Morgunblaðið - 13.08.1986, Side 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. ÁGÚST 1986
AF ERLENDUM VETTVANGI
Bandaríkin eru „Fyrirheitna landið“ i augum margra Mexíkana.
Fundur forseta Bandaríkjanna og Mexíkó í dag:
Tekst að finna lausnir
á deilumálum ríkjanna?
RONALD REAGAN, Bandaríkjaforseti, og Miguel de la Madrid,
forseti Mexíkó, hittast í dag í Washington. Fundir forsetanna
eru yfirleitt haldnir einu sinni á ári. I fyrra varð þó að fresta
fundi vegna jarðskjálftanna miklu í Mexíkó og hittust þeir
ekki fyrr en í janúar sl. A undanförnum mánuðum hafa verið
ýmsar blikur á lofti í samskiptum ríkjanna og þvi er fundurinn
í dag mikilvægari en ella, hann þarf að ganga vel og samskipt-
in að komast í eðlilegt horf.
Ástæður samskiptaerfið-
leikanna eru ýmsar. Verðfall á
olíu kom sér afar illa fyrir mexí-
kanskt efnahagslíf og þurftu
Bandaríkin m.a. að beita sér fyr-
ir sérstökum aðgerðum nú fyrir
skömmu til þess að komist yrði
hjá algjöru hruni. Straumur ólög-
legra innflytjenda frá Mexíkó til
Bandaríkjanna vex mjög þegar
samdráttur verður í mexíkönsku
efnahagslífi og er mjög mikill um
þessar mundir. Fulltrúadeild
bandaríska þingsins veltir því nú
enn einu sinni fyrir sér hvemig
hægt sé að stemma stigu við
þessum straumi. Hvort deildin
kemur til með að samþykkja lög
þessa efnis er ekki gott að segja,
en ljóst er að ef ekki tekst að fá
mexíkönsk stjómvöld til sam-
vinnu um lausn vandans munu
Bandaríkjamenn reyna að finna
einhliða lausn á málinu.
Vaxandi áhyggjur Bandaríkja-
manna vegna eiturlyijaneyslu
innanlands er eitt af því sem for-
setamir koma til með að ræða.
Mikið magn af marijúana og her-
óíni er framleitt í Mexíkó og um
landið fer einnig mikið af kókaíni
frá Suður-Ameríku og er þessu
smyglað til Bandaríkjanna. Lög-
reglunni virðist ganga mjög illa
að ráða niðurlögum smyglaranna
og hafa Bandaríkjamenn viljað
kenna því um að mexíkönsk
stjómvöld taki ekki nógu hart á
málum.
Bandaríski öldungadeildar-
þingmaðurinn, Jesse Helms, sem
er formaður undimefndar er fjall-
ar um samskipti ríkjanna í
Vesturálfu, var mjög harðorður
í garð mexíkanskra stjómvalda
í yfirheyrslum vegna mála er
snertu Mexíkó í maí og júní sl.
Við yfírheyrslumar var því haldið
fram að spilltir mexíkanskir emb-
ættismenn litu fram hjá eitur-
lyfjasmyglinu, eða væra
þátttakendur í því og voru þar
nefndir til þrír héraðsstjórar,
frændi de la Madrid forseta og
yfirmaður þeiirar deildar lögregl-
unnar er stjómar baráttunni
gegn eiturlyfjaneyslu. Ásökun-
unum var harðlega neitað og
mexíkanska ríkisstjómin fór
fram á að beðist yrði afsökunar
á þessum ummælum og var það
gert. En gagnkvæm tortryggni
og gremja sat eftir.
Asakanir um
kosningasvindl
í þriðju yfirheyrslunni hélt
Helms því fram að stórfellt kosn-
ingasvindl héldi mexíkönskum
stjómmálamönnum við völd.
Hann gagnrýndi bandarísk stjórn-
völd fyrir að veita Mexíkómönnum
fjárhagslegan stuðning án þess
að fara fram á að heiðarleg vinnu-
brögð yrðu tekin upp í stjóm-
málum þar í landi.
Sögur af kosningasvindli í Mexí-
kó era ekki nýjar af nálinni, en
tíðindum sætir að um slíkt sé fjall-
að í yfírheyrslum bandarískrar
þingnefndar og fjölmiðlum er
gagnrýndu mjög framkvæmd
kosninga í Chihuahua-héraði í
síðasta mánuði. Segja má að
stjómmálamenn í Washington
geti ekki lengur lokað augunum
fyrir stómmálalegri spillingu í
Mexíkó, þar sem hún er nú orðin
fjölmiðlamatur.
Ríkisstjóm Bandaríkjanna hef-
ur ekki tekið opinberlega undir
ásakanir Jesse Helms, en Elliott
Abrams, aðstoðaratanríkisráð-
herra málefna Ameríkuríkja,
sagði í maímánuði að hann hefði
vissar áhyggjur af ásökunum um
kosningasvindl, sem hann kvaðst
álíta að gætu leitt til þess að
menn misstu traust á ríkisstjóm
Mexíkó.
