Morgunblaðið - 14.09.1991, Blaðsíða 33

MORGUNBI.AÐIÐ I.AUGARDAGUR 14. SEPTEMBER 1991
33
Minning:
Aldís Einarsdóttir
frá Stokkahlöðum
Yfirlýsing frá
Vesturflugi hf.
Mér mun seint líða úr minni
fimmtudagurinn 11. ágúst 1988.
Haustið áður hafði frænka mín
ein, búsett á Akureyri, skrifað mér
og sagt frá frænku okkar á
hundraðasta og þriðja ái'i. Hún
hafði þá heimsótt hana fyrir
skömmu þar sem hún dvaldi á
Kristnessjúkrahúsi og dáðist að því
hversu ern hún væri. Þetta var
augljós bending til mín, að heim-
sækja þessa gömlu konu þegar
tækifæri gæfist. Þetta var Aldís
Einarsdóttir frá Stokkahlöðum í
Hrafnagilshreppi í Eyjafirði, en
hún er nýlátin og vantaði þá um
tvo mánuði upp á 107 ár.
Við Ágústa höfðum dvalið
nokkra daga í Varmahlíð í Skaga-
firði fyrrihluta ágústmánaðar 1988
og einn góðviðrisdaginn ákváðum
við að fara til Eyjafjarðar og heim-
sækja Aldísi. Mér var það í barns-
minni að móðir mín hafði oft
minnst á bestu vinkonu sína frá
æskudögunum þegar hún átti
heima að Núpufelli í Eyjafirði og
í lok þriðja áratugarins þegar við
áttum heima í Viðey hafði þessi
kona, sem hét Rósa og átti síðar
heima að Stokkahlöðum og var
systir Aldísar, heimsött æskuvin-
konu sína, en þær voru jafnöldrur
hún og móðir mín. Aldís og móðir
mín höfðu sem sé átt heima á sama
bænum um nokkurt skeið á æsku-
árunum.
Áður en við lögðum upp í þessa
ferð spurðust við fyrir um líðan
Aldísar og fengum þá að vita, að
hún hefði orðið eitthvað lasin fyrir
skömmu og fengið hitaslæðing, en
væri að hressast en svo óheppilega
hefði viljað til, að hún hefði fyrir
skömmu týnt tönnunum sínum og
ætti fyrir það erfiðara um mál, en
við mættum heimsækja hana og
best væri að koma um þijúleytið.
Og nú vorum við komin að Krist-
nesi og var vísað inn í herbergi
Aldísar. Þarna sat þessi kona
klædd á rúminu sínu nærri 104
ára gömul og tók glaðlega á móti
okkur. Þegar ég hafði kynnt mig
leit hún á mig og sagði: „Sonur
hennar Bínu“ og var auðséð að
endurminningar löngu liðins tíma
komu upp í huga hennar. Samræð-
urnar snerust fyrst um líðan henn-
ar og kom í ljós að sjón og heyrn
voru með þeim hætti, að hún gat
lesið dagblöðin og hlustað á útvarp
og hún sat löngum við pijóna. Það
sem henni fannst helst baga sér
var tannleysið, en þegar hún talaði
um það bætti hún við, að hún
ætlaði nú að fá sér nýjar tennur.
Það kom fljótt í ljós, að hún
fylgdist með því, sem var að ger-
ast í landinu og hafði orð á því
hvort ástandið væri ekki slæmt
þegar skuldirnar væru svo miklar.
Ég benti henni þá á, að fólkið hefði
það betra nú, en þegar hún var
ung og fátæktin var mikil, en hún
svaraði þá, að hún hefði verið alin
upp við sparsemi en nú eyddu
Tilvera okkar er undarlegt ferðalag,
við erum gestir og hótel okkar er jörðin.
Okkur langar að minnast og
kveðja vin okkar, Hauk Guðmunds-
son eða Hauk verkstjóra í Vinnslu-
stöðinni, eins og við kölluðum hann
alltaf.
Við kynntumst Hauki þegar við
byijuðum að vinna sem stelpur í
Vinnsló, þar sem Haukur var verk-
menn öllu og söfnuðu svo skuldum.
Þá fannst henni, að æðsta stjórn
landsins væri sjálfsagt góð, en
spurði þá um leið hvort ekki væri
ósköp dýrt að halda þessu öllu
uppi?
