Morgunblaðið - 29.06.1991, Side 10

Morgunblaðið - 29.06.1991, Side 10
!£ MOKGUNBLAÐIt) MUGARDACSL'ijL ,29. JÚJSfí 1991, Fjölbreytileg Bókmenntir Ingi Bogi Bogason Anton Helgi Jónsson: Ljóða- þýðingar úr belgísku. (94 bls.) Mál og menning 1991. 124 ljóð fylla þessa bók — bók- staflega fylla, því pappírinn er vel nýttur. Fjölbreytileg bók. Uppbygging verksins kann að þykja ruglingsleg. Bókin skipist í 9 þætti sem allir bera yfirskriftina „Fyrsti þáttur“. Heiti þeirra er hins vegar ólíkt, t.d. „Tollari leitar merk- ingar“ og „Sérleyfishafi tregar“. Misjafnt er hve vel heiti þáttanna endurspegla inntak þeirra. Erfitt er að koma auga á að þættirnir skeri sig hver frá öðrum. M.ö.o. fær þessi lesandi hér ekki skilið efnis- lega eða listræna nauðsyn þátta- skiptingar í þessari bók. Þetta er hins vegar ekkert aðal- atriði. Upp úr stendur tilbrigðarík ljóðabók. Sé litið á þetta verk í sam- hengi við aðrar bækur Antons Helga má fullyrða að hér mælir lífsreyndur Anton, langförull Helgi. Ljóðin eru ólík innbyrðis, bæði að efni og st.fl. Sum eru löng, jafn- vel langdregin, meðan önnur eru knöpp og merkingarþung. Afstaða ljóðmælandans er gjarn- an fjölþætt án þess að vera óviss. Viðfangsefnin eru skoðuð frá mörg- um hliðum og niðurstaðan laus við allt „annaðhvort/eða“ dægurþras- ins. Sem þýðir ekki að umræðan svífí í tómarúmi allsheijar umburð- arlyndis eða sinnuleysis. Bara þetta: litrófið fær notið sín. Rauðanótt másarans er dæmi um slíkt ljóð. Það er of langt til að birtast hér í heild en í því segir m.a.: ekki hika, ekki alltaf spyija hvaða augum ég líti silfrið ÓÐAL fasteignasala Skeífunni 11A «2? 679999 Lögmaður: Sigurður Sigurjónsson hrl. Bakkagerði2 Vorum að fá í sölu þetta glæsilega einbýlishús á einni hæð ásamt bílskúr á þessum eftirsótta stað. Húsið er timburhús, klætt með múrsteini að utan (HOSBY), byggt 1981. Stærð íbúðar er 137,5 m2 , stærð bílskúrs er 32,9 m2. Opið ídag, iaugardag, frá kl. 12.00-14.00 i 1 cn Q7fl LÁRUS Þ. VALDIMARSSOIM FRAMKVÆMDASTJÓRl (m \ I VV*b!0/U KRISTIIMTVSIGURJÓNSSON,HRL.löggilturfasteignasali Til sýnis og sölu meðal annarra eigna: Ný og góð í Vesturborginni Rúmgóð suðurib. 3ja herb. 83 fm auk geymslu og sameignar á 2. hæð við Rekagranda. Tvennar svalir. Ágæt fullgerð sameign. Stæði í bílhýsi. Húsnæðislán 2,2 millj. Laus strax. Sérhæð í tvíbýlishúsi 5 herb. efri hæð 138 fm við Hlíðarveg Kóp. 4 svefnherb. Allt sér. Rúmgóður bílsk. Ræktuð lóð með háum trjám. Húsnæðislán kr. 2,3 millj. Rúmgóð íbúð - stór bílskúr 3ja herb. á 2. hæð 87 fm í 3ja hæða blokk við Blikahóla. Ágæt sam- eign. Bílskúr 32 fm. Laus fljótl. Sanngjarnt verð. Skammt frá Landspítaianum Stór og góð 3ja herb. kjíb. 89,9 fm. Allt sér. Töluvert endurnýjuð. Verð aðeins kr. 5,3 millj. Hagkvæm eignaskipti Leitum að 3ja-4ra herb. nýl. íb. t.d. í Grafarvogi með bílskúr. Skipti möguleg á góðu einbýlishúsi á vinsælum stað í Vogunum. Með 4-5 svefnherbergjum Þurfum að útvega raðhús með 4-5 svefnherbergjum má vera i Breið- holti eða Mosfellsbæ. Skipti möguleg á mjög góðri 5 herb. íb. Nokkrar eignir á skrá fyrir smiði eða laghenta í gamla bænum og víðar. Nánari uppl. á skrif- stofunni. Margskonar eignaskipti. Rúmgott steinhús - stór bílsk. í austurborginni um 135x2 fm, hæð og kjallari auk 50 fm bílsk. sem nú er verkstæði. Eignin er ekki fullg. Margskonar skiptamöguleikar. Teikning og nánari upplýsingar á skrifst. • • • Opið ídag kl. 10-16. Veitum ráðgjöf _________________________ og traustar upplýsingar FASTEIGNASALAN i asteignavi s iptum. |^J[JqavÉÖm8SÍMAR2ÍÍ5Ö^2Í37Ö ALMENNA Anton Helgi Jónsson hégómlegt vandamálasilfrið barbapapa í byltingunni er augasteinninn minn barbapapa í blaðamennskunni er auga- steinninn minn barbapapa í borgarstjóminni er augasteinn- inn minn og hættu