Morgunblaðið - 06.09.1989, Page 18

■i&
MORCUKBLAÐIi) MIÐVIKUDAGUR 6. SEPTEMBER 1989
Japönsk þingnefiid hér á landi:
Fagna auknum innflutn-
ingi o g opnun sendiráðs
JAPÖNSK þingnefnd er nú stödd hér á landi í boði forseta Samein-
aðs alþingis, Guðrúnar Helgadóttur. Þingmennimir em þrir, þeir
Seigo Suzuki, sem er formaður nefndarinnar og fyrrverandi dóms-
málaráðherra Fijálslynda lýðræðisflokksins, Teiko Karita, en hún
er þingmaður Komeito (Gott siðferði í stjórnmálum), og Hiroshi Isay-
ama, þingmaður kommúnista. Blaðamaður Morgunblaðsins átti við
þá viðtal og spurðist fyrst fyrir um erindi þeirra til Islands.
„Á Japansþingi starfar sérstök. um ríkjandi stjórn.
nefnd, sem hefur bætt samskipti
Japans og íslands með höndum. For-
seti Sameinaðs alþingis bauð forseta
efri deildar japanska þingsins (Diet),
Yoshihiko Tsuchya, að koma hingað
til lands, en svo vill til að hann er
jafnframt formaður nefndarinnar.
Hann átti hins vegar ekki heiman-
gengt, svo þessi sendinefnd fór í
hans stað,“ sagði Suzuki.
„Sendinefnd hefur engin sérstök
verkefni önnur en þau að efia og
treysta vináttu landanna. Löndin
eiga margt sameiginlegt: bæði eru
umlukin hafi og eru háð innflutningi
og bæði eru á virku eldfjallasvæði
og nýta jarðhita."
Suzuki var spurður hvort hann sæi
fram á að viðskiptatengsl ísiands og
Japans kynnu að breytast á næst-
unni, en ísland er eitt fárra landa,
sem hefur jákvæðan vöruskiptajöfn-
uð við Japan.
„Við erum ekki færari en aðrir við
að spá fyrir um framtíðina. Islend-
ingar flytja aðallega frumfram-
leiðsluvöru eins og fisk til Japans,
en við vonum að í framtíðinni verði
meira um innflutning á vöru eins og
áli og járnblendi frá íslandi, en þar
njótið þið ódýrrar orku, sem við Jap-
anir höfum hins vegar ekki. Um þá
þróun höfum við ekkert nema gott
eitt að segja. Þá hefur verið rætt
um að Islendingar opni sendiráð í
Tókíó. Slíkt myndi að sjálfsögðu ekki
draga úr viðskiptatengslum okkar
og við myndum fagna slíku fram:
taki.“
Suzuki kvaðst hins vegar ekki vita
hvar þau mál stæðu, en sagði að þau
kynnu að vera rædd á fundi nefndar-
innar með Jóni Baldvini Hannibals-
syni, utanríkisráðherra, sem fram fer
í dag og að sér yrði sönn ánægja
að koma skilaboðum þar að lútandi
til ríkisstjórnar sinnar.
Þingmennirnir voru spurðir um
þær hræringar, sem átt hafa sér stað
í japönsku stjórnmálalífi að undanf-
örnu.
Karita taldi stjórnina sitga a.m.k.
fram í mars, en þá verða fjárlög af-
greidd. Hún vildi einnig ítreka að
þrátt fyrir pólitískan ágreining væri
það venjan að allir Japanir fylktu sér
Hvað afsögn Sosukes Unos varð-
aði taldi Karita að hann hefði aðeins
verið óheppinn: hann hefði verið í
sviðsljósinu þegar umræða um per-
sónulegt siðferði stjómmálamanna
hófst.
Suzuki tók undir þetta og bætti
við að í vændum væri — enda nauð-
synlegt — að opna flokkskerfi Fijáls-
lynda lýðræðisfiokksins, þannig að
leiðtogar hans væru valdir í prófkjör-
um og þar yrði forsætisráðherraefni
flokksins líka valið, en það er þingið,
sem velur forsætisráðherra.
