Morgunblaðið - 14.10.1989, Blaðsíða 11

Nafiilausar yfirstærðir
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Það er mikill kraftur í dúkum
Stefáns Axels Valdimarssonar, sem
þessa dagana og fram til 22. októ-
ber, sýnir í Kjarvalssal á Kjarvals-
stöðum. Stefán vinnur í Hollandi,
þar sem hann virðist vera að ná
fótfestu á listamarkaðnum og hefur
m.a. eitt listhús í Rotterdam fest
sér verk á sýningunni.
Þetta eru engir smáræðis dúkar
hjá Stefáni og hefur slíkt ekki sést
síðan Sigurður Örlygsson var á
ferðinni í Vestari salnum. Þyrftu
þeir minnst Laugardalshöllina,
hyggðust þeir sýna saman nokkra
tugi mynda!
Þessir tveir málarar eru annars
ólíkir að upplagi og eðlisfari því að
þegar gætir amerískra áhrifa í
málverkum Sigurðar, þá er Stefán
Axel meginlandsmálari út í fingur-
góma.
Stórir dúkar eru svo sem ekkert
nýtt í málaralistinni, en það sem
er nýtt, er að það verði að fjölda-
hreyfingu að mála risadúka.
Þessi sýning leiðir hugann að
stórsýningum eins og Zeitgeist í
Berlín og hér er um einn anga af
íjölþjóðaframúrstefnu að ræða
(Transavantgarde). Formunum og
pensilbeitingunni svipar saman, en
Stefán virðist þó hafa sérstaka
kennd fyrir litaspilinu eins og svo
margir landar hans og kemur það
einkum fram í myndum eins og
„Nafnlaus" (7), sem listhúsið Delta
í Rotterdam keypti.
Það er meiri blíða og ljóðræna í
myndum eins og „Otó“ (I), „Nafn-
laus“ (4) og „It slipped through
my mind“ (5). Þar er eins og sæ-
slanga hlykkist mjúklega um mynd-
flötinn.
Myndverk Stefáns eru í senn
líkust óheftri útrás tilfinninga sem
yfirvegaðar stemmningarmyndir og
er það hveijum og einum hollt að
leika á jafn ólíka strengi. Sjálf
myndefnin eru ekki ýkja frumleg
né aðferðin við að útfæra þau, en
hitt vegur þungt hve Stefán er heill
í þessum vinnubrögðum.
Áhrifin við fyrstu skoðun voru
yfirþyrmandi enda næsta óvenju-
legt að sjá svona stóra dúka hér á
landi, en við næstu yfirferðir skilaði
sýningin sér á allt annan hátt og
rökréttari. Nýjabrumið fer sem sagt
fljótt af siíkum yfirstærðum, þótt
áhrifunum megi líkja við spreng-
ingu í upphafi.
Þetta er sterk og hrifmikil sýning
hjá Stefáni, og hann uppsker vafa-
lítið mikinn lærdóm við gerð slíkra
yfirstærða í málverki, en strangt
til tekið eiga allar stærðir jafnan
rétt á sér.
Stefán hefur á sýningum áður
sýnt sérkennileg tilþrif ásamt því
að hann fer ekki endilega sígildar
leiðir í lögun myndverka sinna.
Það er í senn skemmtilegt og
lærdómsríkt að bera saman rnyndir
þeirra Errós að Kjai-valsstöðum, því
að báðir ausa þeir af evrópskri og
alþjóðlegri hefð, en á gjörólíkan
hátt. Erró hefur einnig unnið í
risadúka, en myndir hans eru þá
unnar í lakklitum og eru sléttar og
áferðarfagrar en myndir Stefáns
eru unnar á hrjúfan og jarðrænan
hátt og geta ekki alltaf kallast
beinlínis fagrar, þótt hann hafi fág-
að myndmál sitt til muna hin síðari
ár. Erró segir frá sjónrænum upplif-
unum í myndum annarra í ótal ein-
ingum, en Stefán tekur fyrir eitt
atriði í senn.
Olíkara getur það ekki verið, en
er ljóslega til vitnis um breiddina í
myndlist Islendinga í útlandinu um
þessar mundir.
Mjúkt og efiiiskennt
Sumar sýningar koma manni á
óvart og svo er ótvírætt um sýningu
Sigurborgar Stefánsdóttur í Ás-
mundarsal.
Þetta er í fyrsta skipti sem Sigur-
borg sýnir opinberlega á íslandi,
en hún hefur dvalið í Danmörku
um árabil og lauk prófi í teikni- og
grafíkdeild Skolen for Brugskunst
fyrir tveim árum auk þess sem hún
stundaði nám hjá H. Cr. Höier list-
málara.