Þá sagði hún okkur frá því, að
sl. vetur hefði hún lesið þriggja
binda verk um Hannes Hafstein
og haft mjög gaman af. Það var
gaman að sjá hvernig svipur henn-
ar breyttist þegar umræðuefnið
færðist frá stjórnmálunum í dag
og tii Hannesar Hafsteins. Hún
talaði með Iotningu um Hannes,
hann hefði verið góður maður. Þá
minntist hún þess, að Rósa systir
hennar hefði farið til Reykjavíkur
til að vinna við símann, sem Hann-
es Hafstein hefði komið með til
landsins. Hannes Hafstein var
stjórnmálamaður að hennar skapi,
það leyndi sér ekki.
Aldís var ein af fjórum börnum
hjónanna Einars Sigfússonar
bónda að Núpufelli og konu hans,
Guðrúnar Brynjólfsdóttur. Bróðir
Einars var Jóhannes yfirkennari
við Menntaskólann í Reykjavík og
höfundur kennslubóka í sagnfræði.
Aldís rakti saman ættir okkar, þar
sem móðurætt mín og föðurætt
hennar koma saman. Föðurafi
hennar var Sigfús Thorlacius,
bóndi að Núpufelli, bróðir Þor-
steins Thorlacius hreppstjóra að
Öxnafelli, en móðurlangafi minn
var Hallgrímur Thorlacius, bóndi
að Hálsi í Eyjafirði, en hann var
einnig bróðir Þorsteins, þess sem
áður getur. Þeir bræður munu
hafa verið fjórir. Þetta var allt ljóst
í huga hennar og mátti ég hafa
mig allan við að fylgja henni þegar
hún rakti ættirnar.
Þau systkinin fjögur voru öll
ógift og tóku við búi að Stokka-
hlöðum eftir foreldra sína og
bjuggu þar til dauðdags nema Ald-
ís, sem varð þeirra elst. Hún bjó
loks ein á föðurleifð sinni um nær
tuttugu ára skeið en flutti þá að
Kristnesi þá orðin 100 ára gömul,
og dvaldi þar síðan.
Aldís var félagslynd og starfaði
bæði í Ungmennafélaginu Fram-
tíðinni og Kvenfélaginu Iðunni.
Hún var heiðursfélagi beggja fé-
laganna. Auk þess hafði hrepp-
stjórn Hrafnagilshrepps kjörið
hana heiðursborgara hreppsfélags-
ins.
Aldís sagðist hafa verið sæmi-
lega heilsuhraust um dagana og
hafði orð á því, að nú væri fólk
hvatt til að stunda líkamsæfingar
„en aldrei heyrði maður talað um
bakverk í mína tíð“.
Og nú hefur Aldís kvatt okkur,
elsti íslendingurinn, tæplega 107
ára. Þessi dagstund sem við áttum
með henni og ég hefi reynt að lýsa
hér stuttlega verður mér ævinlega
minnisstæð og var svo raunar einn-
ig um seinni heimsókn, sem við
áttum ári síðar, en þá var hún enn
ern.
stjóri. Þar unnum við með dætrum
hans og kynntumst við þeim og
urðum góðar vinkonur, svo að þann-
ig komum við oft inn á heimili hans
og konu hans, Teddu. Vegna þess-
ara tíðu heimsókna myndaðist góð-
ur kunningsskapur milli okkar og
ijölskyldu hans.
Að lokum viljum við þakka allar
samverustundirnar og senda Teddu,
Ósk, Stellu, Ollu, Hauki, Alla og
fjölskyldum þeirra innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Eyja, Matta og Guðný.
Miðvikudaginn 11. þessa
mánaðar var hún borin til grafar
að Grund í Eyjafirði.
Blessuð sé minning hennar.
Davíð Olafsson
Hurðin lokaðist hægt. Með ískri
sem endaði í skelli. Gangurinn var
dimmur. Brakaði í gólfinu undan
mörgum litlum fótum. Og sumum
stærri. Lyktin sagði sögur gamalla
tíma. Stofuhurðin með gluggum í
ískraði líka. Þar inni sat hún. Og
pijónaði. í þögn stofunnar sem ein-
ungis var rofin af taktföstum smell-
um pijónanna og tifinu í klukk-
unni. Þangað til við réðumst til inn-
göngu í þessa friðsælu stofu ásamt
mæðrum okkar. En þó að þögnin
væri fyrir bí gat ekkert fleygt burtu
friði hússins. Hann var gróinn við
veggi þess, húsgögnin, allt blóma-
hafið og hana sjálfa. Öllu gömlu.
