Morgunblaðið - 03.05.1987, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. MAÍ 1987
33
Barbie (gráhaerður; heldur á frakka) fœrður í fangelsið í Lyon 1983: vinur Mitterrands framseldi hann.
Börnin frá Izieu: skuggalegasta málið"
Lise Lesevre (ásamt lögfrœðingi sínum, Roland Dumas): pyntingar f
nrtján daga.
Jacques Verges: ver hryðjuverka-
menn og kallar hryðjuverk „vopn
hinna fátœku“.
Serge
Klaresfeld:
ókvíðinn.
réttarhöldunum gegn Barbie, stóðu
fyrir mikilli leit að „Altmann“ og
stjórnuðu síðan harðri baráttu fyrir
framsali hans til Frakklands eða
Þýzkalands. Árið 1971 komust þau
á slóð hans þegar hann dvaldist um
tíma í Perú. Lögregla landsins var-
aði hann við og fylgdi honum yfir
landamærin til Bólivíu, einum degi
áður en Frakkar fóru fram á að
hann yrði framseldur.
Banzer forseti þverskallaðist við
að framselja Barbie. Að lokum náði
sósíalistinn Hernan Siles Zuazo,
vinur Francois Mitterands Frakk-
landsforseta, völdunum í Bólivíu
lO.október 1982. Stjóm hans lét
handtaka „Altmann“ vegna skulda
25.janúar 1983 og 5.febrúar kom
bólivísk flugvél með hann til
Frönsku Guiana. Franskir lögreglu-
menn tóku á móti honum og fóru
með hann til Lyon.
Vestur-þýzka stjómin stóð í
kosningabaráttu og vildi ekki
víðtæk réttarhöld, sem mundu sýni-
lega valda ólgu. Mitterrand taldi
hins vegar nauðsynlegt að leiða
Barbie fyrir rétt til að minna nýja
kynslóð Frakka á nazismann og er
enn sama sinnis.
„Frakkar sekir“
Barbie, sem kveðst aðeins hafa
„gert skyldu sína sem hermaður"
þegar hann var í Lyon 1942-1944,
var tvívegis dæmdur til dauða að
honum fjarstöddum, 1952 og 1954,
fyrir „stríðsglæpi" gegn frönskum
borgurum, m.a. dauða andspymu-
hetjunnar Jean Moulins. Slíkir
glæpir fymast á 20 ámm sam-
kvæmt frönskum lögum og ekki er
hægt að ákæra hann fyrir þá aft-
ur. Hann var því ákærður fyrir
„glæpi gegn mannkyninu," sem
fymast ekki, m.a. nauðungarflutn-
inga og morð á Gyðingum.
Fyrst átti að leggja megináherzlu
á handtökur og nauðungarflutninga
44 5-12 ára Gyðingabama víðs veg-
ar að frá bamaheimili í Qallaþorp-
inu Izieu austur af Lyon 6.apríl
1944. Síðan komu fram kröfur frá
hópum andspymumanna, sem fæst-
ir voru Gyðingar, um að þeir fengju
að bera Barbie sökum í réttarhöld-
unum og að lokum var það
samþykkt.
Jacques Verges, verjandi Barbi-
es, kann að geta fært sér í nyt
þrætur ólíkra hópa úr andspyrnu-
hreyfingunni. Hann kveðst geta
lagt fram mörg ný sönnunargögn
um allar hliðar andspymunnar og
segir að ef honum verði meinað það
muni hann segja sjónvarpsmönnum
frá þeim fyrir utan dómhúsið.
Verges mun eiga fullt í fangi
með að hrekja sannanir um að
Barbie hafi gerzt sekur um
stríðsglæpi og glæpi gegn mann-
kyninu. En hann hyggst leggja að
jöfnu voðaverk Gestapo og gerðir
Frakka í Alsírsstríðinu 1954-1962.
Hann mun halda því fram að Frakk-
ar hafi sjálfir myrt eina milljón
Serkja, gerzt þannig sekir um
stríðsglæpi og „hafi því engan rétt
til að dæma ungan þýzkan her-
mann, sem vann aðeins þau störf,
sem honum vom falin.“
Serkjavinur
Verges, sem hefur orð fyrir að
vera einn duglegasti lögfræðingur
Frakklands, fæddist 5.marz 1925 í
Ubon í Thailandi og var sonur ræð-
ismanns Frakka þar og víetnam-
skrar konu hans. Raymond faðir
hans, sem gerðist seinna læknir í
Laos, var frá eynni Réunion á Ind-
landshafi og þangað fluttist fjöl-
skyldan 1928. Jacques gekk í skóla
á eynni með Raymond Barre, síðar
forsætisráðherra.
Sautjan ára gamall gekk Verges
í lið með „Fijálsum Frökkum" de
Gaulles og barðist með þeim í Norð-
ur-Afríku, Ítalíu, Frakklandi og
Þýzkalandi. Tilviljun olli því að hann
sótti til Lyon í ágúst 1944 þegar
Barbie flýði þaðan.
