Morgunblaðið - 29.06.1991, Page 41

Morgunblaðið - 29.06.1991, Page 41
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. JUNI 1991 Minning: Jón H. Guðmunds- son fv. skólasljóri Fæddur 3. desember 1913 Dáinn20.júní 1991 Þegar góðir félagar og samferða- menn falla frá verður manni gjarn- an litið til baka yfir J:arinn veg og minningarnar hrannast upp. Þannig varð mér í huga er ég frétti andlát Jóns H. Guðmundssonar fyrrver- andi skólastjóra í Kópavogi, en leið- ir okkar höfðu þar legið saman í fullan aldarfjórðung. Kynni okkar hófust er hafinn var undirbúningur að bæjarstjórnar- kosningum í Kópavogi árið 1966. Við vorum þá báðir nýlega fluttir í bæinn og kom í okkar hlut að standa í forsvari fyrir Alþýðuflokk- inn í bæjarstjórnarmálum Kópa- vogs. Jón H. Guðmundsson var enginn viðvaningur á þeim vett- vangi, hann hafði um áratugaskeið staðið í fremstu röð í verkalýðsbar- áttu og bæjarmálum á Isafirði. Hann hafði verið formaður Sjó- mannafélags ísfirðinga, átt sæti í bæjarstjórn ísafjarðar og starfað til sjós og lands, lokið kennaraprófi og haft kennslu að aðalstarfi um langt skeið og síðustu árin verið skólastjóri á ísafirði. Jafnframt hafði hann annast ritstjórn Skutuls á ísafirði í hart nær tvo áratugi. Hér var því enginn byijandi eða veifiskati sem gekk til starfa. Hann tók þegar að sér í upphafi ritstjórn Alþýðublaðs Kópavogs og annaðist hana í meira en aldarfjórð- ung af einstökum dugnaði og fórn- fýsi. Aldrei var spurt um laun eða fyrirhöfn, aðeins hvaða verk þyrfti að vinna á hveijum tíma. Hann sat sem varabæjarfulltrúi Alþýðu- flokksins í Kópavogi um 8 ára skeið. Betri og heilli samstarfsmann var ekki hægt að hugsa sér. Hvert það verkefni sem hann tók að sér var leyst af hendi vafningalaust og ör- ugglega, en um heillyndi hans og holl ráð þurfti enginn að efast og mætti mörgum vera til eftirbreytni í stjómmálum í dag. Jón H. var mjög snarpur ræðumaður á mann- fundum og enginn þurfti að efast um skoðanir hans, sem hann flutti einarðlega og pakkaði ekki í neinn silkipappír, eins og hann orðaði það svo gjarnan sjálfur. Þó forðaðist hann að haga svo málflutningi sín- um að særði aðra. Orðheppinn var Jón í málflutningi og ýmsar fleygar setningar af munni hans sem sagð- ar voru á bæjarstjómarfundum í Kópavogi lifa á vörum samferða- manna. Hann vann Alþýðuflokknum allt það er hann mátti fram til síðustu stundar og hefur lengst af átt sæti í flokksstjórn hans. í síðustu alþing- iskosningum voru fáir glaðari er vel gekk í Reykjaneskjördæmi, þó hann gengi hægar til þeirrar bar- áttu en stundum áður er þrekið og snerpan var meiri. Þó Jón H. Guðmundsson bæri í útliti og skapgerð með sér svipmót vestfírskra sjómanna og bænda, væri fæddur og uppalinn í sveit og stundaði sjómennsku um langt ára- bil varð kennsla barna og skóla- stjórn hans aðalævistarf í rösk 40 ár. Hann var fyrsti skólastjóri Digranesskólans í Kópavogi, mótaði hann frá upphafí og stýrði í 17 ár. Öllum sem heimsóttu skólann var ljóst að skólastjórn lék í höndum hans og innan veggja skólans ríkti góður andi milli skólastjóra, kenn- ara og nemenda og skólinn væri í fremstu röð