Morgunblaðið - 20.12.1988, Qupperneq 79

esei satTMaaaa .os HUOAauiaiH< ,sktatamuoho
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. DESEMBER 1988
79
Fiármálaráðuneytið:
Óbreytt tekjuskattslög þýddu
3 milljarða tekjutap ríkissjóðs
Morgunblaðinu hefur borist eftirfar-
andi fréttatilkynning frá Qármála-
ráðuneytinu:
Sem kunnugt er lagði fjármálaráðherra
fram nú í vikunni frumvarp um tekju- og
eignarskatt. Þessu frumvarpi fylgdu ýms-
ir útreikningar, sem sýndu áhrif breytinga
á tekjuskatti á skattgreiðslur nokkurra
fjölskyldna. í framhaldi af þessu hefur
því verið haldið fram, bæði af einstökum
þingmönnum og í flölmiðlum, að þessir
útreikningar gefi villandi mynd af áhrifum
þessara breytinga. Því hefur jafnvel verið
haldið fram, að ijármálaráðuneytið væri
visvitandi að reyna að fegra myndina.
Það er óhjákvæmilegt að gera athuga-
semdir við þennan málflutning, þar sem
hann er í veigamiklum atriðum byggður
á misskilningi og rangfærslum. Það eru
fyrst og fremst tvö atriði, sem hafa verið
í umræðunni.
1. Eru útreikningar á áhrifúm
skattbreytinganna misvísandi?
Hér hefur tvennt verið nefnt. Annars
vegar að það gefi ekki rétta mynd af
áhrifum skattbreytinganna að sýna ein-
ungis tekjuskattinn í þessum útreikning-
um, heldur þurfi að taka útsvarið með.
Hins vegar hafa komið fram athugasemd-
ir við þá aðferð að miða við áætlað meðal-
verðlag á næsta ári í stað árslokaverðlags.
Það þarf ekki að fara mörgum orðum
um þessi atriði. Hvað hið fyrra snertir,
þá er óhætt að segja, að niðurstaðan verð-
ur í flestum tilvikum hagstæðari fyrir
skattgreiðéndur, ef útsvarið er tekið með
í útreikningana. Áhrif skattbreytinganna
eru annaðhvort hagstæðari eða svipuð.
Skýringin er einfaldlega sú, að persónuaf-
slátturinn nýtist betur, þar sem hann
gengur einnig til greiðslu á útsvari.
Sem dæmi má nefna, að skattgreiðsla
hjóna með tvö böm og 100 þúsund króna
mánaðarlaun lækkar um 600 krónur, ef
eingöngu er reiknað með tekjuskatti, en
um 1.000 krónur á mánuði, eðá 400 krón-
um meira, þegar útsvarið er tekið inn
í myndina.
Um síðara atriðið er svipaða sögu að
segja. Áhrif skattbreytinganna koma held-
ur hagstæðara út, ef reiknað er á ársloka-
verðlagi. Munurinn er þó ekki mikill, mest-
ur í lægstu tekjubilunum en hverfandi,
þegar ofar dregur.
Niðurstaðan er því sú, að útreikningar
fjármálaráðuneytisins séu yfirleitt í lægri
kantinum, þ.e. þeir gera minna úr jákvæð-
um áhrifum skattbreytinganna fyrir skatt-
greiðendur en efni standa til. í meðfylgj-
andi töflum er að finna nánari samanburð
á mismunandi útreikningsaðferðum.
2. Er verið að fela
skattahækkunina?
Annað atriði, sem einnig hefur verið
mikið fjallað um, er það hvort það sé ver-
ið að fela skattahækkunina. Hér hafa
menn meðal annars nefnt það, að persónu-
afslátturinn hækki minna samkvæmt
frumvarpinu en að óbreyttum lögum.
Það geta verið skiptar skoðanir um
það, hvort það á að hækka persónuafslátt-
inn sjálfvirkt í takt við lánskjaravísitölu
eða ekki. Meginsteftian í tekjuskattsfrum-
varpinu er tvíþætt. Annars vegar að tekju-
skattar einstaklinga og fyrirtækja skili
ríkissjóði meiri tekjum á næsta ári en í
ár. Hins vegar að þetta markmið náist,
án þess að skattar hjá láglaunafólki og
bamaflölskyldum hækki frá því sem þeir
eru í dag. Það er að segja, að lágtekju-
fólk og bamafjölskyldur með miðlungs-
telgur greiði ekki hærri tekjuskatta á
næsta ári en þær greiða í ár.