svo að spyija og hættu svo að draga mig í efa ég er fullur af lifandi mótsögnum Fáein myndljóð eru í þessari bók. Eitt best heppnað þótti mér frá bjama thorarensen, sem er raunar lokaerindið úr Oddi Hjaltalín eftir Bjarna. Ósættið og andófið fylgir sporðaköstunum upp fossinn frá seinasta bókstaf ijóðsins til þess fyrsta: fossa r stikla og sterklega imuart s sem leitar móti n nixal ie uðatsa l að feigðarósi i dnafos rutýl f ævistraumi n adnu mes úþ n e Sakleysi æskuáranna og fjöl- breytileiki hversdagsins er meðal þess sem einkennt hafa ljóð Antons Helga fram til þessa. Hann hefur ort fagrar vorstemmningar þar sem t.d. umbreyting náttúrunnar hefur yfirfærst á einkalíf mælandans (31. maí). í ljóðinu nafnlaust er vorið í bakgrunni en þjónar helst því hlut-. verki að gera napra mynd napurri: „og með ættrækinn skilning á vör- um / nálgast gigtveikt sumarið / nálgast viðtengingarháttur ótíðar. // En í septemberhuga krypplings- ins / eiga stelpurnar ennþá frímínútur“. Mörg ljóðin í þessari bók eru tvíræð og margræð, (úrmangari). Enn önnur eru hreint út sagt óræð, (frinn frinn og skreiðarlest). Þótt ljóðin séu margbreytileg og misjöfn verður því ekki neitað að höfundi liggur ýmislegt þungt á hjarta, bæði í mannlegum samskipt- um, (Ólestur, fráhvarfseinkenni í forstofuherbergi), og á þeim sviðum sem taka til takmarks og tilgangs, (Heimferð). Sektin er frekari en sakleysið og hversdagurinn, sem einhvern tíma kann að hafa verið fullur fyrirheita, elur ekki endilega af sér annan dag, (stúdentsveisla). Tíðindaleysið veldur friðleysi sem verður aftur eftirsóknarverðara en friðurinn: „Mann þyrstir í svalandi vanda / á villuráfi um auðnir / áhyggjuleysis og værðar.“ (Upp- vakningur). En alls staðar í gegn skín að það merkilegasta, brýnasta og umhugs- unarverðasta verður aldrei í eitt skipti fangað í orð — ekki nema þá í útópíunni, á einhvers konar belgísku. Umsjónarmaður Gísli Jónsson 595. þáttur Undanfarna áratugi hafa þau börn verið fleiri á Islandi sem fengið hafa tvö eða þijú nöfn í skírninni heldur en hin sem ein- nefnd hafa orðið. Ég er þó ekki frá því, að fleirnefnabylgjan hafi nú náð háfaldi sínum og fleiri foretdrum en áður þyki fýsilegri kostur að gefa barni sínu eitt nafn. Flestir hafa líka tekið eft- ir því, að mjög hefur verið í tísku að velja börnum stutt nöfn, oft þannig að fyrra nafnið er tvö atkvæði og hið síðara eitt. Gjarna er þá leitað eftir ein- hveiju sem ekki hefur verið á hvers manns vörum. Dæmi eru Bera Ýr(r), Haki Freyr, Ilmur Dögg, Stefnir Týr. Oldum saman var þetta mjög á annan veg og einsatkvæðis- nöfn kvenna sjaldgæf. Þau voru langa hríð naumast önnur en Björg, Dís, Hlíf, Ósk og Ögn. Þá þótti mörgum myndarlegra að heita Ástríður, Valgerður og Þuríður. Ég vík aftur að tvínefnunum. Þeim fylgir sá kvilli, einkum þeim þeirra sem eru sjaldgæf, að vandasamt er að beygja þau. Ég nota tækifærið og vara fólk við að nefna börn sín þeim nöfn- um sem það er ekki visst um hvemig með skuli fara. Það er jafnvel ekki laust við, að fólk líti á seinna nafn af tveimur sem óbeygjanlega viðbót. Þetta fer þó mjög eftir því hvert nafnið er. Vinnubræður mínir tveir, þeg- ar ég kenndi, nefnast Sverrir Páll og Jón Már. Beyging þess- ara nafna er engan veginn vandalaus, en þó tók ég eftir því, eða þóttist taka, að nemend- um hætti miklu síður til að beygja fyrrnefnda heitið rangt. Mörgum virtist eðlilegt að beygja það rétt: Sverrir Páll, um Sverri Pál, frá Sverri Páli, til Sverris Páls. En þegar kom að Jóni Má, vildi stundum fara í verra. Má vera að það sé vegna þess að bæði nöfnin eru eitt at- kvæði og svona örstutt. Nokkrir fóru með heitin eins og eitt orð, en rétt er beygingin þannig: Jón Már, um Jón Má, frá Jóni Má, til Jóns Más. Stundum heyrði ég fólk segjast