Morgunblaðið - 17.06.1986, Síða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR17. JÚNl 1986
endurreisn Alþingis um aðseturs-
stað Alþingis með það fyrir augum
að horfið verði á ný að hinum foma
þingstað við Öxará. En það sem ég
hefi tilgreint hefir einungis gerst á
vettvangi Alþingis sjálfs. Hug-
myndin uin að tengja á ný Alþingi
við hinn foma þingstað á sér djúpar
rætur í þjóðarvitund. Margir menn,
og fleiri en tölu verður á komið,
hafjj. fyrr og síðar túlkað í ræðu
^ogriti þetta sjónarmið. Annmark-
ana á flutningi þingsins hafa þeir
yfirleitt metið lítils en kostina
mikils.
Það yrði of langt mál að vitna
hér til þeirra gagnmerku ummæla
um þetta efni svo sem vert væri
að gera. Aðeins vitna ég til tveggja
ritgerða sem lýsa stöðu Þingvalla
í þjóðarvitund. Annars vegar sagði
Tómas Sæmundsson í sinni magn-
þmngnu grein um Alþingi: „Al-
þingisstaðurinn gamli hefur
meira til að vera í lotningu hjá
Islendingum, en nokkur annar
staður sem þjóðhelgi hefir haft
hjá nokkurri þjóð nokkurn tíma
nokkurs staðar í veröldinni."
Hins vegar er það tilþrifamikil rit-
gerð um þetta efni, sem birtist í
Eimreiðinni 1923 eftir Magnús
Jónsson þingmann Reykvíkinga,
þar sem segin „Það er eins og
hver vakningartími beini sjónum
manna að Þingvöllum og láti
menn sjá og finna að þar ættu
hinar bestu og þjóðlegustu hug-
sjónir að rætast____Hjer er þá ein
tillaga til alþingishalds á Þingvöll-
um. Og sú tillaga nær fram að
ganga fyrr eða síðar. Það er nokk-
urskonar prófsteinn á þjóðina,
hvenær hún er orðin fullvaxin og
veit, hver hún er, að þá flytur hún
þingið á Þingvöll við Öxará. Annars
staðar getur það ekki átt heima."
- En eru þetta ekki orðin
tóm?
- Viðhorf þjóðarinnar til Þing-
valla hefir ekki einungis komið fram
í orði. Frá um miðja síðustu öld og
allt fram til aldamóta voru haldnir
svokallaðir Þingvallafundir. Þetta
voru þjóðmálasamkomur sem áttu
ríkan þátt í að efla þjóðemisvitund
og samtakamátt íslendinga. Þá ber
hátt þær hátíðir, sem þjóðin hefír
efnt tii á hinum foma þingstað.
Þannig eru þjóðfundir og þjóðhátíð-
ir haldnar á Þingvöllum við Öxará.
Þjóðhátíðin 1874 í tilefni þúsund
ára íslandsbyggðar markar tíma-
mót í þjóðarsögunni. Þjóðin skynjar
vitjunartíma sinn og fær stjómar-
skrá sér til trausts og halds. Á
Þingvallafundinum 1907 brýna
hinir skeleggu framverðir frelsis-
baráttunnar vopnin. Árið 1930 er
haldin Alþingishátíðin á róstusam-
ari tímum í stjómmálum landsins
en oftast fyrr og síðar. En þjóðin
sameinast á Þingvöllum í minning-
Peningamarkaðurinn
GENGIS-
SKRANING
Nr. 110 - 16. júní 1986
Kr. Kr. ToIÞ
Ein.Kl. 09.15 Kaup Sala gengi
Dollari 41,000 41,120 41,380
SLpund 62393 62,776 62,134
Kan.dollari 29,640 29,727 29,991
Dönskkr. 5,0367 5,0514 4,8919
Norskkt. 5,4576 5,4735 53863
Sænskkr. 5,7572 5,7741 5,7111
FL mark 8,0125 8,0360 7,9022
Fr.franki 5,8542 5,8714 5,7133
Belg. franki 0,9138 0,9164 0,8912
Sv.franki 22,6120 22,6781 22,0083