Og þegar mæður okkar höfðu
skrafað við Öllu um stund fórum
við að ókyrrast. Og læddumst burt.
Skoðuðum húsið sem var heill heim-
ur af ósköpuðum ævintýrum. Og
við gátum látið þau gerast. Kannski
uppi á lofti. Þar sem leyndust
margskyns koppar og kyrnur til að
gægjast í. Og svo hlupum við aftur
niður stigann í kaffi. Stundum
pönnukökur. Og mæður okkar
fengu sér jólakökusneið. Svo var
hleranum í eldhúsgólfinu lyft. Og
við príluðum niðurtréstigann. Niður
í kjallarann. Litlir gluggarnir vörp-
uðu skuggalegri birtu á gráa stein-
veggi sem virtust næstum svartir í
rökkrinu. Og það var vissara að
vera ekki síðastur upp stigann aft-
ur. Hver vissi hvað leyndist í skugg-
um hornanna þarna niðri. Kannski
myndi það gripa með stórum kruml-
um í afturendann á síðasta manni
og draga hann niður aftur. Og þeg-
ar upp kom var hlaupið út í garðinn
hennar Öllu. Og þvílíkur garður.
Malarbornir smástígar hlykkjuðust
inn á milli blómanna og runnanna
og trén slúttu yfir í reisn. Og mæð-
ur okkar gengu út og fræddust um
jurtir garðsins af listamanninum
sem skóp hann. Og við skildum það
smám saman að það var meira lagt
í þennan garð en flesta aðra.
Alla gamla. Viðbætirinn „gamla"
var oftast með þegar hana bar á
góma því hún var eldri en flestir
aðrir sem við þekktum. Og það var
ekkert neikvætt við það að við köll-
uðum hana „ gömlu“. Þvert á móti.
Víst var hún gömul að árum. Eldri
en flestir. En það sást ekki á þeim
verkefnum sem hún tók sér fyrir
hendur. Og við virtum hana fyrir
það að vefa gömul og dáðum hana
fyrir það að vera eins og unglamb
að grisja rófur og setja niður kart-
öflur fram undir hundrað ára aldur-
inn. Við vorum stolt af því að eiga
svona merkilega konu í ætt við
okkur og skildum að hún var ekk-
ert venjuleg.
Og nú gulna ágúststráin og vind-
urinn leggur þau til hvíldar. Trén
í garðinum hennar Öllu gömlu
skarta litagleði haustsins og brátt
fjúka laufin þeirra út í buskann.
Kannski svífur hún með þeim á síð-
asta áfangastað. Við sem eftir sitj-
um á tréi Iífsins gleðjumst með
henni að vera komin heim og þökk-
um þær stundir sem hún varpaði
ljósi á veginn okkar.
Eiki, Helgi, Rósa, Binni,
Balli, Kamilla Þ., Emilia,
Kamilla Rún og Dóra.
MORGUNBLAÐINU iiefur borist
eftirfarandi yfirlýsing frá Snor-
ra Páli Einarssyni, framkvæmda-
stjóra Vesturflugs' hf.:
„Vegna umræðu um tilraunir
flugmálastjóra til að láta fela til-
teknum flugskóla flugkennslu með
einokunaraðstöðu og ríkisstyrk
þykir rétt að benda á náin tengsl
þessara aðila.
í stjórn Flugtaks hf. eru þrír
bræður frá Akureyri, kallaðir
Kennedybræður og hluthafar í
Höldi hf. Pétur flugmálastjóri
hverfur af hluthafaskrá Flugtaks
hf. miðað við dagsetninguna 2. júní
1980 en það var ekki tilkynnt fyrr
en 26. mars 1981.
Fiugrekandi a.m.k. tveggja flug-
véla Flugtaks hf. er íslandsflug, en
félögin hafa ekki verið sameinuð.
14. maí sl. var tilkynnt að á hluthaf-
afundi Arnarflugs Innanlands hf.
hinn 11. apríl 1991 liafi verið ákveð-
ið að breyta nafni félagsins í ís-
landsflug hf. Tilkynning um þetta
barst 23. maí sl.
5. febrúar 1991 voru eftirtaldir
menn tilkynntir í stjórn Arnarfiugs
Grein Guðmundar Einarssonar
er útúrsnúningar á máli sem hefði
átt að liggja fyrir þegar í upphafi.