Eftir stríðið gekk Verges í kom-
múnistaflokkinn, tók þátt í stúd-
entapólitík og kynntist Pol Pot. Tíu
árum síðar sagði hann sig úr flokkn-
um, en hélt áfram að beijast fyrir
vinstrimálum, einkum í Þriðja heim-
inum. Hann bjó í Prag á laun
1951-1954, var ritari Alþjóðasam-
bands stúdenta og kynntist Olof
Palme, Alexander Shelepin, síðar
yfirmanni KGB, og Giovanni Berl-
inguer, bróður ítalska kommúnista-
leiðtogans. Síðan fluttist hann til
Parísar, var aðallögfræðingur þjóð-
frelsishreyfingarinnar FLN í Álsír
til 1961 og varði alsírska hryðju-
verkamenn og franska stuðnings-
menn þeirra af mikilli heift.
Vegna aðferða sinna og árása á
dómara missti Verges réttindi til
málflutnings í eitt ár. Þá fór hann
til Marokkó og varð tengiliður alsír-
ska hersins og afrískra sjálfstæðis-
hreyfinga. Hann kvæntist alsírskri
konu, sem hann hafði varið í
stríðinu (þau eru nú skilin að borð
og sæng), tók upp múhameðstrú
og gerðist alsírskur þegn. Um tíma
var hann utanríkisráðherra Alsírs,
en lenti í útistöðum við Benn Bella
forseta og gerðist þá ritstjóri „Ré-
volution Africaine“, málgagns FNL.
Þegar Verges kom aftur til París-
ar stofnaði hann mánaðarrit, sem
fylgdi Kínveijum að málum. Hann
fór oft til Kína og hitti Mao nokkr-
um sinnum. Síðan hefur hann
sérhæft sig í að veija óvini Frakka,
m.a. Baader-Meinhoff-skæruliða,
Carlos og arabíska hryðjuverka-
menn, nú síðast Georges Ábdallah.
I marz 1970 sagði Verges vinum
sínum að hann ætlaði til Alicante
á Spáni, en sást ekki aftur fyrr en
síðla árs 1978. Hvar var hann allan
þennan tíma? Enginn veit. Hann
vill hvorki neita því né staðfesta
að hann hafi verið í Kambódíu og
hjálpað vini sínum Pol Pot.
„Svikarar"
Margir telja að Verges stjómist
af hatri og hafi tekið að sér að
veija Barbie til að finna átyllu til
þess að sverta franskt þjóðfélag og
ráðast á „kerfið", sumir segja „með
aðferðum hryðjuverkamanna."
Sjálfur kallar hann stefnu sína „la
strategie de la rupture", þ.e.
árekstra, í stað samkomulags innan
kerfisins. Hann hefur líka sagt:
„Lög mín em þau að vera á móti
lögunum. Siðgæði mitt er í því fólg-
ið að vera á móti siðgæði."
I réttarhöldunum mun Verges
halda því fram að þýzkholl stjóm
Pétains marskálks í Viehy hafi ver-
ið samábyrg Þjóðveijum um glæpi
hemámsstjómar nazista í stríðinu
með aðgerðarleysi sínu og sam-
starfsvilja. Hann kveðst vilja „varpa
ským ljósi“ á hemámsárin, eina
tímabil í sögu Frakka sem þeir geti
ekki rætt hlutlægt. „Við ættum að
geta sagt viss sannindi án þess að
óttast bannfæringu," segir hann.
„Til dæmis að það var hægt að
vera í nazistaflokknum án þess
endilega að vera glæpamaður."
Verges ætlar að reyna að grafa
undan áliti franskra andspyrnu-
manna. „Ég ætla að gera að engu
þjóðsöguna um frönsku andspymu-
hreyfinguna," segir hann. Hann
vill reyna að sýna að franskir Gyð-
ingaleiðtogar hafí átt mikinn þátt
í því að 80,000 franskir Gyðinga
vora sendir í útrýmingabúðir naz-
ista. Hann boðar að Barbie muni
nafngreina „svikara“ við málstað
andspymuhreyfingarinnar og segir
m.a. að þeir hafi hjálpað nazistum
að uppræta andspyrnuhópa kom-
múnista. „Miklar deilur vom innan
andspymuhreyfíngarinnar. Ég vil
að við rannsökum þetta tímabil eins
og fullorðið fólk en ekki eins og
börn, sem em látin þylja upp eitt-
hvað utanbókar."
Til þess að dreifa athyglinni frá
Barbie mun Verges að miklu leyti
byggja vöm sína á máli Jean Moul-
ins, sem Barbie tók til fanga á
leynifundi andspymuleiðtoga í húsi
skammt frá Lyon 21.júní 1943.
Moulin sást síðast nær dauða en
lífi eftir langar yfirheyrslur og pynt-
ingar í aðalstöðvum Barbies og var
síðan tekinn af lífi.
Verges heidur því fram að þrír
félagar Moulins af átta, sem vom
handteknir um leið og hann, hafi
svikið hann og Barbie hafí „unnið
mikið afrek" með því að hafa hend-
ur í hári Moulins. Gamlir and-
spymumenn segja þetta svívirðilega
árás á heiður hreyfingarinnar. Að
vísu telja þeir sjálfir að svikarar
Framh. bis. 36.