barnaskóla landsins. Sem formaður skólanefndar Kópa- vogs kom ég nokkrum sinnum í heimsókn í skólann og duldist ekki sú hlýja og umhyggja sem skóla- stjórinn sýndi nemendum og sam- starfsfólki og hve greiðan aðgang allir áttu að skólastjóranum. Hann naut því mikillar virðingar og hlý- hugs við starfslok fyrir sitt mikla uppbyggingarstarf. En þó störf að skólamálum og sjósókn væri ríkur þáttur í ævi Jóns H. var hugurinn mjög tengdur við smíðar og á efri árum eftir að starfi á skólavett- vangi lauk sneri hann sér að smíð- um og bjó sér aðstöðu heima í bíl- skúr ti! að sinna þeim verkefnum. Vann hann að hverskonar smíðum og húsbyggingum með og fyrir börn sín auk þess sem hann leit til og aðstoðaði aldraða ísfirðinga sem áttu í erfiðleikum hér sunnanlands og verið höfðu félagar hans og sam- starfsfólk fyrir vestan. - Þá má og minna á hans mikla vinnuframlag við innréttingu húsnæðis fyrir fé- lagsaðstöðu Alþýðuflokksins í Kóp- vavogi. Eftirlifandi eiginkona Jóns H. Guðmundssonar er Sigríður M. Jó- Hannesdóttir frá Flateyri. Heimili þeirra var stórt og fjölmennt, hús- bóndinn glaður og reifur og hús- móðirin tók gestum fagnandi með sinni léttu lund og sönggleði. Þang- að var gaman að koma í heimsókn og blanda geði við húsráðendur og þeirra stóra barnahóp, en fjölskyld- an studdi föðurinn dyggilega í um- fangsmiklum félagsstörfum. Að leiðarlokum kveð ég minn góða félaga með innilegu þakklæti fyrir allt samstarfið, stuðning og hjálpsemi á liðnum árum og sendi eiginkonu hans, börnum og fjöl- skyldum þeirra innilegar samúðar- kveðjur. Blessuð sé minning hans. Ásgeir Jóhannesson Margar minningar leita á hugann þegar kær vinur og samheiji er kvaddur hinstu kveðju. Þá skortir bæði orð og andríki til að tjá þær tilfínningar, sem inni fyrir búa. Enda þótt mér sé óvenjulega tregt tungu að hræra, get ég ekki látið hjá líða að festa á blað fá og fátæk- leg kveðjuorð til minningar um vin minn, samstarfsmann og samheija, Jón Halldór Guðmundsson, fyrrv. skólastjóra. í tvo áratugi unnum við á sama vinnustað, þ.e.a.s. í Barnaskóla ísa- fjarðar, fyrst sem samkennarar eða til ársins 1954 er Jón tók við stjórn skólans, en því starfi gegndi hann í tíu ár, en fluttist þá til Kópavogs. Jón H. var farsæll og fjölhæfur kennari, góður stjórnandi og áhuga- samur skólamaður. Hann átti auð- velt með að vekja og glæða áhuga nemendanna á námsefninu. Þess vegna var vinnugleði og ástundun jafnan ríkjandi í bekknum hans. Hann hafði örugg tök á velflestum námsgreinum, þó hygg ég að ís- lenskukennsla hafi verið honum hugleiknust, enda var hann vel að sér í íslensku og öðrum fremri og snjallari í ræðu og riti. Hann var, að mínu mati, afburða kennari og kom þar margt til; góðar og fjölhæf- ar gáfur, brennandi áhugi á fræðslu og menntun samfara traustri skap- gerð og næmum skilningi á getu og mismunandi aðstöðu nemend- anna. Auk þess var hann léttur í lund og átti því auðvelt með að slá á léttari strengi þegar þess gerðist þörf. Við, vinnufélagar hans, nutum oft góðs af græskulausu gamni hans og því minnumst við hans sem hins góða og skemmtilega félaga, sem létti okkur oft í skapi eftir