Holl. gyllini 163757 16,6242 16,1735
V-þ.mark 18,6712 18,7258 18,1930
ÍLlíra 0,02718 0,02726 0,02655
Austurr. sch. 2,6579 2,6657 23887
PorLescndo 03761 0,2769 03731
Sp.peseti 03918 03927 0,2861
•fap.yen 0,24793 034866 034522
Irsktpund 56,594 56,760 55,321
SDRíSérsL 48,0874 483277 47,7133
Belg.franki 0,9001 0,9027
INNLÁN S VEXTIR:
Sparisjóðsbœkur
Landsbankinn....... ....... 9,00%
Útvegsbankinn............. 8,00%
Búnaðarbankinn.............. 8,50%
Iðnaðarbankinn.............. 8,00%
Verzlunarbankinn..... ..... 8,50%
Samvinnubankinn............. 8,00%
Alþýðubankinn................8,50%
Sparisjóðir................. 8,00%
Sparísjóðsrelkningar
með 3ja mánaða uppsögn
Alþýðubankinn.............. 10,00%
Búnaðarbankinn..... ........ 9,00%
Iðnaöarbankinn.............. 8,50%
Landsbankinn............... 10,00%
Samvinnubankinn............. 8,50%
Sparisjóðir..................9,00%
Útvegsbankinn.............. 9,00%
Verzlunarbankinn........... 10,00%
með 6 mánaða uppsögn
Alþýðubankinn.............. 12,50%
Búnaðarbankinn...... ...... 9,50%
Iðnaðarbankinn............. 11,00%
Samvinnubankinn............ 10,00%
Sparisjóöir................. 10,00%
Útvegsbankinn.............. 10,00%
Verzlunarbankinn............ 12,50%
með 12 mánaða uppsögn
Alþýðubankinn................14,00%
Landsbankinn................ 11,00%
Útvegsbankinn............... 12,60%
með 18 mánaða uppsögn
Búnaðarbanki................ 14,50%
Iðnaöarbankinn............. 14,50%
Verðtryggðir reikningar
miðað við lánskjaravísitölu
með 3ja mánaða uppsögn
Alþýðubankinn................ 1,00%
Búnaðarbankinn.............. 1,00%
Iðnaðarbankinn..... ........ 1,00%
Landsbanklnn .... ........ 1,00%
Samvinnubankinn............. 1,00%
Sparísjóðir............... 1,00%
Útvegsbankinn............... 1,00%
Verzlunarbankinn.......... 1 ,00%
með 6 mánaða uppsögn
Alþýöubankinn............. 3,00%
Búnaðarbankinn............ 2,50%
lönaöarbankinn............ 2,50%
Landsbankinn.............. 3, 50%
Samvinnubankinn............. 2,50%
Sparisjóðir.................. 3,00%
Útvegsbankinn............... 3,00%
Verzlunarbankinn............. 3,00%
með 18 mánaða uppsögn:
Samvinnubankinn...... ....... 7,50%
með 24 mánaða uppsögn:
Samvinnubankinn...... ....... 8,00%
Að loknum binditíma 18 mánaða og
24 mánaða verðtryggðra reikninga
Samvinnubankans er innstæða laus
tvisvar á árí eins og á 6 mánaða reikn-
ingum.
Ávísana- og hlaupareikningar.
Alþýðubankinn
- ávísanareikningar......... 6,00%
- hlaupareikningar......... 3,00%
Búnaðarbankinn............. 2,50%
Iðnaðarbankinn............. 3,00%
Landsbankinn....... ....... 4,00%
Samvinnubankinn............ 4,00%
Sparisjóðir................ 3,00%
Útvegsbankinn................ 3,00%
Verzlunarbankinn')......... 3, 00%
Eigendur ávísanareikninga i Verzlun-
arbankanum geta samið um ákveðna
lágmarksinnstæðu á reikningi sínum og
af henni eru reiknaðir almennir spari-
sjóðsvextir auk uppbótar.
