Morgunblaðið - 22.10.1987, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. OKTÓBER 1987
39
Frumvarp um breytingu á húsnæðislánum:
Heimilt að skerða lán til
þeirra sem eiga miklar eignir
Ætlað að koma í veg fyrir að húsnæðislánakerfið lendi
í algerum ógöngum, segir félagsmálaráðherra
Morgunblaðið/Þorkell
Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra kynnir frumvarpið um
breytingu á lögum um Húsnæðisstofnun ríkisins á fundi með frétta-
mönnum í gær. Til hægri er Lára Julíusdóttir, aðstoðarmaður
ráðherrans.
SAMKVÆMT nýju lagafrum-
varpi um breytingu á lögum um
Húsnæðisstofnun rikisins, sem
Jóhanna Sigurðardóttir félags-
málaráðherra lagði fram á
Alþingi í gær, verður Húsnæðis-
málastjórn heimilt að skerða eða
synja um lán ef umsækjandi á
fyrir fleiri en eina íbúð, eða
mikla ibúðareign, skuldlitla eða
skuldlausa, samkvæmt nánari
reglum sem ákvæði skulu sett
um í reglugerð. Þá verður einnig
heimilt að skerða eða syiya um
lán ef fyrri ibúðareign umsækj-
anda er skuldlítil og stærri en
180 fermetr&r, brúttó, að frá-
dregnum bílskúr, og umsækjandi
er að minnka við sig. Ef umsækj-
andi er i hjónabandi eða óvigðri
sambúð skal miða við íbúðareign
beggja aðila. Að sögn félags-
málaráðherra var samstaða um
frumvarpið í rikisstjórninni, en
fram hefur komið, að einstakir
þingmenn í Framsóknarflokki og
Sjálfstæðisflokki hafa fyrirvara
„ÉG hef ýmislegt við þetta frum-
varp félagsmálaráðherra að
athuga og meðal annars mót-
mæli ég þvi að fólk sé svipt
lifeyrissjóðsréttindum með þess-
um hætti. Ég er heldur ekki
sáttur við að það er vikið frá
þeirri grundvallarreglu i fyrri
lögum, sem kaupskyldan byggð-
ist á hvað vexti áhrærir, en i
frumvarpinu er gert ráð fyrir
heimild til að ákveða mismun-
andi vexti innan hvers lána-
um tiltekin atriði í frumvarpinu.
í frumvarpinu er ennfremur
kveðið á um að umsælqendur, sem
uppfylla skilyrði um lánveitingu,
skuli innan þriggja mánaða frá því
að umsókn var lögð fram fá svar
um hvort þeir eigi rétt á láni og
líklegan afgreiðslutíma láns. End-
anleg svör um afgreiðslutíma láns
og lánsupphæð berist eigi síðar en
einu ári áður en fyrsti hluti láns
kemur til afgreiðslu. Þá er einnig
kveðið á um að úthlutun lána til
þeirra, sem eru að byggja eða kaupa
í fyrsta sinn svo og vegna lána til
viðbygginga, endurbóta eða orku-
spamaðar, skuli ganga fyrir úthlut-
un lána til þeirra sem eiga íbúð
fyrir, og skuli fyrmefnd lán af-
greidd í sömu röð og umsóknir
berast og eða íbúðir verða veð-
hæfar. Þegar um er að ræða þá,
sem eiga íbúð fyrir, er heimilt að
láta flölskyldustærð og skuldlausan
eignarhluta fyrri íbúða hafa áhrif
á biðtíma eftir lánum til þeirra inn-
byrðis þannig að þeir, sem verr em
flokks,“ sagði Guðmundur H.
Garðarsson alþingismaður í sam-
tali við Morgunblaðið i gær um
frumvarp félagsmálaráðherra
um breytingu á lögum um Hús-
næðisstofnun ríkisins. Þing-
flokkur sjálf stæðismanna
heimilaði fyrir sitt leyti fram-
lagningu frumvarpsins ákveðn-
um fyrirvörum og hefur lýst því
yfir, að fulltrúar þingflokksins í
félagsmálanefndum Alþingis
muni beita sér fyrir breytingum
settir að þessu leyti, gangi fyrir
hinum. Gert er ráð fyrir að nánari
reglur um þessi atriði verði settar
í reglugerð. í 4. grein frumvarpsins
er kveðið á um að ríkisstjóm sé
heimilt að ákvarða mismunandi
vexti innan hvers lánaflokks eða
að endurgreiða vexti.
Félagsmálaráðherra sagði á
fundi með fréttamönnum, þar sem
frumvarpið var kynnt, að í því fæl-
ist ekki nein gjörbylting á hús-
næðislánakerfínu enda ljóst að þær
aðgerðir, sem nú væri gripið til,
myndu einar sér ekki nægja til að
koma jafnvægi á húsnæðiskerfíð.
Þeim væri einungis ætlað að koma
í veg fyrir að húsnæðislánakerfíð
lenti í algjörum ógöngum. Megin-
markmiðið með þessum breytingum
væri að tryggja betur en nú er for-
gang þeirra til lána, sem eru í
brýnni þörf fyrir lánafyrirgreiðslu.
