Morgunblaðið - 22.02.1989, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. FEBRÚAR 1989
Kappræðufimdur Verkfræðingafélagsins:
Sala á kvóta eða
bætt kvótakerfi
Á RÍKIÐ að selja veiðileyfi? var umræðuefiiið á kappræðufimdi sem
kynningarnefnd Verkfræðingafélags íslands hélt í gærkvöldi. Þorkell
Helgason prófessor mælti með kvótasölu og sagði hana vera óvilhalla
aðferð til úthlutunar sem myndi stuðla að hagkvæmni i útgerð. Finn-
bogi Jónsson forstjóri Sildarvinnslunnar hf. á Neskaupstað mælti gegn
kvótasölu og taldi nær að betrumbæta núverandi kvótakerfi.
Þorkell sagði kvótakerfi í ein- hefðu á hveiju ári. Kvótasölu taldi
hveiju formi vera nauðsynlegt.
Kvótakerfið frá 1984 væri til bóta,
en á því væru þó annmarkar, m.a.
hefði verið ágreiningur um úthlutun,
það væri ranglátt gegn nýjum aðilum
og heft framsal hindraði hagkvæmni.
Þá særði það réttlætiskennd
margra, að verið væri að gefa þröng-
um hópi hlut í þjóðareign. Kostir
kvótasölu væri aukin hagkvæmni þar
sem þeir sem væru með besta rekst-
urinn myndu kaupa kvóta og þetta
væri sanngjöm útdeiling þjóðareign-
ar. Það ætti ekki að gefa sumum
þessi verðmæti en öðrum ekki. Loks
mætti nota þetta kerfi til að jafna
aðstöðu atvinnuveganna, sem hag-
stjómartæki til sveiflujöfnunar og til
tekjuöflunar fyrir ríkið.
Finnbogi Jónsson sagði að kvóta-
sala, auðlindaskattur, hefði ekkert
með aukna hagkvæmni í útgerð að
gera, en það væri helsta röksemd
talsmanna hennar auk tals um sann-
gimissjónarmið. Það sem skipti máli
varðandi hagkvæmni væri að menn
vissu hvað miklar afiaheimildir þeir
hann hins vegar geta leitt til mis-
skiptingar og hætta væri á því, að
pólitísk sjónarmið réðu ferðinni ef
kvóti yrði seldur á föstu verði. Ef
um útboð yrði að ræða myndu aftur
á móti rekstrarlega hagkvæmustu
útgerðimar hreppa kvótann. Það
þyrfti þó ekki að vera þjóðhagslega
besti kosturinn.
í lok fundarins greiddu fundar-
menn atkvæði og féllu þau þannig
að flórtán vom andvígir kvótasölu
en þrettán hlynntir.
Lífeyrissj óðirnir:
Morgunblaðið/Ámi Sœberg
Skoðunarstöðin til Vestmannaeyja
Skoðunarstöð Bifreiðaskoðunar íslands fór til Vestmannaeyja í gær með Esjunni eftir tfu daga
töf. Stöðin kemst ekki með Herjólfi, þar sem skutlúgan er of lág og Esjan hefur orðið fyrir töfiun
vegna veðursins og þurfti síðan að sinna verkefimm á Vestflörðum. Bíða þurfti flóðs til að aka
stöðinni um borð, því annars var aðkoman of brött. Skoðunarstöðin verður 16-20 daga í Eyjum og
fer eftir það á Snæfellsnesið. Talið er að hátt í þúsund bílar séu f Eyjum, en um 1.300 eru skráðir þar.
Reynt til þrautar að ná
samkomulagi um vísitöluna
_ / * _ _ _ EKKI varð af fundi forsvarsmanna lífeyrissjóðasambandanna og for-
V P\| |Y* h/PKK/i sætisráðherra f gær, eins og vonast hafði verið til, en ákveðinn hefiir
” ■ CA'IUU* verið fimdur með viðskipta- og Qármálaráðherra fyrir hádegið f dag,
þar sem fjallaö verður um þær breytingar sem gerðar voru á grund-
velli lánskjaravfsitölunnar með reglugerð f janúar. Á stjórnarfiindum
lffeyrissjóðasambandanna f gærmorgun var ákveðið að halda áfram
óbreyttri stefiiu og reyna til þrautar að ná samkomulagi við stjórn-
völd, þar sem þessi mál þyrftu að komast á hreint áður en viðræður
um skuldabréfakaup lffeyrissjóðanna af Byggingarsjóði gætu hafist.
BANKARNIR, að undanskildum
T jmHahanltnniini, (ilkynntu Seðla-
bankanum vaxtahækkanir f gær-
dag, mismunandi eftir bönkum.
Sem dæmi nm hækkanir má nefna
að innlánsvextir hækkn á bilinu
1-2,5%. Forvextir víxla hækkuðu
f 18-20%. Vextir á almennum
skuldabréfum hækkuðu f
19-19,7%.