Hinn villandi samanburður, meðal ann-
ars hjá hagfræðingi VSÍ, er búinn til með
því að framreikna loforð, sem fólust í
skattalögum ríkisstjómar Þorsteins Páls-
sonar. Fjármálaráðuneytið ber hins vegar
saman í dæmum sínum þá skatta sem
fólk greiðir í reynd í ár og þá skatta sem
það mun greiða á næsta ári samkvæmt
frumvarpinu. Það er reyndar rétt að benda
á, að í útreikningum Vinnuveitendasam-
bandsins er alveg litið framhjá því, að
bamafólk með lágar tekjur fær ekki ein-
ungis bamabætur heldur líka sérstakan
bamabótaauka. Á þessu ári voru greiddar
um 700 milljónir króna í bamabótaauka
úr ríkissjóði. Það gefur þvi ekki rétta
mynd af skattgreiðslum bamafjölskyldna
þegar bamabótaaukanum er sleppt. ,»
Með öðmm orðum, að einstætt foreldri
með tvö böm og allt að 130 þúsund króna
mánaðarlaun greiði jafnmikið í tekjuskatt
í janúar og það gerir í desember. Áð hjón
með tvö böm og 150 þúsund króna mánað-
arlaun greiði því sem næst sama skatt í
janúar og nú í desember. Að einstaklingur
með 60 þúsund króna mánaðarlaun greiði
sömu skatta í janúar á næsta ári og hann
gerir núna í desember.
í frumvarpinu er gert ráð fyrir, að per-
sónuafslátturinn verði 17.675 krónur í
janúar, eða 167 krónum lægri en verið
hefði að óbreyttum lögum. Það er að sjálf-
sögðu hægt að ná markmiðum frum-
varpsins með því að hækka skatthlutfallið
heldur meira. Til dæmis myndi V‘2% hækk-
un í viðbót gefa færi á að hækka persónu-
afsláttinn upp í tæplega 18 þúsund krónur
á mánuði.
Hins vegar myndi hækkun persónuaf-
sláttar og óbreytt skatthlutfall frá því sem
nú er valda 3 milljarða króna tekjutapi
fyrir ríkissjóð á næsta ári. Að slíku var
auðvitað aídrei stefnt. Það hefur aldrei
verið farið í grafgötur um það, að til stóð
að hækka tekjuskatt. Við þá hækkun hef-
ur verið gætt þess meginsjónarmiðs, að
einstaklingar með minna en 60 þúsund
krónur í mánaðarlaun og hjón með minna
en 120 þúsund krónur beri lægri skatta
á næsta ári en í ár. Þeir sem setja fram
þær kröfur, að bæði persónuafsláttur og
skatthlutfall eigi að vera óbreytt, verða
að horfast í augu við þá staðreynd, að
slíkt dæmi hefði í för með sér 3 milljarða
króna tekjutap fyrir ríkissjóð á næsta ári.
Þeir hinir sömu eiga þá einnig að sýna á
raunhæfan hátt, hvemig eigi að bæta það
upp. Þetta eru aðalatriði þessa máls.
I. Hjón með tvö börn, annað yngra en 7 ára -
jöfii tekjuskipting milli aðila *
Áhríf skattbreytinga á mánaðargreiðslur
á áœtluðu meðalverðlagi
ársins 1989
Á desember-
Mánaðarlaun Tekjuskattur Tekjuskattur o g útsvar verðlagi 1988. Tekjuskattur og útsvar
kr. kr. kr. kr.