Stjömurelkningar:
Alþýðubankinn')............ 8-9,00%
Alþýöubankinn býöur þrjár tegundir
Stjörnureikninga og eru allir verð-
tryggðir. í fyrsta lagi eru reikningar fyrir
ungmenni yngri en 16 ára, með 8%
vöxtum. Reikningurinn er bundinn þar
tii eigandinn hefur náð 16 ára aldri. j
öðru lagi eru reikningar fyrir aldraða —
lifeyrisþega — með 8% vöxtum. Upp-
sagnarfrestur er mismunandi eftir aldri
eiganda, 3 til 9 mánuðir. Vextir og
verðbætur eru lausar til útborgunar i
eitt ár. Þá eru þriggja Stjörnureikningar
með 9% vöxtum. Hver innborgun er
bundin i tvö ár. Vextir og veröbætur
eru lausar til útborgunar í eitt ár.
Afmælisreikningur
Landsbankinn................ 7,25%
Afmælisreikningur Landsbankans er
bundinn í 15 mánuði og ber 7,25%
vexti og er verðtryggöur. Innstæða er
laus í tvo mánuði eftir að binditima lýk-
ur. Heimilt erað leggja inn á reikninginn
til31.desember1986.
SafnJán - heimiUsián - IB-tán - piúsián
með 3ja til 5 mánaða bindingu
Alþýðubankinn............... 10-13%
Iðnaðarbankinn............... 8,50%
Landsbankinn................ 10,00%
Sparisjóðir...................9,00%
Samvinnubankinn.............. 8,00%
Útvegsbankinn................ 9,00%
Verzlunarbankinn............ 10,00%
6 mánaða bindingu eða lengur
Alþýðubankinn............... 13,00%
Iðnaðarbankinn................9,00%
Landsbankinn................ 11,00%
Sparisjóðir................. 10,00%
Útvegsbankinn............... 10,00%
Innlendir gjaldeyrisreikningar:
Bandaríkjadoiiar
Alþýðubankinn................ 7,50%
Búnaöarbankinn............... 8,00%
Iðnaðarbankinn............... 6,00%
Landsbankinn................. 6,00%
Samvinnubankinn.............. 6,50%
Sparísjóðir.................. 6,25%
Útvegsbankinn................ 6,00%
Verzlunarbankinn..... ..... 6,50%
Steríingspund
Alþýðubankinn............... 11,50%
Búnaöarbankinn................9,50%
Iðnaöarbankinn............... 9,00%
Landsbankinn..................9,00%
§
Ljósm. Skafti Guftjónason. Kópla Ljósmyndasafnið.
Frá Þingvöllum 17. júní 1944. Sveinn Björnsson skrifar undir eiðstaf
eftir að hafa verið kosinn forseti fslands af sameinuðu þingi. Eiðstaf-
urinn var svohljóðandi: „Eg undirritaður, sem kosinn er forseti ís-
lands, heiti því, að viðlögðum drengskap minum og heiðri, að halda
stjórnarskrá ríkisins."
unni um þúsund ára afmæli Al-
þingis og fann til fullveldisins, sem
hún öðlaðist 1918 en ekki hafði
verið fagnað með þjóðhátíð þá svo
sem efni stóðu til. Og á örlagastund
íslendinga er lýðveldið stofnað á
Þingvöllum og þjóðin samfagnar
lokaáfanga í sjálfstæðisbaráttunni
1944. Enn kemur svo til þjóðhátíðin
1974 til minningar um elíefu hundr-
uð ára byggð í landinu. Og enn
sameinaðist þjóðin um þjóðarátak.
Og nú undirbúum við þjóðhátíð á
Þingvöllum á þúsund ára afmæli
kristnitökunnar árið 2000.
Þingvellir eru samofnir örlögum
þjóðarinnar og þannig heilagt þjóð-
artákn. í því er fólgin helgi Þing-
valla. Þess vegna getur þjóðhátíð
ekki farið fram annars staðar en á
Þingvöllum. Um það er þjóðin
sammála. Úrtöluraddir kunna að
heyrast. Jafnvel þótti einhveijum
ekki hættandi á hátíðahöld á Þing-
völlum 1974. En eitthvert seiðmagn
dregur hugi íslendinga til Þingvalla.
Matthías Johannessen skáld og rit-
stjóri hefír sagt frá áhrifamikilli
stund sem hann átti einn sumar-
fagran morgun að Lögbergi með
Bjama Benediktssyni forsætisráð-
herra. Þessum forustumanni þjóð-
arinnar, sem flestum fremur skildi
gildi Þingvalla, varð þá að orði að
bak við þetta allt hlyti að vera „eitt-
hvert alheimsafl sem við hvorki
þekkjum né skiljum".
