Morgunblaðið - 20.09.1991, Qupperneq 44

VflTRYGGlI\lG
SEM BRÚAR v;
BILIÐ
SJOVAÖPÁLMENNAR
0r#iftt®»W»iíb
FOSTUDAGUR 20. SEPTEMBER 1991
VERÐ I LAUSASOLU 100 KR.
Sauðfjárslátrun:
Svipaður
fallþungi
og í fyrra
TALIÐ er að meðalfallþungi
dilka í haust verði svipaður og í
fyrrahaust, en þá var hann
14,7 kg.
Að sögn Guðmundar Gíslasonar
hjá Framleiðsluráði landbúnaðarins
er gert ráð fyrir að kindakjötsfram-
leiðslan í þessari sláturtíð verði á
bilinu 9.200-9.300 tonn, en í fyrra
var hún tæplega 9.200 tonn.
Útlit fyrir að
enn dragi úr
námslánum
á næsta ári
STJÓRN Lánasjóðs íslenskra
námsmanna telur sjóðinn þurfa
2,2 milljarða fjárveitingu ríkis-
sjóðs á næsta ári. I fjárlagafrum-
varpi sem í smíðum er mun hins
vegar gert ráð fyrir að 2 millj-
arðar renni til sjóðsins og myndi
það því hafa í för með sér enn
frekari samdrátt lánveitinga til
námsmanna.
Lárus Jónsson formaður Lána-
sjóðsins segir að á þessu ári hafi
stefnt í að námsaðstoð yrði 4 millj-
arðar og 160 milljónir. En með
breytingum sem gerðar voru á út-
hlutunarreglum sjóðsins í vor hafi
lán lækkað um 16,7% og niður-
skurður á árinu numið 250 milljón-
um króna. Enn vanti þó um 400
milljónir til að fullnægja fjárþörf
sjóðsins í ár og vonast sé eftir að
þær fáist með aukafjárveitingu.
Lárus segir breytingarnar valda
650 milljóna króna lækkun á Qár-
þörf sjóðsins næsta ár. Lánasjóður-
inn fékk 1.730 milljónir króna á
fjárlögum þessa árs. Talið er að á
næsta ári verði talan 2 milijarðar,
sem þýða myndi þörf á draga enn
frekar úr lánveitingum sjóðsins.
STOÐRETTIR I STAÐARRETT I SKAGAFIRÐI
Morgunbláðið/RAX
Stefnir í meira en millj -
arðs tap ISAL á þessu ári
*
Ovenjulágt álverð vegna mikils framboðs frá Sovétríkjunum
ÚTLIT er fyrir að tap á rekstri íslenzka álfélagsins verði yfir einn
milljarður króna á þessu ári, að sögn Rannveigar Rist, blaðafulltrúa
fyrirtækisins. Velta fyrirtækisins á síðasta ári var á tíunda miiljarð
króna. Rannveig segir að vegna slæmrar afkomu sé mikils aðhalds
gætt í rekstrinum, en ekki standi til að segja upp starfsfólki eða draga
úr starfsemi álverksmiðjunnar í Straumsvík.
Alverð hefur verið afar lágt á I 1.500-1.600 dalir í byijun árs og
mörkuðum undanfarið. Verðið hefur komið niður í 1.350 dali um mitt
farið sílækkandi á þessu ári, var I árið. Meðalverð síðustu þriggja mán-
aða er um 1.240 Bandaríkjadalir á
tonnið, en var þegar bezt lét á miðju
ári 1988 um 3.000 dalir. Álverð
hefur ekki verið lægra í aldarfjórð-
ung og stendur ekki undir fram-
leiðslukostnaði flestra álfyrirtækja.
Að sögn Rannveigar Rist eru or-
sakir lágs verðs meðal annars efna-
hagslægð og lítil eftirspurn í Banda-
Um 65% útflutts ferskfísks á
vegum útgerða fiskvínnslu
Vestmannaeyjum.
FISKVINNSLAN flutti út 3.100 tonn af ferskum fiski á markaði erlend-
is síðustu þrjár vikurnar í ágúst og þá fyrstu í september, samkvæmt
lauslegri úttekt Aflamiðlunar á útflutningi fisks í gámum og fiskiskip-
um. I heildina voru flutt út 4.800 tonn þannig að hlutur útgerða sem
tengdar eru fiskvinnslu með beinni eða óbeinni eignaraðild var þetta
tímabil 65% en sjálfstæðir útgerðarmenn fluttu út 35% aflans.
Ef skoðaðar eru útflutningstölur
einstakra tegunda þá voru flutt út
1.045 tonn af þorski og þar af flutti
Iskvinnslan út 68%. Af 1.040 tonn-
um af ýsu sem flutt voru út átti fisk-
vinnslan 61%. Af útfluttum ufsa átti
fiskvinnslan 69%, af karfanum 68%
og 59% af öðrum tegundum.