Þessi umræða veldur því að1
Mexíkanar spyrja sig þeirrar
spumingar m.a. hvort ríkisstjóm
Reagans hyggist snúa bakinu við
þeim stjórnmálaflokki, PRI, sem
með völd fer í landinu og hefur
stjómað því um áratugaskeið og
taka upp stuðning við annan
flokk, PAN, sem nær þykir standa
bandaríska Repúblikanaflokkn-
um. Helms, öldungardeildarþing-
maður, hefur e.t.v. haft þetta í
huga, en þeir aðilar í stjórn Reag-
ans er fara með málefni Mexíkó,
geta ekki leyft sér slíkt. PRI-
flokkurinn heldur um stjómvölinn
í Mexíkó og ríkisstjórnin í Was-
hington verður að starfa með
honum.
Málefni Mexíkó
í brennidepli
Ástæða er til að velta því fyrir
sér hvers vegna þau vinnubrögð
er PRI-flokkurinn hefur beitt um
langt skeið vekja nú svo mikla
athygli í Bandaríkjunum. Svarið
gæti blátt áfram verið að málefni
Mexíkó séu í brennidepli um þess-
ar mundir. Efnahagserfiðleikar
hafa verið miklir þar í landi síðan
árið 1982 og skuldastaðan afleit.
Samningur ríkisstjómarinnar við
Alþjóða gjaldeyrissjóðinn, sem
gerður var 22. júlí sl. og banda-
ríska ríkisstjómin hafði hönd í
bagga með, mun halda landinu
frá gjaldþroti fram að árinu 1988,
sem er síðasta ár kjörtímabils de
la Madrid forseta og sjá því fyrir
12 billjónum dollara í nýjum lán-
um. Mexíkómenn skulda ríkis-
stjómum fjölmargra vestrænna
ríkja fé og.einnig um 700 einka-
bönkum víðs vegar um heim, þar
af era bandarískir bankar um einn
ljórði. Fjiildi ólöglegra innflytj-
enda frá Mexíkó til Bandaríkjanna
hefur aukist og áhyggjur vegna
vímuefnaneyslu vaxið. Allt veldur
þetta því að Bandaríkjamenn gera
sér betur grein fyrir því en áður
að það skiptir þá veralegu máli
hvemig hlutirnir ganga fyrir sig
í Mexíkó.
Ekki er líklegt að Reagan for-
seti ræði um kosningasvindl við
de ia Madrid. Trúlegra þykir að
Bandaríkjaforseti fari fram á auk-
ið samstarf við landamæri
ríkjanna og í baráttunni við eitur-
lyfjasmyglara. Mexíkóforseti mun
væntanlega ræða um hinn gífur-
lega efnahagsvanda lands síns.
Málin er þarfnast úrlausna eru
ærin og spumingin er, hvemig
forsetunum tveimur tekst til við
lausn þeirra í dag.
Heimild: The Eeonomist
Tjaldgisting
eina úrræðið?
— í tilefni af Vestfjarðaferð Víkverja
eftir Hallgrím
Sveinsson
Ástæða er til að þakka Víkvetja
frásögn hans í Morgunblaðinu und-
anfarið af ferð til Vestfjarða.
Einkum og sér í lagi vill undirritað-
ur þakka vinsamleg orð um bækl-
inginn Vestfírsku Alparnir, sem
nýlega kom út. Bæklingur þessi er
e.t.v. ekki mjög stórt framlag til
uppbyggingar ferðamála á Vest-
íjörðum, en hann hefur þó vakið
athygli fyrir vissan ferskleika og
virðast ferðamenn hafa kunnað að
meta þetta framtak íbúa í Vest-
firsku Olpunum. Bæklingurinn var
prentaður í tíuþúsund og fimm-
hundrað eintökum og hefur víðast
horfíð eins og dögg fyrir sólu þar
sem hann hefur legið frammi.
Víkveiji hefur í pistlum sínum
undanfarið verið óragur við að
benda á það sem vel er gert í mót-
töku ferðamann á Vestfjörðum.
Jafnframt því hefur það sem miður
fer ekki farið fram hjá honum og
er hvorttveggja vel. Sannleikurinn
er sá, að Vestfírðingum hefur verið
tamara fram að þessu að draga físk
úr sjó eða eltast við sauðkindur upp
um öll foldarból heldur en taka
skipulega á móti ferðamönnum.