Samvinnubankinn.............. 10,00%
Sparisjóðir................... 9,50%
Útvegsbankinn................ 9,00%
Verzlunarbankinn...:......... 10,50%
Vestur-þýsk mörk
Alþýðubankinn................. 4,00%
Búnaðarbankinn....... ..... 3,50%
Iðnaðarbankinn...... ......... 3,50%
Landsbankinn........ ...... 3,50%
Samvinnubankinn............... 3,50%
Sparisjóðir................... 3,50%
Útvegsbankinn................. 3,50%
Verzlunarbankinn.............. 3,50%
Danskar krónur
Alþýðubankinn................. 8,00%
Búnaðarbankinn....... ..... 7,00%
Iðnaöarbankinn....... ........ 7,00%
Landsbankinn.................. 6,00%
Samvinnubankinn............... 7,50%
Sparisjóðir................... 7,00%
Útvegsbankinn................. 7,00%
Verzlunarbankinn...... ...... 7,00%
ÚTLÁN SVEXTIR:
Almennirvíxlar(forvextir).. 15,25%
Skuldabréf, almenn................ 15,50%
Afurða- og rekstrarián
í íslenskum krónum........... 15,00%
í bandaríkjadollurum.......... 8,25%
ísterlingspundum............. 111,5%
í vestur-þýskum mörkum..... 6,00%
ÍSDR.......................... 8,00%
Verðtryggð lán miðað við
lánskjaravísftölu
í allt aö 2’/2 ár................ 4%
lengur en 2'Aár.................. 5%
Vanskilavextir.................. 27%
Óverðtryggð skuldabréf
útgefin fyrir 11.08. '84.. 15,50%
Skýringar við sérboð
innlánsstofnana
Landsbankinn: Ársvextir af Kjörbók eru
13,0% - ávöxtun hækkar eftir því sem inn-
stæða er lengur óhreyfð. Á þriggja mánaöa
fresti er ávöxtun Kjörbókar borin saman við
ávöxtun á sex mánaða verðtryggðum reikning-
um og sú ávöxtun valin sem reynist haerri.
Vextir eru reiknaðir tvisvar á ári á höfuðstól.
Kjörbók er óbundinn reikningur, en frá út-
borgaðri fjárhæð dregst 0,7% gjald en þó
ekki af vöxtum liðins árs.
Útvegsbankinn: Ábót er óbundinn reikning-
ur. Borin er saman ávöxtun á óverðtryggðum
reikningum og þriggja mánaða verðtryggöum
reikningum og hærri ávöxtunin valin. Ef inn-
stæöa hefur verið hreyfð, reiknast almennir
sparisjóðsvextir á reikninginn. Vextir eru færð-
ir einu sinni á ári á höfuðstól, en verðbætur
bætast við höfuðstól ef ávöxtun þriggja mán-
aðareikninga ervalin.
Búnaðarbankinn: Gullbók ber 13,0% vexti
á ári — ávöxtun fer hækkandi eftir því sem
innstæða er lengur óhreyfð. Gerður er saman-
burður við ávöxtun þriggja mánaða verð-
tryggðra reikninga og ef hún er betri er hún
valin. Vextir eru færðir tvisvar á ári á höfuð-
stól. Ef tekið er út af reikningnum er reiknað
0,75% úttektargjald og er það dregið frá áunn-
umvöxtum.
Metbók Búnaðarbankans er bundinn reikning-
ur til 18 mánaða. Hverju innleggi er hægt aö
segja upp með 18 mánaða fyrirvara. Vextir
eru lausir til útborgunar i 6 mánuði. Nafn-
vextir eru 14.50% og höfuðstólsfærslur vaxta
tvisvar á ári. Gerður er samanburður á ávöxtun
6 mánaða verðtryggðra reikninga og Met-
bókar. Ávöxtun Metbókar er aldrei lakari en
ávöxtun 6 mánaða reikninga.
