Morgunblaðið - 01.02.1992, Blaðsíða 18

%
si -'iíiM iiii i vfi u.A, iífÁiVI/'I (Tl, i f. \r/
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. PEBRUAR 1992
Fjárlagafrumvarp Bandaríkjaforseta:
Fjárlagahalli eykst
- efnahagsbata lofað
Boston. Frá Karli Blöndal, fréttaritara Morgunblaðsins.
ÞEGAR George Bush Bandaríkjaforseti hélt í kosningaferð
til New Hampshire fyrir rúmri viku sagði hann kjósendum,
sem áhyggjur höfðu af ástandinu í efnahagsmálum hér i
landi, að þeir þyrftu aðeins að bíða stefnuræðu sinnar. Þar
yrði tekið á vandanum. Stefnuræðuna hélt Bush á þriðjudag
og á miðvikudag lagði hann fram fjárlagafrumvarp sitt.
Frumvarpið er í anda þeirrar stefnu, sem mörkuð hefur
verið frá því að Ronald Reagan var kosinn forseti fyrir
tólf árum. Ríkinu er ekki ætlað að þjófstarta efnahagslífinu
með framkvæmdagleði heldur skulu skattalækkanir hvetja
menn til dáða. Niðurskurður í varnarmálum og skattaíviln-
anir eru meðal efnis í frumvarpinu, sem vegur þrjú
kílógrömm og er 1.216 blaðsíður. Fjárlagahallinn eykst á
þessu ári og 14 prósent fjárlaga næsta árs munu fara í
afborganir af lánum, sem tekin hafa verið í einkageiranum
til að fjármagna hallann.
Bush segir að tillögur sínar
muni bera árangur — verði þær
samþykktar. í Hvíta húsinu er
hins vegar talið að efnahagurinn
muni glæðast með vorinu, með
eða án samþykkis þingsins.
Andstæðingar forsetans segja
að tillögurnar hrökkvi skammt.
Stefnuræðan hafi ekki verið ann-
að en kosningaáróður og aðgerð-
imar til þess eins að þyrla ryki
í augu kjósenda.
Pj árl agafru m varp Bushs hljóð-
ar upp á 1,517 billjón Bandaríkja-
dollara (ein billjón er milljón millj-
ónir) en fjáriög þessa árs nema
1,45 billjónum dollara. Fjárlaga-
hallinn fyrir fjárhagsárið 1992
(frá 1. okt. til 30. sept.) verður
samkvæmt þessu frumvarpi
399,4 milljarðar dollara. Fjár-
hagsárið 1990 var fjárlagahallinn
269 milljarðar dollara og hafði
aldrei verið meiri. Gert er ráð
fyrir því að hallinn verði 352
milljarðar árið 1993. Því er hald-
ið fram að fjárlagahallinn sé með
þessu frumvarpi að verða fastur
liður í fjárlögum og muni vart
fara undir 200 milljarða á ári
næsta áratuginn.
Bush hyggst grípa til aðgerða,
sem krefjast ekki samþykkis
þingsins. Skattheimtan mun
lækka þá upphæð, sem sjálfkrafa
er dregin af hverri útborgun
launa. Með þessu munu launþeg-
ar að vísu hafa meira fé hand-
bært nú þegar (í mesta lagi átta
dollara á viku). En í raun verður
ráðstöfunarfé launþega það sama
þar sem þetta fé hefði fengist
endurgreitt síðar. Einnig hyggst
Bush hraða þeim framkvæmdum,
sem fjárlög þessa fjárhagsárs
kveða á um.
Þá eru tillögur, sem koma til
kasta þingsins. Lagt er til að 500
dollarar verði frádráttarbærir frá
skatti fyrir hvert barn í ijöl-
skyldu. Það mun þó ekki gerast
fyrr en í október þannig að fjög-
urra manna fjölskylda, sem er í
28 prósenta skattþrepi, myndi
hafa 70 dollurum meira til ráð-
stöfunar á þessu fjárhagsári en
ella og 280 dollurum meira á því
næsta.
Einnig kveður frumvarpið á
um afslátt til þeirra, sem eru að
kaupa sér húsnæði í fyrsta skipti.
Stefnt er að því að auðvelda fólki
að greiða fyrir heilsugæslu og
skólagöngu og að vextir af bank-
alánum til náms verði frádráttar-
bærir auk þess sem munaðar-
skattur af lystisnekkjum og flug-
vélum verði lagður niður.
Til að efla atvinnlífið hyggst
Bush lækka skattheimtu af arði.
Skattlagning arðs af fjárfesting-
um hefur löngum verið þrætu-
epli milli repúblikana og demó-
krata. Þar sem hinir síðarnefndu
hafa meirihluta á þingi hefur
Bush orðið lítið ágengt í baráttu
sinni fyrir afnámi íjármagnstekj-
uskatts. Aðeins eitt prósent
Bandaríkjamanna hefur beinan
hag af þessari skattalækkun og
demókratar saka forsetann um
að skara eld að köku auðkýfinga
á meðan hagur „millistéttarinn-
ar“ þrengist.
Bush heldur því hins vegar
fram að afnám þessa skatts
muni losa um pyngju hinna efna-
Heimilislausum betlurum hefur fjölgað í bandarískum stórborg-
um.
meiri og þeir verði viljugri til fjár-
festinga og hlutabréfakaupa.
Þegar losni um þetta fjármagn
aukist umfang athafnalífs og
þegar upp verður staðið muni
meira fé streyma í ríkiskassann
en áður.
Þá verður það hlutfall sem frá-