Þingmennirnir voru að lokum
spurðir hvort síðustu kosningar væru
vísbending um að konur væru að
ryðja sér rúms í japönskum stjóm-
málum, en fram að þessu hafa fáar
konur tekið þátt í þeim og kosninga-
þátttaka þeirra takmörkuð. Teiko
Karita átti lokaorðið og sagði stutt
og laggott við góðar undirtektir karl-
anna tveggja: „Að sjálfsögðu".
Morgunblaðið/BAR
Japönsku þingmennirnir, f.v.: Teiko Karita, Seigo Suzuki, formaður
sendineindarinnar, og Hiroshi Isayama.
Már Guðmundsson efiiahagsráðgjafi:
Skattlagning á fjármagns-
tekjur dregur ekld úr spamaði
Spáir hækkun vaxta, komist skatturinn á
MÁR Guðmundsson, efnahagsráðgjafi ríkisstjórnarinnar, telur að
misskilnings gæti í viðbrögðum bankamanna við hugmyndum um
skattlagningn á fjármagnstekjur. I samtölum við bankamenn, sem
birtust í sunnudagsblaði Morgunblaðsins, kemur fram ótti við að
spamaður minnki ef skattlagning á fjármagnstekjur verður að vem-
leika.
Már hafði samband við Morgun-
blaðið og sagði meðal annars í sam-
tali við blaðið að aðalatriðið í skatt-
lagningu fjármagnstekna væri það,
að hún gerði skattkerfið réttlátara.
Launatekjur og arður væri skattlagð-
ur, og ekki ætti að mismuna fólki
eftir því hvaðan tekjur þess kæmu.
„Það er alveg ljóst að ef skattkerf-
ið á að hygla einhvetjum, þá á það
að vera sá sem er að leggja hlutafé
í atvinnurekstur eða ijárfesta beint
í atvinnulífinu, en alls ekki þeim, sem
er að leggja fram lánsfé," sagði
Már. „Við það að farið er að skatt-
leggja raunvexti og skattalegum frá-
drætti vegna fjárfestingar í hluta-
bréfum er haldið eða hann jafnvel
aukinn, réttum við þetta hlutfall af
og gerum miklu eftirsóknarverðara
að íjárfesta í atvinnurekstri en ein-
hveiju öðru, sem er einmitt það sem
þurfti að gera,“ sagði Már.
Hann sagði að alþjóðleg samræm-
ing væri einnig rök fyrir þessum
skatti. „Skattlagning á fjármagns-
tekjum er alls staðar til nema í ein-
staka löndum. Innan Evrópubanda-
lagsins eru menn á því að það þurfi
að samræma þessa skatta, samhliða
því að það verður opnað fyrir streymi
fjármagns. Þau lönd sem vilja það
ekki, verða að lokum pínd til þess.
Ég veit ekki hvort menn vilja heldur
hafa það þannig að við verðum þvin-
guð til að taka upp þennan skatt í
alþjóðlegum samningum frekar en
að taka hann upp sjálf af eigin
hyggjuviti," sagði Már.
Hann sagði að áhrif á sparnað
yrðu óveruleg. „í fyrsta lagi er lagt
til að eignarskattar lækki á móti, svo
að áhrifin verða minni. í öðru lagi
er gert ráð fyrir því að liðkað verði
til fyrir Ijárfestingum í hlutabréfum,
þannig að það, sem kann að tapast
af innlánum í bönkum eða skulda-
bréfaeign getur að einhveiju leyti
unnizt upp í formi sparnaðar í hluta-
bréfum," sagði Már.
„Það er síðan alveg ljóst að þessi
skattur verður ekki borinn að öllu
leyti af sparifjáreigendum sjálfum
eða eigendum skuldabréfa. Vextirnir
munu koma til með að hækka eitt-
hvað við innheimtu skattsins. Sumir
vilja ganga svo langt að þeir muni
hækka sem skattinum nemur. Ef það
gerist verða áhrifin á sparnað nátt-
úrulega engin. Ég hef reyndar enga
trú á því að svo fari. Skattbyrðin
mun dreifast milli fjármagnseigenda
og annarra. Fjármagnseigendur
munu kannski bera meira af skattin-
um núna heldur en ef hann hefði
verið lagður á fyrir tveimur árum.
