Morgunblaðið - 14.01.1988, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. JANÚAR 1988
$ "tí A
Bréf til formanns Alþýðu-
bandalagsins ásamt fylgiskjali
eftirÞorgeir
Þorgeirsson
Kæri Ólafur.
Ekki vil ég láta hjá líða að þakka
þér fyrir mætavel skrifaða og
drengilega grein þína um málefni
Hæstaréttar fslands sem þú birtir
í Morgunblaðinu fostudaginn 8. jan-
úar sL Skrif þín bera að sínu leyti
af mörgu því sem birst hefur undan-
farið um málefni þessa mikilvæga
dómstóls. Tillögur þínar eru vafa-
laust einlægar. Þó fæ ég ekki varist
þeirri tortryggni að þú haldir þig
vísvitandi réttumegin þeirrar fraeði-
legu og pólitísku girðingar sem
virðist einsog strengd um þveran
grundvöll þessarar umræðu.
Vissulega þurfa lögspekingar,
háskólamenn og pólitíkusar að viðra
þær skoðanir sfnar í heyranda hljóði
að hver þeirra um sig teljist kjörinn
tilað skipa dómarana sem ráðska
með líf skrílsins hvenær sem eitt-
hvert okkar villist inná sakamanna-
bekkina.
Og það er einsog að horfa á
párrukskreytta dáindmenn stíga
menúett að fylgjast með „dispút-
asíu“ ykkar.
Samt langar mig nú að kynna
fyrir þér sjónarhorn þeirra sem vel
mætti kalla viðskiftavini dómstól-
anna, því vissulega standa þeir allan
straum af launagreiðslum bæði til
lögmanna og dómenda.
Þar á ég við okkur sakamennina.
Því raunar ætti lfka máli að
gegna með þessi og önnur viðskifti
manna: að kúnninn verði minsta-
kosti öðruhvoru að vera þungamiðja
umræðunnar, enda þarf náttúrlega
ekki að rekja það fyrir prófessor
við Félagsvísindadeild að réttarfar
var upphaflega og er sumstaðar
jafnvel enn haft til vamar sak-
bomingnum andspænis ríkisveldinu
sem annars fer að sýna ijarska
mannlega bresti sfna og gengur þá
einatt á lagið með sfvaxandi órétt-
læti.
Fyrir rösklega Qórum árum bar
svo við að Lögreglufélag Reylqavík-
ur (að því talið er) tosaði mér inná
sakamannabekk fyrir bersögli mína
í Morgunblaðinu. Þórður frændi
sendi mig beint í tannhjólavél rétt-
arkerfísins sem ég fljótlega fór að
taka alvarlega sem aftur leiddi til
þess að málið snérist' fljótlega uppí
langvarandi félagsvfsindalega til-
raun sem ég hef sfðan verið að
gera útfrá sjónarhóli sakamannsins,
vitaskuld. Þessi tilraun mín er nú
það langt komin að niðurstöður
liggja fyrir og þær hefí ég skráð í
formi „Stuttrar skýrslu" til Manij-
réttindanefndar Evinópu f Strasborg
(að beiðni nefndarinnar). Því miður
sýnast niðurstöðumar vitna um það
að spilling réttarkerfísins sé ekki
bara óljós framtíðarmöguleiki, eins-
og þú virðist halda, heldur það
andrúmsloft sem nú þegar leikur
um hvem þann sem lendir fyrir
Sakadómi Reykjavíkur — eða
Hæstarétti íslands. Mitt hlutverk f
þessari félagsvísindatilraun var
hvorki mikið né merkilegt. Helst
það að kreQast lágmarksmannrétt-
inda á hveiju stigi málsins og visa
siðan hverri synjun þeirra tii æðri
yfírvalda. Þetta reyndist afhjúpa
margt. Atriði niðurstöðunnar eru
rösklega 30 og vitna flest um óhæft
réttarfar. Þau eru öll vendilega
skjalfest. Flest bendir samt til þess
að mál mitt hafi þó fengið réttlát-
ari meðferð en mál yfírleitt fá hér.
