Morgunblaðið - 08.01.1992, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JANUAR 1992
Einar Oddur Kristjánsson, formaður VSI:
Höldum ekki stöðug-
leika og stöðugu gengi
með launahækkunum
EINAR Oddur Kristjánsson, formaður Vinnuveitendasambands ís-
lands, segist telja að samningaviðræður séu í eðlilegum farvegi. „Ég
Iield að þetta taki allt sinn tíma og ekki sé hægt að saka neinn sér-
stakan um að þetta hefur ekki gengið hraðar fyrir sig,“ sagði Einar
Oddur í samtali við Morgunblaðið í gær er liann var spurður álits
á þeim ummælum Björns Grétars Sveinssonar, formanns Verka-
mannasambands Islands, hér í blaðinu í gær að félögin yrðu að vera
tilbúin í átök og að VMSÍ blöskraði gangur samningaviðræðna til
þessa.
„Ég er þess fullviss að það er
ákveðin óvissa í þjóðfélaginu, sem
hefur orsakað það að þetta hefur
dregist, en þó, held ég, ekki óeðli-
lega. Ég býst við því að um leið
og búið er að loka ríkissjóðsdæminu
sé möguleiki á að skoða það af al-
vöru, hvort menn eru tilbúnir til
þess að fara í samningaviðræður,"
sagði Einar Oddur.
Formaður VSÍ var spurður hvort
samtökum hans stæði einhver ógn
af orðum Björns Grétars í þá veru
að ekki væri um annað að ræða en
að búa sig undir átök? „Það er nú
bara eins og gengur. Menn vita
hver réttindi launþega eru, og með-
an menn hafa ekki samið, þá má
alltaf búast við að til átaka geti
komið. En ég hef þó alltaf reiknað
með því að okkur takist að ná samn-
ingum á vinnumarkaðinum, án þess
að til þess komi,“ sagði Einar Odd-
ur.
Einar Oddur sagði um sérkjara-
viðræðurnar að VSI hefði sýnt
verkalýðshreyfingunni mikla hrein-
skilni. „Við höfum ekki dregið neina
fjöður yfir þá skoðun okkar, að við
Fullkomið
metum ástandið þannig í þjóðfélag-
inu að það sé fráleitt að við getum
haldið hér stöðugleika og stöðugu
gengi, jafnframt því að hækka
krónutölu launa. Það hefur enginn
þurft að velkjast í vafa um okkar
afstöðu, auk þess sem við höfum
afdráttarlaust sagt að við séum
reiðubúnir að skoða það, þar sem
því verður við komið, hvort auka
megi hagræði með því að breyta
um vinnutíma, breyta um vinnutil-
högun, setja upp ný launakerfi og
fleira og bæta þannig kjör fólks,
án þess að heildarkostnaður auk-
ist,“ sagði formaður VSÍ.
Fyrsta loðnan til Eyja
V estman naeyj u m.
Hún lyftist heldur betur brúnin á Eyjamönnum í
gær þegar fyrsta loðnan á vertíðinni barst á land.
Sighvatur Bjarnason VE landaði þá 700 tonnum
sem hann fékk á miðunum austur af Dalatanga.
Guðmundur Sveinbjörnsson, skipstjóri, sagði að
Morgunblaðið/Sigurgeir
þeir hafi fengið aflann í 10 köstum. Loðnan hafi
verið á stóru svæði en lóðningar verið frekar léleg-
ar. Mest hafi þeir fengið 200 tonn í kasti en loðnan
hafi verið ágætlega stór og falleg.
Grímur
Norðmenn og Grænlendingar vilja ekki breyta skiptingu loðnukvóta:
Of stutt reynsla er komin
á loðnuveiðisamninginn
segulómun-
artæki fyrir
Landspítala
NÝTT segulómunartæki, sem er
gjöf ríkissljórnarinnar til
Landspítalans í tilefni 60 ára af-
mæli hans, kom til landsins í gær.
Tækið er eitt hið fullkomnasta á
sviði myndgreiningar í heiminum.
Það kostar um 100 milljónir
króna.
