Morgunblaðið - 24.07.1991, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 1991
Oskar Guðmunds-
son - Minning
Fæddur 7. maí 1901
Dáinn 13. júlí 1991
Ó, dauði, tak vel þeim vini mínum,
sem vitjað hefur þreyttur á þinn fund.
Oft bar hann þrá til þín í huga sínum
og þú gafst honum traust á banastund.
Nú leggur hann það allt, sem var hans auður
sitt æviböl, sitt hjarta að fótum þér.
Er slíkt ei nóg? Sá einn er ekki snauður
sem einskis hér á jörðu væntir sér.
(Tómas Guðmundsson)
Hann afi, Óskar Guðmundsson,
fengið hvíldina. Þó fréttin af láti
hans hafí ekki komið á óvart þá er
maður aldrei undir slík tíðindi búin.
Eftir situr söknuður og minningamar
streyma um hugann.
Það fyrsta sem kemur í hugann
er minningin um afa úti í skúr að
smíða eitthvað. Þeir eru ófáir hlutim-
ir sem eftir hann liggja enda var
hann að smíða á meðan heilsan
leyfði. Hann smíðaði allt mögulegt,
hús, hurðir, stóla, jólagjafir og af-
mælisgjafir. Alltaf máttum við
krakkamir koma inn í skúr til hans
og finna okkur spýtur. Skúrinn hans
afa var svolítið sérstakur, með sag
á gólfi, skrýtnum verkfærum og alls
kyns spýtum sem hann safnaði að
sér því aldrei mátti henda neinu'sem
hægt væri að nýta. Alltaf mátti biðja
afa um að smíða fyrir sig ef það
vantaði dúkkurúm eða bíl. Langafa-
börnin voru ekki gömul þegar þau
uppgötvuðu hve auðvelt var að fá
langafa til að smíða fyrir sig. Þeir
hlutir em dýrmætari einmitt vegna
þess að langafí smíðaði þá.
Afí fæddist 7. maí 1901 að
Hraunsmúla f Kolbeinsstaðahrepp.
Hann var yngstur sex bama Frið-
bjargar Friðriksdóttur og Guðmund-
ar Magnússonar og eru þau öll fallin
frá. Hann fór ungur að vinna fyrir
Fæddur 7. september 1910
Dáinn 16. júlí 1991
í dag, miðvikudaginn 24. júlí, er
Benedikt Jónsson fyrrv. verkstjóri
kvaddur hinstu kveðju.
Síðla á starfsævi sinni réðst Bene-
dikt til Rannsóknastofnunar bygg-
ingariðnaðarins, Rb, sem ég veitti
forstöðu, en kynni okkar þar hvetja
þá mig til þess að setja nokkur orð
á blað, að aðrir megi vita að störf
hans voru þar mikils metim
Benedikt var fæddur á Ásgauts-
stöðum við Stokkseyri, sonur hjón-
anna Kristjönu Benediktsdóttur af
Reykjahlíðarætt og Jóns bónda og
alþingismanns Jónatanssonar, sem
jafnframt var starfsmaður Búnaðar-
sambands Suðurlands. Jón var bú-
fræðingur frá Ólafsdal og nærtækt
er að álykta að sú fræðsla sem hann
þar hlaut hafi gengið í arf til sonar-
ins. A.m.k. fékk Benedikt „græna
fingur" og verkstjóm og hleðslu-
tækni voru einnig í gómum hans, en
þetta voru áhersluefnin í búfræðsl-
unni í Ólafsdal.
Þegar Benedikt kom til Rb bjó
hann yfir mikilli byggingarreynslu.
Hann hafði þá verið verkstjóri við
aðallögn Hitaveitu Reykjavíkur frá
Reykjum að Öskjuhlíð, við Sogsvirkj-
anirnar, Þjórsárvirkjanir við Búrfell
og Þórisós, og við hafnarmannvirki
í Þorlákshöfn, Keflavík, Húsavík,
Siglufirði og víðar, og hann hafði
einnig unnið sem sjálfstæður verk-
taki. Siík reynsla skapar þekkingu,
og hennar naut stofnunin okkar á
svo margvíslegan hátt.
Benedikt kvongaðist 11. nóv. 1936
Elínu Þorsteinsdóttur og bjuggu þau
lengst af í Reykjavík, þótt Benedikt
þyrfti starfs síns vegna að fara víða.
