Morgunblaðið - 07.01.1990, Blaðsíða 9

Morgunblaðið - 07.01.1990, Blaðsíða 9
C 9 MORGUNBLAÐIÐ MANNLIFSSTRAUMAR SUNNUDAGUR 7. JANÚAR 1990 \iÖGYI&ÆX)\/Foreldravandamál eba unglingavandamál? en áður og auðveldara sé að nálg- ast þá. Dæmi um þetta sé t.d. bifreiðaeign sem sé orðin almenn. Þar sé um verðmæta hluti að ræða sem tiltölulega auðvelt sé að stela. Bent er á að mjög mörg afbrot tengist einmitt bifreiðum s.s. nytjastuldur bifreiða, umferð- arlagabrot og fleira. Það er í sjáifu sér ekki ástæða til að draga slíkar skýringar í efa, en í bæklingnum er bent á að þetta dugi ekki til að skýra hvers vegna hlutur unglinga á aldrinum 15-17 ára fer stöðugt vaxandi. Höfundur bæklingsins telur að skýringanna sé að leita til breyttr- ar félagslegrar stöðu og hlutverks unglinga í samfélaginu. Þessari breytingu lýsir höfundurinn sem breytingu frá því að vera í hlut- verki framleiðandans yfir í hlut- verk neytandans. Ein afleiðing þessarar breytingar er að stórlega hefur dregið úr því sem hann Afbrot unglinga UMRÆÐA um ofbeldi í miðbæ Reykjavíkur hefur verið all áber- andi undanfarið. Komið hefúr fram að jafhframt því sem tilfellun- um fjölgar, hefur ofbeldið harðnað. Þetta helst í hendur við aukna tíðni afbrota ylirleitt. Nýlega rakst ég á bækling um afbrot unglinga í Svíþjóð eft- ir Jersy nokkurn Sarnecki. Þar kemur margt fróðlegt fram sem erindi á í þá umræðu sem átt hefur sér stað hér á landi, m.a. línurit það sem n .... hér fylgir. Línu- eft, Davið Þor ^ hlut_ Biorqvmsson „ „ , 1 3 fall þeirra sem sætt hafa kærum fyrir alvarleg afbrot í Svíþjóð á tímabilinu 1857-1987, annars vegar í aldurs- hópnum 15-65 ára og hins vegar í aldurshópnum 15-17 ára. Ef skoðuð er þróun mála varðandi aldurshópinn 15-65 ára er ljóst að fjöldi þeirra sem sætt hefur kærum fyrir alvarleg afbrot hefur vaxið hlutfallslega frá því að vera innan við 1 af hveijum þúsund íbúum árið 1857 í að vera u.þ.b. 7 af hveijum þúsund íbúum þegar mest var í kringum 1980. Aukn- ingin hefur m.ö.o. verið stöðug fyrir þennan aldurshóp. Ef aldurs- hópurinn 15-17 ára er skoðaður sérstaklega, kemur hins vegar í ljós að hlutfall þeirra sem sætt hefur kærum fyrir alvarleg afbrot hefur hækkað töluvert umfram það sem gerst hefur hjá hinum breiðari aldurshóp. M.ö.o. afbrot unglinga verða sífellt stærri hluti af afbrotum yfirleitt. Margir þeirra sem reynt hafa að skýra aukna tíðni afbrota hafa einfaldlega bent á að hún haldist í hendur við fleiri tækifæri til að fremja afbrot. Fólk eigi almennt miklu fleiri og verðmætari hluti Af Heimild: ierzy Sarneeki: Juvenile Delinquency in Sweden (1989). nefnir óformlegt félagslegt aðhald hinna fullorðnu, hvort sem það eru foreldrarnir eða vinnufélagar. í landbúnaðarsamfélaginu og á fyrstu þróunarstigum iðnaðar- þjóðfélagsins höfðu unglingar mjög mikilvægu hlutverki að gegna varðandi afkomu fjölskyld- unnar. Þetta þýddi að foreldarar eða aðrir fullorðnir höfðu mjög náið eftirlit með hegðun ungling- anna og veittu þeim aðhald. Efna- hags- og tækniþróun hefur hins vegar valdið því að dregið hefur mjög úr þörfinni fyrir framlag unglinganna við framfærslu fjöl- skyldunnar og fyrir efnahagslíf þjóðfélagsins yfirleitt. Samhliða hefur dregið úr þessu óformlega félagslega aðhaldi og samskipti foreldra og unglinga hafa að sama skpi minnkað og raunar sam- skipti þeirra við fullorðna yfir- leitt. Fæstir foreldar eru lengur fjárhagslega háðir því að ungling- ar leggi sitt af mörkum til fram- færslunnar né skiptir það_ máli fyrir efnahagslífið í heild. í stað þessa óformlega félagslega að- halds frá foreldrum eða öðrum fullorðnum kemur formlegt að- hald ýmis konar stofnana. Mikil- vægast og fyrirferðarmest er hlut- verk skólanna í þessu sambandi. Þetta merkir þó ekki að hið óform- lega aðhald hafi verið mildara eða mannúðlegra, heldur liggur mun- urinn fyrst og fremst í því að áður voru unglingarnir í meira' samneyti við fólk af eldri kynslóð, nú eyða þeir hins vegar mun stærri hluta tíma síns með jafnöld- rum. Áhrif hinna fullorðnu hafa því minnkað, en áhrif frá öðrum unglingum hafa aukist að sama skapi. Þessi áhrif þurfa ekki endi- lega að vera slæm, en því er hins vegar ekki að neita að skortur á aðhaldi eða taumhaldi hinna full- orðnu eykur hættuna á því að unglingarnir fari inn á miður heppilegar brautir, þó að flestir hverfi raunar af villu síns vegar þegar fram í sækir. •£>ANS— 0 6- KrSfWÍ-ÐJA 't -ty 0 MkL ffá m -y 'Toí\\\ kreyýlirt) fiáf&ýÆn- ei'm sj kán fómoiwc-- l&fáTt 'Arm/ÖMf, Zlí'sabck GMHMnásdbmcod ■ AynG KriríjónsdóHir: /Jazz /tttKtcúf kmmuf- ‘HflM/ ttadam iSztbHir sj %,ddot 6uftM\AV\d$ m kfepcrth- A Afrv /ýwlM tíwMrdf- HaitfíshrM- tszj ftjvics kinJijófá. JÍMzdms fyrir kmmrí: Pjv\&> kvdjÓA$. Léíkfof /tjrif t>öm kei/\Mri - 'yjrífaf BjféríríhH f Símar: 15103 og 17860. Pm'ó' leikir^pmi fjrif !drr\ q-Fár*' Kcmarao dór^Ujmdal ÍTlmruAsd. ðj pbrdís AmJjb&toM'r l&ksrHifa' . irimMwtomp weó ÁfM fétri á/ljönsswi, leikam m Silvia wú kbspoth, danshÖfitndi 'fá Hvltaddi- fuorr&RM /efivyabekkir:

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.