Verzlunarbankinn: Kaskóreikningur. Þá
ársfjórðunga {jan.-mars o.s.frv.) sem inn-
stæða er chreyfð eða einungis ein úttekt (eftir
að lausir vextir hafa verið teknir út) fylgja
vextir þeim sparifjárreikningum bankans sem
hæsta ávöxtun gefa. Af úttekinni fjárhæð
reiknast almennir sparisjóðsvextir. Innstæða
á Kaskóreikningi, sem stofnaður er í síðasta
lagi á öðrum degi ársfjórðungs og stendur
óhreyfð út ársfjórðunginn nýtur Kaskókjara
með sama hætti og innstæða á Kaskóreikningi
sem til hefur verið heilan ársfjórðung og fær
hlutfallslegar verðbætur m.v. dagafjölda í
innleggsmánuði. Stofninnlegg síðará ársfjórð-
ungi fær hæstu ávöxtun í lok þess næsta á
eftir sé reikningurinn í samræmi við reglur um
Kaskókjör. Ef fleiri en ein úttekt er á ársfjórö-
ungi, eftir að lausir vextir hafa verið teknir út,
fær reikningurinn almenna sparisjóðsvexti.
Vextir og verðbætur leggjast við höfuðstól í
lok hvers ársfjórðungs hafi reikningurinn notið
Kaskókjara. Vextir eru ávallt lausir og úttekt
vaxta skerðir aldrei Kaskókjör.
Samvinnubankinn: Hávaxtareikningur. Eftir
þvi sem innstæða er lengur óhreyfð reiknast
hærri vextir. Fyrstu tvo mánuði 8% vextir,
eftir tvö mánuði 8,25%, eftir þrjá mánuði 8,5%
o.s.frv. uns innstæða hefur veriö óhreyfð i 6
mánuði þá reiknast 12% vextir. Frá og með
12 mánuðum eru vextir 12,5% og frá og með
18 mánuðum 13%. Aunnar vaxtahækkanir
reiknast alltaf frá því að lagt var inn. Vaxta-
færsla á höfuðstól er einu sinni á ári.
Alþýðubankinn: Sérbók ber allt að 16%
vexti en vextir hækka eftir því sem innstæða
er lengur. Hver innstæða er meðhöndluö sér-
staklega. Höfuðstólsfærslur vaxta eru fjórum
sinnum á ári. Þá er einnig gerður samanburður
á ávöxtun Sérbókar og þriggja mánaða verð-
tryggðra reikninga og sú hagstæðari valin.
Sparísjóðir: Trompreikningur er verð-
tryggður og ber auk þess grunvexti 6 mánaða
verðtryggs reiknings. Vextir eru færðir á höf-
uðstól tvisvar á ári. Hreyfingar innan mánaðar
bera sérstaka Trompvexti 12,5% ef innistæða
hefur verið án útborgunar í þrjá mánuði eða
lengur, en annars almenna sparisjóðsbókar-
vexti. Ársfjórðungslega er ávöxtun lægstu
innistæðu á liðnum þremur mánuðum borin
saman við sérstaka Tropmvexti og ef þeir
gefa hærri ávöxtun er mismun bætt við vaxta-
stöðu Tropmreiknings.
Sparisjóður Vélstjóra ert með Sparibók,
sem er bundin í 12 mánuði og eru vextir
15,5%, eru þeir færðir á höfuðstól einu sinni
á ári. Þegar útborgun hefur staðið í stað i 12
mánuði er hún laus til útborgunar næstu 30
daga, eftir það binst hún á ný næstu 11 mán-
uði. Eiganda sparibókar er tryggt að bókin
gefi aldrei lægri ávöxtun á ári en sex mánaða
bundinn verðtryggður reikningur.
Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis,
Sparisjóður Kópavogs, Sparisjóður Hafnar-
fjarðar, Sparisjóðurinn í Keflavík, Sparisjóður
Mýrarsýslu og Sparisjóður Akureyrar eru með
Topp-bók, sem er bundin í 18 mánuði og eru
vextir 14,5%, eru þeir færðir á höfuðstól tvi-
svar á ári. Þegar innborgun hefur staðið í 18
mánuði er hún laus til útborgunar næstu 30
daga, eftir það binst hún á ný og er laus til
útborgunar í 30 daga á sex mánaða fresti.