Ennfremur væri markmiðið að
draga úr þenslu á fasteignamark-
aði, að takmarka sjálfvirkni í
útlánum og draga úr fjárþörf hús-
i samræmi við þá fyrirvara.
Fyrirvarar þingflokks sjálfstæð-
ismanna eru þeir að frumvarpið sé
ekki í samræmi við veigamikil at-
riði í samkomulagi aðila vinnumark-
aðarins, sem skuldabréfakaup
lífeyrissjóðanna byggist á. Reglur
um lánveitingar úr Byggingasjóði
ríkisins eigi að vera almennar og
afdráttarlausar. Efasemdir séu um
ákvæði frumvarpsins um mismun-
andi vexti innan hvers lánaflokks.
Á hinn bóginn sé óhjákvæmilegt
næðiskerfísins og jafnframt að gera
Ráðgjafarstöð Húsnæðisstofnunar
kleift að gegna betur en hingað til
því veigamikla hlutverki að láta
umsækjendum í té leiðbeiningar og
fara yfír kostnaðar- og greiðsluá-
ætlanir með þeim áður en þeir
ráðast í húsnæðiskaup til að reyna
að forða greiðsluerfíðleikum.
Jóhanna Sigurðardóttir sagði að
í forsendum, sem nýju húsnæðislög-
in byggðu á, hefði verið gert ráð
fyrir 3.800 umsækjendum á ári
fyrstu 2 árin. Á rúmu ári hefðu
hins vegar borist um 10 þúsund
umsóknir, en afgreiðsla þeirra
að gera ráðstafanir til að treysta
fjárhagsgrundvöll húsnæðiskerfís-
ins og sé þingflokkurinn reiðubúinn
að ræða leiðir til þess. Þá séu of
rúm ákvæði í frumvarpinu um
heimildir til setningar reglugerða
þar sem lögin eigi að vera afdráttar-
laus. Þingflokkur sjálfstæðismanna
leggur hins vegar áherslu á, að við
endurskoðun húsnæðiskerfísins,
verði vel séð fyrir þörfum þeirra,
sem ekki eiga íbúð fyrir. Þá hefur
þingflokkur sjálfstæðismanna lýst
sig reiðubúinn til viðræðna við fé-
lagsmálaráðherra um húsnæðis-
málin í heild nú þegar.
mjmdi kosta um 15 milljarða króna,
eða 10 milljörðum meira en ráð var
fyrir gert. Ef á nýjan leik yrði opn-
að fyrir lánaúthlutun að óbreyttum
lögum myndi á örskömmum tíma
verða uppurið 20 milljarða króna
fjármagn sem nýlega var samið um
við lífeyrissjóðina. Heimild um að
hafna eða skerða lán til umsækj-
enda sem ættu miklar skuldlausar
eignir fyrir hefði því mikla þýðingu
fyrir fjárhag Byggingarsjóðs ríkis-
ins, en samkvæmt upplýsingum
Húsnæðisstofnunar ættu um 8%
umsækjenda stóra eign fyrir og
væru að minnka við sig, eða ættu
fyrir tvær íbúðir eða fleiri. Því
mætti áætla að lánveiting til þessa
hóps frá september 1986 til október
1987 kostuðu 1.1 til 1.2 milljarða
króna. Það samsvaraði öllu ráðstöf-
unarfé byggingasjóðs verkamanna
til félagslegra íbúða á yfírstandandi
ári, að sögn Jóhönnu.
Ráðherrann benti á að með nýju
húsnæðislögunum hafí risið mikil
alda verðhækkana á fasteigna-
markaði. Söluverð íbúða siðastliðin
20 ár hefði ekki, nema árið 1982,
verið hærra en nú. Greiðslukjör á
fasteignamarkaði hefðu verið verri
og hækkun fasteignaverðs á milli
áranna 1986 og 1987 stefndi í að
verða sú mesta sem mælst hefði.
Þetta hefði rýrt verðgildi lánanna
mikið og lán sem hefðu dugað í
fyrra fyrir útborgun á 4 herbergja
íbúð á höfuðborgarsvæðinu, dygði
nú einungis fyrir lítilli 3 herbergja
íbúð. Að óbreyttu gæti því stefnt í
enn meiri verðhækkanir á fas-
teignamarkaði en þegar er orðið og
sagði Jóhanna Sigurðardóttir að
frumvarpinu væri meðal annars
ætlað að spoma við þeirri þróun.
