Morgunblaðið - 12.10.1990, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. OKTÓBER 1990
Staðhæfingar _
eða staðreyndir
Herði Bergmann svarað
eftirHögna
Oskarsson
Það var líklega um miðjan síðasta
vetur að mér veittist sú ánægja að
hlusta á Hörð Bergmann flytja er-
indi um bók sína „Umbúðaþjóðfé-
lagið“, sem þá var nýkomin út.
Fyrir utan mælsku Harðar þá voru
það aðstæður, sem gerðu fundinn
skemmtilegan. Erindið var flutt í
kátum félagsskap annars alvarlega
þenkjandi manna, sem koma saman
öðru hvoru á laugardögum í hádeg-
inu til að ræða hin aðskiljanlegustu
mál. Höfuðeinkenni fundanna er,
að býrókratískur hátíðleiki
hvunndagsins og tilhneiging til rit-
skoðunar eru skilin eftir heima, og
Iáta menn því gjaman vaða á súð-
um.
í máli Harðar, sem og í bók hans,
kom m.a. fram gagnrýni á heil-
brigðiskerfið. í sjálfu sér góðra
gjalda verð, en sett fram í stíl stað-
hæfinga og gífuryrða, svo mjög,
að gera varð snarpar athugasemdir
við það, hversu illa Hörður renndi
stoðum staðreynda undir málflutn-
ing sinn. Voru tínd til ýmis dæmi
þessu til stuðnings.
Svar Harðar varð hið lær-
dómsríkasta. Það leysti mig og
marga kollega minna úr viðjum
áleitinna heilabrota um hvað það
væri, sem Hörður vissi um heil-
brigðiskerfið og sem enginn annar
vissi, hvorki læknar né stjórnendur
í kerfinu. Þessi „vitneskja" hafði
leyft Herði að setja fram fullyrðing-
ar um kostnað, sukk og óráðsíu,
sem enginn annar gat sannað, hvað
þá hrakið, því allar tölulegar upp-
lýsingar vantaði. En svar Harðar
við gagnrýni og ábendingum um
vandaðri vinnubrögð var eitthvað á
þá lund, að hann hefði ekki hugsað
sér að fjalla um þessi mál útfrá
vísindalegum staðreyndum, heldur
kvaðst hann setja fram staðhæfing-
ar til að ná fram áhrifum.
Þessi tilsvör komu mér í hug
þegar ég las grein Harðar um ríkis-
tryggðan einkarekstur í heilbrigðis-
kerfinu í Morgunbiaðinu þ. 9. þ.m.
Virðist Hörður trúr áður lýstri
stefnu sinni varðandi umfjöllun
staðreynda og verður ekki lengur
komist hjá að leiðrétta verstu am-
bögurnar í málflutningi hans.
Sérfræðingar segja upp
í upphafi getur Hörður ástæðna
fyrir uppsögn á samningi sérfræð-
inga á eigin stofum við Trygginga-
stofnun ríkisins (TR) og hallar strax
réttu máli. Samningnum var ekki
sagt upp vegna óánægju með að
þurfa að veita TR magnafslátt,
þótt sú óánægja sé vissulega til
staðar, heldur vegna þess að stund-
um kæmi afslátturinn niður á miður
réttlátan hátt og því þyrfti að end-
urskoða afsláttarákvæðið. Að sjálf-
sögðu eru ýmsar aðrar ástæður
fyrir uppsögninni, bæði vanmat á
ýmsum kostnaðarliðum og svo hug-
myndir ýmissa ráðamanna um að
herða enn meir að þessum þætti
heilbrigðiskerfisins.
Afleiðingar niðurskurðar
Það virðist stundum gleymast,
sérstaklega þegar menn eru komnir
á bragðið í niðurskurðargleði sinni,
að hér er ekki verið að skera niður
fjáraustur í sérfræðinga, hér er
verið að skera niður aðgang sjúkl-
inga að nauðsynlegri þjónustu.
Hörður gefur í skyn að aukin starf-
semi sérfræðinga á eigin stofum
undanfarin ár sé til óþurftar, skili
engu. Þettaþarfnast athugunar við.
Ein meginástæðan fyrir aukinni
sérfræðistarfsemi utan sjúkrahúsa
er sú, að fyrir 10 árum og svo aft-
ur fyrir 7-8 árum var mestöll yfir-
vinna sérfræðinga á sjúkrahúsum
skorin niður. Ekki var gert ráð fyr-
ir því í niðurskurðinum hvernig
sinna bæri þeim læknisverkum, sem
niður féllu. Þessari þörf fóru læknar
því að sinna á eigin stofum.