annasaman kennsludag. Samstarf okkar Jóns heitins var ekki aðeins innan veggja barnaskól- ans. Við áttum sameiginleg áhuga- mál á öðrum sviðum. Þar ber hæst í minningunni tvo málaflokka. Störf okkar í bæjarstjórn ísa- ijarðarkaupstaðar samhliða þátt- töku í þjóðmálabaráttu Alþýðu- flokksins. Ennfremur störfin innan vest- firsku verkalýðshreyfingarinnar. Jón H. Guðmundsson gegndi margvíslegum trúnaðarstörfum innan Alþýðuflokksins á ísafirði. Hann var formaður fulltrúaráðs flokksins á árunum 1950-1963. Bæjarfulltrúi flokksins á ísafirði var hann frá 1946-1964, þar af varabæjarfulltrúi fjögur fyrstu árin. Á þessu tímabili ríkti engin logn- molla eða andlegur doði fyrir bæjar- málabaráttunni á ísafirði. Þar átt- ust við harðskeyttir áhuga- og dugnaðarmenn, sem gustaði hressi- lega af. Hart var tekist á um ágrein- ingsmálin og hvergi látið undan síga þó að móti blési. Á þessum átakavettvangi munaði sannarlega um atfylgi og málafylgju Jóns H. Guðmundssonar. Þar kom best í ljós hve harðskeyttur ræðumaður hann var, orðsnjall, rökvís og mælskur. Hann var maður, sem stóð fast á rétti þeirra, sem minna máttu sín í samfélaginu og lét ekki hlut sinn fyrir neinum. Af einurð og festu hélt hann á loft viðhorfum og mál- stað Alþýðuflokksins í bæjar- og þjóðmálum. Hann réð yfír því leiftr- andi tungutaki og framsetningu að á orð hans var hlustað. Um árabil sá hann um, ásamt öðrum, útgáfu Skutuls, blaðs vest- firskra alþýðuflokksmanna. Skrif hans í Skutli áttu ríkan þátt í því, að Alþýðuflokknum á ísafirði tókst að standa af sér pólitískar hættur, sem á tímabili ógnuðu tilvist flokks- ins í bænum. Þar var um að ræða yfirburða áróðursaðstöðu ísfirska Sjálfstæðis- flokksins, sem var þá svo til allsráð- andi í atvinnumálum bæjarfélags- ins. Einnig átökin og öldugangur- inn, sem stofnun Alþýðubandalags- ins vakti innan flokksins. Mér er enn í fersku minni skel- egg varnarbarátta Jóns H. og sú staðfesta og dugnaður sem hann þá sýndi, ekki hvað síst á fjölsóttum fundum þar sem fyrrum samhetjar og vinir áttust við. Framlag Jóns í þeim átökum átti stóran þátt í því að afstýra alvarlegri flokkslegum áföllum á Vestfjörðum en raun varð á. Árum saman var Jón H. Guð- mundsson formaður Sjómannafé- lags Isfirðinga. Hann naut þar, að verðleikum, mikils og vaxandi trausts vestfirskra sjómanna. Jón þekkti vel til starfa og málefna sjó- manna. Á unglings- og námsárum stundaði hann sjómennsku, var há- seti á færa-, línu- og síldveiðiskip- um. Þessi aihliða starfsþekking gagnaðist honum vel í formanns- starfinu í Sjómannafélaginu. Á hans formannsárum varð félagið forystuafl í málefnum vestfirskra sjómanna. Þáttur Jóns H. Guð- mundssonar á þeim vettvangi var bæði mikill og gifturíkur og má ekki gleymast. Það var ekki síst hans verk, að kjör vestfirskra sjómanna hafa árum saman verið betri en í öðrum landshlutum. Árangursrík barátta Vestfirðinga hefur rutt öðrum sjó- mannasamtökum brautina til bættra kjara. Undir merkjum Al- þýðusambands Vestfjarða samein- uðust vestfirskir sjómenn til sam- stilltra átaka í kjaramálunum. Þar réði mestu frumkvæði og aðild Sjó- mannafélags ísfirðinga