Þingflokkur sjálfstæðismanna um frumvarp félagsmálaráðherra:
Frumvarpið ekki í samræmi við veigamikil
atríði í samkomulagi aðila vinnumarkaðaríns
Fulltrúar flokksins í félagsmálanefndum munu
beita sér fyrir breytingum á frumvarpinu
Jóhann yann Short
og er einn efstur
Margeir Pétursson
Jóhann Hjartarson vann mjög
mikilvægan sigur á hinum fræga
enska stórmeistara Nigel Short
á stórmótinu i Belgrad í gær-
kvöldi. Þar með tók Jóhann
forystuna á mótinu, hann hefur
hlotið þijá vinninga af fjórum
mögulegum, en Jan Timman og
Júgóslavinn Popovic eru næstir
með tvo og hálfan vinning. Þetta
er í annað sinn í röð sem Jóhann
leggur Short að velli, því honum
tókst einum keppenda að sigra
hann á IBM-mótinu i Reykjavík
i febrúar. Þá sigraði Short með
yfirburðum og i sumar tókst
honum eins og Jóhanni að vinna
sér rétt til þátttöku á áskorenda-
mótínu í Kanada i janúar.
Önnur úrslit í fjórðu umferðinni
urðu þau að Ivanovic vann Belj-
avsky rpjög óvænt, Nikolic vann
Maijanovic og Korchnoi vann Glig-
oric. Jafntefli gerðu Timman og
Ljubojevic, Salov og Popovic. Stað-
Jóhann Hjartarson
an á mótinu er nú þessi:
1. Jóhann Hjartíirson 3 v.
2. -3. Timman og Popovic 2V2 v.
4.-5. Beljavsky og Ivanovic 2 v. og
ein ólokin skák.
6. Ljubojevic 2 v.
7. -8. Korchnoi og Salov IV2 v. og
ein ólokin skák.
9-11. Short, Gligoric og Nikolic
IV2 v.
12. Maijanovic V2V.
í dag eiga flestir skákmannanna
frí og ætluðu Jóhann og Leifur Jó-
steinsson, aðstoðarmaður hans, að
nota daginn til að skoða sig um í
Belgrad, en fram að þessu hefur
enginn tími verið til þess. Hins veg-
ar munu þeir Korchnoi og Beljavsky
tefla frestaða skák sína úr fyrstu
umferð og Salov og Ivanovic ljúka
biðskák sinni, en þar er Salov talinn
eiga vinning vísan.
í fímmtu umferðinni á morgun
hefur Jóhann svart gegn Ivanovic.
Sigurskák hans í dag gekk þannig
fyrir sig:
Hvítt: Jóhann Hjartarson
,Svart: Nigel Short
Spánski leikurinn
I. e4 — e5 2. Rf3 — Rc6 3. Bb5
- a6 4. Ba4 - Be7 5. 0-0 - b5
6. BbS - d6 7. cS - Rf6 8. Hel
- 0-0 9. hS - Rd7 10. d4 - Bf6
II. BeS — Ra6 12. Bc2 - Rc4
13. Bcl - Bb7 14. bS - Rcb6 15.
BeS — exd4
Þetta er betra en að leyfa hvíti
að loka taflinu með 15. — He8?!
16. d5!, en þannig tefldi Petrosjan
með svörtu í einni af einvígisskák-
unum við Spassky 1969.
16. cxd4 - He8 17. Rbd2 - c5
18.Hcl - cxd4 19. Bxd4 - Hc8
20. Rfl - Re5 21. R8h2 - g6 22.
Dd2 - h5 23. f4 - Rd7 24. RfS
- Bxd4 25. Dxd4 - Df6
Línumar em nú nokkuð famar
að skýrast. Short telur sig eiga góð
færi í endatafli og býður upp á
drottningakaup, en Jóhann vill tefla
miðtafl og þreifar fyrir sér á kóngs-
vængnum.
26. e5 - dxe5 27. fxe5 - De6
28. Rld2 - Dd5 29. Df4 - Dc5+
30. Kh2 — Rd5 31. Dg3 — Db6
Hvítur er kominn með visst spil
á kóngsvæng, en svarta staðan er
traust. Með þessum leik var Short
að veijast hótuninni 32. Bxg6.
32. Rg5 - Rf8 33. Rde4 - He7
34. Bbl - Hxcl 35. Hxcl
35. - Dd4?
Þeir Jóhann og Short komust að
þeirri niðurstöðu eftir skákina að
svartur hefði átt að leika hér 35. —
De3 og fá fram uppskipti á drottn-
ingum. Nú vinnur hvítur hins vegar
tíma í sókninni:
36. Rf3 - De3 37. Hdl! - Kg7?
Hótanir hvíts eru skyndilega
orðnar ipjög hættulegar og nú tap-
ar Short skiptamun. Vegna hótun-
arinnar 38. Hxd5 — Bxd6 39. Rf6+
átti hann tæplega völ á betri leik
en 37. - Rh7.
38. Rd6 - Dc5 39. Rf5+ - Kg8
40. Rxe7+ - Dxe7 41. Rg5?! -
h4 42. Dxh4 - ReS 43. Hgl -
Dxe5+ 44. Dg3 - Dd4
Vegna ónákvæmni hvíts í 41.
leik hefði svartur getað veitt hér
töluverða mótstöðu með þvi að leika
44. — Rg4+ 45. hxg4 Dxg5, þótt
tafíið hljóti að tapast um síðir.
45. Rf3 — De2 46. Hel - Rd5
47. Be4 — Da2 48. Re5 - Dd2
49. Df8 — f6 50. Hbl og Short
gafst upp.