Hugleiddu nú hvort prófessorinn f
þér hefði ekki gott af því að ræða
svona niðurstöðu við Alþýðubanda-
lagsformanninn stundarkom. En
skýrsluna legg ég með þessu bréfí
ásamt gíróseðli frá Málsvamarsjóði
sem kostar þessi dýru vísindi mín.
Með baráttukveðjum.
Fylgiskjalið
Til Mannréttindanefndarinnar
Evrópuráðinu — Strasborg
Stutt skýrsla um mál nr. 272/1986
(fyrir Hæstarétti íslands).
Akæruvaldið gegn Þorgeiri Þor-
geirssyni
1983: Hinn 7. og hinn 20. desem-
ber birti ég tvær greinar um
lögregluofbeldi í Morgunblaðinu.
1983: Hinn 27. desember fór lög-
maður Lögreglufélags Reykjavíkur
framá opinbera rannsókn þessara
skrifa.
1984: Hinn 21. maí sendi Þórður
Bjömsson ríkissaksóknari málið til
Ransóknarlögregiu ríkisins til rann-
sóknar. Ransóknarlögreglustjóri
var þá Hallvarður Einvarðsson sem
fór sfðarmeir með ákæruvald f
þessu sama máli fyrir Hæstarétti.
1984: Hinn 18. júní var ég yfír-
heyrður í höfuðstöðvum RLR
þarsem ég svaraði öllum spuming-
um sem lögregiumennimir tveir
lögðu fyrir mig, en mótmælti jafn-
framt ransóknaraðferðum þeirra:
1) Stök orð og setningarhlutar
höfðu verið slitin úr samhengi
sínu og rangtúikuð — mér til
óhagræðis.
2) Spyijendur voru lögreglumenn
og því enganvegin færir um að
stýra hlutlausri ransókn á skrif-
um mínum um mistök annara
lögreglumanna — ef ekki þeirra
sjálfra — í starfí.
1985: Hinn 13. ágúst gaf Þórður
Bjömsson ríkissaksóknari út ákæru
gegn mér sem bygð var á „ran-
sókn" RLR með tilvísun til 108.
greinar Almennra hegningarlaga
nr. 19/1940 (sem varðar meiðyrði
um opinbera starfsmenn). Ég hef
frá upphafí taiið að ákæruskjalið
bijóti í bága við 4. gr. laga nr.
73/1972 (um vemdun höfundar-
réttar). Þar er sömdum texta
mínum hagrætt í þjónustu við
markmið saksóknara. Rétt og hlut-
laus meðferð textans hlýtur að vera
undirstöðuatriði varðandi mál af
þessu tagi.
1985: Hinn 17. september stýrði
Pétur Guðgeirsson sakadómari
(fyrrum starfsmaður Þórðar
Bjömssonar hjá Saksóknaraemb-
ættinu þarsem PG vann á þeim tíma
sem mál þetta var til meðferðar hjá
embættinu) fyrsta dómþingi Saka-
dómsréttarhaldanna. Þessi réttar-
höld vom ekki tekin uppá talvél
(svosem þó er skylt samkvæmt lög-
um nr. 74/1974: um meðferð
opinberra mála). Ekki fremuren
önnur þinghöld sakadómsins síðar,
en Pétur Guðgeirsson sakad. stýrði
þeim öllum. Rfkissakóknarinn var
ekki við þessi réttarhöld og það
varð strax til mikils baga. Pétur
Guðgeirsson dómari kvaðst einnig
fara með ákæmvald í málinu, og
virðist það vera siður í Sakadómi
Reykjavíkur. Við þau skilyrði
reyndist hann ófáanlegur tilað sinna
þeirri athugasemd minni að sak-
sóknari hefði brotið lög með
ákæmskjali sínu, þannig að afstaða
mín varðandi þetta komst ekki til
bókar í réttinum fyren ég hafði
skýrt frá henni í bréfí til dómar-
ans, birt það sem grein í dagblaði
og krafðist þess síðan formlega að
greinin yrði skráð öðmm skjölum
málsins.
