Morgunblaðið - 17.03.1992, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. MARZ 1992
SIEMENS
Þvottavélar
Þurrkarar
Uppþvottavélar
Eldavélar
Örbylgjuofr.ar
Gœfiatœki fyrir
þig ug þína!
SMITH&
NORLAND
Nóatúni 4 - Sími 28300
Þú svalar lestrarþörf dagsins
ástóum Moggans!
Menningarsj óð-
ur útvarpsstöðva
eftirHörð Vilhjálms-
son ogElfu Björk
Gunnarsdóttur
i.
í II. kafla útvarpslaga nr.
68/1985, 9.-13. gr. er fjallað um
Menningarsjóð útvarpsstöðva. Þess-
ar 5 lagagreinar eru svohljóðandi:
n. kafli
Menningarsjóður útvaipsstöðva.
9-gr.
Stofna skal Menningarsjóð út-
varpsstöðva.
10..gr.
Hlutverk Menningarsjóðs út-
varpsstöðva er að veita framlög til
eflingar innlendri dagskrárgerð,
þeirri er verða má til menningar-
auka og fræðslu.
11. gr.
Tekjur menningarsjóðs útvarps-
stöðva eru sérstakt gjald, menning-
arsjóðsgjald, sem skal vera 10% og
leggjast á allar auglýsingar í út-
varpi.
Afgjaldi þessu skalgreiðast hlut-
ur Ríkisútvarpsins af rekstrar-
kostnaði Sinfóníuhljómsveitar ís-
lands, sbr. lög nr. 36/1982, áður
en til úthlutunar á styrkjum til út-
varpsstöðva kemur.
Sinfóníuhljómsveitinni er rétt að
gera samning við Ríkisútvarpið um
réttindi þess varðandi flutning á
tónlistarefni hljómsveitarinnar
gegn eðlilegu gjaldi og sé í samn-
ingunum miðað við þá hefð og þær
venjur sem í þeim efnum hafa mót-
ast á undanförnum árum.
12. gr.
Stjórn Menningarsjóðs útvarps-
stöðva skipa þrír menn, einn til-
nefndur af útvarpsráði, einn sam-
eiginlega af öðrum útvarpsstöðvum
en Ríkisútvarpinu eða af útvarps-
réttarnefnd, ef þær koma sér ekki
saman, og einn af menntamálaráð-
herra og skal hann vera formaður
nefndarinnar.
Stjórn Menningarsjóðs útvarps-
stöðva skal skipuð til tveggja ára
í senn.
13. gr.
Menntamálaráðherra skal kveða
nánar á um starfsreglur Menning-
arsjóðs útvarpsstöðva í reglugerð.
Athygli er vakin á setningunni í
2. mgr. 11. gr. þar sem ákveðið er
að útvarpsstöðvar einar, þ.e. út-
varps- og sjónvarpsstöðvar, njóti
úthlutunarréttar úr sjóðnum.
Tvær reglugerðir hafa verið
gefnar út um Menningarsjóð út-
varpsstöðva. Hin fyrri nr. 69/1986,
dags. 11. febrúar það ár og hin
síðari útgefin 9. apríl 1991.
Ekki verður séð að síðari reglu-
gerðin eigi stoð í lögum, þar sem
umsóknarréttur er víkkaður eða
opnaður „innlendum framleiðend-
um dagskrárefnis". Þetta ágrein-
ingsefni er til meðferðar umboðs-
manns Alþingis.
II.
Útvarpsfaganefnd svokölluð, sem
skilaði menntamálaráðherra tillög-
um til nýrra útvarpslaga í formi
frumvarps, lagði ekki til að Menn-
ingarsjóður útvarpsstöðva yrði sett-
ur á fót. Sá viðauki kom frá mennt-
amálanefnd neðri deildar Alþingis.
Stjórnir Ríkisútvarpsins og Sinfó-
níuhljómsveitar íslands lögðust
gegn stofnun sjóðsins.
I umræðum á Alþingi kemur
skýrt fram tvíþætt hlutverk Menn-
ingarsjóðs útvarpsstöðva.
1. Að létta að hluta greiðslu-
byrði Ríkisútvarpsins vegna Sinfón-
ínuhljómsveitár íslands með því að
taka hana af óskiptum tekjum
Menningarsjóðsins.
2. „Að veita framlög til eflingar
innlendri dagskrárgerð þeirri er
verða má til menningarauka og
fræðslu.“
Það er almennt viðhorf meðal
útvarps- og sjónvarpsmanna að
Menningarsjóður útvarpsstöðva
hafi ekki orðið til góðs. Menn skilja
ekki og þola ekki þá forsjárhyggju
sem þarna kemur fram.
Á það skal bent að undanfarin
ár hefur Sjónvarpið falið einkaaðil-
„Að áliti yfirstjórnar
Ríkisútvarpsins eru
markmiðin skýr, það er
að leggja höfuðáherslu
á vandaða innlenda
dagskrárgerð og leitast
við að koma henni
sómasamlega til allra
landsmanna.“
um (kvikmyndagerðarmönnum)
framleiðslu yflr fjórðungs af inn-
lendu efni sem út er sent.