og styrk leiðsögn og ódeig forysta formanns- ins, Jóns H. Guðmundssonar. Hann bar hitann og þungann af viðræðum og samningum við útvegsmenn, og var það æði oft þungur og harðsótt- ur róður. Um þennan þátt í áhuga- starfi Jóns H. er mér manna best kunnugt því ég var á þessum árum í forsvari fyrir Alþýðusambandi Vestíjarða og hafði náið samstarf og samskipti við formann Sjómann- afélagsins. Vestfirskir sjómenn eiga því minningu Jóns H. Guðmundssonar skuld að gjalda, og ég veit að marg- ir þeirra minnast hans þakklátum huga. Eg þakka Jóni H. Guðmundssyni samfylgdina og áratuga vináttu og tryggð. Við Hanna sendum konu hans og bömum innilegustu samúðar- kveðjur okkar og væntum þess, að minningin um mikilhæfan og góðan sæmdarmann verði þeim til styrktar og huggunar. Björgvin Sighvatsson Mikill heiðursmaður er fallinn í valinn. Sannarlega hvarflaði það ekki að mér að svo stutt væri eftir hjá Jóni bónda. Það eru einungis tveir mánuðir frá því er við fögnuð- um saman góðum kosningasigri Alþýðuflokksins hér í Reykjanes- kjördæmi og á sigurstundum eru menn ekki að velta dauðanum fyrir sér. Hið snögga fráfall Jóns H. Guðmundssonar sýnir okkur vel hve oft er stutt á milíi lífs og dauða. Ég kynntist Jóni H. fljótlega eft- ir að hann flutti í Kópavog til að taka við skólastjórn Digranesskóia, en sá skóli hóf starfsemi 1964. Þá hafði hann verið skólastjóri vestur á ísafirði í tíu ár, en hafði áður stundað almenna kennslu um ára- bil. Jón H. Guðmundsson var mikill skólamaður og þótti afburða kenn- ari og skólastjórnandi. Hann var mikill íslenskumaður, sem þreyttist aldrei á að minna okkur á gildi tung- unnar og nauðsynina á að halda henni hreinni. Áð tala og skrifa gott íslenskt mál var hans aðal, og þess vegna gerði hann þær kröfur til nemenda sinna, að þeir vönduðu alltaf sitt málfar. Þessir gömlu skólamenn eru nú að hverfa einn af öðrum og vissu- lega ber okkur að minnast þeirra með þakklæti og virðingu, því þeir hafa skilað okkar tungu góðu dags- verki. Þar ar Jón H. Guðmundsson sannarlega engin undantekning. Samhliða brauðstritinu tók Jón H. mikinn þátt í félagsmálum og var hann árum saman formaður verkalýðsfélagsins á Isafírði og sat um árabil í bæjarstjórn ísafjarðar fyrir Alþýðuflokkinn. Þá var hann lengi ritstjóri Skutuls, blaðs Alþýðu- flokksins á ísafirði. Það er óhætt að fullyrða, að hann var einn allra áhrifamesti foringi Alþýðuflokksins á ísafirði meðan hann bjó þar. Hann var einstaklega rökfastur og um leið mikill málafylgjumaður. Það var alltaf hlustað með athygli þegar Jón H. sté í ræðustólinn. Eftir að fjölskyldan flutti í Kópa- vog má kannski segja að nokkur breyting hafi orðið á hinu pólitíska starfi Jóns. Hann var að vísu vara- bæjarfulltrúi eitt kjörtímabil og starfaði í ýmsum nefndum fyrir flokkinn, en hans aðalstarf fyrir Alþýðuflokkinn í Kópavogi var rit- stjórn og útgáfa Alþýðublaðs Kópa- vogs. Hann var ritstjóri blaðsins til dauðadags og hafði þá gegnt því 41 starfi á þriðja áratug. Auðvitað er útgáfa málgagns nauðsynleg fyrir stjórnmálaflokka og það skldi Jón H. manna best. Það þarf mikinn kraft og dugnað til að gefa út pólitískt