Morgunblaðið - 08.10.1989, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ
VERÖLD/HLAÐVARPINN
SUNNUDAGUR 8. OKTOBER
Mæðufréttir
að heiman
egar íslendingar eru erlendis
eru þeir sólgnir í „fréttir að
heiman" og telja ekki eftir sér að
fara langar leiðir til að ná í þær.
Frægast í þessum efnum er
líklega dugnaður og ósérhlífni ís-
lendinga við að ná sér í Moggann
á járnbrautarstöðinni í Kaup-
mannahöfn eða freista þess að sjá
einhver slitur af honum á af-
greiðslustöðum Flugfélagsins eða
Loftleiða austan hafs og vestan.
Til þess var hvorki sparaður tími
né fyrirhöfn á árum áður.
Að sjálfsögðu er þennan áhuga
á íslenzkum blöðum enn að finna
— en alls ekki í sama mæli og
áður. Ég hitti „landsfrægan"
landa minn hér í Flórída á dögun-
um. Hann er svo vel stæður, að
hann fær Moggann í flugpósti, les
allar fyrirsagnir og síðan það sem
þeim fylgir, ef fyrirsögnin (og
efnið) hefur vakið áhuga hans.
En samt er hann hundóánægð-
ur. „Mér líður oft illa þegar ég
er búinn að fara yfir blaðapakk-
ann að heiman," sagði hann.
„Þetta er ekkert nema svo niður-
drepandi fréttir og svo yfirþyrm-
andi pólitískar greinar."
Mér fannst þetta harla athygl-
isvert, því það hitti í mark hjá
mér. Flestir íslendingar eru orðn-
ir þreyttir á íslenskum stjórn-
málum og lái okkur hver sem er.
Mér finnst líka hafa sigið í þá
áttina að harla fáir íslendingar
þori að vera sjálfstæðir og hafa
sjálfstæða skoðun. Fyrst vilja þeir
vita hvað Þorsteinn, Jón eða
Steingrímur segja um málið. Sum-
ir þykjast hafa ákveðna skoðun á
málinu meðan setið er yfir kaffi-
bolla á veitingahúsi eða í af-
mælis- og fermingarveislum. En
þegar til kastanna kemur, telja
þeir ráðlegra að bæla skoðanir
sínar og tilfinningar, því einörð
andstaða gegn þeim dýriingum
sem stjómmálamenn eru orðnir á
íslandi, gæti haft afdrifaríkar af-
leiðingar. Flestum þykir orðið
vissara að sýna enga stefnufestu,
vilja heldur geta hlaupið til allra
átta — eins og stjórnmálamenn-
irnir, „dýrlingamir þeirra". Það
kemur sér aftur afar vel fyrir
stjórnmálamennina.
Landa mínum í Florída, sem
fær Moggann í flugi, finnst niður-
drepandi að lesa íslenzku blöðin,
en taldi Moggann beztan. Honum
fannst yfirborðskenndu neikvæðu
fréttirnar allt of margar, en alltof
sjaldan væri reynt að „rannsaka“
hvað gæti betur farið og leitt til
góðs. Ef forstjóri Sambandsins er
talinn hafa of há laun eða forseti
Hæstaréttar kaupir of margar
vínflöskur, þá hafa íslenzkir
blaða- og fréttamenn tilhneigingu
til að velta sér upp úr slíku, en
enginn „rannsakar" ofan í kjölinn
af hveiju íslenzk fyrirtæki era
ekki samkeppnisfær við erlend og
af hveiju t.d. sömu vörur eru 3-7
sinnum dýrari á íslandi en erlend-
is? Er það vegna óhagstæðra inn-
kaupa, of hárra flutningsgjalda
eða kunnáttuleysis í viðskiptum?
Eða er það bara eðlilegt?
Enginn „rannsakar" af hveiju
tvö útgerðarfyrirtæki, annað á
Akureyri en hitt í Hafnarfirði, sem
hafa enga yfirbyggingu eða
hvítflibbamenn í forstjórastólum,
mala gull en flest hinna „lifa á
ríkissjóði". Ræður þarna stjórn-
viska eða stundarheppni? Enginn
„rannsakar" af hveiju athafna-
mennirnir sjálfir eru horfnir úr
forsvari fyrir vinnuveitendur, en
launaðir starfsmenn teknir við,
og enginn „rannsakar" af hveiju
enginn verkalýðsleiðtogi starfar
lengur við „sitt upphaflega verk“
heldur dillar sér í fínni skrifstofu
í fílabeinshöll í eigu verkalýðs-
félagsins. Þannig mætti lengi
telja.
Það er von að landa mínum á
Flórída, sem fær Moggann í flugi,
blöskri og hann sé óánægður með
ísienzku blöðin og fjölmiðlafólk.
Ef það hætti um stund að láta
stjórnmálamenn móta allar fréttir,
eins og þeir móta og hnoða allt
d'aglegt líf Iandsmanna, myndu
fréttirnar breytast og duglegir
einstaklingar finna nýjar og betri
leiðir til atvinnulegrar uppbygg-
ingar, í stað þess að binda allt á
klafa stofnana og ráða sem síðan
eiga allt sitt undir svokölluðum
„valdhöfum“ hveiju sinni. En þá
væri ekki eins spennandi og
„gaman" að vera stjórnmálamað-
ur á íslandi.
HÚSGANGAR
okkar á milli ...