Ymislegt bendir þó til að þetta sé
að breytast í þá veru að íbúar þessa
landsvæðis eru famir að gera sér
grein fyrir hvílíku feikna aðdráttar-
afli landshluti þeirra býr yfir fyrir
innlenda jafnt sem erlenda ferða-
menn. Vonandi fer þó aldrei svo
að Vestfírðingar kasti frá sér skip-
um og veiðarfæram eða hætti að
umgangast sauðfé, til að þjóna al-
farið undir ferðamenn. En tvímæla-
laust er gott að hafa þessa þjónustu
með til búdrýginda ásamt undir-
stöðugreinunum. Vestfirska sumar-
ið er þó stutt, ef það kemur þá á
annað borð, og verða menn að haga
framkvæmdum í samræmi við það.
Ferðamál á Vestfjörðum era svo til
„Víkverji hefur í pistl-
um sínum undanfarið
verið óragnr við að
benda á það sem vel er
gert í móttöku ferða-
manna á Vestfjörðum.
Jafnframt því hefur
það sem miður fer ekki
farið fram hjá honum
og er hvorttveggja vel.
Sannleikurinn er sá, að
Vestfirðingum hefur
verið tamara fram að
þessu að draga f isk úr
sjó eða eltast við sauð-
kindur upp um öll
foldarból heldur en
taka skipulega á móti
ferðamönnum.“
óplægður akur sem heimamenn
verða sjálfír að plægja með nokk-
urri utanaðkomandi aðstoð fag-
manna.
Víkveiji segir frá því, að honum
og samferðamönnum hans hafí ekki
tekist að fá gistingu í Vestfírsku
Olpunum þrátt fyrir að þeir hafi
eftir því leitað. Því miður er það
rétt að á svæðinu hagar þannig til
eins og er, að þar er varla gistingu
að fá nema í heimahúsum eða þá
hreinlega að tjalda eins og Víkveiji
bendir á.
En fátt er svo með öllu illt að
ei boði gott. Hver veit nema þörf
ábending Víkveija verði til þess að
hér verði ráðin bót á og það fljót-
lega. Lausins á vandamálinu er
Fangar mánaðar-
ins — ágúst 1986
Mannréttindasamtökin Amn-
esty International vilja vekja
athygli almennings á máli eftir-
farandi samviskufanga i ágúst.
Jafnframt vonast samtökin til að
fólk sjái sér fært að skrifa bréf
til hjálpar þessum föngum og
sýna þannig í verki andstöðu sina
við að slik mannréttindabrot eru
framin.
E1 Salvador: Bræðumir José
Vladimir og Jaime Emesto Centeno
López vora handteknir þann 8. nóv.
1985, ásamt föður sínum, José
Humberto Centeno Najarro, sem
er leiðtogi stéttarfélags útvarps- og
símamanna í E1 Salvador, en það
félag hefur gagnrýnt stjómarstefn-
una. Þeir vora færðir til höfuð-
stöðva lögreglunnar, og daginn eftir
vora bræðumir, sem eru 21 og 18
ára gamlir, færðir til La Esper-
anza-fangelsisins í Mariona og
ákærðir fyrir aðild að ráninu á flug-
stjóranum Omar Napoleón Avalos
í okt. 1985, en föðumum var sleppt.
Samkvæmt vitnisburði bræðranna
voru þeir pyntaðir til að skrifa und-
ir játningu um aðild að mannráninu
á meðan þeir vora í höfuðstöðvum
lögreglunnar, og urðu einnig að
drekka bragðvondan vökva sem
þeir töldu vera lyf, og Iesa inn á
myndband utanaðlærðan texta með
játningu. Hvoragur kannast við að
vita nokkuð um mannránið. AI telur
að eina ástæðan fyrir varðhaldi
bræðranna sé starf föður þeirra að
verkalýðsmálum.
Víetnam: Vu Ngoc Truy er 71
árs lögfræðingur, sem gegndi stöðu
við áfrýjunardómstólinn í Saigon í
forsetatíð Nguyen Van Thieu, en
frá því í apríl 1975 var honum
meinað að starfa sem lögfræðingur
og hefur síðan fengist við frönsku-
kennslu á heimili sínu. Hann var
handtekinn í júní 1978, og herma
skýrslur að þá hafí verið lesin upp
handtökuheimild þar sem hann var
sakaður um að vera gagnbyltingar-
sinnaður. Hann var fyrst í haldi í
Phan Dang Luu-fangelsinu, en
fluttur í júlí 1979 til Ho Chi Minh-
fangelsisins í Ho Chi Minh-borg,
og er honum enn haldið þar án
ákæru eða dóms. AI telur varðhald
hans bijóta í bága við mannrétt-
indasáttmála SÞ sem Víetnam
undirritaði í sept. 1982, og við þau
sjálfsögðu mannréttindi að teljast
saklaus þar til sekt er sönnuð. Vu
Ngoc Tray þjáist af magasári og
þarfnast læknismeðferðar. Konu
hans er einungis leyft að heim-
sækja hann endram og eins, en
uppkomin börn hans búa erlendis.
Alsír: Fennoune Rachid er vöra-
bílstjóri á fímmtugsaldri, sem var