Við erum með þroskaðri ijármagns-
markað, það er ekki sama umfram-
eftirspurnin eftir íjármagni. Það er
líka ástæðan fyrir því að þessi skatt-
ur er tekinn upp núna, það var að
sjálfsögðu engin ástæða til að skatt-
leggja raunvexti á meðan þeir voru
stórlega neikvæðir," sagði Már.
Már sagði að ef áfram yrði haldið
að skattleggja ekki vissar fjármagns-
tekjur myndi það leiða til þess að
hlutfallslegur kostnaður atvinnulífs-
ins af öflun hlutaijár annars vegar
og lánsfjár hins vegar, og einnig ijár-
magnskostnaður miðað við laun, yrði
rangur. „Ef ríkið skattleggur einn
framleiðsluþátt, það er launin, en
Morgunblaðið/RAX
Mikil örtröð var á skiptibókamarkaði Pennans í upphafí vikunnar
og komu þangað hátt í tvö þúsund nemar á mánudag, sem er
metaðsókn.
Penninn:
Ortröð á skiptíbókamarkaði
MIKIL örtröð hefúr verið á skiptibókamarkaði Pennans að
undanfórnu en nú stendur yfir sjötta starfsár hans. Á mánudag
komu hátt í tvö þúsund framhaldsskólanemar á markaðinn og
hafa þeir ekki verið fleiri á einum degi frá upphafi.
Gunnar B. Dungal forstjóri sparað sér 10.000 krónur.
Pennans segir að aðsókn nema á
þennan markað hafi stöðugt aukist
frá því að honum var komið á fót.
Þeir geta gert góð kaup á þessum
markaði. Gunnar segir að fram-
haldsskólanemi þurfi að borga sem
svarar 24.000 krónum fyrir bækur
í haust. Með því að kaupa þær á
skiptibókamarkaðinum geti hann
„Það er annað sem við höfum
tekið eftir á þessum sex árum og
það er að meðferð nemanna á bók-
um sínum hefur stórbatnað,“ segir
Gunnar. „Enda tökum við ekki við
bókum sem mikið hefur verið krot-
að í eða eru illa farnar að öðru
leyti."
Skólastjóri Reykjanesskóla við Djúp:
í frí eða sagt upp ella
starf hefst. Þá vil ég taka fram, að
þó deilur hafi verið með mér og skóla-
nefndinni þá hef ég átt gott sam-
starf við kennara og nemendur þau
sjö ár sem ég hef verið skólastjóri."
SKÖLASTJÖRI héraðsskólans að
Reykjanesi við ísafjarðardjúp ætl-
ar að ákveða í dag hvort hann
verður við óskum menntamálaráð-
herra um að fara í eins árs launað
fri firá störfúm, eða þola brott-
rekstur ella. Þá hefúr skólanefnd
skólans vikið og verður önnur
skipuð í hennar stað.
Væringar hafa verið með skóla-
stjóranum og skólanefndinni um tíma
og taldi Svavar Gestsson mennta-
málaráðherra þær standa skólastarfi
fyrir þrifum. Svavar sagði í gær, að
skólastjórinn hefði svarað málaleitan
sinni þannig, að hann tæki sér eins
árs leyfi frá störfum. „Staða skóla-
stjóra verður auglýst, en hann fær
greidd laun í eitt ár. Hvað verður
að því ári loknu er ekki Ijóst nú,“
sagði ráðherra.
Skarphéðinn Olafsson, skólastjóri,
sagði það rangt hjá ráðherra að hann
hefði gert upp hug sinn í þessum
efnum; hann ætlaði að skýra frá
ákvörðun sinni í dag. „Ef ég hef
skilið ráðherra rétt, þegar hann boð-
aði mig á sinn fund á fimmtudag,
þá felst í þessu að ég fæ greidd laun
í eitt ár, en eigi rétt á stöðunni að
nýju að árinu liðnu. Mér var gert
Ijóst, að ég yrði að fara frá störfum.
Ánnað hvort færi ég í launað frí eða
mér yrði vikið frá störfum og þá
þyrfti ég að leita til dómstólanna.