Brynjólfur Helgason aðstoðar-
bankastjóri Landsbankans segir að
hann geri ráð fyrir að tillögur um
vaxtahækkanir hjá þeim verði lagðar
fyrir bankaráð fyrir 1. mars er næst
veröur möguleiki á þeim. Hann segir
að eftir þessar hækkanir hinna bank-
anna séu vextir Landsbankans f lægri
kantinum.
Lögfræðlegar álitsgerðir sem
lífeyrissjóðimir hafa látið vinna ann-
ars vegar og viðskiptaráðuneytið
hins vegar ganga sitt í hvora áttina
hvað varðar lögmæti þess að láta
launavísitölu vega Va í grunni láns-
kjaravfsitölu á móti þriðjungsvægi
framfærslu- og byggingarvísitölu
hvorrar um sig. Hæstaréttarlög-
mennimir Jón Steinar Gunnlaugsson
og Ragnar Aðaisteinsson hafa unnið
álitsgerð lífeyrissjóðina. Þeir komast
Kristján Jóhannsson
syngnr í Háskólabíói
KRISTJÁN Jóhannsson, óperu-
söngvari, heldur tónleika f Há-
skólabfói næstkomandi laugar-
dag. Undirleik annast Lára
Rafnsdóttir. Kristján hefiir
ekki sungið i Reykjavfk sfðan
hann söng f Tosca fyrir nokkr-
um misserum. Hann er hér f
fríi frá sviðinu til mánaðamóta,
en þá taka við óperur vfða um
heim.
Kristján sagði í samtali við
Morgunblaðið, að á söngskránni
nú kenndi ýmissa nýrra grasa,
bæði laga sem hann hefði ekki
sungið áður í Reykjavík og laga,
sem hann hefði aldrei sungið áð-
ur. Meðal annars mætti nefna tvö
falleg lög eftir Jón Ásgeirsson og
tvö önnur eftir Sigfús Einarsson.
Sönglög og þjóðlög frá Skand-
inavíu eftir Grieg, Sfbelfus og Sjö-
berg og tvær óperuaríur, báðar
nýjar af nálinni.
Kristján verður hér til mánað-
arloka f frfi frá sviðinu, eins og
hann orðar það, því hann er jafn-
framt afl undirbúa flutning hlut-
verka f þremur óperum á vordög-
um. Héðan fer hann til New York,
þar sem hann syngur í ópemnni
Manon Lescaut eftir Puccini, en
hún verður flutt í marz. Þaðan
liggur leiðin svo til Monte Carlo
Kristján Jóhannsson óperu-
söngvari.
til að syngja í ópemnni Norma
eftir Bellini. í maí syngur Kristján
í Verdi-óperunni Vespri Siciliani
í Venesuela og í júlf tekur hann
þátt f afmælisuppfærslu á ópem
eftir Giordano í Marseille, en hún
fjallar um fi-önsku byltinguna fyr-
ir 200 ámm. Að lokum liggur leið-
in til Chicago þar sem Kristján
syngur á móti ungversku söng-
konunni Evu Marton í Tosca.
Tónleikar Kristjáns og Lám
verða f Háskólabfói næstkomandi
laugardag klukkan 17.00.
að þeirri niðurstöðu að ákvæði Ólaf-
slaga nr. 13/1979 heimili ekki beina
viðmiðun við launabreytingar f
grandvelli lánskjaravísitölu. Mark-
mið laganna sé að veita heimildir til
að vemda fjárskuldbindingar gegn
verðrýmun krónunnar af völdum
verðbólgu. Til þess að ná því mark-
miði sé nauðsynlegt að sú viðmiðun
sem notast er við mæli almennar
breytingar á verðlagi í landinu.
Launabreytingar geti ekki talist gera
það nema að því marki sem þær
hafi áhrif á verðlag. Þannig sé vel
hugsanlegt að laun hækki eða lækki
án þess að það leiði til almennra
verðlagshækkana.
í öðm lagi telja lögfræðingarnir
að jafnvel þó heimil væri viðmiðun
við launabreytingar þá verði ekki
talið að aðili lánssamnings sem gerð-
ur var á giidistfð eldri lánskjaravf-
sitölu þurfi gegn vilja sfnum að sæta
breytingum til samræmis við hina
nýju lánskjaravísitölu, nema um það
séu ótvíræð ákvæði í lánssamningn-
um. Allar stjómvaldsaðgerðir sem
miða að því að skerða meðal annars
eignir manna þarfnist ótvfræðrar
lagaheimildar. Sé raunar hugsanlegt
að ótvíræð lagaheimild dugi ekki
nema fullar bætur komi fyrir þá eign
sem skert er. Skuld sem gerð var
upp í febrúar hækkaði minna miðað
við nýja lánskjaravfsitölu en þá eldri
og það dugi skammt að vísa til þess
að vísitölumar mæli nokkum veginn
það sama sé til langs tíma litið.
