Morgunblaðið - 25.03.1990, Blaðsíða 14

4
14
oeet SHAM .52 ftUOAIUWVÍlTS UIQAUB'/UOHOf/
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. MARZ 1990
yMm'ssi «f n»l>lliffiiBcii«ar ffmmgpii dWBi fffrrir fc|#gg—awál—,”
Kglr IPál HUUirMW eaa HwUtaff Qmagoaiii
iMiiiBsaáfa mdi ita®PÉ3iölBaiiiöi§éofi ®g fiMl^p4É3f
riarííviiriiRirv \
eftir Jóhönnu Ingvarsdóttur/
myndir: Árni Sæberg
HANN ER í vinnunni á daginn
og situr á skólabekk á kvöldin.
Góður matur er eitt af aðal-
áhugamálunum og hann væri
hátt á annað hundrað kíló ef
hann festi tönn á öllu því sem
hann langaði í. Starfsins vegna
verður hann að vera „í formi“,
eins og hann orðar það, enda
mun það vera heil leikfímisæf-
ing að komast inn í þyrluna.
Hann hefiir tekið þátt í björgun
margra mannslifa síðustu tvo
áratugina og er potturinn og
pannan í leitar- og björgunar-
flugi Landhelgisgæslunnar.
Hann heitir Páll Halldórsson,
stendur á fertugasta og áttunda
aldursárinu og er yfirflugsljóri
og flugrekstrarstjóri Landhelg-
isgæslunnar.
Strákamir hjá Gæslunni
eru án efa hetjur loftsins
og hafa unnið hin fræki-
legustu björgunarafrek á
liðnum árum. Nærtæk-
asta dæmið er björgun
þýsks flugmanns úr sjó
fyrir fáum dögum eftir að farkostur
hans hafði skollið vélarvana í sjó
norðvestur af Reykjavík. Þjóðverj-
inn lét hafa það eftir sér að björgun-
in hafi verið skólabókardæmi um
hvernig standa eigi að björgun úr
sjó. „Þetta eru stór orð,“ segir
Páll. „Við lítum aldrei á neina björg-
un, sem hina einu fullkomnu. Á
meðan menn ganga með slíkan
fullkomleika í maganum, er hætta
á að þeir sofni á verðinum og telji
sig vera búna að „mastera" í fag-
inu. Það er alltaf hægt að finna
einhverjar glufur. Mennirnir hér
eru stígvélafullir af áhuga. Þetta
er úrvalsdeild, að mínu mati. Hér
ganga menn í takt og skila sínu
starfi vel. Annars hefur okkur bæði
verið sýnt þakklæti og vanþakklæti
eftir bjarganir. Mér er sérstaklega
í fersku minni þegar þyrlan okkar
hífði útlending upp úr sjónum hér
hálfa mílu undan Svörtuloftum á
Snæfellsnesi í hitteðfyrra. Það var
hávetur, svartamyrkur og norðan-
garri með éljagangi. Maðurinn var
í feijuflugi á einshreyfils tík og
var að koma frá Grænlandi. Hann
varð bensínlaus og nauðlenti hálfa
mílu undan klettunum. Flugmaður-
inn hafði komist út á einhveija
vindsæng og á henni sat hann í
úfnum sjónum þegar að var komið,
með handónýtan neyðarsendi í kjöl-
tunni og sprungið björgunarvesti.
Það varð honum þó til lífs að það
sást grilla í örlitla ljóstýru á vest-
inu. Sigmaður var sendur niður og
flugmaðurinn komst heilu og
höldnu um borð. Honum var skutlað
upp á Borgarspítala og hann var
kominn út daginn eftir. Stuttu síðar
var maðurinn kallaður upp í Loft-
ferðaeftirlit vegna skýrslutöku. Sá,
sem yfirheyrði hann þar, hafði
samband við mig að yfirheyrslunni
lokinni og var greinilega mikið
niðri fyrir. Þá hafði manngreyið
kvartað óskaplega yfir því að hafa
blotnað í fæturna þegar hann var
hífður um borð í þyrluna - og það
sem meira var, hann var ekki að
gera að gamni sínu. Þetta er
dæmigert fyrir það hversu menn
gera sér yfirleitt litla grein fyrir því
í hvaða hættu þeir eru og hvar á
kringlunni þeir eru hreinlega stadd-
ir.“
Páll Halldórsson fæddist 9. febr-
úar árið 1942 í litlu herbergi hjá
afa sínum og ömmu á Hringbraut
88, í gamla Verkó sem kallað var.
Foreldrarnir voru Halldór Pálsson
prentari og Ágústa Sigurðardóttir.
