Morgunblaðið - 22.08.1986, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
186. tbl. 72. árg.
FÖSTUDAGUR 22. ÁGÚST 1986
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Sprengingar í Amsterdam:
Mótmæli gegn
Olympíuleikum?
Amsterdam, AP.
SPRENGJUR sprungu nær samtímis í höfuðstöðvum hollcnzku
ólympíunefndarinnar og í símstöð í Amstcrdam og er talið að þar
hafi aðilar staðið að verki sem andvígir eru því að borgin sækist
eftir að halda Ólympíuleikana 1992.
Staðið var eins að sprengingun-
um og skildar eftir viðvaranir til
fólks á báðum stöðum, en 16 kíló-
metrar eru á milli þeirra. Engan
sakaði en skemmdir urðu á bygg-
ingu ólympíunefndarinnar og
sjónvarpsdiskar og ijarskiptabún-
aður laskaðist í símstöðinni.
Samtök, sem andvíg eru
Ólympíuleikjahaldi í Amsterdam,
segjast ekki bera ábyrgð á spreng-
ingunum. Grunur leikur samt á að
aðilar, sem andvígir eru því að borg-
in sæki um leikjahaldið, hafi staðið
að verki.
Auk Amsterdam keppa þrjár
Evrópuborgir um leikana, París,
Barcelona, og Birmingham. Er
samkeppni þeirra afar hörð og hef-
ur Amsterdam m.a. hampað full-
komnum búnaði til fjarskiptamót-
töku og -sendinga. Ákveðið verður
í næsta mánuði hver borganna fjög-
urra hiýtur Ólympíuieikana.
Morðið á Olof Palme;
Háttsett-
ir látnir
vita allt-
of seint
Stokkhólmi, AP.
HÁTTSETTIR menn í stjórn-
kerf inu voru látnir vita alltof
seint um morðið á Olof
Palme, forsætisráðherra, og
þegar þeir höfðu fengið að
vita það sneru margir sér á
hina hliðina og héldu áfram
að sofa, að sögn Per-Erik
Nilsson, formanns Palme-
nefndarinnar.
Nilsson, sem er ármaður
sænska þingsins í dómsmálum,
sagði að það hefði sýnt sig í við-
brögðum lykilmanna við morðinu
á Olof Palme, að ástæða væri til
að hafa áhyggjur af öryggis- og
varnarviðbúnaði þjóðarinnar á
hættustund.
Per Erik Nilsson
Nilsson sagðist sjálfur hafa
heyrt fréttirnar fyrst i útvarpinu
tveimur stundum eftir m'orðið og
hann sagði að ekki hefði náðst í
Karl Gústaf konung, Lennart
Ljung yfirmann sænska hersins,
og Hans Holmer yfirlögreglustjóra
í Stokkhólmi, fyrr en nokkrum
stundum síðar.
Sjá „Sneru sér á hina hliðina
og héldu áfram að sofa“ á bls.
20.
AP/Símamynd
Valery Legasov (tv.) og Andranik Petrosyants á blaðamannafundi í Moskvu í gær, þar sem þeir birtu
opinberlega skýrslu sovézku stjórnarinnar um slysið í Chernobyl.
Tilraunir starfsmanna ollu Chernobyl-slysinu:
Voru að kanna
öryggi versins
Slysið neyðir Sovétmenn til að staðsetja kjarnorkuver
fjarri þéttbýli og endurhanna kjarnakljúfa
Moskvu, AP.
VALERY Legasov, einn æðsti maður sovézku kjarnorku-
stofnunarinnar, segir að það kunni að hljóma undarlega
í dag, en starfsmenn Chernobyl-orkuversins hafi verið
að kanna öryggi verksmiðjunnar þegar sprenging varð
í vennu.
Legasov og Andranik Petrosy-
ants, formaður kjamorkunefndar
sovézka kommúnistaflokksins,
birtu skýrslu Moskvustjómarinnar
um slysið í Chemobyl á blaða-
mannafundi, sem rædd verður á
fundi Alþjóðakjamorkumála-
nefndarinnar í Vínarborg nk.
mánudag.
Þeir sögðu slysið hafa stórskað-
að kjamorkuáætlun Sovétmanna
og það kynni að neyða Sovétmenn
Noregur:
Tapa hundruðum millj. kr.