80.000 -í-600 +600 +800
90.000 +600 +600 +800
100.000 +600 +1.000 + 1.100
120.000 +600 +700 +700
150.000 300 300 300
200.000 1.300 1.300 1.300
250.000 2.300 2.300 2.300
300.000 3.300 3.300 3.300
f Qárhœðum með neikvœáu formerki felst endurgreiðals bumnbóta og bamabóta-
HI. Einstætt foreldri með tvö börn,
annað yngra en 7 ára
Áhrif skattbreytinga á mánaðargreiðslur
á áætluðu meðalverðlagi
ársins 1989
Mánaðarlaun kr. 40.000 50.000 60.000 80.000 100.000 Tekjuskattur kr. +900 +900 +900 +500 +100 Tekjuskattur ogútsvar kr. +900 +1.200 +900 +500 + 100 Á desember- verðlagi 1988. Tekjuskattur ogútsvar kr. +1.000 +1.300 +1.000 +700 +200
120.000 700 700 600
150.000 1.200 1.200 1.200
200.000 2.300 2.300 2.300
f Qárhæðum með neikvæðu formerki feist endurgreiðela banmbðta og barnabóta-
liUL
V. Einstaklingar
Áhríf skattbreytinga á mánaðargreiðslur
á áætluðu meðalverðlagi
ársins 1989
Mánaðarlaun Tekjuskattur
Tekjuskattur
og útsvar
Á desember-
verðlagi 1988.
Tekjuskattur
ogútsvar
kr. kr. kr. kr.
40.000 0 0 0
50.000 0 +200 +200
60.000 0 0 0
80.000 400 400 400
100.000 800 800 800
150.000 1.800 1.800 1.800
200.000 2.800 2.800 2.800
Sameiginlegir útreikningar hagfræðinga ASÍ,
BSRB og VSÍ á tekjuskattsfrumvarpi:
Mesta hækkunin hjá einstæð-
um foreldrum með ung börn
HAGFRÆÐINGAR Alþýðusambands ís-
lands, Bandaiags starfsmanna ríkis og
bæja og Vinnuveitendasambands íslands
hafa sameiginlega sent fiárhags- og við-
skiptanefiid neðri deildar útreikninga, þar
sem bornir eru samau skattar mismunandi
tekjuhópa, miðað við frumvarp ríkisstjórn-
arinnar um breytingu á lögum um tekju
og eignarskatt, og núgildandi skattalög.
Samkvæmt útreikningum hagfræðinganna
hækkar skattbyrðin hlutfallslega mest hjá
hópum með tekjur undir meðallagi og ung
böm. Af þeim hópum sem hagfræðingamir
skoða kemur mesta hlutfallslega hækkunin
fram hjá einstæðum foreldmm með 2 böm
undir 7 ára aldri, og 55-60 þúsund króna
mánaðarlaun, eða 3%.
í forsendum hagfræðinganna er miðað við
að persónuafsláttur og bamabætur hækki 1.
janúar samkvæmt lánskjaravísitala, eins og
núgildandi lög gera ráð fyrir, og að heildar-
skattprósenta sé 35,2%. Þetta er borið saman
við frumvarp stjómarinnar, sem gerir ráð
fyrir 37,2% heildarskattprósentu og ákveðinni
upphæð í persónuafslátt og bamabætur.
Hér á eftir fara útreikningar hagfræðing-
anna á sköttum einstaklinga, einstæðra for-
eldra með tvö böm undir 7 ára aldri, og hjóna
með tvö böm milli 7 og 16 ára, þar sem
bæði hjón hafa svipaðar tekjur.
Núverandi kerfi Nýttkerfí Skatta- hiekkun á mán. Skatta- hækkun áári Hækkun skatt- byrðar Hækkun skatt- gTeiðslu
Bæturm. l.bami 7.189 Bætur með 2. barni 7.189 Einstætt foreldri með tvö börn yngri en 7 ára Bætur með 1. barni 6.958 Bætur með 2. barni 6.958 Einstætt foreldri með tvö börn yngri en 7 ára
Mánaóar- tekjur Stað- greiðfila Skatt- hlutf. Mánaóar- tckjur Stað- g-reiðsla Skatt- hlutf.