Ég er afar ósáttur við að þetta mál
skuli koma upp rétt áður en skóla-
ekki annan, þá er verið að skekkja
þessi verðhlutföll. Það getur leitt til
þess að það verði tekgar ákvarðanir
sem eru rangar út frá því sjónarmiði
að hámarka velferð og þjóðartekjur.
Jafnvel þótt skatturinn leiði til hækk-
unar vaxta, er það betra en að hafa
þessa skekkju í skattkerfinu, af því
að skattkerfi eiga að vera hlutlaus."
Már sagði að svo lengi sem raun-
vextir væru jákvæðir, hefði gengið
mjög erfiðlega að finna sterkt sam-
band milli vaxta og sparnaðar. „Ef
einhveijir þeirra manna, sem eru að
æsa sig út af þessu, geta komið með
einhveijar frambærilegar rannsókn-
ir, byggðar á viðurkenndum tölfræð-
iaðferðum, sem sýna það svart á
hvítu að þetta muni leiða til hruns
sparnaðar, er sjálfsagt að endur-
skoða þetta. Það geta þeir auðvitað
ekki,“ sagði Már.
Hann sagði að það væri ekki rétt
að skattlagning fjármagnstekna
myndi flækja skattframtöl eða valda
því að almenningur þyrfti að ráða
sér skattráðgjafa. Bankar og spari-
sjóðir myndu sjá um innheimtu
skattsins af vöxtum, um leið og þeir
væru greiddir út. Slíkt væri líka hag-
kvæmara en að innheimta skattinn
eftir á. Már viðurkenndi að það kynni
að leiða til hækkunar á þjónustu-
gjöldum bankanna.
Að sögn Más er það ekki rétt að
fjármagnsskattanefnd leggi ekki til
að vextir af lánum verði frádráttar-
bærir frá skatti. „Við viljum halda
því á lánum sem tekin eru til fjárfest-
ingar í íbúðarhúsnæði og atvinnu-
rekstri, en alls ekki á neyzlulánum.
Með neyzlulánum eru menn að flýta
neyzlu sinni, og það er fráleitt að
veita skattaafslátt til þeirra."
Frjálst framtak:
íslenskri getspá og ÍSÍ
boðið 2400 fin húsnæði
FRJÁLST framtak hf. hefúr boðið íslenskri getspá og íþróttasam-
bandi íslands 2.400 fm fúllbúið húsnæði í nýju húsi í Smárahvammi.
Söluverð er 112 milljónir króna eða 20 milljónum króna lægra verð
en kostnaðaráætlun fyrir húsnæði það sem íslenska getspá og ÍSÍ
eru að byrja að byggja, en um er að ræða svipað stórt húsnæði.
Tilboð Fijáls framtaks miðar við framtak að Islensk getspá og ÍSl séu
að afhending húsnæðisins fari fram
1. desember 1990 og lóð verði fullfrá-
gengin fyrir 1. ágúst 1991. Gert er
ráð fyrir greiðslu byggingarkostnað-
ar á byggingatíma og byggingarví-
sitölu 145,3 stig. Tilboðið er bind-
andi og stendur til 15. september.
Hallgrímur T. Ragnarsson fram-
kvæmdastjóri byggingarsviðs Fijáls
framtaks segir að þeir hafi gert fyrr-
greindum aðilum þetta tilboð þar sem
sýnt var að Fijálst framtak getur
boðið þetta húsnæði á mun lægra
verði en kostnaðaráætlun um bygg-
ing nýs húsnæðis á þeirra vegum
kveður á um. Einnig telur Fijálst
jafn vel í sveit sett í Smárahvammi
og í Laugardal.
Vilhjálmur Vilhjálmsson fram-
kvæmdastjóri íslenskrar getspár
fékk tilboð þetta í hendur í gærdag.
Hann vill ekkert tjá sig um það að
sinni. Flestir hlutaðeigandi aðilar
innan íslenskrar getspár og ÍSÍ eigi
eftir að fjalla um þetta mál. Hann
lét þess þó getið að þegar væri byij-
að á jarðvinnunni við húsnæði það
sem þeir létu hanna og ætla að
byggja. Það væri því spurning hvort
stökkva ætti á fyrsta tilboð sem
bærist eftir að þessi vinna er hafin.