. „Það er rétt
sem segir í niðurstöðum Ásmund-
ar,“ sagði Jón Baldvin, „að fram-
sýn atvinnustefna og samkomulag
í þjóðfélaginu um brýnustu verk-
efni er forsenda bæði fyrir bætt-
um kjörum og atvinnuöryggi."
Jón Baldvin sagði að út af fyrir
sig væri ekki margt nýtt í þessari
skýrslu, en það vekti þó athygli að
þarna væri lögð mikil áhersla á
markaðsmál og sölumennsku.
Jákvætt væri tekið undir þau
sjónarmið að við ættum að hafa
samstarf við erlenda aðila í stór-
iðju og að stóriðja ætti gjaman að
vera í eigu útlendinga ef þeir réðu
hráefnum, framleiðslutækni og
mörkuðum. Það sem sagt væri um
nauðsyn þess að móta mennta-
stefnu í samræmi við áform um
atvinnuuppbyggingu væri allt satt
og rétt og sömuleiðis það sem sagt
væri um byggðastefnu og nauðsyn
valdatilfærslu í þjóðfélaginu.
Jón Baldvin benti á að það væri
samkvæmt lögum verkefni laun-
þegahreyfingarinnar að setjast að
samningaborði með vinnukaup-
endum og semja um kaup og kjör,
en það væri hins vegar verkefni
stjórnmálaflokka að móta svona
atvinnustefnu. „Það er laukrétt
sem þarna segir,“ sagði Jón Bald-
vin, „að það er ekki fylgt neinni
stefnu, hvorki I hagstjórn, fjár-
festingastjórnun né atvinnuvega-
úþpbyggingu, og það hefur ekki
verið gert lengi. Þessu þarf að
breyta, en það er verkefni stjórn-
málaflokka að gera það.“
Jón Baldvin sagði að Alþýðu-
flokkurinn væri eini stjórnmála-
flokkurinn sem hefði samræmda
atvinnu- og efnahagsstefnu. Þessi
skýrsla forseta ASI væri mjög í
samræmi við þá stefnu sem Al-
þýðuflokkurinn hefði mótað, en þó
vantaði þar ýmislegt á.
„Loks verður að benda á það,“
sagði Jón Baldvin, „að þessi
Fangar mánaðarins — apríl 1985
Morgunblaðinu hefur borizt eftir-
farandi frá fslandsdeild Amnesty
International:
„Mannréttindasamtökin Amn-
esty International vilja vekja at-
hygli almennings á máli eftirtal-
inna samviskufanga í apríl. Jafn-
framt vonast samtökin til að fólk
sjái sér fært að skrifa bréf til
hjáipar þessum föngum og sýna
þannig í verki andstöðu við að slík
mannréttindabrot eru framin.
TYRKLAND. Ismail Besicki er
tyrkneskur félagsfræðingur.
Hann afplánar nú 10 ára fangels-
isvist sem hann hlaut í mars 1982.
Dóminn fékk hann fyrir að hafa
„skaðað álit tyrkneska ríkisins út
á við,“ í bréfi sem hann sendi til
svissneska rithöfundasambands-
ins, þar sem hann talar um Kúrda
sem sérstakan þjóðflokk. Þó Ism-
ail Besicki sé ekki Kúrdi er þetta i
þriðja sinn sem hann er dæmdur I
fangelsi (áður 1971—74 og
1979—81) fyrir að viðurkenna
Kúrda sem sérstakan þjóðflokk i
skrifum sinum, en því er hafnað
opinberlega í Tyrklandi. Sam-
kvæmt þarlendum lögum er bann-
að að kenna kúrdísku og nota
hana opinberlega. Eftir handtök-
una var Ismail Besicki i einangr-
un í 42 daga. Hann á yfir höfði sér
fimm ára útlegð í borginni Edirne
þegar hann losnar úr fangelsinu.
ZAIRE. Tshisekedi wa Mulumba
er lögfræðingur, fyrrum ráðherra,
og fulltrúi á þjóðþingi Zaire.
Hann var handtekinn i nóvember
1983 fyrir að ógna öryggi rikisins,
án frekari útskýringa. Hann var
sendur i útlegð ásamt konu sinni
og sex börnum til Mupompa sem
er þorp í rúmlega 800 km fjarlægð
frá heimili hans í Kinshasa. Kon-
an og börnin fengu að snúa heim
að níu mánuðum liðnum en Tshis-
ekedi wa Mulumba er enn f útlegö
og má hann hvorki senda né taka
á móti bréfum eða heimsóknum.
Þetta var í þriðja sinn sem hann
var handtekinn síðan í janúar
1981. í fyrsta skipti (jan.
1981—des. 1981) var það fyrir að
hafa undirritað „opið bréf“ sem
gagnrýndi stefnu forsetans. í ann-
að skiptið (mars 1982 til maf 1983)
var það fyrir að hafa tekið þátt í
umræðum um myndun nýs stjórn-
málaflokks, en samkvæmt stjórn-
arskrá Zaire er aðeins einn
stjórnmálaflokkur leyfður f land-
inu. Auk þess var hann settur i
varðhald og barinn illa í ágúst ár-
ið 1983.
VIET NAM. Nguyen Chi Thien er
ljóðskáld frá Hanoi. Hann hefur
verið í varðhaldi án þess að hafa
hlotið dóm frá 2. april 1979.
Ástæðan fyrir því er sú að hann
afhenti erlendum sendiráðsstarfs-
manni handrit af ljóðum sínum
ásamt bréfi þar sem hann biður
um að Ijóðin séu gefin út. Nguyen
Chi Thien, sem verður 53 ára í
júní nk., hefur eytt 23 árum í
varðhaldi síðan árið 1958. Amn-
esty International telur ástæðuna
fyrir handtökum hans vera gagn-
rýni á stjórn Viet Nam, sem kem-
ur fram í ljóðum hans. Ljóð hans
hafa margsinnis verið birt í er-
lendum ritum síðan 1980 og lög
hafa verið samin við 20 ljóða
hans.
Þeir sem vilja leggja málum
þessara fanga lið, og þá um leið
mannréttindabaráttu almennt,
eru vinsamlegast beðnir um að
hafa samband við skrifstofu ís-
landsdeildar Amnesty, Hafnar-
stræti 15, Reykjavík."