Við höfum aldrei haldið því fram,
að traustsyfírlýsing Guðmundar
Einarssonar hafí verið dregin til
baka fyrr en eftir að breytingartil-
laga okkar, flutningsmanna upp-
haflegu tillögunnar, var komin fram
á fundinum enda var traustsyfirlýs-
ing Guðmundar tilefni breytingar-
tiilögunnar.
I fréttatilkynningu okkar segir
orðrétt: „Áður hafði komið fram
tillaga að traustsyfirlýsingu (borin
fram af Guðmundi Einarssyni) sem
dregin var til baka á fundinum.“
KOSNINGAR verða í Svíþjóð
sunnudaginn 15. september. Þá
verða kosnir fulltrúar til þings,
landsþings og bæjarstjórna.
Af því tilefni verður kosninga-
vaka í Norræna húsinu, en fylgst
verður með talningu atkvæða sím-
leiðis og með myndsendi (símbréf).
Innanlands hf.: Gunnar Þorvalds-
son, fv. framkvstj. Arnarflugs hf.,
Birgir Ágústsson, einn Hölds-
bræðra, Gísli Baldur Garðarsson,
tengdasonur eins Iiöldsbræðra.
Sumarið 1990 seldi PéturEinars-
son flugmálastjóri Flugtaki hf.
skuldabréf Sverris .Þóroddssonar
með afföllum. Jafnframt leigði hann
Flugtaki hf. norðurenda flugskýlis
nr. 1 á Reykjavíkurflugvelli fyrir-
varalaust skv. greinargerð LeiguA
flugs hf., sem vikið hafði verið úr
flugskýlinu með gerræði. Árið 1990
fékk Pétur Einarsson Mitsubishi
Pajero-bifreið frá Höldi en um-
skráning fór ekki fram fyrr en í
febrúar 1991.
Loks hefur Pétur Einarsson flug-
málastjóri viðurkennt að hafa rætt
við Flugtak hf. um rekstur einka-
leyfisflugskóla án þess að hafa sam-
band við aðra flugskóla.
Það er. almennt álit manna á
Reykjavíkurflugvelli, svo og Vest-
urflugs hf., að hér sé um óeðlileg
tengsl milli embættismanns og
einkafyrirtækis að ræða og koma
verði í veg fyrir að þau fái að þró-
ast frekar.
Það hefði verið skemmtilegra að
Guðmundur vitnaði rétt í fréttatil-
kynninguna, sem flutningsmenn til-
lögunnar létu frá sér fara, áður en
hann fór af stað með ásakanir um
ósannindi.
Grein Guðmundar virðist helst
hafa þann tilgang að að breiða yfir
þá staðreynd, að upphafleg frétta-
tilkynning, sem barst frá flokks-
stjórnarfundinum, var ritskoðuð.
Við, flutningsmenn ályktunartillög-
unnar, sáum síðar ástæðu til að
birta ályktun flokksstjórnarinnar í
heild sinni, og það virðist hafa orð-
ið tilefni þessarar svokölluðu leið-
réttingar Guðmundar Einarssonar.
Sænska sendiráðið leggur fram
tækjakost, svo að unnt verði að
fylgjast með framvindu kosning-
anna.
Fyrstu tölur verða væntanlega
birtar fyrir kl. 19 á sunnudagskvöld
og verður kaffistofa Norræna húss-
ins opin fram eftir kvöldi af þessu
tilefni.
t
Þökkum auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og útför móður
okkar, *
HELGU STEFÁNSDÓTTUR
frá Högnastöðum,
Helgustaðahreppi,
Fyrir hönd aðstandenda,
Unnar Björgólfsson.
t
Þökkum auðsýnda samúð og vináttu við andlát
VALGERÐAR JÓNSDÓTTUR,
Háaleitisbraut 37.
Magnús Sigurður Magnússon, Ágústa Sveinbjörnsdóttir,
Jón Ingólfur Magnússon, Ellen Margrét Larsen,
Gunnar Gissurarson,
Guðrún Guðjónsdóttir.
Kveðjuorð:
Haukur Guðmunds-
son, Vestmannaeyjum
Fæddur 25. október 1929
Dáinn 3. september 1991
Olína Þorvarðardóttir:
Athugasemd Guðmund-
ar útúrsnúningur
Vegna athugasemdar, sem Guðmundur Einarsson aðstoðarmaður
viðskiptaráðherra skrifaði í Morgunblaðið sl. fimmtudag vill Olína
Þorvarðardóttir borgarfulltrúi koma eftirfarandi athugasemd á-
framfæri:
Kosningavaka verð-
ur í Norræna húsinu