A síðasta áratug hefur þróunin
einnig orðið sú, að legudögum á
hvern innlagðan sjúkling hefur
fækkað, greiningarvinna og eftir-
meðferð er því unnin a.e.l. utan
sjúkrahúsa, enda er það ódýrari
kostur en ella. Á sama tíma hefur
meðferð innan sjúkrahúsa orðið æ
flóknari og mannfrekari, bæði hvað
varðar lækna og aðrar stéttir. Hafa
af þessum sökum enn fleiri læknis-
verk flust út af sjúkrahúsum. Þetta
er grunnurinn að auknum umsvif-
um í stofurekstri sérfræðinga.
Það má lesa það út úr grein
Harðar, að stóran hluta vinnu sér-
fræðinga gætu heimilislæknar
sinnt. Hér er um misskilning að
ræða; stórum hluta sjúklinganna
er vísað af heimilislækni til sérfræð-
ings vegna þarfar fyrir sérhæfða
læknisþjónustu. Flestir þeirra, sem
koma til sérfræðings án viðkomu
hjá heimilislækni, koma til að fá
sérhæfða þjónustu. Og sfðan er
Afskipti af veitinga-
húsinu á Laugavegi 22
Frá lögr eglustj óranum í Reykjavík
Vegna umfjöllunar í fjölmiðlum
að undanfömu um afskipti lögregl-
unnar í Reykjavík af starfsemi veit-
ingahússins á Laugavegi 22 vil ég
biðja Morgunblaðið að birta nokkrar
staðreyndir varðandi málið.
Samkvæmt lögum um veitinga-
og gististaðahald veitir lögreglu-
stjóri leyfi til reksturs veitinga-
staða. Áður en leyfi er veitt skal
leita umsagnar sveitastjórnar, heil-
brigðiseftirlits, vinnueftirlits og eld-
varnareftirlits.
Mæli einhver umsagnaraðila
gegn umbeðnu leyfi er' lögreglu-
stjóra óheimilt að veita það. Að
sama skapi er lögreglustjóra skylt
að stöðva rekstur veitingastaðar
berist honum erindi frá umsagnar-
aðila þess efnis, að ástand staðar
sé þannig háttað, að hann fullnægi
ekki lengur lagaskilyrðum.
Eins og að ofan getur er eld-
varnareftirlit á hveijum stað einn
umsagnaraðilanna. Við eldvarna-
skoðun er öryggismarkmið reglu-
gerðar um brunavamir og bruna-
mál haft að leiðarljósi. Gætt skal
m.a. þeirra meginsjónarmiða,
að hverfandi líkur séu á því að
eldur komi upp,
að viðráðanlegt sé, miðað við
aðstæður, að slökkva eld í húsi og
hindra að hann breiðist út frá því,
að tryggt sé, svo sem framast
er unnt, að þeir, sem í húsi dveljast
komist út af eigin rammleik eða
með aðstoð annarra, ef eldsvoða
ber að höndum.
Ljóst má vera að hér er fyrst og
fremst verið að fyrirbyggja al-
mannahættu og að mannslífum sé
stefnt í voða.
Embætti lögreglustjóra barst
bréf frá Eldvarnareftirliti
Reykjavíkurborgar, dags. 18. sept-
ember sl., varðandi öryggisbúnað
veitingahússins á Laugavegi 22, en
þann sama dag hafði farið fram
eldvamaskoðun í umræddu húsi.
Niðurstaða skoðunarinnar leiddi í
ljós, að efri hæð veitingahússins
væri ekki í því ástandi á skoðunar-
degi að samrýmdist ákvæðum
reglugerðar um brunavarnir og
brunamál.
Á grundvelli bréfs eldvarnareftir-
litsins tilkynnti embættið leyfishafa
í bréfi, dags. 20. september, að með
hiiðsjón af umsögn eftirlitsins væru
ekki lagaskilyrði tii áframhaldandi
veitingastarfsemi á efri hæð veit-
ingahússins frá þeim degi að telja
þar til fyrirmælum eftirlitsins um
úrbætur hafi verið framfylgt að
mati þess.
Með hliðsjón af áðumefndum
öryggissjónarmiðum ákveður eld-
varnareftirlitið hámarksfjölda gesta
fyrir hvern veitingastað fyrir sig.
Ljóst er, að eitt alvarlegasta brot
veitingamanns í rekstri veitinga-
staðar er að virða að vettugi ákvörð-
un eldvarnareftirlits um hámarks-
fjölda gesta, þar sem sinnuleysi og
vanræksla í þessum efnum getur
haft hörmulegar afleiðingar í för
með sér. Slíkt ber vott um algert
ábyrgðarleysi veitingamannsins
gagnvart gestum hússins.
