Morgunblaðið - 15.04.1987, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. APRÍL 1987
17
Akumesingar kjósa um 5%
álag á útsvar og aðstöðu-
giald til næstu fimm ára
Akranes:
Fjármagninu verði varið til stækkun-
ar dvalarheimilisins Höfða
AKURNESIN G AR ætla að
kjósa um fleira en væntan-
lega alþingismenn í kosning-
unutn í lok mánaðarins, því
nú mun afráðið að kosið verði
Ein mynda Hans á sýningunni.
Hveragerði:
Sýnir í
safnaðar-
heimilinu
HANS Christiansen myndlist-
armaður opnar sýningu á 35
vatnslita- og pastelmyndum í
safnaðarheimili Hveragerðis-
kirkju á skírdag, 16. apríl, kl.
20.00.
Sýningin verður síðan opin
daglega kl. 14.00-20.00 og lýk-
ur henni að kvöldi annars
páskadags.
meðal bæjarbúa um það hvort
þeir vilja taka á sig 5% álag
á útsvar og aðstöðugjöld
næstu 5 árin til að fjármagna
hlut Akraneskaupstaðar í
mjög brýnni stækkun dvalar-
heimilisins Höfða.
Bæjarstjórn Akraness hefur
samþykkt samhljóða tillögu
stjórnar dvalarheimilisins um slíka
kosningu og hefur sú tillaga verið
kynnt á fundi með fulltrúum um
30 félaga og félagasamtaka á
Akranesi. Sá fundur sýndi svo
ekki verður um villst að áhugi
manna er mikill á þessu verkefni
og eins að staðið verði að fjár-
mögnun á þennan hátt.
Það hefur lengi verið áhugi að
stækka dvalarheimilið Höfða enda
um mjög brýna framkvæmd að
ræða. Aðeins hefur verið lokið
fyrsta áfanga og í öðrum áfanga
er gert ráð fyrir að vistrýmum
fjölgi um 25-27. Stór hluti við-
byggingarinnar fer undir félags-
lega aðstöðu og þar er einnig
gert ráð fyrir eldhúsi, borðsal og
fleiru. Aætlaður byggingarkostn-
aður hljóðar upp á um 100 milljón-
ir króna og má ætla að þegar
dregið hefur verið frá framlag
ríkisins og lán frá Húsnæðismála-
stofnun ríkisins, sem stendur til
boða, verði um 40 milljónir króna
eftir og af því greiðir Akranes-
kaupstaður 7/s hluta:
Dvalarheimilið Höfði á Akra-
nesi tók til starfa 1978. Eigendur
Höfða eru Akraneskaupstaður að
78 hlut og hrepparnir sunnan
Skarðsheiðar að Vs hluta. Fram-
kvæmdir við fyrsta áfanga
byggingarinnar stóðu yfir í rösk
7 ár, en undanfarin 9 ár hafa eig-
endur ekki treyst sér til að hefja
framkvæmdir við 2.áfanga. Bygg-
ingarnefndarteikningar hafa þó
verið gerðar, og samþykktar í
byggingarnefnd í júní 1986. í
október 1986 var skipuð 3ja
manna framkvæmdanefnd sem
jafnframt er fjáröflunarnefnd.
Hún beitti sér strax fyrir því að
fullnaðarhönnun var hafin á
2.áfanga hjá Verkfræði- og teikni-
stofunni sf. og samningur gerður
um verkið. Því verki er nú senn
lokið. Stefnt er að því að 2. áfangi
heimilisins verði byggður á næstu
ljórum árum. Til þess að svo megi
verða þarf öruggan tekjustofn og
því er leitað til bæjarbúa á Akra-
nesi um samþykki fyrir fyrr-
nefndri tillögu um 5% álag á
útsvar og aðstöðugjöld til 5 ára.
Frá Akranesi.
Gjald þetta verður nefnt Bygging-
argjald Höfða. Ef tillagan verður
samþykkt gæti þetta gjald numið
7-8 milljónum króna á ári. Kjós-
endur verða beðnir að svara
þessari spurningu á sérstökum
atkvæðaseðli: Ert þú sammála því
að næstu 5 árin (1987-1991) verði
5% gjald lagt á útsvar þitt til að
ljúka byggingu Höfða?