1985: Hinn 24. september krafðist
veijandi minn, Tómas Gunnarsson,
þess að Pétur Guðgeirsson saka-
dómari viki sæti fyrir þær sakir að
dómari sem jafnframt væri fulltrúi
ákæravaldsins yrði þarmeð mál-
sóknaraðili gegn ákærða og því
enganvegin hlutlaus í máli sem
hann ætti siðan að skera úr. Tómas
benti einnig á það að stjómarskrá
landsins ieyfði ekki þvílíkt framsal
ákæmvaldsins.
1985: Hinn 25. september kvað
Pétur Guðgeirsson sakadómari upp
eftirfarandi dómsúrskurð: „Krafa
ákærða, Þorgeirs Þorgeirssonar um
að dómarinn víki sæti er ekki tekin
til greina."
1985: Hinn 25. september áfiýjaði
veijandi minn, Tómas Gunnarsson,
(fyrir mína hönd) dómsúrskurði
Péturs Guðgeirssonar til Hæstarétt-
ar íslands með símskeyti.
1985: Hinn 26. september barst
Pétri Guðgeirssyni sakadómara
synjun Saksóknaraembættisins
(með tilvísun til 171. gr. laga nr.
74/1974) á beiðni minni um mál-
skot.
1985: Hinn 30. september birti
Tómas Gunnarsson, veijandi minn,
ópið bréf til Jóns Helgasonar, dóms-
málaráðherra, í Reykjavíkurblöðun-
um. Kjmti stöðu máls míns fyrir
ráðherranum, mótmælti fjölmörg-
um brotum á réttarreglum og
landslögum sem lögregla, Saksókn-
ari og Sakadómur hefðu gert sig
sek um.
1985: Hinn 9. október var Þórður
Bjömsson ríkissaksóknari skyndi-
lega kominn til réttarhaldanna og
farinn að skipa fyrram starfsmanni
sínum, hæstvirtum sakadómara,
fyrir verkum. Tómas Gunnarsson
veijandi minn tilkynti þá að 171.
gr. laga nr. 74/1974, sem vísað
hefði verið til í fymefndri synjun
ríkissaksóknarans, bryti að sínum
dómi í bága við 1. gr. og 60. gr'.
stjómarskrárinnar. Hann bað um
frestun frekari réttarhalda þartil
ráðuneytið hefði fjallað um bréf
hans ftó 30. september og svarað
til um það hvort málskotið til
Hæstaréttar yrði leyft.
1985: Hinn 18. október tilkynti
ráðuneytið veijanda mínum, Tómasi
Gunnarssyni, bréflega að það styddi
synjun ríkissaksóknarans á mál-
skoti mínu. „Ráðuneytið hefur
kynnt sér gögn málsins og telur
hvorki efnis- né lagarök til að verða
við kröfu yðar.“ Þorsteinn Geirsson
og Þorsteinn A. Jónsson undirrituðu
bréfið.
1985: Hinn 23. október birti veij-
andi minn, Tómas Gunnarsson, opið
bréf til Alþingismanna þarsem hann
gerði grein fyrir stöðu málsins um
leið og hann minti þingheim á skyld-
ur varðandi eftirlit með réttarfari í
landinu.
1985: Hinn 25. október birti ég
fymefnd skilaboð til sakadómarans
í Morgunblaðinu þarsem ég lét f
ljós þann skilning minn að ákæm-
skjal saksóknarans væri lögleysa
og gerði að öðm leyti nokkra grein
fyrir ýmsum þeim atriðum hins
kæra texta sem dómarinn hafði
ekki viljað hlusta á við réttarhöldin.
