Morgunblaðið - 25.09.1988, Síða 28

28 ________MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. SEPTEMBER 1988_
Ég dreg til mín
pað goða,
ogneita hm u
Svanhvít Egilsdóttir
Eitt kvöldið fyrir skömmu
voru óperu- og ljóðatónleikar
í Norræna húsinu. Þar sungu
nokkrir nemendur Svan-
hvítar Egilsdóttur. Það datt
í mig að fara þangað til að
hlusta, það er alltaf gaman
að heyra í nýju fólki, hver
veit hvað þar leynist. Fólkið
sem söng gerði margt vel og
sumt mjög vel en eftirminni-
legastur er mér þó kennar-
inn. Ég sat þannig að ég gat
með lítiUi fyrirhöfii séð and-
lit Svanhvítar. Það lá við að
ég öfimdaði nemendur henn-
ar, því í andliti hennar mátti
sjá endurspeglast hvernig
þeim gekk. Ég gat séð þar
angist og kvíða, stolt og gleði,
örvæntingu og sigurvímu.
Þeirra sorgir voru hennar
sorgir, þeirra gleði var henn-
ar gleði. Ég hugsaði: Þessi
kona er kennari af guðs náð.
Eftir tónleikana
kom ég að máii
við Svanhvíti og
bað hana um við-
tal og fáeinum
dögum síðar hitt-
umst við í raðhúsi
við Háaleitisbraut
þar sem hún hélt til þann tíma sem
hún var hér. Svanhvít hefur komið
hér undanfarin flögur ár til þess
að halda söngnámskeið og jafnan
endað þau með tónleikum eins og
þeim sem ég hlýddi á. Þegar ég
hitti Svanhvíti þá bjóst ég til að
spjalla rækilega við hana um söngn-
ám og söngkennslu. En margt fer
öðruvísi en ætlað er. Við ræddum
að vísu um hvort tveggja en það
varð aðeins undanfari að annars
konar samtali. Fyrr en varði vorum
við orðnar eins og samsærismenn
í tilverunni og hvísluðumst á um
alls kyns lífsreynslu, urðum nánar
á þann hátt sem fólk verður sem
liggur mikið á hjarta og vill tala
en þekkist ekki mikið og hittist
kannski aldrei meir.
Svanhvít hefur lifað stormasömu
lífi, kannað allan tónstigann, ekki
aðeins í söngnum heldur líka í lífínu
sjálfu. Hún var sem bam umvafín
óendanlegum kærleika fósturfor-
eldra, þeirra Sigurgeirs Gíslasonar
og Marenu Jónsdóttur, sem orðin
voru þroskað og lífsreynt fólk þegar
þau tóku hana að sér. Uppeldis-
systkini hennar þijú báru hana á
höndum sér. Margrét uppeldissystir
hennar, sem var miklu eldri en
hún, skrifaði móður sinni frá út-
Iöndum þegar Svanhvít var 8 ára
og sagði: „Það var margt sem ekki
var hægt að veita mér þegar ég
var bam vegna efnaleysis og ýmiss
annars en ég óska þess að Svana
fái allt sem ég fékk ekki." Margrét
hvatti foreldra sína til þess að láta
Svanhvíti læra á píanó og það fékk
hún. Átta ára gömul hóf hún pianó-
nám hjá Ingibjörgu Benediktsdóttur
í Hafnarfírði. En auðlegð Svan-
hvítar var ekki aðeins bundin fóst-
urforeldram og systkinum. Hún
átti líka foreldra á lífí, Þóranni Ein-
arsdóttur og Egil Guðmundsson, og
átta systkini. Hún og tvíburasystir
hennar Nanna vora sjötta og sjö-
unda bam foreldra sinna. Milli
tvíburasystranna myndaðist mjög
sterkt samband þó þær væra ekki
saman á heimili. Þær notuðu hvert
tækifæri til þess að hittast og þeg-
ar Nanna kom í heimsókn til systur
sinnar þá lögðust þær á bæn og
báðu þess að eitthvað kæmi uppá
svo hún yrði látin gista. „Ég þekkti
ekki hið illa,“ sagði Svanhvít. „Ég
var aldrei látin kynnast neinu slíku
sem bam og unglingur. En gleðinni
kynntist ég snemma. Bæði gleði
þess sem þiggur góðar gjafir og
líka gleði þess sem gefur og sú gleði
gaf mér rnikla hamingju. Ég fékk
einu sinni nýja dúkku. Ég sagði
strax að ég vildi gefa fátækri stelpu
í næsta húsi gömlu dúkkuna. Ég
man enn hvað ég var hamingjusöm
þegar ég gekk í snjónum yfír til
stelpunnar með gömlu dúkkuna.