Hér yrði því ekki um lögboðna
innheimtu að ræða, heldur beiðni
um framlög til verkefnis, sem
gera verður ráð fyrir að þorri
manna hafi áhuga fyrir. Þetta er
tillaga til að sameina bæjarbúa í
einu átaki til lausnar á brýnu
vandamáli. Margir hafa með ýms-
um hætti lýst áhuga sínum, meðal
annars með undirskriftum sem
gengið hafa milli fólks. Með at-
kvæðagreiðslu samhliða alþingis-
kosningum fæst þessi vilji
staðfestur. — JG
ISLENSK LJOÐ
í FRÖNSKU LISTARITI
Frank
SERSTAKUR kafli um bók-
menntir og listir á Norðurl-
öndum er í siðasta hefti
tímatitsins FRANK, sem er
alþjóðlegt rit um nútímabók-
menntir og listir, gefið út á
ensku í París í Frakklandi. A
forsíðu tímaritsins er teikning
eftir Helga Þorgils Friðjóns-
son. Régis Boyer prófessor við
Parísarháskóla skrifar inn-
gang að Norðurlandakaflan-
í Norðurlandakaflanum er
úrval ljóða og sýnishorn lista-
verka eftir íslenska, danska,
sænska, norska, finnska og fær-
eyska listamenn. Ljóð eru þar
eftir Matthías Johannessen í
þýðingu David Applefield og
Forsíða 6-7 tölublaðs tímarits-
ins Frank. Forsíðumyndin er
eftir Helga Þorgils Friðjónsson
en í tímaritinu eru meðal ann-
ars ljóð og myndir eftir
íslenska listamenn.
Sigurðar Pálssonar, Thor Vil-
hjálmsson, Sjón í þýðingu
Hilmars Arnar Hilmarssonar,
Sigurð Pálsson í þýðingu Martin
Regal. Þa eru myndir af mál-
verkum eftir Erro, Helga Þorgils
Friðjónsson og Hallgrím Helga-
son auk þess sem Hallgrímur
skrifar hugleiðingu um list sína.
Þá má geta þess að í norska
kaflanum eru ljóð eftir Knud
0degárd forstjóra Norræna
hússins í Reykjavík.
Tímaritið FRANK var stofnað
árið 1983 af rithöfundinum
David Applefíeld. Tímaritið
kemur út tvisvar á ári og er selt
í 150 bókaverlsunum í Evrópu
og Norður Ameríku og einnig í
áskrift.
er þeir yfírfærðu hlutveruleikann í
kallígrafíunni í túski á silki á þann
hátt, að menn fengu tilfinningu af
vissu rými og fjariægðum.
Framanskráð er öðru fremur
dregið í dagsljósið til að undirstrika
hve landslagið í sinni núverandi
mynd er í raun og veiu tiltölulega
ung og fersk listgrein á Vesturlönd-
um.
Og hér tóku íslendingar fljótt við
sér, sem er eðlilegt og rökrétt, og
hafa þannig séð verið samkvæmir
sér og um leið í senn ferskir og
nútímalegir með vísun til listasög-
unnar og væru það allt eins þótt
hlutkennda málverkið hefði ekki
komið til skjalanna, svo fremi sem
þeir hefðu haldið áfram að end-
urnýja landslagsmálverkið.
En það er hins vegar í ljósi fram-
anskráðs alrangt að álíta landslags-
málara gamaldags fyrir það eitt að
halla sér að þessari hlið málverks-
ins, því að hór skiptir höfuðmáli,
sem fyrr, hvernig málverkið er
málað, en ekki af hveiju. Á þetta
Uigðu einmitt brautryðjendur nú-
tímalistarinnar áherzlu.
Allar tegundir málverksins geta
orðið að tízkufyrirbæri, svo sem
landslagsmálvcrkið var orðið í hefð-
bundnu formi, en enginn skyldi
fordæma listastefnuna fyrir það
eitt.
Þaó var þannig frekar íhaldssemi
og þröngsýni en fijálslyndi að vilja
útskúfa landslagsmálverkinu úr
listinni og það reyndist einfaldlega
Sigurður Sigurðsson
ekki hægt frekar en raunin varð
um fígúruna. Slagorðið „fígúran er
dauð“ féll um sjálft sig líkt og allir
dauðadómar yfir því sem lifír og
grær í náttúrunni og endurnýjar
sig. Rcyndist innantómt orðagjálfur
ivlengdina enda eingöngu varpað
fram til að hræra upp í hlutunum.
En margur tók þetta bókstaflega
og því má ætla að lengi vel hafi
verið deilt út frá röngum forsend-
um.
Málarinn Sigurður Sigurðsson
cr gott dæmi um mann, sem leggur
út á listabrautina með landslags-
málvcrkið að leiðarljósi og fer hina
hefðbundnu leið, að stunda nám við
listaháskóla sambandsríkisins, sem
þá var í Kaupmannahöfn.