Þau eignuðust sjö börn sem öll hafa
stofnað eigin heimili. Þau eru: Björg,
f. 10. júlí 1931, sjúkraliði, gift Har-
sér þegar hann, eftir fermingu, varð
vinnumaður í Hjörsey á Mýrum. Var
honum alla tíð hlýtt til þess heimilis.
Hann vann við ýmis störf til sjós og
lands en lengst af starfaði hann sem
húsasmiður.
Hinn 15. júlí 1932 kvæntist afi
ömmu, Jófríði Magnúsdóttur, frá
Hallkelsstaðahlíð í Kolbeinsstaða-
hrepp en þau eru bræðrabörn.
Ámma hefur sagt mér að þegar
þau voru 6 og 7 ára, og afí var á
Hlíð með mömmu sinni, þá hafi þau
trúlofast en hún hafí sagt honum
upp. Seinna þegar hún eltist og
þroskaðist hafi hún þó séð að sér og
tekið upp þráðinn að nýju.
Afí og amma hófu búskap að Ystu-
Görðum í Kolbeinsstaðahrepp og þar
fæddist fyrsta barnið þeirra. Þaðan
fluttu þau að Sólheimum í Grímsnesi
er afí varð ráðsmaður þar og þar
fæddist þeim annað bam. Eftir að
þau fluttust til Reykjavíkur bættust
þijú börn við. Þau bjuggu á Reykja-
víkurvegi 23 í 18 ár og þar ólu þau
börnin sín upp.
Börn þeirra eru Kristín Hulda, f.
7. mars 1933, gift Bjarna Guðbjöms-
syni, Ágústa Eygló, f. 11. ágúst
1934, gift Hauki Ingólfssyni, Sigríð-
ur Magnea, f. 6. janúar 1937, gift
Erlingi Björnssyni, Friðbjörg, f. 7.
september 1941, gift Þorsteini Andr-
éssyni og Guðmundur Rafnar, f. 16.
júní 1946, kvæntur Alice Björg Árna-
dóttur. Barnabömin eru sautján og
barnabarnabörin sextán.
Afí og amma byggðu sér hús í
Melgerði 30 í Kópavogi og fluttu
þangað 1955 og hafa búið þar síðan.
Afí og amma hafa verið ákaflega
samheldin í gegnum tíðina og hafa
miðlað þeirri samheldni til afkom-
enda sinna.
Elsku amma, missir okkar er mik-
ill en missir þinn þó mestur. Langri
samfylgd, í blíðu og stríðu, er lokið
aldi Skjóldal, starfsmanni hjá KEA;
Jón, fæddur 7. apríl 1937, fréttamað-
ur hjá ríkissjónvarpinu, kvæntur Jón-
ínu Jónsdóttur; Áslaug, f. 16. októ-
ber 1943, starfsleiðbeinandi, gift
Sæmundi Bjarnasyni, starfsmanni
hjá Stöð 2; Þór, fæddur 2. janúar
1945, starfsmaður hjá Ferðaþjónustu
fatlaðra, kvæntur Sólrúnu Guðjóns-
dóttur; Kristjana, fædd 9. febrúar
1946, starfsmaður hjá Sundlaugum
Reykjavíkur, gift Garðari Ingólfs-
syni, starfsmanni SVR; Hafdís, f. 12.
júní 1949, húsmóðir, gift Guðmundi
Grettissyni, vélstjóra; og Elín, f. 3.
júlí 1951, húsmóðir, gift Sævari Ein-
arssyni, vélstjóra.
Fjölskyldan hefur verið afar sam-
heldin og niðjar þeirra Elínar og
Benedikts fylla nú hálfan fimmta
tug.
Áfallalaust varð líf Benedikts ekki.
Elín veiktist og varð að búa við mikla
lömun síðustu tuttugu ár ævi sinnar.
Hún andaðist 22. maí 1984.
Sjaldan stendur góður maður hjá
og horfír á er kunnur málsháttur.
Benedikt lá aldrei á liði sínu. Hann
var ávallt reiðubúinn að liðsinna sam-
starfsmönnum sínum og verklagni
hans var mikil ög ráð góð. Þetta kom
þó best í ljós við Rb eftir að við
ákváðum þrátt fyrir fjárskort og
bann að bæta ímynd stofnunarinnar
með því að fegra umhverfi hennar.
