Morgunblaðið - 27.05.1987, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. MAÍ 1987
37
Ríkisstjórnin:
Á ríkisstjórnarfundi í gaer-
morgun kom fram almenn
óánægja með það hvernig Þjóð-
verjar hafa afgreitt hvalamálið
svokallaða. Að sögn Steingrims
Hermannssonar forsætisráð-
herra var ákveðið að mótmæla
þessari niðurstöðu við Þjóðverja
og mun Matthías Á. Mathiesen
utanríkisráðherra bera mótmæl-
in fram við utanrikisráðuneyti
Vestur-Þýskalands.
„Satt að segja finnst mér þessi
afgreiðsla Þjóðverjanna á þessu
máli vera hörmung, og ég tel það
einkennilegt, ef ekki má flytja þess-
ar afurðir um svokallaða fríhöfn í
Þýskalandi,“ sagði forsætisráð-
herra í samtali við Morgunblaðið í
gær.
„Það var ákveðið að mótmæla
þessu harðlega," sagði Steingrímur
og kvaðst telja að á þessu stigi
væri lítið annað hægt að gera, þar
sem ella hefði þessi afurð líklega
eyðilagst í Þýskalandi. „Ég held að
íslenskir útflytjendur ættu að fara
að varast þessar fríhafnir í Þýska-
landi. Ég tel þetta vera algjöra
neyðarlausn og ég fæ ekki séð á
hvaða forsendum Þjóðvetjar byggja
þessa niðurstöðu, þar sem hér er
um afurð að 'ræða, sem samkvæmt
íslensku vottorði frá opinberu yfir-
valdi og samkvæmt samþykktum
alþjóðahvalveiðiráðsins er ekki af
hvölum sem eru í útrýmingar-
hættu.“
Forsætisráðherra sagðist telja að
Matthías Á. Mathiesen utanríkis-
ráðherra myndi í framhaldi af þessu
bera fram harðorð mótmæli við
utanríkisráðuneyti Vestur-Þýska-
lands.
Island mun mótmæla
afgreiðslu hvalamálsins
Fréttatilkynning vestur-þýska umhverfismálaráðuneytisins:
Undanþága veitt frá
náttúruvemdarlögum
Skilyrði að hvalkjötið fari til íslands aftur
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi tilkynning frá vest-
ur-þýska umhverfis-, náttúru-
verndar- og kjarnorkuöryggis-
ráðuneytinu:
í morgun voru sjö frystigámar
með hvalkjöti frá íslandi sendir
þangað aftur, en gámarnir voru
kyrrsettir í fríhöfninni í Hamborg
20. mars síðastliðinn. Vestur-þýsk
stjórnvöld heimiluðu ekki umskipun
íslenska hvalkjötsins, sem átti að
fara frá Hamborg til Japans. Kyrr-
setningu hvalkjötsins var aflétt rneð
því skilyrði að það yrði flutt til
baka til íslands.
Rökstuðningur vestur-þýskra
stjórnvalda fyrir þessum aðgerðum
er sá, að flutningur hvalkjöts um
Sambandslýðveldið Þýskaland sé
óheimill samkvæmt náttúruvernd-
arlögum. Breyting á þessum lögum
tók gildi 1. janúar 1987, en sam-
kvæmt henni skal eftirlit haft með
flutningi dýrategunda sem njóta
verndar í tilteknu landi eða á al-
þjóðavettvangi, og sá flutningur
háður viðhlítandi fylgiskjölum. í
grundvallaratriðum er bannaður
flutningur á dýrum og jurtum sem
talin eru í útrýmingarhættu, eða
hlutum úr slíkum dýrum eða jurt-
um. Þetta á við um inn- og útflutn-
ing sem og verslun í Sambandslýð-
veldinu Þýskalandi.
Vörur af þessu tagi skal að öllu
óbreyttu kyrrsetja og gera þær
upptækar. I þessu tilfelli var hins-
vegar notuð heimild til undanþágu
frá náttúnivemdarlögunum, vegna
þess að nýja lagaákvæðið hafði
ekki verið kynnt á alþjóðavettvangi
þegar kyrrsetningin var gerð og
kom hún íslenskum stjórnvöldum
og viðkomandi íslensku fyrirtæki í
opna skjöldu. í framtíðinni verða
ekki veittar frekari undanþágur af
þessu tagi.