40.000 -12.581 -81,5% 40.000 -12.175 -30,4% 406 4.872 1,0% 3,2%
45.000 -12.581 -28,0% 45.000 -12.175 -27,1% 406 4.872 0,9% 3,2%
50.000 -12.581 -25,2% 50.000 -11.250 -22,5% 1.331 15.972 2,7% 10,6%
55.000 -11.061 -20,1% 55.000 -9.390 17,1% 1.671 20.052 3,0% 15,1%
60.000 -9.301 -15,5% 60.000 -7.530 -12,6% 1.771 21.252 3,0% 19,0%
65.000 -7.541 -11,6% 65.000 -5.670 -8,7% 1.871 22.452 2,9% 24,8%
70.000 -5.781 -8,3% 70.000 -3.810 -5,4% 1.971 23.652 2,8% 34,1%
75.000 -4.021 -5,4% 75.000 -1.950 -2,6% 2.071 24.852 2,8% 51,5%
80.000 -2.261 -2,8% 80.000 -90 -0,1% 2.171 26.052 2,7% 96,0%
85.000 -501 -0,6% 85.000 1.770 2,1% 2.271 27.252 2,7% 453,3%
90.000 1.259 1,4% 90.000 3.630 4,0% 2.371 28.452 2,6% 188,3%
95.000 3.019 3,2% 95.000 5.490 5,8% 2.471 29.652 2,6% 81,8%
100.000 4.779 4,8% 100.000 7.350 7,4% 2.571 30.852 2,6% 53,8%
105.000 6.539 6,2% 105.000 9.210 8,8% 2.671 32.052 2,5% 40,8%
110.000 8.299 7,5% 110.070 11.070 10,1% 2.771 33.252 2,5% 33,4%
115.000 10.059 8,7% 115.000 12.930 11,2% 2.871 34.452 2,5% 28,5%
120.000 11.819 9,8% 120.000 14.790 12,3% 2.971 35.652 2,5% 25,1%
125.000 13.579 10,9% 125.000 16.650 13,3% 3.071 36.852 2,5% 22,6%
130.000 15.339 11,8% 130.000 18.510 14,2% 3.171 38.052 2,4% 20,7%
135.000 17.099 12,7% 135.000 20.370 15,1% 3.271 39.252 2,4% 19,1%
140.000 18.859 13,6% 140.000 22.230 15,9% 3.371 40.452 2,4% 17,9%
145.000 20.619 14,2% 145.000 24.090 16,6% 3.471 41.652 2,4% 16,8%
150.000 22.379 14,9% 150.000 25.950 17,3% 3.571 42.862 2,4% 16,0%
Núverandi kerfi miðað við að
persónuafsláttur og barnabætur
hefðu hækkað samkvæmt
Nýttkerfi
Skatthlutfáll 35,2% Skatthlut&ll 37,2%
Persónuafsl. 17.840 Persónuafsl. 17.675
Skattleysismörk 50.682 Skattleysismörk 47.513
Bamlaus einstaklingur Rnmlaim einstaklingnr
Skatta- Skatta- Hæklnin Hækkun
Mánaðar- Stað- Skatt- Mánaðar- Stað- Skatt- hækkun hækkun skatt- skatt-
tekjur greiðsla hlutf. tekjur greiðsla hlutf. ámán. áári byrðar greiðslu
40.000 0 0,0% 40.000 0 0,0% 0 0 0,0%
45.000 0 0,0% 45.000 0 0,0% 0 0 0,0%
47.500 0 0,0% 47.500 0 0,0% 0 0 0,0%
50.000 0 0,0% 50.000 925 1,9% 925 11.100 1,9%
55.000 1.520 2,8% 55.000 2.785 5,1% 1.265 15.180 2,3% 83,2%
60.000 3.280 5,5% 60.000 4.645 7,7% 1.365 16.380 2,3% 41,6%
65.000 5.040 7,8% 65.000 6.505 10,0% 1.465 17.580 2,3% 29,1%
70.000 6.800 9,7% 70.000 8.365 12,0% 1.565 18.780 2,2% 23,0%
75.000 8.560 11,4% 75.000 10.225 13,6% 1.665 19.980 2,2% 19,5%
80.000 10.320 12,9% 80.000 12.085 15,1% 1.765 21.180 2,2% 17,1%
85.000 12.080 14,2% 85.000 13.945 16,4% 1.865 22.380 2,2% 15,4%