vera „hjá Jón- mári“. Því er svo við þetta að bæta, að gamalt og gilt þágu- fall af Már er Mávi, en heldur þykir það nú fornlegt tal. Nafnið Ýr(r), sem seinna nafn af tveimur, hefur oft orðið illa úti. Það beygist að réttu lagi eins og Hildur: Ýr, um Ýri, frá Ýri, tU Ýrar. Jafnóþarft er að skrifa Ýr og Ævar með tveimur r-um. En sem sagt: ef við höfum tvö nöfn á manni, verðum við að kunna að beygja þau bæði og gera það. Við tölum því um Stefni Frey, erum hjá Gerði Ýri og förum til Haðar Más. ★ Fyrir nokkrum árum kom hér í þættinum „Sagan af brúnu dansmærinni", sumum til gam- ans, öðrum til ásteytingar og nokkrum til leiðréttingar, enda var saga þessi upphaflega höfð til þeirrar iðju. Nú hefur vinur minn Sverrir Páll selt mér í hendur svipaðan texta, og læt ég hann gossa hér, hversu sem mönnum þóknast. Þessi frásögn nefnist Bílprófið og hljóðar svo: „Loksinns rann upp sá dagur sem að mig hafði lengi hlakkað til. Loksinns var maður orðinn það gamall að maður hafði öðl- ast aldurtila til að fara í bílpróf- ið. Þegar ég vakknaði um morg- unninn datt mér í hug sú hug- mynd að flétta upp í málshátta- bókinni sem að mér var gefinn af systur minni í jólagjöf um jólin. Og hvað haldiði að mig hafi rekið í vörðurnar? Gamlann málshátt sem að ég var búinn að fá áður í páskaeggi sem amma gamla sem bjó í húsinu sem frændi minn sem er sjómað- ur og siglir oftast á flutninga- döllum milli Evrópu og Ameríku á gaf mér. Margs verður vís sá er varlega vaknar. Ég hugsaði með mér að þetta gæti hugsan- lega kannski vel verið hugboð sem að mundi bæði rætast og koma í ljós og þess vegna mundi mér áræðanlega ganga vel í bílprófinu. En enginn verður óbarinn smiður. Þegar að ég var á leiðinni út um útihurðina heima og ætlaði að fara að fara í bflprófið þá klemmdi ég hægri höndina á mér svo hrikalega milli stafns og hurðar að ég öskraði á mömmu og var alveg handviss um að hún mundi fara af. Þarna munaði sko akkúrat engu að ég missti hana ekki. Og mamma sem hefur ekki ósjaldan verið þekkt fyrir að hafa vaðið fyrir neðan nefið á sér hringdi í heilsugæslustöðina og þegar þeir sögðu að ég gæti bara komið á morgun og látið líta á höndina þá varð hún alveg vitlaus og sagði að það væri gott að eiga tungur tvær í ann- ars munni og þeim skyldi ekki dirfast að vera með svonalagað- ar framferðir og það var svoleið- is óskaplegur kjafturinn á henni að það er ekki óvitlaust að segja að maður heyri hérumbil næst- um því aldrei neitt svoleiðis því hún kann svo sannarlega að koma ár sinni fyrir kattamef en ég gat ekki farið í bílprófíð fyrr en ég var orðinn jafngóður á ný í handarbrotinu." Fram skal tekið, að sá stílsháttur, þegar hver tilvísun- arsetningin er hengd aftan í aðra í langri röð, heitir músa- stigi á máli söguhöfundar. ★ Séra Magnús settist upp á Skjóna, sá var ekki líkur neinum dóna; hann var glaður, hátt aktaður höfðingsmaður, honurn ber að þjóna. (Þjóðvísa, með sínu lagi; Magnús yfirdómari Stephensen þýddi á dönsku): Præsten Magnus satte sig op at ride, han var ingen Dompap, maa I vide; han var mægtig, stor og prægtig, tyk og vægtig, derpaa kan I lide. ★ „Hlýnar á sautjándanum" var fyrirsögn í blaði fyrir skemmstu. Ég hélt fyrst að mér hefði mis- sést eða þetta væri prentvilla og einhveijum hefði hlýnað „á sitj- andanum“. En það kom á daginn að þetta lágkúrulega málfar átti að tákna spá um hlýnandi veður á þjóðhátíðardaginn eða 17. júní. Hlýnar hinn sautjánda, kom einnig til greina að segja. Framarlega í þessum þætti var talað um að gefa bömum nafn. En það er ekki alveg sama hvað gefið er. í öðru blaði en í var vitn- að áðan var þessi „forenskaða" fyrirsögn: „Hornsófi sem gefur keppinautum okkar höfuðverk." Það var þá gjöf!

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.