Hvalkjötið er af langreyðum og
sandreyðum sem veiddar voru af
íslenskum aðilum árið 1986 í sam-
ræmi við íslensku áætlunina um
hvalveiðar í vísindaskyni. Sú áætlun
skyldi fjármögnuð með sölu á afurð-
um þessara veiða. Hvalveiðar í
vísindaskyni og útflutningur á hluta
af afurðum þeirra eru heimil sam-
kvæmt ákvörðunum Alþjóða hval-
veiðiráðsins.
Árið 1981 voru langreyður og
sandreyður að ósk Sambandslýð-
veldisins Þýskalands flokkaðar sem
dýrategundir í útrýmingarhættu, í
samræmi við Washington-sam-
komulagið um náttúruvernd.
Milliríkjaverslun með þessar afurðir
í atvinnuskyni er bönnuð sam-
kvæmt því samkomulagi. Þessi
ákvæði gilda ekki um lsland, sem
er ekki aðili að samningnum.
Hvalkjötið aftur til íslands
Grænfriðungar mótmæla hástöfum
Frá Jóni Ásgeiri Sigurðssyni, fréttaritara Morgunblaðsins i Bandaríkjunum.
I GÆRMORGUN voru sjö frystigámar með hvalkjöti lestaðir í leigu-
skip Eimskipafélagsins í Hamborg og endursendir til Islands.
Gámarnir áttu að fara til Japans og stóð upphaflega til að umskipa
þeim i fríhöfninni í Hamborg. En fríhafnarstjórinn lét kyrrsetja þá
20. mars síðastliðinn. Vestur-þýsk stjórnvöld hugleiddu um tíma að
gera hvalkjötið upptækt, en ákváðu að fallast á kröfur íslenskra
stjórnvalda. „Þetta er pólitisk ákvörðun og ekkert annað. Við getum
ekki sætt okkur við svona málamiðlun," sagði Gerhard Wallmeyer,
talsmaður Grænfriðunga, í Hamborg í gær.
Vestur-þýsk stjórnvöld heimiluðu
ekki umskipun íslenska hvalkjöts-
ins, sem átti að fara frá Hamborg
til Japans og vísuðu til þess, að
samkvæmt náttúruverndarlögum sé
óheimilt að flytja hvalkjöt um Sam-
bandslýðveldið Þýskaland. Að sögn
talsmanna umhverfismálaráðuneyt-
isins í Bonn hefði að öllu óbreyttu
átt að kyrrsetja hvalkjötið og gera
það upptækt.
I þessu tilfelli var hinsvegar not-
uð heimild til undanþágu frá
náttúruverndarlögunum, vegna
þess að nýja lagaákvæðið hafði
ekki verið kynnt á alþjóðavettvangi
þegar kyrrsetningin var gerð og
kom hún íslenskum stjórnvöldum
og viðkomandi íslensku fyrirtæki í
opna skjöldu. Kyrrsetningu hval-
kjötsins var aflétt með því_ skilyrði
að það væri flutt til baka til íslands.
Gerhard Wallmeyer, talsmaður
Grænfriðunga, sagði í viðtali við
Morgunblaðið í gær að hann liti svo
á að það hefði átt að gera hvalkjöt-
ið upptækt og eyðileggja það. „Með
þessum málalyktum er traðkað á
Washington-samkomulaginu um
náttúruvernd," sagði Gerhard Wall-
meyer. „Það er hrein blekking að
vísa í vestur-þýsku náttúruverndar-
lögin, stjórnvöld geta ekki vikið sér
undan Washington-samkomulaginu
sem hefur lagagildi alveg til jafns
við náttúruverndarlögin. Það er
skammarlegt að málinu skyldi ljúka
rneð þessum hætti,“ sagði Gerhard
Wallmeyer. „Á morgun munu full-
trúar Vestur-Þýskalands í Alþjóða
hvalveiðiráðinu, talsmenn Alþjóða
dýraverndunarsjóðsins og fulltrúar
Grænfriðunga ganga á fund Töpfe
umhverfismálaráðherra og mót-
mæla harðlega þessum málalykt-
um.“
Unnið hefur verið af fullum
krafti í þessu máli af hálfu utanrík-
isráðuneytisins frá því í maíbyijun.
Tilhlýðileg fylgiskjöl sem staðfestu
innihald frystigámanna voru lögð
fyrir vestur-þýsk stjórnvöld, en deil-
ur milli ráðuneyta í Bonn ollu
talsverðum töfum. Matthías Á.
Mathiesen utanríkisráðherra krafð-
ist þess við vestur-þýska sendiherr-
ann í Reykjavík að lausn yrði fundin
fyrir ráðherrafund NATO í
Reykjavík 11.-12. júní næstkom-
andi.