Ásmundur Brekkan, yfirlæknir á
röntgendeild Landspítalans, sagði
að tæknin hefði þróast síðustu 10-15
árin. „Tækið virkar þannig, að búið
er til segulsvið um sjúklinginn, sem
er mörg þúsund sinnum sterkara en
segulsvið jarðar," sagði hann. „Allar
vetniseindir í líkamanum haga sér í
samræmi við þetta sterka segulsvið
og leggjast í ákveðnar brautir. Við
vitum sveiflutíðni þessara einda og
sendum inn á þær útvarpsbylgjur á
sömu tíðni, sem hafa áhrif á hvetja
einstak eind og sendir sams konar
bylgjur til baka. Þegar bylgjumar
berast aftur til tölvu umbreytir flók-
inn og háþróaður búnaður hennar
þeim í mynd af líkamsvefjunum. Það
byggist á því að líkaminn saman-
stendur að miklu leyti af vetni, en
þó með miklum mun í mismunandi
vefjum. Sú mynd er mun betri og
upplýsingaríkari en við höfum áður
getað fengið með röntgengeislun,
tölvusneiðmyndum, ómskoðunum
eða öðru og jafnast í raun við það
að maður sjái vefinn sundurskorinn
fyrir framan sig.“
Ásmundur sagði að ekki væri vit-
að til þess að segulómunartækið
hefði óæskileg líffræðileg áhrif, en
jónandi geislun, sem notuð væri við
röntgenmyndatökur, gæti hins vegar
haft það. „Rannsókr. á þennan hátt
er hins vegar mjög tímafrek og svo
sérhæfð, að hún kemur ekki í stað
okkar hefðbundnu myndgreiningar
nema í vöidum en þó margbreytileg-
um tilvikum. Tækið kemur að bestu
notum við myndgreiningu á heila,
mænu, hrygg og ýmsum stoðvefjum
líkamans.“
- segja talsmenn norskra og grænlenzkra stjórnvalda
STJORNVOLD í Grænlandi og Noregi leggjast gegn því að skipt-
ingu loðnukvóta á milli landanna verði breytt, eins og íslenzkir
útvegsmenn vilja. Sjávarútvegsráðherra Grænlands og ráðuneytis-
sljóri norska sjávarútvegsráðuneytisins segja báðir að of skömm
reynsla sé komin á samninginn til þess að endurskoðun á honum
gefi tilefni til breytinga. Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra
segir að islenzk síjórnvöld séu enn að leggja málið niður fyrir
sér. Viðræður um framlengingu samningsins hefjast í byijun febrú-
ar.
„Sá samningur, sem við höfum
núna, varð til eftir mjög ýtarlegar
tíu ára viðræður um rnálið," sagði
Kaj Egede, sjávarútvegsráðherra í
grænlenzku landstjórninni, í sam-
tali við Morgunblaðið. „Grunnurinn
að þeirri skiptingu, sem samið var
um, var reynsla langs tíma. Ég tel
að við eigum alls ekki að gera
breytingar á samningnum að svo
stöddu.“
Egede benti á að þau þijú ár,
sem samningur ríkjanna hefði gilt,
hefðu Grænlendingar nýtt sér mjög
lítið af sínum hluta loðnukvótans,
enda hefði loðnan hagað sér á
óvenjulegan hátt. „Loðnukvótinn
var minnkaður mjög mikið einmitt
þegar samningurinn gekk í gildi
og það hefur því ekki verið neinn
grundvöllur til þess að Grænlend-
ingar gætu fjárfest í loðnuskipum.
Ef um milljón tonna kvóta hefði
verið að ræða, eins og gengið var
út frá þegar samningurinn var
gerður, hefði Grænland að sjálf-
sögðu átt möguleika á að koma
sér upp loðnuflota. Viðræður um
slíkt hafa verið í gangi, en ekkert
orðið úr neinu vegna lítillar loðnu-
veiði. Ég tel alls ekki að það eigi
að breyta samningnum á grund-
velli þeirra miklu breytinga, sem
orðið hafa,“ sagði Egede.