Þá var hægt að nýta hveija auka
stund, hægt var að nota steypusív-
alninga í hleðslur í stað þess að kosta
fjarlægingu þeirra að loknum próf-
unum, og skipulag umhverfisins og
jafnvel gróðursetningu tijáplantna
var hægt að gera í hjáverkum. Með
þessu vannst það að fyrr en varði
var kominn fagur stór garður kring-
um stofnunina. Þessi viðleitni hafði
síðan áhrif út fyrir stofnunina sjálfa
á uppgræðsluna á öllu rannsóknar-
í bili en minningin um ástvin lifír og
vonin um að við öll „hittumst fyrir
hinum megin“. Við Simmi og stelp-
urnar vottum þér dýpstu samúð okk-
ar.
Hanna
Hann afí minn er dáinn, níræður
að aldri. Það er ekki ætlun mín í
þessum kveðjuorðum að lýsa ævi-
ferli og ætt afa, heldur skrá á blað
það sem er mér efst í huga eftir að
hafa staðið við dánarbeð hans og
kvatt hann í hinsta sinn.
Afi hét fullu nafni Ingibjörn Óskar
Guðmundsson og var fæddur árið
1901 á Hraunsmúla, Kolbeinsstaða-
hreppi í Hnappadalssýslu. Foreldrar
hans voru Guðmundur Magnússon
og Friðbjörg Friðriksdóttir. Þann 15.
júlí 1932 kvæntist hann frænku
sinni, Jófríði Magnúsdóttur, og vant-
aði því aðeins tvo daga upp á að
hann lifði 59 ára brúðkaupsafmæli
þeirra. Þau eignuðust 5 börn og eiga
nú 17 bamabörn og 16 barnabama-
böm.
Hann afi lifði tímana tvenna eins
og hans kynslóð sem lifað hefur þær
mestu breytingar sem orðið hafa í
íslensku þjóðlífí frá landnámsöld.
svæðinu á Keldnaholti, þar sem nú
eru að vaxa upp margir tijálundir,
sem minna á þetta framtak sem
Benedikt Jónsson átti svo stóran
þátt í.
Eftir að Benedikt hætti sem fastur
starfsmaður Rb hefir hann á hveiju
sumri komið og litið til með garð-
og umhverfisræktinni. í byijun þessa
mánaðar ræddum við áform um nýj-
ar hleðslur og lagfæringar. Hann
átti þá erfitt um gang en naut þess
að geta setið á sláttuvélinni og sleg-
ið failega garðinn okkar, sem nú
stendur í svo fögrum blóma. Við
minntumst á fallvaltleika lífsins því
hann vissi svo vel að hveiju stefndi,
en hann hélt æðruleysi sínu til hinstu
stundar.
Starfsfólk á Keldnaholti er þakk-
látt fyrir þann gróður seffl nú bætir
umhverfið á svæðinu og samstarfs-
fólkið á Rb minnist með virðingu
mannsins sem með lagni og alúð bjó
okkur þetta umhverfi.
Blessuð sé minning þessa ágæta
manns.
Haraldur Ásgeirsson
Benedikt Jónsson fyrrverandi
verkstjóri og verktaki lést á heimili
Hann átti ekki auðvelda æsku, heim-
ilið sundrað og foreldrarnir í vinnu-
mennsku. Hann sagði mér fyrir
stuttu að hann hefði átt 15 heimili
fyrir fermingu og alls hefði hann
búið á fimmtíu stöðum þar til hann
settist að í Kópavogi og byggði hús
fyrir fjölskylduna fyrir u.þ.b. 40
árum. Hann sagði mér líka að þrátt
fyrir hversu mörg heimilin voru hefði
hann alltaf lent hjá góðu fólki.
Afí var ávallt maður framtíðarinn-
ar og nýjunganna. Eg heyrði hann
aldrei rifja upp fortíðina fyrr en síð-
ustu vikur ævinnar. Hann vann við
margvísleg störf um ævina, t.d. sjó-
mennsku, múrverk, bílaviðgerðir og
akstur en aðalævistarf hans var tré-
smíði og því starfi sinnti hann fram
á 89. aldursár. Hann útbjó sér smíða-
aðstöðu í skúr við hliðina á húsinu
sínu og þar eyddi hann flestum vöku-
stundum þar til fyrir tæpu ári. I
þessum skúr smíðaði hann margt,
bæði stórt og smátt, t.d. sumarhús,
bát og allt niður í litlar krúsir. Hann
var alltaf að hugsa um hvernig
mætti endurbæta hluti, gera þá ein-
faldari og þægilegri. Uppgjöf eða
setningin „þetta er ekki hægt“ var
ekki til í orðabókinni hans. Hann
gerði ýmsar tilraunir, t.d. útbjó hann
sér gufubað í sturtunni til þess að
mýkja upp á sér stirðu hnén. Þessum
tilraunum fylgdi oft mikið umstang
sem stundum mæltist misvel fyrir
af öðrum heimilismeðlimum en hann
þurfti alltaf að reyna hugmyndir sín-
ar í framkvæmd. Hann afí var mark-
aður af mikilli vinnu og misjöfnu
atlæti. Hafði grófar vinnulúnar hend-
ur og stórskorið andlit sem margt
hafði reynt. Hann sagði yfírleitt ekki
margt en hugsaði þess meira. Ákveð-
inn í skoðunum og stóð fast á sínu.
