Morgunblaðið - 04.06.1989, Side 24

24 C
FÓLK
í jjölmiðlum
■NOKKRIR þáttagerðarmenn
eru að hefja störf á Rás 1 um
mánaðamótin. Umsjónarmenn
Kviksjár í sumar verða þau Freyr
Þormóðsson bókmenntafræðing-
ur, sem stund-
aði nám í kvik-
myndun í vetur
og sérhæfði sig
í handritagerð
á handritagerð,
og Ragnheiður
Gyða Jónsdótt-
ir, fréttaritari
Útvarps í París.
Hún hefúr einnig unnið einstaka
þætti og þáttaraðir fyrir Útvarp-
ið. Og Alfhildur Hallgrímsdóttir
og Anna Margrét Sigurðardóttir
koma aftur í þáttinn í dagsins
önn. ____
■NÝ útvarpsstöð er í burðar-
liðnum og er ætlunin að útsend-
ingar heQist um miðjan júní.
Fjöldi reynds útvarpsfólks mun
starfa við stöðina, m.a. Hörður
Amarson, Anna Þorláks, Þor-
steinn Högni Gunnarsson,
Steingrímur Ólafsson, Felix
Bergsson og Bjami Óíafiir Guð-
mundsson, sem öll hafa starfað á
Bylgjunni og Snorri Már Skúla-
son af Rás 2. Útvarpsstjóri verð-
ur Konráð Olavsson handknatt-
leiksmaður. Stöðin mun ekki
vera með fréttastofu en fylgst
verður með atburðum líðandi
stundar. Ekki verður upplýst um
nafii stöðvarinnar fyrr en hún fer
í loftið en hún hefur gengið und-
ir vinnuheitinu Á rás. Stöðin mun
senda út frá Ármúlaskóla með
sendi Útrásar og mjóðbylgjunn-
ar og verða útsendingar hennar
því álíka öflugar og Bylgjunnar-
Stjömunnar.__
■UMSÓKN Kenýamannsins Ge-
orge Opyiu um inngöngu í Blaða-
mannafélag íslands, hefúr verið
hafnað. Sfjóm Blaðamannafé-
lagsins tók þá ákvörðun með til-
vísun í lög fé-
lagsins að fé-
lagar geti ein-
ungis orðið þeir
sem hafa blaða-
mennsku að að-
alstarfi eða em
fastráðnir
starfsmenn rit- OPiYO
sfjórna, svo og aðrir þeir sem
fastráðnir em við frétta og fjöl-
miðlun á launakjöram sem félag-
ið hefúr samið fyrir. Opyiu er
blaðafiilltrúi sendiráðs Kenýa í
Stokkhólmi, sem þjónar jafti-
framt hinum Norðurlöndunum.
FJÖLMIÐLAR
MORGUNBLAÐIÐ
, !>• I un/j.íiynisom
SUNNUDAGUR 4. JÚNÍ 1989
Stutt spjall
við Stefán
Jón Hafstein,
yfirmann
Dægurmála-
útvarps
Rásar 2, um
símatíma
Ég hef fengið skammir fyrir að láta fólk standa
fyrir máli sínu þegar það kemur með gagnrýni
og ásakanir
Hlustendur láta
ekkisegjasér
hvað þeim finnst
ÞÁTTASTJÓRNENDUM SÍMATÍMA
útvarpsstöðvanna er nokkur vandi á höndum.
Þeim er ætlað að sjá til þess að sem flest
sjónarmið komi fram og að menn fái að gera
grein fyrir máli sínu. Jafiiframt verða þeir að
sjá til þess að þeir sem tala í beinni útsendingu,
særi ekki siðgæðisvitund manna. Enda em
stjómendumir skammaðir töluvert. Einn
þeirra, Stefán Jón Hafstein í Þjóðarsálinni á
Rás 2, hefur fengið sinn skerf af skömmunum.
Hann kippir sér ekki upp við þær enda hefiir
hann svör við þeim á reiðum höndum.
Isímatímanum Þjóðar-
sálinni eru ýmist sér-
stök málefni til umræðu
og gestir í beinni útsend-
ingu til að ræða þau, eða
umræðan snýst um hvað-
eina sem fólki dettur í
hug. Stefán segistvonast
til þess að Þjóðarsálin
þróist meira út í umræðu
um ákveðin málefni.