Að fara þá námsbraut ber ekki
heldur vott um íhaldssemi, frekar
en að teldist bera vott um fijáls-
lyndi að klofa beint til Parísar. Það
sem máli skiptir jafnan, hvar sem
gerandinn er staddur, er hvernig
hann málar en ekki hvar. Hér má
og vísa til þess, að einn af meistur-
um aldarinnar á sviði nútíma
skúlptúriistar, Alberto Giaeometti,
teiknaði og málaði módel í heil átta
ár í upphafi ferils sins.
Ibúar meginlands Evrópu eiga
ekki hinar bjiirtu og fögru sumar-
nætur né hið magnaða og þung-
lyndislega rökkur skammdegisins,
sem einkennir og piýðir norrænar
slóðir, frekar en við biirn norðursins
eigum þeirra tempraðara belti,
erfðavenjur og siði. Þetta greinist
allt réttlátlega að frá hálfu skapar-
ans, en við erum þó af sama stofni
og skyldir um margt.
Farsælast er þannig að báðir
læri af hinum, en gleymi aldrei
uppruna sínum.
Ég held að Sigurður Sigurðsson
hafi gengið þá braut sem honum
var eðlisbundnust og um leið heil-
brigðust, þótt um tíma hafi hann
sjálfur verið í vafa, tekið hliðarspor
og fjarlægst sjálfan sig um leið.
Þetta kemur allt vel fram á sýn-
ingu á verkum Sigurðar í Listasafni
Islands, þótt ljóst sé að mögulegt
hefði verið að setja saman enn
sterkari og heillegri sýningu. En til
bí'fði þurft lengri tíma og
meiri fjárráð en listasafnið hefur
yfir að ráða. Sýningin spannar allan
feril Sigurðar eða frá sjálfsmynd
hans gerðri í Kaupmannahöfn árið
1944 til mynda frá þessu ári, m.a.
ljóðrænna abstraktsjóna, sem eru
skynræn hughrif frá landslagi og
með ríkum samhljómi með því sem
listamaðurinn gerir í hreinu lands-
lagi.
Þegar fyrstu myndir Sigurðar
sýna, að hann er undir sterkum
áhrifum danskrar hefðar í málara-
list líkt og Nína Tiyggvadóttir og
Louise Matthíasdóttir voru í list
sinni, þá staðfesta hinar síðustu að
hann hefur fundið sjálfan sig —
vitund sína í íslenzkum jarðvegi og
hefð.
Um það munu margir starfs-
bræður Sigurðar sammála, er best
þekkja til hans, að hann hafí aldrei
málað betur en síðustu árin, en ein-
mitt hefur hann þá fyrst getað
helgað sig list sinni ðskiptur. Sig-
urður starfaði í meira en þijá
áratugi við Myndlista- og handíða-
skólann og lengstuin scm yfirkenn-
ari.
Þeir vita og gleggst, sem við
þann skóla hafa kennt, hve erfitt
er að halda uppi rökréttu starfi í
listinni utan hans svo sem skólinn
hefur þróast í gcgnum árin.
En síðan Sigurður hætti alveg
hefur orðið mikil breyting á
myndstíl hans í þá átt, að burðar-
grindin er orðin einfaldari, fastmót-
aðri og rismeiri, sem ber vott um
að hann vinnur samfellt og rökvíst.
Gengur að málaratrönum sínum
dag hvern.
Þetta hefði hann og einnegin
getað gert allan tímann, ef landar
hans hefðu haft til að bera þann
kjark nýfijálsra menningarþjóða að
treysta þjóðernið með því að stofna
og reisa listaháskóla strax að
fengnu frelsi. Lyft undir íslenzkan
menningararf með því að gera hið
færasta fólk í listum að prófessor-
um á sínu sérsviði og veita með því
nýju blóði í lifandi listir. Sigurður
hefði átt skilið að vcra prófessor í
íslenzku landslagsmálverki við
Myr.dlistarháskóla íslands, a.m.k.
síðasta áratug kennsluferils síns.
Á þetta er öðru fremur minnst
vegna þess að sýning eins og þessi
á verkum Sigurðar Sigurðssonar
er til hrópandi vitnis um, hve Islend-
ingar hafa vanrækt margt í ís-
lenzkri menningarhefð og sjálfír
skapað þann glundroða, sem aldrei
hefði orðið hefðum við tekið okkur
til fyrirmyndar uppbyggingu hinna
bróuðustu menningarríkja veraldar.
Beinn kostnaður af því að gera
það ekki beint og óbeint er vafalít-
ið orðinn margfaldur, í senn andleg-
ur og veraldlegur, en ég nefni ekki
skaðann.
Sýning verka Sigurðar Sigurðs-
sonar í Listasafni Islands er í senn
falleg og vönduð og í ríkulega
myndskreyttri sýningarskrá em
mikilsverðar upplýsingar um feril
hans og list.