dráttarbært er af ijárfestingum
fyrirtækja hækka um 15 prósent
og bæði einstaklingar og fyrir-
tæki munu geta dregið hluta taps
af óhagkvæmum viðskiptum frá
skatti.
Samdrætti i varnarmálum er
ætlað að vega upp á móti þessum
skattabreytingum. Á næstu fimm
árum er áætlað að draga úr fram-
lögum til varnarmála um 43,8
milljarða dollara. Alls er farið
fram á 291 milljarð dollara til
vamarmála á næsta fjárhagsári
og er það um 16 milljörðum lægri
útgjöld en búist er við á þessu
ári. Það er hins vegar aðeins fjór-
um milljörðum minna en farið
var fram á í fyrra. Demókratar
vilja skera niður um að minnsta
kosti 100 milljarða dollara í vam-
armálum og öndvert við forset-
ann vilja þeir nota niðurskurðinn
til opinberra framkvæmda.
í fjárlagafrumvarpinu er að-
eins spáð 2,2 prósenta hagvexti
á þessu ári verði tillögur Bush
samþykktar. Svo lítill hagvöxtur
hefur aðeins verið tvisvar áður á
kosningaári, 1960 og 1980. í
bæði skiptin beið sitjandi forseti
lægri hlut þegar gengið var að
kjörborðinu.
Bush setti demókrötum afar-
kosti þegar hann fjallaði um fjár-
lagafmmvarpið í stefnuræðu
sinni. „Ég æski þess að þetta
frumvarp verði afgreitt fyrir 20.
mars,“ sagði Bush. „Eftir þann
dag, ef hjá því verður ekki kom-
ist, hefst orrustan," bætti hann
við. Það er afar hæpið að fmm-
varpið verði afgreitt fyrir þann
tíma. Demókratar munu ekki
samþykkja allt sem stendur í
frumvarpinu og er til dæmis
næsta víst að fjármagnstekju-
skatturinn verður ekki lækkaður.
Og ögranir forsetans efla ekki
samstarfsvilja demókrata á kosn-
ingaári. Bush gerir sér grein fyr-
ir öllu þessu og hugsar sér gott
til glóðarinnar að geta kennt þrá-
kelkni demókrata um það, sem
miður fer.
Heimildir: The Boston Globe og The New
York Times.
LJOSVAKINN
HVER VILL EKKI PASSA SITT?
Sumarhúsaeigendur, bændur, fyrirtækjaeigendur
og aðrir sem þurfa aö upplýsa sín mál, geta notað
Ljósvakann og tækni hans til þess. Ljósvakinn er
hannaður til að kveikja Ijós eða gangsetja viðvör-
unarmerki í og við hús, t.d. þegar óboðnir gestir
eru í nánd. Einnig getur Ljósvakinn kveikt Ijós
þegar þú nálgast hann, t.d. kveikt útiljós á húsinu
hjá þér þegar þú kemur heim i myrkri. Hann get-
ur fylgst með umferð á baklóðum og í húsasund-
um og látið þig vita.
Úti- eða inniljós með 500W halogen peru og áföst-
um Ljósvaka sem skynjar hreyfingu í 0-15 metra
fjarlægð kr. 7.500,- meö VSK.
Stakur Ljósvaki sem hægt er aö tengja viö t.d. Ijós,
flautur og ýmis viðvörunarkerfi. Skynjar hreyfingu
allt að 10 metra, getur flutt allt að 2000W orku.
Stakur Ljósvaki kr. 5.500,- m/VSK.
DREIFING Á & B, DALSHRAIINI 1, HAFNARF., SÍMI 91-52834
GATT-viðræðurnar:
Sjöríkjahópurínn
höggvi á hnútinn
Davos. Reuter.
JDRGEN Möllemann, efnahagsráðherra Þýskalands, hvatti til þess í
gær að sjöríkjahópurinn, þ.e. leiðtogar sjö helstu iðnríkja heims, efndi
til sérstaks fundar í mars eða apríl ef samkomulag næðist ekki bráð-
lega í GATT-viðræðunum um frjálsari milliríkjaviðskipti.
Möllemann lagði þetta til á alþjóð-
legri ráðstefnu um efnahagsmál, sem
fer fram árlega í svissneska skíða-
bænum Davos. Hann sagði að við-
ræðumar væru of mikilvægar til að
hægt væri að láta „annars flokks
samningamenn" um þær. „Við verð-
um að komast úr þessari sjálfheldu.
Leiðtogar sjöríkjahópsins bera sér-
saka ábyrgð á því að samkomulag
náist,“ sagði hann.
Talsmenn GATT-samtakanna í
Genf sögðust myndu fagna slíkum
leiðtogafundi ef hann reyndist nauð-
synlegur til að leiða viðræðurnar til
lykta.
Michael Wilson, iðnaðar- og utan-
ríkisviðskiptaráðherra Kanada, sagði
hins vegar að „dýrmætur tími kynni
að glatast" ef efna þyrfti til slíks
leiðtogafundar.
Nokkrir hagfræðingar sögðu að
ef ákveðið yrði að efna til leiðtoga-
fundarins gæti skaþast hætta á því
að mörg af ríkjunum 108, sem taka
þátt í GATT-viðræðunum, hættu að
beita sér fyrir lausn málsins á meðan
beðið væri eftir niðurstöðu fundarins.
TEMPRA
TEMPRA SX 1600
Fullt verð 1.030.000
Tilboðsverð 890.000
(án aflstýris)
TEMPRA SX 1600
Fullt verð 1.098.000
Tilboðsverð 995.000
TEMPRA SW (station)
Fullt verð 1.195.000
Tilboðsverð 1.095.000
Ath. Takmarkað magn.
TIPO
TIPO 1600
Fullt verð 949.000
Tilboðsverð 890.000
SKEIFUNNI 17 - S. 688850

>
»
>
*

>
►
►