„Þátturinn hefur gengið
mjög vel, við fáum sterk
viðbrögð frá fólki við því
sem er að gerast. Við
heyrum mjög vel tóninn
í almenningi þegar upp
kemur eitthvað sem ráð-
herra segir í fréttum, eitt-
hvað sem er tekið fyrir í
ríkisstjórn, að égtali nú
ekki um þegar stórmál
eru í gangi eins og verk-
fallið. Þó að suma daga
séu umræðuefnin ekki
ýkja merkileg, þá er aðra
daga mikið líf og fjör.“
Vilji hlustendurtaka
þátt í Þjóðarsálinni, tala
þeir fyrst við starfsmann
þáttarins, áður en þeim.
er hleypt í útsendingu.
Hann segir þeim hvert
umræðuefnið er og spyr
hvort menn vilji taka
þátt. Vilji fólk vera með,
kynnir það sig. „Hlust-
endur sem hringja í okkur
fara aldrei beint í gegn.
Það er til að fyrirbyggja
að drukkið fólk fari í út-
sendingu og til að tryggja
það að fólk tali um það
sem er til umræðu hveiju
sinni.“
Mikill munur er á því
hvaða umræðuefni er og
Stefán segir fólk ekki
hringja eingöngu til að
tala í útvarp. Suma daga
sé gífurlegur áhugi, „allt
springur eins og til dæm-
is í verkfallinu. Þá hefur
umferðin verið mjög vin-
sælt umræðuefni, kjara-
mál og landsbyggðarmál,
svo eitthvað sé nefnt. Við
veljum málefni sem við
höldum að fólk hafi gam-
an að ræða um. Einu
sinni misreiknuðum við
okkur, þegar við völdum
að tala um bamauppeldi.
Áhuginn á því var sáralít-
ill. Svo skjóta stundum
upp kollinum mál sem við
hérna á ijölmiðlunum
höfum ekki velt upp en
fólk hefur tekið eftir og
vill tala um.“
En hversu mikil áhrif
hefur símaþáttur á borð
við Þjóðarsálina? í
Bandaríkjunum eru dæmi
þess að þáttastjórnendur
hafa hmndið af stað her-
ferðum í einstöku málum,
til dæmis gegn Exxon-
olíufélaginu vegna olíu-
mengunar við Alaska og
gegn múhameðstruar-
mönnum vegna dauða-
dómsins yfir Rushd-
ie.„Við myndum aldrei
fara út í herferð af neinu
tagi, enda eru íslendingar
ekki þannig að þeir láti
mann eins og mig segja
sér hvað þeim finnist um
hvalamálið eða kennara-
verkfallið. Ogþað finnst
mér gleðilegt. En þeir
sem hringja, geta kveikt
í þeim sem eru að hlusta.
Sá sem fyrstur hringir
getur haft mikil áhrif, oft
fylgja fjórir fimm í kjöl-
farið og mótmæla eða
samþykkja hans orð.
Maður getur snúið heilum
símaþætti ef við stjórn-
endumir emm ekki þeim
mun harðari. Ég hef ein-
stöku sinnum sagt máli
lokið og sé eftir því að
hafa ekki gert það oftar.
Þettahefégverið
skammaður fyrir.
Éghef líkafengið
skammir fyrir að að láta
fólk standa fyrir máli sínu
þegar það kemur með
gagnrýni og ásakanir.
Þetta er þveröfug stefna
við það sem viðgekkst á
Bylgjunni þar sem öllu
var jánkað. Við viljum
tefla fram öllum sjónar-
miðum, en ekki gefa
hveijum sem er frítt spil.
Ég tel það höfuðkost
Þjóðarsálarinnar að við
séum hörð við hlustendur,
fólk fær ekki að koma á
framfæri misskilningi og
rangfærslum. Ég verð
enda mjög lítið var við
að fólk vilji misnota sér
Símatíma."
FÓLK
i fjölmiðlum
■ÞRÍR fréttamenn hófú störf á
fréttastofú Bylgjunnar-Stjörn-
unnar um síðustu mánaðamót.