Samtök fiskvinnslustöðva sam-
þykktu nýlega áskorun um að út-
flutningur ferskfísks yrði takmark-
aður enn frekar en orðið er og út-
flutningur þorsks og ýsu bannaður.
Morgunblaðið hafði í gær samband
við Arnar Sigurmundsson, formann
Samtaka fiskvinnslustöðva, og
spurði hvort þessi samþykkt skyti
ekki skökku við með tilliti til þess
hversu stór hluti ferskfiskútflutn-
ingsins er tengdur vinnslunni. „Okk-
ar samþykkt er fyrst og fremst beint
til Aflamiðlunar en er þó ekki síður
áskorun til okkar sjálfra um að
minnka útflutninginn. Yfir 70%
fiskiskipa eru tengd vinnslunni á
einhvern hátt þannig að auðvitað
erum við að tala til þessara aðila
jafnt og annarra útgerðarmanna.
Reyndar hef ég trú á að útflutning-
ur dragist verulega saman með nýju
kvótaári og vinnslan leggi meira
kapp á að vinna sjálf aflann og þá
sérstaklega þorskinn og ýsuna. Eg
held líka að augu útgerðarmanna
séu að opnast fyrir því að þeir fá
fyllilega sambærilegt verð á inn-
lendu mörkuðunum miðað við er-
lendis, ef tekið er tillit til alls kostn-
aðar, kvótaskerðingar og yfírvigtar
á útfluttum afla. Enda held ég að
40% samdráttur í útflutningi þorsks
og ýsu á þessu ári staðfesti þetta,“
sagði Arnar.
Sigurður G. Þórarinsson, útgerð-
armaður og fersfiskútflytjandi í Eyj-
um, sagði í samtali við Morgunblað-
ið að niðurstaðan í úttekt Aflamiðl-
unar staðfesti það sem hann og fleiri
útgerðarmenn hefðu haldið fram, að
stærsti hluti útflutnings á ferskum
fiski kæmi frá fiskvinnslunni. „Það
er ekki nema um 20% af kvóta físk-
veiðiflotans sem ekki er tengdur
vinnslunni og okkur finnst að við
eigum að fá að ráða því sjálfir hvar
við seljum aflann. Við seljum hann
þar sem best verð fæst fyrir hann
og viljum því fá að hafa fijálsar
hendur með hvar hann er seldur.
Vinnslan er bara orðin svo stór í
útgerðinni og þeir hafa svo sterk
ítök innan LIÚ og Aflamiðlunar að
það er smám saman verið að bola
okkur þessum sjálfstæðu útgerðar-
mönnum út úr þessu. Ég flutti til
dæmis um 25% af öllum gámafiski
á Þýskalandsmarkað á tímabili en
nú fæ ég oft ekki meira en þijú til
fimm tonn á viku. Vinnslan er þarna
búin að kippa í spotta til að koma
sínum afla á markaðinn úti, “ sagði
Sigurður. Grímur
ríkjunum og gífurlegt framboð af
áli frá Sovétríkjunum. „Framboðið
af rússnesku áli á Vestur-Evrópu-
markaði er nú um ein milljón tonna
á ári, en var áður um 200.000 tonn,
þannig að framboðið hefur fimm-
faldazt," sagði Rannveig í samtali
við Morgunblaðið. Austur-Evrópu-
ríkin hafa beint miklu áli til Vestur-
Evrópumarkaða síðastliðin misseri
til að reyna að ná í gjaldeyri, sem
þau sárvantar.
Rannveig sagði að ljóst væri að
tap ISALs á árinu yrði meira en
milljarður króna, en vildi ekki nefna
nákvæma tölu. „Það gæti orðið ell-
efu hundruð milljónir eða fimmtán
hundruð milljónir. Alltént verður það
meira en milljarður," sagði Rann-
veig.
Hún sagði að fyrirtækið myndi
halda að sér höndum og gæta ýtr-
asta aðhalds í öllum rekstrarþáttum.
Allur ónauðsynlegur kostnaður hefði
verið skorinn niður.
3-4% hækkun
hafnargjalda
Samgönguráðherra hefur
staðfest 3 til 4% hækkun á hafn-
argjöldum á landinu frá og með
1. september síðastliðnum.
Að sögn Ólafs Steinars Valdi-
marssonar ráðuneytisstjóra í sam-
gönguráðuneytinu, má rekja hækk-
unina til almennrar verðlagsþróun-
ar. Hafnargjöld hækkuðu síðast í
byrjun febrúar á þessu ári.