Eiganda Topp-bókar er tryggt að bókin gefi
aldrei lægri ávöxtun á ári en sex mánaða
bundinn verðtryggður reikningur.
Iðnaðarbankinn Bónusreikningur er óverð-
tryggður reikningur og ber 11% vexti. Óverð
tryggð Bónuskjör eru 2,5%. Mánaðarlega eru
borin saman verðtryggð og óverðtryggö bón-
uskjör og ávöxtun miðuð við þau kjör sem eru
hærri á hverjum tima. Vextir eru færðir á
höfuðstól tvisvar á ári. Heimilt er að taka út
tvisvar á hverju sex mánaða tímabili.
Sparisjóðsreikningur með 18 mánaða upp-
sögn. Hægt er að velja um bókarlausan reikn-
ing eða reikning tengdan sparísjóðsbók.
Reikningurinn er bundinn til 18 mánaða og
er laus einn mánuð i senn eftir 18 mánuði eða
siðar, eftir vali reikningseigenda. Innstæða
er laus til útborgunar eftir það einn mánuð í
senn á 12 mánaða fresti. Vextir eru reiknaðir
eftir á og eru lagðir við innstæðu 31. desemb-
er ár hvert og eru lausir til útborgunar næstu
12 mánuði eftir það.
Líf eyrissj óðslán:
Lrfeyrissjóður starfsmanna ríkisins:
Lánsupphæð er nú 500 þúsund krónur og er
lánið visitölubundið með lánskjaravísitölu, en
ársvextir eru 5%. Lánstími er allt að 25 ár,
en getur verið skemmri, óski lántakandi þess,
og eins ef eign sú, sem veð er i er litilfjörleg,
þá getur sjóðurinn stytt lánstimann.
Greiðandi sjóðsfélagar geta sótt um lán úr
lífeyrissjóðnum ef þeir hafa greitt iögjöld til
sjóðsins í tvö ár og tvo mánuöi, miðað við
fullt starf. Biðtími eftir láni er fjórir mánuðir
frá því umsókn berst sjóðnum.
Lífeyríssjóður verzlunarmanna:
Lánsupphæð er nú, eftir a.m.k. 3ja ára aðild
að lífeyrissjóðnum og fimm árum eftir síöustu
lántöku, 150.000 krónur.
Höfuðstóll lánsins er tryggður með láns-
kjaravísitölu, en lánsupphæðin ber nú 5%
ársvexti. Lánstiminn er 3 til 5 ár að vali lántak-
anda.
Lánskjaravísitala fyrir júní 1986 er1448
stig en var 1432 stig fyrir mai 1986. Hækkun
milli mánaðanna er 1,12%. Miðaö er við visi-
töluna 100 íjúní 1979.
Byggingavísitala fyrir april til júní 1986 er
265 stig og er þá miðað við 100 i janúar 1983.
Handhafaskuldabréf i fasteignaviðskipt-
um. Algengustu ársvextir eru nú 18-20%.
Sérboð Naf nvextir m.v. óverðtr. verðtr. Verðtryng. Höfuðstóls fœrsl.
Óbundið fé kjör kjör tfmabil vaxta á ári
Landsbanki, Kjörbók: 1) ?—13,0 3.5 3mán. 2
Útvegsbanki, Ábót: 1,0 1 mán. 1
Búnaðarb., Gullbók 1) 7-13,0 1,0 3mán. 2
Verzlunarb., Kaskóreikn: 8,5-12,5 3,0 3mán. 4
Samvinnub., Hávaxtareikn: 8-13,0 1-2,5 3mán. 1
Alþýðub., Sérvaxtabók: 10-16,0 1,0 4
Iðnaðarbanki, Bónus: 11,0 2,5 1 mán. 2
Sparisjóðir.Trompreikn: Bundiðfé: 12,5 3,0 1 mán. 2
Búnaðarb., Metbók: 14,50 3,5 6mán. 2
Sparisj. vélstj: 15,5 3,0 6mán. 1
1) Vaxtaleiðrétting (úttektargjald) er 0,75% hjá Búnaðaðrbanka og 0,7% í Landsbanka.