Morgunblaðið - 04.02.1989, Qupperneq 14

14
esex SAuflaa'í .t- fluoAtiflAUUAj uiUAjanuuflOM
MORGUNBLAÐÍÐ LAUGARDAGUR 4. FEBRÚÁr’ í989
Islenska hljómsveitin
Islenska hljómsveitin:
Fyrstu tónleikar af
ellefti á starfsárinu
Ætlum að láta verkin tala, segir Guð-
mundur Emilsson, hlj óms veitar stj óri
KAMMERTÓNLEIKAR íslensku hljómsveitarinnar í Gerðubergi
á morgxin eru þeir fyrstu á starfsárinu en langt frá því þeir
síðustu, því fyrirhugað er að halda tónleika í Gerðubergi fyrsta
sunnudag hvers mánaðar árið út. Á tónleikunum á morgun verða
leikin verk eftir Francis Poulenc, Albert Roussel. Francois Devi-
enne og Wolfgang Amadeus Mozart. Flytjendur eru sjö: klarinettu-
leikaramir Jón Aðalsteinn Þorgeirsson, Sigurður I. Snorrason
og Óskar Ingólfsson, fagottleikaramir Rúnar Vilbergsson og
Björn Th. Árnason auk þeirra Þóru Fríðu Sæmundsdóttur píanó-
leikara og Gunnars Gunnarssonar flautuleikara. Heilsárs starf-
semi svo stórrar hljómsveitar er nýjung hérlendis og var Guð-
mundur Emilsson, formaður Samtaka um íslensku hljómsveitina,
spurður hvort enginn uggur væri í meðlimum vegna sumarstarf-
seminnar.
„Nei, við erum ekkert hrædd
við það. Það verða væntanlega
250.000 manns á íslandi í sumar
eins og endranær. Þetta er glæsi-
legur hópur 40 velmenntaðra og
hæfileikaríkra tónlistarmanna
sem gefur mikil fyrirheit. Þetta
fólk þyrstir í að fá að láta gott
af sér Ieiða í íslensku menning-
arlífi. Við flönum ekki að neinu,
ætlum að láta verkin tala og átta
ára reynsla hefur kennt okkur
ákveðið raunsæi. Innan samtak-
anna ríkir einhugur um að láta
íslensku hljómsveitina vaxa og
dafna á nákvæmlega þeim hraða
sem kringumstæður, framboð,
eftirspum og gæði tónlistarinnar
gefa tilefni til. Að finna rétta
hraðann í rekstri hljómsveitar er
eins vandasamt og viðkvæmt og
að fínna rétt tempó í langri og
mikilli hljómkviðu."
Hvert er hlutverk íslensku
Hljómsveitarinnar?
„Það er margþætt. Meðal ann-
ars það að gefa ungu tónlistar-
fólki tækifæri til að öðlast reynslu
og þroska í list sinni. Við höfum
reynt að sinna því hlutverki eftir
bestu getu en af svo miklum van-
efnum að okkur mundi verulega
muna um aukatekjur sem næmu
flugfari og uppihaldi eins erlends
einsöngvara, einleikara eða
stjómenda sem hingað em fluttir
í stómm stíl á hveiju ári.“
Finnst þér gæta lítils stuðnings
við unga íslenska tónlistarmenn?
„Já, á mörgum sviðum. Til að
mynda ber Stefna Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands í dag um of keim
af því að verið sé að týna ávext-
ina af tijánum í garði nágrannans
í stað þess að hlúa að sínum eigin
garði, einfaldlega vegna þess að
það var sáð fyrr í garð nágrann-
ans. Þetta er kolröng stefna. Ef
þessi stefna hefði ráðið ferðinni
þegar Sinfóníuhljómsveitin var
stofnuð hefði aldrei orðið til nein
Sinfóníuhljómsveit íslands. Það
þýðir ekki að bera því við að ekki
tjói að bjóða íslenskum tónleika-
gestum uppá annað en aðflutt
stór- og smástimi. Ég fullyrði það
Guðmundur Emilsson, hljóm-
sveitarsljóri
að innan vébanda Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar em margir hljóð-
færaleikarar sem ættu fullt eins
mikið erindi upp á einleikarapall
og sumir þeirra erlendu gesta sem
hingað eru fluttir með æmum til-
kostnaði. íslendingar vilja styðja
íslenska listamenn og vonandi
fara stjómendur íslenskra menn-
ingarstofnana að skilja það fyrr
en seinna. Það væri raunar nógu
gaman að vita hversu margir af
þeim stjómendum mundu stand-
ast próf á móti erlendum sér-
menntuðum og reynsluríkum
stjómsýslumönnum listastofnana?
Annars emm við bjartsýn á að
þetta sé að breytast; það skal
breytast."