Adda Steina Bjömsdóttir, sem
áður starfaði á Stöð 2 og þar
áður á Bylgjunni, hefiir snúið
aftur. Haukur Hólm, fyrrum
blaðamaður á Alþýðublaðinu og
Pressunni, stígur sín fyrstu skref
í útvarpi og sömuleiðis Glúmur
Baldvinsson, sem var við nám.
Auk þessara mannabreytinga
býr fréttastofan sig undir að flytj-
ast í Sigtún 7, þar sem var hús-
næði Stjörnunnar. Ætlunin er að
öll starfsemi Bylgjunnar-Stjöm-
unnar flytjist í Sigtúnið, að öllum
líkindum um mánaðamótin júní-
júlí.
Leiðrétting
VEGNA greinar um „blátt sjón-
varp“ síðastliðinn sunnudag, vill
Morgunblaðið leiðrétta misskiln-
ing sem komið hefúr upp varð-
andi sýningar á „saklausum
klámmyndum".
Sýningarnar munu hefjast í
fyrsta lagi næsta haust og þá
verður aðeins sýnd ein mynd í mán-
uði til reynslu. Þess má geta að
viðbrögð áhorfenda við þessari nýj-
ung hafa verið jákvæð, að sögn
Stöðvar 2-manna.
FURÐUHEIMAR
FJÖLMIÐLAIMNA
(Flókinnar manngerðar- og
jafnvel flóknari stílþrifadeild)
Enginn rithöfúndur á þessari öld
hefiir töfrað samtímamenn sína
í sama mæli, og enginn hefiir
sett sjálfan sig svo hugumprúður
á svið eins og „gamli Hem“,
meistari ritvélarinnar, harð-
soðni, djarfi, káti, vegna enda-
lausra styijalda, boxarinn,
nautaatsaðdáandinn, úthafsveiði-
maðurinn og stórveiðimaðurinn
á grænum hæðum Afríku.
Tíminn.
Menning eða... ?
Islensk mennlng hefur frá
því fyrsta verið á dag-
skrá útvarps og sjón-
varps hér á landi. Töluverð
áherslubreyting varð í þess-
um efnum þegar upp komu
hinar svokölluðu fijálsu
stöðvar. Metnaður virðist hjá
sumum þeirra óþekkt hugtak
- nema ef vera skyldi sá einn
að gera ríkisfjölmiðlana tor-
tryggilega fyrir það að
byggja afkomu sína á aug-
lýsingum, sem þeir svoköll-
uðu fijálsu þykjast eiga
einkarétt á. Þetta minnir
hálfpartinn á manninn sem
gárungamir kölluðu þjóf af
því að það var stolið frá hon-
um.
Mikið misvægi er í menn-
ingarlegu efiii hjá sjónvarps-
stöðvunum. Þetta má sjá í
dagskrárauglýsingum (ég
hef ekki efni á að kaupa
aðgang að Stöð 2, slíkt
mundi kosta mig hartnær
40.000 krónur fyrsta árið og
áskriftargjaldið virðist hafa
sömu náttúru og önnur gjöld:
að hækka sífellt). Heimildir
mínar tjá mér að menningar-
efnið á Stöð 2 sé einkum
eintal sjónvarpsstjórans, sem
er kallað menning þar á bæ,
Stiklur Ómars undir nýju
nafni og kynning á Háskó-
lanum í Reykjavík. Mér
finnst jaðra við jafnmikinn
dónaskap og þegar íslenskur
handknattleikur var seldur
hæstbjóðanda á síðastliðnu
hausti að kynning á Háskól-
anum skuli vera bundin við
svæðissjónvarp eins og Stöð
2. Okkur hérna úti á landi
þykir Háskólanum bera
skylda til að kynna sig fyrir
fólki í dreifbýlinu, en þar er
víða sambandslaust. við þetta
svæðissjónvarp. Auk þess er
meginefni þess ruglað (í
þetta sinn er átt við að út-
sendingin sé trufluð). Það
ærir óstöðugan að þurfa að
leita að einstökum mynd-
hreinum þáttum og þessi
sjónvarpsstöð sem kallar sig
fijálsa hirðir ekkert um að
tilgreina í dagskrá óruglað
efni. Forkólfarnir virðast
hafa það meginmarkmið að
hafa fé af notendum sínum
og munar ekki um að lokka
þá til að borga með því að
heita þeim heilum bíl í verð-
laun. Svoleiðis happdrætti
hefur líka farið fram hjá
Sjónvarpinu, þótt smærra í
sniðum sé, en er ekki til eftir-
breytni.