í álitsgerð Gests Jónssonar,
hæstaréttarlögmanns, sem hann
hefur unnið fyrir ríkisvaldið, kemur
fram að hann telji að nóg hefði ver-
ið að breyta lánskjaravfsitölunni með
auglýsingu Seðlabanka íslands, ef
þess væri gætt að gmnnurinn væri
samansettur úr opinberum og skráð-
um vísitölum og tengt á milli eins
og lög gera ráð fyrir. Þessi skoðun
styðjist meðal annnars við að Seðla-
bankinn hafi oft gert breytingar á
grunninum, án þess að vera talinn
fara út fyrir mörk laga. Um eldri
samninga sem tryggðir hafi verið
með lánskjaravfsitölu segir að lang-
sótt sé að halda þvf fram að aðilar
slfkra samninga gætu treyst því að
grundvöllur vísitölunnar yrði um alla
framtíð sá sami.
Jafht hjá
Jóhanniog
Júsúpov
JÓHANN Hjartarson og Art-
ur Júsúpov gerðu jafiitefli I
þriðju umferð skákmótsins i
Linares. Upp kom Reti-byij-
un og sömdu þeir um jafn-
tefli eftir 20 Ieiki. Jóhann er
nú í öðru sæti á mótinu.
Önnur helstu úrslit urðu að
Anatólí Karpov vann Beljavskíj,
Ivantsjúk vann Short, Sokolov
og Ljúbójevítsj gerðu jafntefli
og skák þeirra Portisch og
Gulkov fór f bið. Portisch mun
hafa betri stöðu.
Ivantsjúk er nú efstur á
mótinu með 2 vinninga og yfir-
setu. í öðm sæti em þeir
Ljúbójevítsj, Júsúpov og Jó-
hann með 2 vinninga. Karpov
er nú í fjórða sæti með 1,5 vinn-
ing.
Mariane Danielsen:
Nokkur tilboð komin í
brottflutning flaksins
„NOKKUR tilboð hafit komið i flutning Mariane Danielsen af strand-
stað við Grindavík," sagði Valgarð Briem, lögfræðingur norska trygg-
mgafélagsins Skuld, sem ábyrgðartryggir skipið. Hann sagði að fram-
kvæmdastjóri hinnar dönsku deildar Skuld kæmi um næstu mánaða-
mót og ákvæði þá hvað gert yrði í þessu máli. Samkvæmt siglingalög-
um og hafharreglugerð beri eigendum skipsins skylda til að Qarlægja
flakið og Grindavfkurbær hefði gert kröfii um að það yrði gert.
Tilboði Björgunar hf. um að flar- bæjarins hefði verið falið að fylgja
lægja flakið var ekki tekið, en fleiri
hafa gert tilboð f verkið. Meðal þeirra
er fyrirtækið Járnsmfði í Kópavogi
og sagöi ómar Óskarsson, fram-
kvæmdastjóri, að við góðar aðstæður
tæki 3 til 4 mánuði að búta flakið
niður. Það gæti þó tekið mun iengri
tíma þar sem aðstæður á strandstað
væm ekki góðar.
Eðvarð Júlfusson, forseti bæjar-
stjómar í Grindavík, sagði að
Grindvíkingar hefðu frá upphafi lagt
mikla áherslu á að skipsflakið yrði
fjarlægt af strandstað og lögfiæðingi
því eftir.
Valgarð Briem sagði að Grinda-
víkurbær hefði gert kröfu um að flak-
ið verði fjarlægt en ekki gefið neinn
ákveðinn frest til þess. „Ábyrgðar-
trygging skipa á að greiða kostnað-
inn við slík verk að ákveðnu marki,“
sagöi Valgarð Briem. Hann sagði að
tryggingafélag Mariane Danielsen
hefði ákveðið að greiða eigendum
skipsins bætur vegna strandsins og
kærði sig ekki um að eiga flakið.
Hallvarður Einarsson, ríkissak-
sóknari, sagði að ekki hefði verið
tekin ákvörðun um hvort skipsfjórinn
á Mariane Danielsen yrði ákærður
vegna þáttar hans í strandi skipsins.
Siglingamálastofnun ríkisins hefði
málið til umsagnar. Hallvarður sagði
að ef höfðað yrði refsimál á hendur
skipstjóranum mætti búast við að
það yrði rekið fyrir dönskum dóm-
stólum. Samningar á milli íslands
og Danmerkur tryggðu að ekkert
væri því til fyrirstöðu að saksækja
manninn í hans heimalandi vegna
máls af þessu tagi.
Magnús Jóhannesson, siglinga-
málastjóri, sagðist ekki geta svarað
því hvenær Siglingamálastofnun
gæti skilað umsögn um mál skip-
stjórans á Mariane Danielsen. „Það
er venjan í öllum slfkum málum að
leita fyrst umsagnar Siglingamála-
stofiiunar til að tiyggja að þau fái
faglega meðferð," sagði Magnús Jó-
hannesson.