Rætt við
Svanhvíti Egils-
dóttur söngkenn-
ara og fyrrum
prófessor við tón-
listarháskólann
í Vínarborg
Gleði mín yfír að gefa var miklu
ríkari en gieðin yfír nýju dúkkunni.
Þessi stúlka dó þegar hún var 15
ára gömul og ég 14 ára og þá kynnt-
ist ég sorginni. Lík hennar stóð
uppi hjá okkur og þegar ég kom
heim á kvöldin þá gekk ég framhjá
líkkistunni, það var sálarraun. Þessi
stúlka dó úr berklum sem margt
ungt fólk dó úr þá.
Vegna þess hve ég bjó við gott
atlæti tók ég mörgu öðravísi en
hinir krakkamir. Einu sinni þegar
ég var lítil telpa var ég að fara yfír
á og var á leið í skóla. Þá kom
stelpa aftan að mér og tók af mér
húfuna og lét hana detta í ána. Ég
snéri mér við og sagði við hana:
„Það gerir mér ekkert til þó þú
gerir þetta en guð sér þig og þú
þarft seinna að standa frammi fyr-
ir guði og segja honum af hverju
þú gerðir þetta." Mér datt ekki í
hug að slá til hennar eða neitt því
líkt, slíku vandist ég ekki. Stelpan
stóð á bakkanum og horfði á mig
og sagði: „Þú ættir að verða prest-
ur.“
Vegna þess hve góðu ég var vön
var áfallið mikið þegar ég kóm út
til Þýskalands og lenti þar í hring-
iðu stríðsins. En áður en það gerð-
ist hafði ég numið í Tónlistarskóla
Reykjavíkur og gift mig ágætum
manni. Fjórtán ára tók ég að mér
að spila í bíóinu í Hafnarfirði, alls-
kyns lög, dramatísk og létt og satt
að segja er ég hissa núna hvemig
ég fór að því, svona mikill krakki
sem ég var þá, að velja lög. En
þetta gekk. Eg þurfti þó ekki að
vinna, fósturforeldrar mínir vildu
það helst ekki. Þegar vinkonur mína
fóra í físk bað ég um að fá að fara
líka og fékk það, en þeim fannst
samt óþarfí að ég ynni á sumrin.
Fósturmóðir mín sagði eitt sinn við
mig: „Ég veit að pabbi elskar okkur
511, en þig mest Svana mín. Hann
orti til mín litla vísu:
Litla Svana lúrir hér
langar hana að vita af mér.
Halda verð ég höndina í
hún vill ekki missa af því.
Ég rétti honum alltaf höndina
þegar hann kom inn í svefnherberg-
ið. Ég svaf í herbergi inn af svefn-
herberginu þeirra og það var alltaf
haft opið á milli.
Sextán ára varð ég nemandi Dr.
Mixa í tónlistarskólanum í Reykja-
vík sem þá var nýlega stofnaður.
Hjá Dr. Mixa byijaði ég líka að
læra að syngja. Um tvítugt bað
Bjami Bjamason fyrrverandi skóla-
stjóri minn og seinna skólastjóri á
Laugarvatni mig að koma og spila
þar fyrir gesti á sumrin. Ég gerði
það og þar kynntist ég Óskari
Guðnasyni, fyrri manni mínum. Við
fóram saman til Leipzig þar sem
hann nam prentlist en ég lærði söng
hjá mjög góðum sænskum kennara.
Þegar við Óskar komum heim aftur
sungum við saman í óperettunni
Bláu kápunni eftir Kolló. Hann söng
lítið hlutverk með Pétri Jónssjmi
en ég söng ástarhlutverk á móti
Bjama Bjamasyni lækni og það var
heilmikið gert úr því og skrifað um
kossana okkar. Það var óskaplega
gaman að vera með í þessari upp-
færslu. Einn gamall skólabróðir
minn kom til mín á götu og þakkað
mér fyrir og sagði: „Ég má til að
taka í hendina á þér, ég er búinn
að fara þrisvar og ætla að fara einu
sinni enn ef ég get.“ Þetta var ynd-
islegt.
En svo fór ég út til Þýskaiands
til að læra söng. Við Nanna systir
fóram saman, fyrst til Hamborgar.
Við voram báðar giftar þá en bam-
lausar og þó söngurinn drægi okkur
til sín, þá höfum við líklega ekki
síður farið þetta til að geta verið
saman, kannski til þess að bæta
okkur það upp að við ólumst ekki
upp saman. Við lentum í margvís-
legum æfíntýram. Fyrst gátum við
lifað af peningum sem við fengum
senda að heiman, en svo skall stríðið
á og þá urðum við einhvemveginn
að vinna okkur inn peninga. Við