■ IX) að hitabeltissjúkdómar séu
ekki mjög algengir í Norður-
Evrópu er maður þó ekki algjör-
lega óhultur. Upp hafa komið
nokkur tilfelli þar sem mýflugur
og önnur skorkvikindi hafa kom-
ið sem „laumufarþegar" með
flugvélum og borið þannig sjúk-
dóma á borð við malaríu til Evr-
ópu. Svissnesk heilbrigðisyfir-
völd skýrðu nýlega frá tveimur
slíkum tilfellum þar sem tveir
aðilar er bjuggu í grennd við
Genfar-flugvöll sýktust af mal-
aríu án þess að hafa heimsótt
neitt land síðasta árið þar sem
sjúkdómurinn er landlægur.
Svipaðar fréttir hafa einnig bor-
ist frá París, Amsterdam og
Zurich.
-STS
■ SVÍAR eru samir við sig. í
fi’éttabréfi sænska barnavernd-
unarráðsins var nýlega skýrt frá
hugmyndum um koma upp sér-
stökum „barnavögnum" í sænsk-
um lestum. Þessir vagnar eiga
að vera sérstaklega hannaðir fyr-
ir börn og leiki þeirra en ekki
fyrir fullorðna og dagblaðalestur
og kaffidrykkju þeirra. Fimm
slíkir vagnar verða teknir í notk-
un á næstunni i tilraunaskyni.
-STS
■EN velferðarþjóðfélagið
sænska er ekki með öllu hættu-
laust. Níu tíu og tveggja ára
gamall maður skaut i ágústmán-
uði lækni einn til bana á sjúkra-
húsi í Björkhagen, í suðurhluta ,
Stokkhólms. Var sá gamli orðinn
óþolinmóður á að bíða eftir lækn-
inum en taldi hann einnig hafa
gert sig blindan. „Þá er það búið
og gert,“ sagði maðurinn þegar
lögreglan afvopnaði hann í mót-
töku sjúkrahússins.
-STS
c ^
Filmupökkunarvélin
EIINISTÖK GÆÐI
★ Stór hitaplata meö teflonhúö (ekki dúkur)
★ Hitastillir
★ Hitahnífur (ekki vír)
20% afsláttur af fyrstu 20 vélunum
kr. 17.544.- staðgreitt.

KRÖKHÁLSI 6 SfMI 671900
MEÐ HÁKARL Á
HÚSBRÚNINNI
Mitt í eldheitum umræðum um
réttmæti eða mikilvægi húsa-
skreytinga, sem Karl prins hefur
nú nýverið endurvakið, kemur í Ijós
að ekki er allt sem sýnist. Eins og
best hefur komið fram í þessari
orðasennu era ekki allir á eitt sátt-
ir um hvaða skreytilist klæði um-
hverfi okkar — og sumir efast jafn-
vel um að við þurfum nokkra. En
prinsinn hefur gefið öðram húseig-
endum í landinu fordæmi sem þeir
geta allir fylgt, hver eftir sínum
smekk. Hann hefur skreytt sveita-
setur sitt nýklassískum krúsum,
sem ganga í berhögg við upphaflegt
útlit hússins. En hann á bygginguna
og má því gera það sem hann kýs
við útlit hennar. En á þessi frið-
helgi einkaeignar jafnt við alla
þegna landsins?
Vegir skreytilistarinnar eru
nefnilega óútreiknanlegir. Nú
stendur í bæjarfélagi nokkur styr
um listrænt tjáningarfrelsi Bills
nokkurs Heine. Fyrir þremur árum
reisti hann forláta hákarl úr trefja-
plasti á hæstu brún húss síns við
New High Street Headington í
Oxford. Tilvist þessarar óvenjulegu
húsaskreytingar vakti strax miklar
umræður í bænum og sumir drógu
jafnvel í efa lögmæti þess að reisa
slíkt listaverk á einkalóð. En hvem-
ig mátti það vera? Bill Heine var
réttmætur eigandi hússins, og var
honum þá ekki leyfilegt að skreyta
það eftir sínu höfði?
Bæjarstjórnin var á annarri skoð-
un. Hún höfðaði mál á grundvelli
þess að hákarlinn bryti í bága við
byggingarreglugerðir, þa. sem
Heine hefði ekki sótt um leyfi til
að bæta eða brevta útliti húss síns.
Glerdýrið var að auki talið geta
dregið athygli bílstjóra frá akstr-
inum og valdið tjóni,
t.a.m. ef það tæk-
ist á loft í óveðr-
um. Loks var talið
að hákarlinn spillti
húsaverði í grend-
inni. Vert er þó að
geta þess að ná-
grannar Heine
hafa ekki tekið
undir þessa
síðustu röksemd,
heldur þvert á
móti stutt hann í
baráttu sinni við
yfirvöldin. En
dómarinn í bænum
féllst á málflutn-
ing bæjarstjórnar-
innar og'var lista-
manninum því
gert að fjarlægja
hinn umdeilda há-
karl.
Svar Bill Heine
var hins vegar
einfalt. Hákarlinn
væri listaverk og
því hefði hann
ekkert með bygg-
ingarreglugerðir
að gera. Málið snerist um tjáningar-
frelsi listamanns, og hann lagði á
það áherslu, að það snerti ekki
hann einan heldur og allt samfélag-
ið. Hann ætlaði að áfrýja til æðri
dómstóla svo að hægt verði að fá
úr því skorið í 'eitt skipti fyrir öll
hvort listamenn — sem og prinsar
— hafi enn nokkurt frelsi til að viðra
sköpunargleðina á þann hátt sem
þeir sjálfir kjósa sér.
V