Nægar hugmyndir eru uppi innan
'stöðvanna um vandaða menningar-
lega dagskrárgerð. Fjármagnið eitt
vantar til að hrinda þeim í fram-
kvæmd en það vantar líka mikið
þegar það vantar.
Til dæmis um það sem að Ríkis-
útvarpinu snýr í viðskiptum þess
við Menningarsjóðinn er eftirfar-
andi yfírlit um greiðslur í sjóðinn
annars vegar og styrkveitingar úr
honum hins vegar á gildistíma lag-
anna frá 1986.
Framlög og gjöld Ríkis-
útvarpsins árin 1986-1991
í þúsundum króna á verðlagi 1991
Ár Gjald í Framlög úr
Menningasj. Menningasj.
1986 71.208 0
1987 53.592 15.430
1988 49.330 45.039
1989 49.535 0
1990 54.497 24.725
1991 59.048 25.000
Samtals: 337.210 110.194
Á þessu árabili hefur Ríkisút-
varpið greitt 227 millj. króna um-
fram endurúthlutun og hefur því
aðeins fengið 32,7% endurúthlutað
af innheimtu fé.
Á yfirstandandi ári eru tekjur
Menningarsjóðs útvarpsstöðva
áætlaðar 85 millj. kr., sem skiptast
þannig í gjaldahlið í millj. talið:
Styrkir til dagskrárgerðar 33,0 m.kr.
Sinfóníusveit íslands 48,0 m.kr.
Rekstrarkostnaður sjóðsins 4,0 m.kr.
Samtals: 85,0 m.kr.
Þama blasir við að aðeins 38,8%
af ráðstöfunarfé verði endurúthlut-
að til stöðvanna, 56,5% gangi til
Sinfóníuhljómsveitar íslands og
4,7% fari í rekstrarkostnað sjóðsins.
Samkvæmt ljárlögum ársins
1992 ættu greiðslur til SÍ að nema
kr. 42,6 millj. en ekki 48 millj. kr.,
þannig að 5,4 millj. kr. virðist því
vera skuld frá fyrra ári.
III.
Þriðjudaginn 3. þ.m. birtust í
Morgunblaðinu tvær greinar um
Menningarsjóð útvarpsstöðva, önn-
ur eftir Lárus Ými Oskarsson, hin
eftir Hjálmtý Heiðdal.
Ilinn síðarnefndi svarar þarna
grein Davíðs Stefánssonar, sem
birtist í Morgunblaðinu 5. febrúar
sl., þar sem hann telur Menningar-
sjóðinn til óþurftar og leggja beri
hann niður.
Hjálmtýr segir réttilega að
Menningarsjóðsgjaldið sé eins kon-
ar skattur á auglýsingaveltuna.
Auk þess segir hann:
„Væri sjóðurinn lagður niður þá
félli þetta gjald burt og kæmi ekki
við sögu í innlendri dagskrárgerð.
Búið mál.“
Þetta er röng ályktun. Útvarps-
og sjónvarpsstöðvarnar em ekki
eingöngu í samkeppni innbyrðis
heldur einnig við prentmiðlana.
Með niðurfellingu gjalds í Menn-
ingarsjóð myndi þessi tíund skila
sér beint í kassa ljósvakamiðlanna
og nýtast langtum betur en ella til
menningarlegrar dagskrárgerðar.
Hjálmtýr segir einnig að hug-
myndin að Menningarsjóði útvarps-
stöðva „til eflingar innlendri dag-
skrárgerð sé komin frá kvikmynda-
gerðarmönnum sjálfum", eins og
þar stendur.
Rétt mun vera að þáverandi vara-
formaður menntamálanefndar Al-
þingis hafí orðað þessa grein frum-
varpsins eins og hún nú stendur í
lögum.
Framansagt á einnig við um skrif
Lárusar Ýmis, sem vænir menn um
að hafa ekki skilið eða ekki nennt
að hugsa út í hvaða tilgangi sjóður-
inn á að þjóna eða hvers vegna
hann varð til.
Hann slær fram fullyrðingu eins
og þessari: „Peningar sem úthlutað
var úr sjóðnum fóru meira og minna
í almennan rekstur", og þessari:
„Oftast ræður því magnið frekar
VAR EINHVER AÐ TALA
Hjá okkur færðu dýnur eftir máii í öllum verðflokkum
aðeins örlítið ódýrari — með áklæði eftir þ
Stætðir í cm VERÐ VERÐ VERÐ
70 x 200 x 9 3.415,- 4.788,- 5.985,-
70 x 200 x 12 4.553,- 6.384,- 7.980,-
90 x 200 x 1 2 5.854,- 8.208,- 10.260,-
1 20 x 200 x 1 2 7.805,- / 10.944,- 13.680,-
1 60 x 200 x 1 2 1 0.406,- 14.592,- 18.240,-
LANDSÞEKKT DÝNUÞJÓNUSTA: ViS gerum meira en aÖ framleiSa fullunnar dýnur. Við lagfærum og
endurbætum gamlar svampdýnur, skiptum um áklæði og veitum ráðleggingar um val og frágang á dýnum sem
henta við mismunandi aðstæður. Síma- og póstkröfuþjónusta. Uppgefið verð er fyrir óklæddar svampdýnur.