Gunnar Kjonnoy, ráðuneytis-
stjóri í sjávarútvegsráðuneyti
Norðmanna, sagði að málið hefði
lítið verið rætt í ráðuneytinu.
„Samningurinn verður endurskoð-
aður í vor og ég geri því ráð fyrir
viðræðum milli hinna þriggja ríkja.
Ég bendi á að þriggja ára reynsla
er of stutt til að meta á hvaða
svæði loðnan gengur,“ sagði
Kjonnoy. „Það væru líka ómögu-
legir stjórnarhættir ef við ættum
að breyta slíkum samningum með
þriggja ára millibili. Þær viðamiklu
upplýsingar, sem áður hafa legið
fyrir, hljóta áfram að vera grund-
völlur skiptingarinnar."
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra vildi lítið tjá sig um mál-
ið að svo stöddu. „Við erum að
fjalla um málið og undirbúa hvern-
ig við förum í þessar viðræður,"
sagði hann. „Það er ekki ákveðið
hvernig tekið verður á málinu af
okkar hálfu.“
Christian Roth forstjóri ÍSAL:
Alvarleg átök myndu
stofna rekstrinum í hættu
Heimsmarkaðsverð á áltonninu í gær var 1.130 bandaríkja-
dalir, sem er það lægsta frá lokum seinni heimsstyrjaldar
CHRISTIAN Roth forstjóri ÍSAL segir að álverð hafi aldrei verið
lægra en nú, allt frá lokum seinni heimsstyrjaldarinnar. Heims-
markaðsverð á áli í gær var 1.130 dalir fyrir tonnið, eða 1.750
þýsk mörk. „Áliðnaðurinn á í vök að verjast og allt sem heitir alvar-
leg átök, að nú ekki sé talað um verkföll í álverinu hér í Straum-
svík myndu stofna rekstri verksmiðjunnar í stórkostlega hættu.
En ég hef ekki nokkra trú á að til slíks komi,“ sagði Christian í
samtali við Morgunblaðið í gær.
Christian Roth sagði að hann
liti þannig á að umkvartanir starfs-
manna vegna breytts kaffimeðlæt-
is væru slíkt smáatriði, að hann
hefði látið það ógert að láta stjórn-
endur Alusuisse í Sviss vita um
málið hingað til. „Ef til þess kæmi
á hinn bóginn að til alvarlegra
átaka kæmi, að nú ekki sé talað
um verkföli, þá væri rekstrinum
hér í Straumsvík stofnað í stórkost-
lega hættu. En á meðan bara deilt
er með orðum um keisarans skegg,
eins og verið hefur hingað til, þá
hef ég ekki áhyggjur af því að
stöðvun ÍSAL blasi við,“ sagði
Christian.
Hann sagði að áliðnaðurinn í
heiminum ætti í vök að veijast nú
og benti á að heimsmarkaðsverð á
áli hefði aldrei verið lægra en ein-
mitt í gær, í þýskum mörkum,
þegar það var skráð á 1.130 banda-
ríkjadali fyrir tonnið, eða 1.750
þýsk mörk. ÍSAL fær greitt fyrir
alla sína framleiðslu í þýskum
mörkum. Christian sagði að fyrir
réttum tveimur árum hefði fengist
nákvæmlega tvöföld þessi upphæð
fyrir áltonnið, eða 2.260 dalir.
„Þetta verð þýðir það að álfram-
leiðendur, við hér hjá ÍSAL sem
aðrir, fáum það verð fyrir fram-
leiðslu okkar, sem gerir ekki rneira
en að standa undir hráefniskostn-
aði. Ekkert er aflögu af þessu verði
til þess að standa undir launa-
kostnaði, viðhaldi, fjármagns-
kostnaði og þess háttar. Staðan
er því stórkostlega alvarleg, hjá
okkur sem öðrum. Það liggur í
augum uppi, við þær aðstæður sem
eru á álmarkaðinum í heiminum,
að öll átök á vinnumarkaði áliðnað-
arins gætu haft ófyrirsjáanlegar
afleiðingar í för með sér,“ sagði
Christian Roth forstjóri Islenska
álfélagsins.