Sjónvarp allra lands-
manna hefur verið mun dug-
meira við að búa til íslenskt
menningarefni þótt margir
séu dagamir daprir þar á bæ.
Ríkisútvarpið er fjárvana
stofnun sem áróðurinn hefur
gert næstum eins óvinsæla
og kennara. Trúlega sýgur
silkihúfnasafnið í nýja hús-
inu líka til sín mikið fé sem
betur væri varið til að borga
fólki almennilegt kaup fyrir
að búa til almennilegt dag-
skrárefni. En í miðri fátækt-
inni skaut upp um hvítasunn-
una prýðilegri íslenskri sjón-
varpsmynd sem var að því
leyti óvenjuleg að hún var
góð og allir virtust skilja
hana. Vinnukonusaga Svövu
á það sammerkt með Kristni-
haldi Guðnýjar að í hvorugri
myndinni er verið að rembast
við að gera eitthvað sem fólk
hvorki kann né getur. Slíkt
mætti reyna oftar.
Kristján Ólafsson, Ragnar
Reykás og þeir félagar hafa
vafalaust unnið Sjónvarpinu
gott starf. Smáþáttur þeirra
í fáeinar vikur var óborgan-
legt skemmtiefni og Bræð-
urnir Úlfsson kunnu að
minnsta kosti í þetta sinn
þá miklu list að hætta áður
en gamanið varð flatneskju-
legt. Annars má heita undra-
vert hversu lítið útvarp og
sjónvarp bjóða notendum
sínum af skemmtiefni.
Afþreyingarefni sem búið
er til hér á landi er aðallega
einhvers konar getraunir og
þrautir til þess að auglýsa
fyrirtæki sem eru svo góð
og vinsamleg að gefa vinn-
inga. Stöð 2 hefur haft hvern
þáttinn af öðrum af þessu
tagi, meðal annars skaf-
miðatengdan þátt með ein-
hveijum Laddanum, löngu
eftir að búið er að vinda ur
honum síðasta blóðdropann.
Því miður er Sjónvarpið orðið
sýkt af þessari veiru, af-
bökun getraunaþátta vestan
úr ameríska sjónvarpinu.
Það sem hér er gert með
handvirkum tækjum, spjöld-
um á hjörum og pappakort-
um er þar að vísu með fullko-
minni tölvutækni og ljósa-
borðum. Ég er sammála vini
mínum nýkomnum að vest-
an. Þátturinn þar sem strák-
greyið í fínu fötunum veltir
númeruðum spjöldunum er
einhver hallærislegasti þátt-
ur sem fyrir augu ber í sjón-
varpi. Getraunarlaus held ég
hins vegar að sé þáttur sem
ég sá á Stöð 2 þegar ég var
fyrir sunnan um daginn, en
þar var Ríótríóið að syngja.
Að öðru leyti virtist enginn
vita hvaða efni ætti að vera
í þættinum sém mun eiga
að vera reglulega á dagskrá
í sumar. Áhorfendur voru
þráfaldlega beðnir að skrifa
og hringja og láta vita ef
þeir væru einhveiju nær um
það en stjórnandinn. Ég hef
ekki séð þetta aftur, en
ósköp væri gott fyrir þá sem
á horfa ef tríómennirnir
æfðu sig eitthvað og rifjuðu
upp lögin sín og textana áður
en útsending hefst.
Þó að einstöku dæmi finn-
ist um þokkalegt menningar-
efni og viðunandi afþreyingu
hjá íslensku sjónvarpsstöðv-
unum er megineinkennið
annað. Metnaður virðist lítill
sem enginn, hugkvæmni af
afar skornum skammti og
kunnáttu til stjórnar virðist
vanta. Einnig virðist mega
vanda betur val á umsjónar-
fólki og enn og aftur gleym-
ist að gæta þess að þeir séu
allir almennilega talandi og
búi sig undir þætti sína með
vönduðu handriti. Virðingar
fyrir íslensku máli verður
sjaldnast vart.
Sverrir Páll
Erlendsson