Páll ólst upp á Hringbrautinni til
fimm ára aldurs. Þá fluttist hann
enn vestar - vestur á Melána, sem
þá voru í uppbyggingu. Eins og
Vesturbæingum er tamt, gekk pilt-
urinn í Melaskóla og að honum
loknum tók hinn landsfrægi Gaggó
Vest við. Síðan hefur flugið verið
allsráðandi í lífi Páls. Hann lærði
fiug í flugskólanum Þyt, sem þá
var og hét, þar sem flestir flugmenn
af hans kynslóð lærðu. Sá skóli er
ekki lengur við lýði, en nafnið hefur
nýlega verið endurlífgað af nokkr-
um gömlum jöxlum sem nýlega
hafa stofnað með sér flugklúbbinn
Þyt. Inngönguskilyrði í klúbbinn
eru þau að menn hafi lært á stél-
hjólsflugvél og séu ekki yngri en
flugvélin sem klúbburinn á, en sú
mun vera módel ’46 af gerðinni
Piper Cub. Stofnfélagar voru
fimmtán talsins en félagsmönnum
hefur síðan fjölgað upp í rúmlega
tuttugu. Klúbburinn hefur nýlega
fjárfest í annarri vél og hefur reist
sér flugskýli í Mosfellsbæ. „Það er
svo sem ekki mikið flogið. Það er
aðallega félagsskapurinn sem mað-
ur sækist eftir,“ segir Páll.
Þrír áratugir síðan
„Flugnámið keyrði maður í gegn
á meðalhraða. Við unnum flestir
með náminu, byggingavinnu eða
það sem til féll, og á föstudögum
var farið rakleiðis með launaum-
slagið upp í flugskóla og þar var
sturtað úr því. Svona gekk þetta í
þijú ár. Þyrluflugið kom ekki inn í
myndina fyrr en eftir að ég byijaði
hjá Gæslunni.' Ég held að eftir-
minnilegasti tími í lífi hvers flug-
manns sé þegar hann flýgur í
fyrsta skipti einn - kennarinn á
bak og burt. Það er einstök tilfínn-
ing. Minn tími rann upp 24. júlí
árið 1959. Það eru hvorki meira
né minna en rúmir þrír áratugir
síðan.“
Tvítugur að aldri var Páll ráðinn
flugmaður hjá Sandgræðslu ríkisins
á Piper Supercub. „Ég fékk áhuga
á landgræðslu austur í Gunnars-
holti eftir að hafa kynnst þáverandi
sandgræðslustjóra, Páli heitnum
Sveinssyni, sem Douglas-vél Land-
græðslunnar heitir nú eftir. Páll
var slíkur þjarkur og áhlaupamaður
um landgræðslu að það hefði þurft
algjört dauðyfli til að hrífast ekki
með honum. Ég var viðloðandi
landgræðslu í ‘ nokkur ár og er
reyndar enn þar sem Gæslan hefur
tekið að sér umsjón með áburðar-
dreifingunni auk þess sem hún sér
um allt viðhald á vélum Land-
græðslunnar."
- Hvað svo?
„Ég verð að játa að ég er mjög
slappur í ártölum, en mig minnir
að það hafi verið árið 1966 sem ég
var ráðinn sem siglingafræðingur
hjá Loftleiðum. Þá tíðkuðust ekki
þessi fínu tæki sem eru um borð í
vélunum í dag. Eftir eitt ár var
mér sagt upp störfum ásamt fleir-
um, en það var von á vinnu aftur
um sumarið. í millitíðinni bauð Pét-
ur Sigurðsson, þáverandi forstjóri
Landhelgisgæslunnar, mér starf
hjá Gæslunni með það í huga að
Jrjálfa mig upp sem þyrluflugmann.
Eg hóf störf 1. október 1967. Síðan
hef ég verið hér með smáhléum.
Mig hafði alltaf langað að fljúga
stóru farþegaþotunum og það kom
að því að mér fannst ákveðin lægð
ríkja hjá Gæslunni. Ég fékk vinnu
hjá belgísku flugfélagi ásamt tveim-
ur öðrum íslendingum. Við vorum
sendir vestur um haf í þjálfun hjá
Pan American, fórum í skóla, svo
í flughermi til New York og í flug-
þjálfun suður til Flórída. Ég var
staðsettur í Belgíu og flaug út um
allar trissur, aðallega fyrir ferða-
skrifstofur. Það var flogið til
Bandaríkjanna, Kanada, Suður-
Ameríku, Asíu og Afríku. í þessu
var ég í um tvö ár. Þegar Gæslan
fékk svo sinn fyrsta Fpkker fyrir
tæpum tuttugu árum, kom ég aft-
ur.“
Tæki sem passar
Átta flugmenn starfa hjá Land-
helgisgæslunni, þar af sjö með
þyrluréttindi. Páll lærði á þyrlu
veturinn 1967-68 hjá Helecopter
Service í Noregi sem er fyrirtæki
sem flýgur mikið út á borpallana í
Norðursjónum. Miðað við núverandi
flota, er flugdeild Gæslunnar nægj-
anlega mönnuð. Hinsvegar lítur
Páll björtum augum til endurnýjun-
ar á þyrlu enda er sú þyrla, sem