á skreiðarsölu til Nígeríu
Þrándhcimi, frá Magnúsi Magnússyni, frétta ritara Morgunblaðsins.
NORSKIR skreiðarútflytjendur hafa orðið fyrir miklu
áfalli vegna viðskiptanna við Nígeríu. Fyrir skreið, sem
þangað var send i vor og metin er á 50 milljónir nkr., um
275 millj. ísl. kr., hafa þeir enga greiðslu fengið og frek-
ari skreiðarsendingar hafa verið stöðvaðar.
Norsku útflytjendurnir fengu unum, heldur á bönkunum líka.
bankaábyrgðir hjá Sparisjóði
Tromsöfylkis vegna skreiðarsöl-
unnar og hann baktryggði sig
aftur hjá Midland-bankanum í
Englandi. Skellurinn af „skreið-
arhneykslinu" eins og það er
kailað í norskum fjölmiðlum lend-
ir því ekki aðeins á framleiðend-
I vor er leið gerði fyrirtæki í
Alta í Norður-Noregi samning
um sölu á 3.500 tonnum af skreið
til Nígeríu og þótti þá heldur
betur hafa hlaupið á snærið fyrir
skreiðarútflytjendum því að
samningurinn samsvaraði þriðj-
ungi alls skreiðarútflutnings
Norðmanna. Hljóðaði hann upp
158 milljónir nkr., um 870 millj-
ónir ísl. kr. Hafði írskt fyrirtæki
í Dyflinni milligöngu um viðskipt-
in, sem áttu að ganga þannig
fyrir sig, að fyrirtækið fengi
nígerískar vörur fyrir skreiðina
sem það svo seldi aftur og gerði
þannig upp við Norðmennina.
Fyrsta sendingin, fyrir 50
milljónir nkr., fór til Nígeríu í vor
og írska fyrirtækið fékk nígerísk-
ar vörur í staðinn. Þessar vörur
hafa hins vegar ekki selst og
fyrirtækið rambar á gjaldþrots-
barmi. Framleiðendumir hafa því
ekkert fengið fyrir fiskinn.
Frá því um miðjan júní hafa
staðið á hafnarbakkanum í
Hommelvik við ÞrándheimsQörð
76 stórir gámar með mörg hundr-
uð tonn af skreið, sem metin er
á 50 millj. nkr. Er þar um að
ræða aðra skreiðarsendinguna,
en hún mun ekki fara neitt lengra
vegna þess hvemig til hefur tek-
ist með fyrstu sendinguna og
raunar allan skreiðarsamninginn.
til að staðsetja kjamorkuver Qarri
þéttbýli. Einnig þyrfti að end-
ursmíða lcjamakljúfa svo starfs-
menn veranna gætu ekki fíktað
við þá og numið öryggiskerfi úr
sambandi.
Legasov sagði sex gmndvaliar-
skyssur hafa valdið gufu- og
efnasprengingu í Chernobyl er
starfsmenn versins könnuðu
hversu lengi gufuknúin túrbínu-
rafall mundi framleiða raforku ef
slökknaði á kjamakljúf. Við til-
raunina jókst bæði hiti bræðslu-
kjamans og gufuþrýstingur í
kljúfnum og leiðslum að honum.
Fyrsta sprengingin stafaði af
miklum gufuþrýstingi og sú seinni
er gufa lék um heita hluti kjama-
kljúfsins.
Mistök starfsmannanna vom
fólgin í því að þeir fækkuðu
kjamastöngum niður fyrir leyfileg
mörk; mfu úr sambandi sjálfvirkt
kerfi, sem stýrir orkustöðu kjama-
kljúfsins; settu í gang dælur sem
ollu of hröðu kælivatnsflæði þann-
ig að loftbólur, sem hömluðu
kælingu, mynduðust; lokuðu sjálf-
virku lokunarkerfi kjamakljúfins
svo hægt yrði að endurtaka til-
raunina; slökktu á vatns- og
gufuþrýstingsmælum ogtóku loks
neyðarkælikerfi kljúfsins úr sam-
bandi. Legasov sagði á fundinum
að Chemobyl-slysið hefði aldrei
átt sér stað ef aðeins ein þessara
mistaka hefðu verið lagfærð.
Legasov staðfesti að eldar
hefðu kviknað í verinu í maflok
en þeir hefðu verið óverulegir og
með öllu ósambærilegir við slysið
26. aprfl sl.