blað í bæ eins og Kópavogi því sú útgáfa er í stöðugri samkeppni við dagblöðin hvað varðar allar auglýsingar, en þær eru jú hin fjárhagslega forsenda útgáfunnar. Fyrstu árin sem Jón sá um útgáfu blaðsins þurfti hann að skrifa það að mestu og afla auglýs- inga auk þess að fylgja blaðinu eft- ir í prentsmiðjunni. Allt var þetta að sjálfsögðu unnið í sjálfboðavinnu og í þeim eina tilgangi að efla og treysta jafnaðarstefnuna, en Jón H. Guðmundsson var alla sína tíð mikill jafnaðarmaður. Vitaskuld er það svo, að í hinu pólitíska starfí skiptast á skin og skúrir. Þannig var Alþýðuflokkurinn í Kópavogi áhrifalítill allt fram til 1978, en fram að þeim tíma voru einungis fáir sem virkilega störfuðu fyrrir flokkinn. Einn þeirra var Jón H., en hann hafði alla tíð þá trú, að Alþýðuflokkurinn ætti eftir að verða stór og öflugur hér í Kópa- vogi. Það er örugglega á engan hallað þegar sagt er, að Jón H. Guðmundsson var kjölfestan í okkar flokksstarfi og sá maðurinn sem flestir treystu á og leituðu til. Við bæjarfulltrúar Alþýðuflokks- ins leituðum mikið til Jóns þegar við þurftum að leysa erfíð málefni og ég minnist þess sérstaklega hve hann var alltaf reiðubúinn til að rétta okkur hjálparhönd. Allt félags- starf byggist á því að menn gefi sér tíma og þá verður oft að láta annað sitja á hakanum. Ég þori að full- yrða, að oft hefur Jón H. látið ýmis verkefni bíða þegar flokkurinn kall- aði. Það er einmitt á þessum traustu mönnum sem allt starf í flokkunum byggist á. Þessir menn eru horn- steinarnir í félagsstarfínu og þannig maður var Jón H. Guðmundsson. Hann var hugsjónamaður, ósmeyk- ur og óvæginn í baráttu sinni fyrir þeim málstað er hann trúði á. Alþýðuflokkurinn í Kópavogi hef- ur misst sinn traustasta félaga og Jón H. mun ekki ritstýra Alþýðu- blaði Kópavogs framar. Mér er það bæði ljúft og skylt að þakka honum fyrir alla þá miklu vinnu sem hann lagði á sig fyrir okkur og vonandi auðnast okkur sem eftir lifum að halda merki hans hátt á lofti um ókomin ár. Ég lít á það sem gæfu að hafa fengið að starfa í tvo og hálfan áratug undir handaijaðri Jóns H. Þetta var sannarlega viðburðarríkur tími og mér ákaflega lærdómsríkur. Jón H. Guðmundsson var mikill vin- ur minn og ég þakka honum allan þann hlýhug og vináttu sem hann sýndi mér alla tíð. Elsku Sigga mín, við Sóley send- um þér og öllu þínu fólki okkar inni- legustu samúðarkveðjur. Megi minningin um góðan dreng styrkja ykkur á þessum erfiðu tímum. Guðmundur Oddsson Fleirí greinar um Jón H. Guð- mundsson bíða birtingar og munu birtast í blaðinu næstu daga. t Hjartans þakkir flytjum við öllum þeim, er auðsýndu okkur samúð og vináttu við andlát og útför GUÐMUNDAR HALLDÓRSSONAR frá Bergsstöðum. Þóranna Kristjánsdóttir, Sigrún Guðmundsdóttir. t Þökkum innilega auðsýnda samúð og hluttekningu við andlát og útför VALGERÐAR BERGÞÓRSDÓTTUR hjúkrunarfræðings. Kristinn Guðmundsson, Guðmundur Kristinsson, Anna Bergþórsdóttir, Bergþóra Kristinsdóttir, Guðlaug Traustadóttir, Guðrún Kristinsdóttir, Vala Hrönn Guðmundsdóttir, Ragnar Kristinsson Guðrún Elimundardóttir.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.