Umhverfis-
mál á ráðu-
nautafundi
LANDNÝTING, landvemd, um-
hverfismál og eftirlit með mat-
vælum verða meðal helstu mála-
flokka á ráðunautafundi Búnað-
arfélags íslands og Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins sem
hefst næstkomandi mánudag, 6.
febrúar og stendur til fostudags.
Umræðuefni fyrsta dagsins er
beit og landnýting. Þar verða tveir
erlendir fyrirlesarar, Frederick D.
Provenza, prófessor í beitarfræðum
í Bandarílq'unum og Mike Alcock,
lektor við landbúnaðar- og skróg-
ræktardeild háskólans í Bangor í
Wales, auk íslenskra sérfræðinga.
Á þriðjudag verður fjallað um land-
nýtingar- og landvemdarrannsókn-
ir, á miðvikudag verður fundur
landsráðunauta með héraðsráðu-
nautum og heimsókn til RALA og
á fimmtudag verður rætt um um-
hverfismál og eftirlit með fóðri og
matvælum. Síðasta daginn er loks
fjallað um atvinnumöguleika
kvenna, kanínurækt og fleira ásamt
hrossarækt.
Fyrirlestrar
Sigurbjörns
um trú og
trúarlíf
Dr. Sigurbjörn Einarsson bisk-
up flytur Qögur erindi í safnað-
arheimili Neskirkju í febrúar-
mánuði og byijun mars.
Þau bera yfírskriftina Trú og
trúarlíf og verður hið fyrsta þeirra
sunnudaginn 5. febrúar og hefst
að lokinni guðsþjónustu kl. 15.30.
Síðari erindin verða flutt 12. og 26.
febrúar og síðasta 5. mars. Öllum
er heimill aðgangur. Veitingar
verða á boðstólum að lokinni guðs-
þjónustu hveiju sinni.
Líf á landsbyggðinni
Enn heilsum við nýju ári, það
er enn svo nýtt að maður verður
að gæta að sér við að skrifa árta-
lið rétt, talan 88 er enn ekki
þurrkuð út úr þessari mannlegu
tölvu sem kölluð er hugur.
Fljótlega verður þó talan 89
okkur töm og fylgispök uns fram-
vinda tímans rennir henni út í
straum aldanna.
Með byjun hvers árs vakna
nýjar vonir og nýr ótti, þessir
föstu fylgifiskar mannlegrar til-
veru. í raun og veru breytist ekk-
ert með nýju ári, ekkert byijar
og engu er lokið sérstaklega við
þessi tímamót, nema bankaupp-
gjöri og hver einstaklingur skoðar
fjárhagsstöðu sína.
Ég sagði að í byijun nýs árs
vöknuðu nýjar vonir og nýr ótti,
þetta er ekki allskostar rétt, við
eigum sömu vonimar og beijumst
við sama óttann að morgni nýárs-
dags og við sofnuðum frá, eða
vöktum með uns bjarmaði af nýj-
um degi, degi sem er lítið frá-
brugðinn deginum áður að öðru
leyti en því að honum fylgir ný
tala. Áramótum er fagnað á
landsbyggðinni á svipaðan hátt
og í þéttbýlinu, þ.e.a.s. með
brennum og flugeldum. Frá
hveiju heimili er gamla árið kvatt
og nýju heilsað með því að skjóta
á loft litfögmm blysum og sólum,
bömin brenna stjömuljós og
skjóta pappírslengjum yfír vini og
vandamenn.
Hér um slóðir lítur fólk á það
sem skyldu að kaupa flugelda því
flugeldasala er aðal fjáröflunar-
leið hjálparsveita á hveijum stað.
Einhvem daginn milli jóla og
nýárs klæðast hjálparsveitarmenn
búningum sínum og heimsækja
alla bæi í sveitinni, þeir em vel-
komnir gestir á hveiju heimili og
bömin bíða komu þeirra með eftir-
væntingu.
Ekki er mikið um að efnt sé
til dansleikja í sveitum á nýár-
snótt, en fölskyldur og vinir koma
saman til að mæta nýju ári, hlusta
á klukkumar boða tímaskiptin og
óska hver öðram gæfu og gengis.
Þegar ég var bam lagði gamla
fólkið mikla áherslu á að fjölskyld-
ur, sem ættu þess kost að vera
saman um áramót, ættu ekki að
sleppa því tækifæri, enginn vissi
hveijir lifðu næstu áramót eða
ættu kost á samvistum. Jól í sveit-
um em óhjákvæmilega að sumu
leyti ólík jólum bæjarbúans,
bændur verða að hirða um skepn-
ur sína alla daga jafnt, þeir geta
ekki sofið út á jóladagsmorgun
frekar en aðra daga.