Hafði áhyggjur af ástandinu í heim-
inum og þjóðmálunum fram á síð-
ustu stund. Aldrei ræddi ég við afa
um pólitík en þó heyrði ég í æsku
hvíslað „hann afí þinn er kommún-
isti“. Við það óx virðing mín fyrir
honum því fyrr á árum taldist enginn
kommúnisti nema sá sem hafði sjálf-
stæðar skoðanir, breitt bak og þor
til að synda á móti straumnum, þó
það kostaði fjárhagslegar og félags-
legar fórnir. Síðustu dagana vildi afí
ekki taka lyfín sín því honum fannst
sínu, Auðbrekku 23, Kópavogi, að-
faranótt þriðjudagsins 16. júlí sl. eft-
ir stutta baráttu við erfíðan sjúkdóm.
Benedikt fæddist að Ásgautsstöð-
um við Stokkseyri en fluttist til
Reykjavíkur árið 1916. Foreldrar
hans voru Jón Jónatansson alþingis-
maður og búfræðiráðunautur á Ás-
gautsstöðum í Flóa og k’ona hans,
Kristjana Benediktsdóttir ijómabús-
stýra.
Benedikt varð verkstjóri ungur að
árum og starfaði meðal annars við
lagningu hitaveituleiðslunnar frá
Reykjum í Mosfellssveit að Öskju-
hlíð. Einnig við allar virkjanir í Sog-
inu, við Búrfellsvirkjun og vatn-
smiðlunina við Þórisós. Sömuleiðis
starfaði hann við hafnargerð víðs
vegar um landið svo sem á Húsavík,
Siglufirði, Bakkafírði og víðar og
síðast í Þorlákshöfn. Eftir það vann
hann um skeið við ýmsar fram-
kvæmdir í Reykjavík og stofnaði þá
verktakafyrirtæki ásamt fleirum en
þegar starfsorka hans byijaði að
þverra fékk hann vinnu hjá Rann-
sóknastofnun byggingariðnaðarins
að Keldnaholti og starfaði þar í all-
mörg ár. Ásamt öðru sá hann þar
um fegrun umhverfisins og kom þar
upp fallegum garði sem starfsfólk
rannsóknastofnunarinnar kann vel
að meta.
Störf þeirra sem við verklegar
framkvæmdir fást eru ekki alltaf
mikils metin en þó var það svo að
eftir að hafa stjómað gerð hafnar-
garðs á Húsavík fékk Benedikt eftirf-
arandi kveðju frá þeim sem unnið
höfðu hjá honum þar. Góðskáld
þeirra Húsvíkinga, Egill Jónasson,
gerði vísurnar.
Steyp'ukallar piga allir
ótal margt að þakka og muna.
Vita margt og virða fleiri
verkin þín og kynninguna.
Þegar framtíð bát í brimi
bjargar í skjól við hafnargarðinn
þér mun verða þökkuð koman,
það er besti minnisvarðinn.
Mér er kunnugt um að Benedikt
mat þessa kveðju mikils enda var
Benedikt Jónsson
verkstjóri - Kveðja
;_________________________ 25
nær að gefa fólkinu í írak þau, það
þyrfti frekar á þeim að halda.
Það var gott að skríða upp í kjölt-
una hans afa og kúra þar án þess
að nokkuð væri sagt, bæði sem lítil
stelpa og fullorðin. Það var fátt sem
hann vildi ekki gera fyrir bömin og
barnabömin sín. Litlu langafabörnin
hans ekki síður verið honum hugfólg-
in og flest vom fljót að finna kjölt-
una hans afa til að kúra í. Mörg
voru þau líka börnin, sem alls óskyld,
fengu að eiga hann sem afa.