1985: Hinn 25. október var þing-
hald í málinu að viðstöddum Þórði
Bjömssyni ríkissaksóknara sem
veitti samþykki sitt til þess að bréf
Tómasar til þingheims og skilaboð
mín til sakadómarans væm skráð
meðal gagna málsins. Veijandinn,
Tómas Gunnarsson, fór þess enn á
leit að málskotið fengi óheftan
framgang. Ég var síðan spurður
margvíslegra spuminga varðandi
efni sem var gjörsamlega óviðkom-
andi máli mínu en svaraði þó
greiðlega öllu því sem um var spurt.
1985: Hinn 11. nóvember fór veij-
andi minn þess á leit í bréfí til
Péturs Guðgeirssonar sakadómara
að kærandi málsins, Lögreglufélag
Reykjavíkur, legði fram í réttinum
„endurrit fundar- eða stjómarsam-
þyktar þarsem ákveðið var að kæra
vegna greina Þorgeirs".
1985: Hinn 15. nóvember vitnaði
Einar Bjamason, formaður Lög-
reglufélags Reykjavíkur, fyrir rétti
þarsem ríkissaksóknari var við-
staddur að sig minti að hugsanleg
opinber kæra vegna þessara nefndu
skrifa minna „hafi komið til tals á
stjómarfundum LR, og hafi þá ver-
ið bókað um það“.
1986: Hinn 17. janúar sendi ritari
Lögreglufélags Reykjavíkur Pétri
Guðgeirssyni sakadómara bréflega
tilkynningu um synjun stjómar LR
á beiðni hans um framlagningu fyr-
greinds endurrits.
1986: Hinn 31. janúar vakti veij-
andinn á því athygli í réttinum að
„ekki liggur fyrir í málinu lögleg
og gild ályktun Lögreglufélags
Reykjavíkur um að kæra vegna
greinaskrifa ákærða". Þessvegna
bæri að láta málið niður falla.
1986: Hinn 28. apríl lýsti ríkissak-
sóknari yfír því að af hálfu
ákæmvaldsins yrði „mál þetta ekki
sótt“. Það þýddi vitaskuld að engar
nánari röksemdir fyrir ákæm hans
yrðu fram bomar, né mundi hann
hlýða á vamarræðu mína. Þetta
gerði alla vöm málsins harla tor-
sótta, enda rakalaus áburður
vandhrakinn sem kunnugt er.
1986: Hinn 16. júní dæmdi Pétur
Guðgeirsson sakadómari mig í 8
daga fangavist og til greiðslu áfall-
ins kostnaðar. Furðu vekur það að
forsendur hans fyrir dómnum
minna öllu fremur á tal saksóknara
úntiF
Glæsibæ, sími 82922.
Fiskveiðar hafnar
frá Stykkishólmi
Stykkishólmi.
HÓLMARAR eru þegar farnir að
huga að veiðum nú eftir áramót-
in. Þrír bátar hafa þegar hafið
línuveiðar, þ.e. þeir Andey, Ár-
sæll og Þórsnes. Ekki er hægt að
segja að veður hafi leikið við veið-
arnar, því sjór hefir verið mjög
ókyrr, og misvindaveður hafa
leikið hér um.
Hversu lengi línuveiðum verður
haldið áfram skal ósagt látið, en það
hefir gengið vel að fá menn til að
beita lóðimar, en vegna tíðarfarsins
hefír ekki verið hægt að sækja langt.
Ákveðið hefur verið að hefja að
nýju skelfiskveiðar og fara aðrir
bátar á þær veiðar. Eins og áður
hefir komið fram lækkaði verð á
skelfiski vemlega og auðvitað setur
það strik í reikninginn, en menn
halda áfram uns netavertíðin hefst.
Stundum hefír hún hafist í febrúar.
— Ámi