I sveitum er mikið um útiljósa-
skreytingar og híbýli em skreytt
ekki síður en í bæjunum.
Á aðfangadagskvöld setjast all-
ir prúðbúnir að borðum kl. 6 eða
7 eftir venju hvers heimilis og
njóta venjulegrar jólamáltíðar þar
sem valið er til veislunnar eftir
smekk hverrar fjölskyldu. Víðast
þar sem ég þekki til em hafðar
ijúpur eða hamborgarhiyggur á
aðfangadagskvöld. Laufabrauð er
sjálfsagt að eiga öll jólin og helst
svo mikið að eftir sé vænn búnki
til að fara með á þorrablót. Seinni-
part aðfangadags laumast heima-
menn einn og einn inn í stofuna
þar sem jólatréð stendur skreytt
og bíður kvöldsins, allir halda á
pökkum sem þeir leggja undir
greinar trésins sem trúlega varð-
veitir leyndarmálin, enginn leyfir
sér að gæjast á pakka sem búið
er að leggja undir jólatréð, þó
menn kannski kíktu á merkispjald
og jafnvel hristu svolítið pakka
sem skilinn var eftir á glámbekk.
Eftir því sem bögglunum fjölgar
undir trénu eykst spenna bam-
anna.
Jólagjafir em mjög álíka í dreif-
býli og þéttbýli hvað varðar gjafa-
val. Smekkvís gefandi stillir verð-
mæti gjafa í hóf, en velur fremur
annan tíma til dýrra gjafa, ef for-
eldrar vilja gefa bömum sínum,
eða hjón hvort öðm mjög verð-
mætar gjafir er valinn til þess
annar tími.
íbúar sveitanna bæta sér að
nokkm upp daglegar annir um
hátíðimar með því að halda fast
í jólin, það er að segja hafa hátíð
í bæ alveg fram á þrettánda.
Skólaböm gera ýmislegt til
hátíðarbrigða um jólin, t.d. era
sumstaðar gluggar skólanna
skreyttir svo að unun er á að
horfa. Gluggar bamaskóla
Húsavíkur era allir myndskreyttir
svo að ekki sér í autt gler. Hver
gluggi er samstætt listaverk og
hugmyndir að myndunum teknar
úr Jjjóðsögum og Biblíunni.
I myndunum er mikil litagleði,
þær em bæði klipptar og málaðar
og svo fagurlega gerðar að glugg-
amir líkjast helst blýlögðum lista-
verkum. Margir leggja leið sína
að skólanum til að horfa á mynd-
imar. Nemendur Hafralækjar-
skóla og foreldrar þeirra fluttu
ópemna Amal og næturgestina
fyrir jólin og eftir nýár vom tvær
sýningar, en sýningar var ekki
hægt að hafa á milli jóla og ný-
árs vegna jólaleyfis tónlistarkenn-
ara Hafralækjarskóla sem em
ensk hjón. Þessi sýning hefði sómt
sér vel hvar sem var bæði hvað
varðar allan flutning og uppsetn-
ingu, reyndar er alveg óhætt að
kveða fastar að orði og segja að
hún var á heimsmælikvarða.
Reyndar er þetta ekki í fyrsta sinn
sem nemendur Hafralækjarskóla
ráðast í-stór verkefni á sviði tón-
listar, síðastliðið ár fluttu þeir
söngleikinn Jónas í hvalnum og
fyrir nokkurm ámm óperettuna
Ull í gull undir stjóm þáverandi
tónlistarkennara, Guðmundar
Nordahl.
Já, við gemm okkur dagamun
héma á landsbyggðinni, við höf-
um gaman af að koma saman við
ýmis tækifæri og fókið er engu
síður vel klætt og konumar alveg
eins vel greiddar og snyrtar og
gerist í þéttbýlinu.
Ég segi þetta að gefnu tilefni:
Gestur kom á bæ hér í sveit-
inni og dvaldi nætursakir. Um
kvöldið þurfti húsmóðirin að
bregða sér á nefndarfund, auðvit-
að mjólkaði hún kýmar með
bónda sínum, en geystist svo inn,
fór í sturtu og hafði fataskipti,
fór í þokkalega blússu og pils.
Um leið og hún hljóp út kastaði
hún kveðju á gestinn og hann
sagði undrandi: Ég sé að það er
ekki eins og maður hefur alltaf
heyrt að konur í dreifbýli séu lak-
ar klæddar en hinar.
Vafalaust hafa þessar „hinar“
verið konur þéttbýlisins. Þetta var
auðvitað kjánalega sagt, en þessi
gestur er ekkert flón, hann er
bara af Stór-Reykjavíkursvæðinu.
Þessi saga er ekki búin til, hún
er alveg sönn. Jóhanna
Á. Steingrímsdóttir.