Afi var heilsuhraustur um ævina
þrátt fyrir ýmis óhöpp og slys sem
hann lenti í. í 89 ár hélt hann ótrú-
lega miklu af sínu starfsþreki, alltaf
smíðandi fyrir sjálfan sig og aðra.
Eftir að sundlaug kom í Kópavog
voru sundferðir hluti af daglegu lífi
hans.
. Hann var ekkert um of trúaður á
læknavísindin og vildi sem minnst
þurfa á þeim að halda. Hann var
vandfýsinn á hveijum hann treysti.
En honum varð tíðrætt um blessaðar
stúlkurnar sem hugsuðu svo vel um
hann á þeim sjúkrahúsum sem hann
dvaldi síðasta árið og ekki síst öllum
í Heimahlynningunni og heimilisað-
stoðinni í Kópavogi sem gerðu honum
kleift að vera heima eins lengi og
hann gat og vildi. Bestu þakkir til
ykkar allra fyrir hann afa minn.
Það eru á vissan hátt forréttindi
að alast upp í sama húsi og afí og
amma. Það hefur gefíð mér virðingu
fyrir fullorðnu fólki og þeirri kynslóð
sem ruddi okkur braut alsnægtanna.
Það hefur gefíð mér innsýn inn í
fortíðina, arf kynslóðanna og mófað
lífsskoðun rnína. Það hefur gefíð mér
tækifæri til að sjá og skilja að lög-
mál lífsins er að fæðast, lifa og deyja.
Og nú þegar köllunartími afa var
kominn þá vildi ég bara þakka honum
fyrir samfylgdina, elskuna og allt
sem hann gerði fyrir okkur fjölskyld-
una hvar og hvenær sem var.
Elsku amma, systkinin og fjöl-
skyldur, megum við öll öðlast þann
styrk sem þarf til að takast á við
sorgina og kveðja með þakklæti í
huga fyrir að hafa notið samfylgdar
hans í öll þessi ár.
Fyrir hönd systra minna,
Lilja
hann mikill ljóðaunnandi og kunni
utanað mörg afbragðs ljóð.
Kona Benedikts var Elín Þor-
steinsdóttir, fædd 19. febrúar 1912
og dáin 22. maí 1984. Þau eignuð-
ust 7 börn sem öll eru á lífi og
samtals eru afkomendur þeirra
Benedikts og Elínar nú orðnir 43.
Árið 1961 fékk Elín kona Bene-
dikts heilablóðfall og var eftir það
hálflömuð og næstum mállaus og
þurfti allt til æviloka að vera undir
stöðugu lækniseftirliti. Þá vóru 4'
yngstu börnin ennþá heima og
Benedikt jafnan langdvölum að
heiman vegna vinnu sinnar svo
miklir erfiðleikar steðjuðu að. Ótrú-
lega vel gekk þó að halda heimilinu
saman og réð þar mestu samhugur
þeirra hjóna og dugnaður Elínar
sem þrátt fyirr fötlun sína og veik-
indi missti aldrei móðinn.
Benedikt var listhneigður og
mikill náttúruunnandi. Úr íslensku
gijóti bjó hann til ýmis falleg verk
og sömuleiðis skar hann út í tré.
En best komu frábærar gáfur hans
í ljós þegar hann undirbjó verk sem
hann átti að stjórna. Að þeim undir-
búningi vann hann bæði sem fag-
maður og listamaður og oft var það
undravert hve fljótur hann var að
leysa flókin vandamál og margar
lausnir hans voru beinlínis snilldar-
legar. Ekki lét hann sér nægja að
hugsa um þau verk sem hann átti
að stjórna á hveijum tíma heldur
hafði hann yndi af að fást við hvers
kyns verkfræðileg og tæknileg
vandamál og sýndi oft mikla hug-
kvæmni við lausn þeirra.
Lagni hans í mannlegum sam-
skiptum var líka mikil og ekki er
mér kunnugt um að nokkurn tíma
hafi komið til alvarlegra deiina mílli
hans og þeirra manna sem undir
lians stjórn unnu. Þvert á móti er
ég viss um að mikill fjöldi manna
mun minnast hans sem síns besta
yfirmanns.
Ættingjum Benedikts og afkom-
endum öllum votta ég innilega sam-
úð mína og bið þá geyma vel rninn-
inguna um góðan dreng.
Sæmundur Bjarnason