90.000 13.840 15,4% 90.000 15.805 17,6% 1.965 23.580 2,2% 14,2%
95.000 15.600 16,4% 95.000 17.665 18,6% 2.065 24.780 2,2% 13,2%
100.000 17.360 17,4% 100.000 19.525 19,5% 2.165 25.980 2,2% 12,5%
105.000 19.120 18,2% 105.000 21.385 20,4% 2.265 27.180 2,2% 11,8%
110.000 20.880 19,0% 110.000 23.245 21,1% 2.365 28.380 2,1% 11,8%
115.000 22.640 19,7% 115.000 25.105 21,8% 2.465 29.580 2,1% 10,9%
120.000 24.400 20,3% 120.000 26.965 22,5% 2.565 30.780 2,1% 10,5%
125.000 26.160 20,9% 125.000 28.826 23,1% 2.665 31.980 2,1% 10,2%
130.000 27.920 21,5% 130.000 30.685 23,6% 2.765 33.180 2,1% 9,9%
135.000 29.680 22,0% 135.000 32.545 24,1% 2.865 34.380 2,1% 9,7%
140.000 31.440 22,5% 140.000 34.405 24,6% 2.965 35.580 2,1% 9,4%
145.000 33.200 , 22,9% 145.000 36.265 25,0% 3.065 37.780 2,1% 9,2%
150.000 34.960 23,3% 150.000 38.125 25,4% 8.165 37.980 2,1% 9,1%

Núverandi kerfi Nýttkerfi
Bæturm. l.barni 3.595 Bæturmeð l.barai 3.483
Bætur með 2. bami 4.494 Bætur með 2. bami 4.350
Hjón með tvö böm yngr en lljón með tvö börn yngrí en
7 ára, jöfin tekjuskipting- 7 ára, jöfh tekjuskipting
Skatta- Skatta- Hækkun Hækkun
Mánaðar- Stað- Skatt- Mánaðar- Stáð- Skatt- hækkun hækkun skatt- skatt-
tekjur greiðsla hlutf. tekjur greiðsla hlutf. ámán. áári byrðar greiðslu
70.000 -8.089 -11,6% 70.000 -7.833 -11,2% 256 3.072 0,4% 3,2%
80.000 -8.089 -10,1% 80.000 -7.833 -9,8% 256 3.072 0,3% 3,2%
90.000 -8.089 -9,0% 90.000 -7.833 -8,7% 256 3.072 0,3% 3,2%
100.000 -8.089 -8,1% 100.000 -5.983 -6,1% 2.106 25.272 2,1% 26,0%
110.000 -5.049 -4,6% 110.000 -2.263 -2,1% 2.786 33.432 2,5% 55,2%
120.000 -1.529 -1,3% 120.000 1.457 1,2% 2.986 35.832 2,5% 195,3%
130.000 1.991 1,5% 130.000 5.177 4,0% 3.186 38.232 2,5% 160,0%
140.000 5.511 3,9% 140.000 8.897 6,4% 3.386 40.632 2,4% 61,4%
150.000 9.081 6,0% 150.000 12.617 8,4% 3.586 43.032 2,4% 39,7%
160.000 12.551 7,8% 160.000 16.337 10,2% 3.786 45.432 2,4% 30,2%
170.000 16.071 9,5% 170.000 20.057 11,8% 3.986 47.832 2,3% 24,8%
180.000 19.591 10,9% 180.000 23.777 13,2% 4.186 50.232 2,3% 21,4%
190.000 23.111 12,2% 190.000 27.497 14,5% 4.386 52.632 2,3% 19,0%
200.000 26.631 13,3% 200.000 31.217 15,6% 4.586 55.032 2,3% 17,2%
210.000 30.151 14,4% 210.000 34.937 16,6% 4.786 57.432 2,3% 15,9%
220.000 33.671 16,3% 220.000 38.657 17,6% 4.986 59.832 2,3% 14,8%
230.000 37.191 16,2% 230.000 42.377 18,4% 5.186 62.232 2,3% 13,9%
240.000 40.711 17,0% 240.000 46.097 19,2% 5.386 64.632 2,2% 13,2%
250.000 44.231 17,7% 250.000 49.817 19,9% 5.586 67.032 2,2% 12,6%