Það má merkja það af myndum
Sigurborgar, að hún hafi stundað
nám sitt vel, því vissulega kemur
fram rík kennd fyrir mjúkri teikn-
ingu og grafískum eigindum forma
í myndverkum hennar.
Sigurborg gengur óhikað og
hreint til verks og má það teljast
helsti kostur hennar og í þeim verk-
um er saman fara formræn fjöl-
breytni og efniskenndir litir nær
hún tvímælalaust heillegustum
árangri svo sem í myndunum nr.
12, 17 og 31.
Mun rýrari verður uppskeran er
Sigurborg vinnur yfii’vegaðra og
litirnir eru þynnri og þróttminni
eins og víða sér stað og hefði hún
haft ávinning af að grisja sýninguna
svolítið til að ná sterkari heildar-
áhrifum. En slíkt er varla tiltöku-
mál á fyrstu sýningu.
Sigurborg er gædd teiknihæfi-
leikum og sýnir ósjaldan skynræna
hugkvæmni í útfærslu verka sinna
svo sem á sér stað í myndunum nr.
2, 3, 4, 5 og 21.
Mér virðast vera dijúg fijómögn
í þessari sýningu sem benda til
þess að höfundurinn geti bætt heil-
Sigurborg Stefánsdóttir
miklu við sig í náinni framtíð.
En til þess þarf vísast einnig
heilmikla vinnu.
jj RÝMINGARSALA
vegna flutninga
20-40% AFSÚnUR
Teppabútar á hlægilegu verði
Opnum glæsilega verslun að Fákafeni 9
laugardaginn 28. október
TEPPAVERSLUN rTTTl
FRIÐRIKS BERTELSEN
SÍÐUMÚLA 23 SÍMI 68 62 66

Á undangengnum árum hefur
talsvert borið á fíngerðum smá-
myndum eftir Valgarð Gunnarsson
í listhúsum borgarinnar. Þær hafa
iðulega verið formsterkar og vel upp
byggðar, auk þess sem litablæ-
brigðin hafa verið mjög þekkileg.
Það telst dálítið óvenjulegt, að
upgir listamenn leggi fyrir sig á
þennan hátt gerð smámynda, því
að segja má, að þetta hafi verið
áratugur risadúkanna.
Nú er listamaðurinn mættur til
leiks með dúka af stærri gerðinni,
en stærðirnar eru þó innan hóflegra
marka. í stað þess að stækka hinar
minni myndir, sem margur hefði
gert, hefur Valgarður tekið þá
stefnu að víkka út formsvið fígúra
sinna. Þær eru ekki lengur form-
fastar og sígildar í byggingu, held-
ur á stundum holar og loftkenndar
og sumar eilítið klunnalegar í bland.
Ekki virka þessar fígúrur allar
jafn sannfærandi á mig og margar
hinna gömlu, því að þær eru m.a.
mun lausar skorðaðar á myndflöt-
inn og bakgrunnurinn vinnur ekki
á sama hátt með þeim.
En liturinn stendur sem fyrr full-
komlega fyrir sínu, en hann með-
höndlar Valgarður á einkar per-
sónulegan og sérkennilegan hátt,
svo að á stundum minnir á þá Nab-
istana Vuiliard og Denis og er þá
ekki leiðum áð líkjast. Það er alveg'
rétt stefna hjá ungum listamönnum,
að reyna að tileinka sér eitthvað
úr fortíðinni og það hafa ýmsir af
frægustu og persónulegustu nú-
listamálurum heimsins einmitt gert.
En þó skal ég ekki fullyrða, að
þetta séu bein áhrif en hin þýðu
blæbrigði minna vissulega á þá
kumpána.
Á sýningunni þóttu mér þijár
myndir hafa sérstöðu um persónu-
lega meðhöndlun lita og forma:
„Holur hestur“ (7), „Kona“ (10) og
„Gul meining" (11).
Fann ég þar sterkustu uppbygg-
inguna og mesta samræmið á milli
forma og lita.
Hvað lit og áferð snertir má
merkja á þessari sýningu, að Val-
garður Gunnarsson sé í sókn.
Valgarður
Gunnarsson
niyndlistar-
maður.
Morgunblaðið/Bjami
Útlitsgallaöar bækur, verö frá kr ZÖr
Eldri bækurmeö 40-70% afslætti.
Opiö laugardag frá kl 10-14.
dSkjaldborg
BÓKAÚTGÁFA
ÁRMÚLA 23
108 REYKJAVÍK
Simi: 67 24 00 - 67 24 01