Er talning gesta fór fram í veit-
ingahúsinu á Laugavegi 22 aðfara-
ótt sunnudagsins 12. ágúst sl.
reyndist fjöldi þeirra 51,4% yfir
leyfíleg mörk. Af þeim sökum voru
áfengisveitingar bannaðar þar
laugardagskvöldið 18. s.m.
Aðfaranótt laugardagsins 25.
ágúst fóm eftirlitsmaður með
áfengisveitingahúsum og lögreglu-
maður á veitingastaðinn. Við könn-
un á gestafjölda var niðurstaða
þeirra sú, að tala þeirra væri yfir
leyfileg mörk. Vöktu þeir athygli
eins forráðamanns hússins á þessu
og bentu honum jafnframt á þá
Böðvar Bragason
hættu sem gæti skapast í húsinu
við slíkar aðstæður með tilliti til
eldhættu og rýmingarleiða.
Aðfaranótt laugardagsins 1.
september var talin ástæða til að
telja gesti veitingahússins. Reyndist
fjöldi þeirra 69% yfír leyfileg mörk.
Vegna þessa brots voru áfengisveit-
ingar bannaðar frá föstudeginum
7. s.m. til mánudagsins 10.
Aðfaranótt laugardagsins 15.
september fór enn fram talning
gesta í húsinu. Fjöldi þeirra reynd-
ist 33,3% yfír leyfileg mörk. Með
hliðsjón af þessu broti svo og að
um margítrekað brot var að ræða
svipti embættið húsið skemmtana-
Ieyfi frá 19. s.m. að telja til og með
3. október, sem felur í sér, að
skemmtanahald var bannað eftir
kl. 23.30 á umræddu tímabili.
Böðvar Bragason
Högni Óskarsson
„Það virðist stundum
gleymast, sérstaklega
þegar menn eru komnir
á bragðið í niðurskurð-
argleði sinni, að hér er
ekki verið að skera nið-
ur fjáraustur í sérfræð-
inga, hér er verið að
skera niður aðgang
sjúklinga að nauðsyn-
legri þjónustu.“
nokkur hópur, sem engan aðgang
hefur að heimilislækni og sækir því
í neyð sinni almenna þjónustu til
sérfræðings.
Tekjur og kostnaður
Staðhæfíng Harðar um að lækn-
ar séu í hópi hinna tekjuhæstu í
þjóðfélaginu er varla svaraverð.
Grunnlaun aðstoðarlækna skv.
samningum eru um kr. 74.000, og
eru aldursflokkahækkanir og svo
sérfræðingalaun lágt margfeldi af
þessari tölu. Launahluti sérfræð-
ingataxta á eigin stofu er miðaður
við þetta. Rétt er, að með geysimik-
illi vinnu getur einhver hópur lækna
náð góðum launum. Svo er einnig
um aðrar stéttir.
Og þá eru það kostnaðarliðirnir.
Hörður dregur í efa, reyndar stað-
hæfír, að kostnaður fari íjarri því
að ná 50% af brúttótekjum. Hér sem
fyrr reynir hann ekki að nota stað-
reyndir máli sínu til stuðnings, þó
aðgengilegar séu, heldur býr hann
til dæmi, en gleymir síðan að fínna
niðurstöðu. En dæmið lítur svona
út. Samkvæmt upplýsingum frá
BHMR, þá er launakostnaður (or-
lof, lífeyrissjóður, launaskattur, að-
stöðugjald o.fl. o.fl.) um 30% af
taxta. Er þá ekki reiknað með
rekstrar-, slysa- og sjúkratrygg-
ingu, sem fyrir sérfræðing í fullri
vinnu á stofu kostar langt í 300
þúsund á ári, né er reiknað með
leyfðum kostnaði af rekstri bíls eða
annars smákostnaðar við rekstur,
alls um 15%. Síðan kemur kostnað-
ur vegna húsaleigu, móttöku og
síma, sem vægt reiknað er um 15%
af brúttótekjum. Hér erum við víst
komin upp í 60% alls, og er þá eft-
ir að taka tillit til stofnkostnaðar,
sem er mjög mismunandi eftir sér-
greinum, langt í einn tug milljóna
fyrir dýrustu sérgreinar. Og má svo
bæta við, að ýmis þessara sérfræði-
verka krefjast aðstoðarfólks og sér-
DREKAHÆÐ FYRIR OFAN
/
Laugavegi 28b, sími 16513
... þar sem hið sérstæða austurlenska andrúmsloft gerir litlu árshátíðina
þína einstaka, þá er Drekahæð staðurinn fyrir saumaklúbbinn, spilaklúbb-
inn, litla leynifélagið og aðra hópa. Við bjóoum matseðil Sjanghæ eða að við
röðum upp fyrir þig sérstökum hátíðarmatseðli.
Velkomin á Drekahæð - Upplýsingar og borðapantanir í síma: 16513