Morgunblaðið - 04.07.1992, Side 1

64 SIÐUR B/LESBOK
STOFNAÐ 1913
149. tbl. 80. árg.
LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 1992
Arne Treholt sést hér með systur sinni og frænku eftir að hann var leystur úr haldi í gær. Reuter
Friðarumleitanir EB í Bosníu:
Ferð Carringtons til
Sarajevo án árangurs
Flugvélar frá sex þjóðum flytja hjálpargögn til borgarinnar
Sarajevo, Belgrad. Reuter.
CARRINGTON lávarður, sátta-
semjari Evrópubandalagsins,
sagði alls engan árangur hafa
orðið af fimm stunda fundi sin-
um í Sarajevo með Ieiðtogum
Serba, Króata og múslima í
Bosníu-Herzegovínu. Loftbrú til
Richard Cashin, formaður sam-
taka sjómanna og verkafólks í mat-
vælaiðnaði, sagði að bann stjómar-
innar væru mestu fjöldauppsagnir
í sögu Kanada og hvatti félagsmenn
sína að virða þorskveiðibannið að
vettugi. Sjómenn sem rætt var við
sögðu að ekki væri um annað að
ræða en að vígbúast til að veija
veiðarfærin, en þeir hafa viku til
að taka net sín úr sjó.
Sjómenn benda á að stjómin í
Ottawa leggi kanadískum bændum
árlega til milljarða dollara til að
borgarinnar hófst fyrir alvöru
í gær, þegar á annan tug flug-
véla frá sex þjóðum lentu með
mat og hjálpargögn handa
300.000 stríðshijáðum íbúum
hennar.
Carrington hélt fundi með Alija
halda lífinu í íbúum þeirra, en
skammti nú fólki í sjávarútvegi
hungurlús þegar að sverfi. Sjómenn
á smærri fiskiskipum benda á að
þeir hafi um árabil varað við bágu
ástandi þorskstofnsins og lagt
áherslu á að grípa til verndarað-
gerða, en stjómvöld hafa skellt
skollaeyrum við. Áætlað er að beint
tap Nýfundnalands vegna bannsins
iafngildi rúmlega 32 milljörðum
ISK.
Sjá „Samþykkt að banna allar
þorskveiðar...“ á bls. 20.
Izetbegovic, forseta Bosníu-
Herzegovínu og Radovan
Karadzic, leiðtoga Serba í Bosníu,
auk fulltrúa Króata. Að þeim fund-
um loknum sagðist hann myndu
verða feginn ef Sameinuðu þjóð-
irnar tækju að sér að miðla málum
á milli hinna stríðandi aðila, en
hann neitaði að svara hvort hann
teldi að SÞ ættu að grípa til hem-
aðaraðgerða í Bosníu. Carrington
sagði Serba eiga mesta sök á
hvernig komið væri.
Flugvélar frá Bandaríkjunum,
Bretlandi, Frakklandi, Noregi,
Ítalíu og Svíþjóð fluttu hjálpar-
gögn til Sarajevo í gær, en daginn
áður höfðu nærri 1.000 kanadískir
gæsluliðar á vegum SÞ komið til
flugvallarins til að treysta varnir
hans. Einn gæsluliði særðist lítil-
lega í gær er leyniskytta skaut á
hann.
Milan Panic, hinn nýskipaði for-
sætisráðherra Júgóslavíu [Serbíu
og Svartfjallalands], sagði í gær
að forgangsverkefni sitt væri að
koma á friði í fyrrum lýðveldum
Júgóslavíu og vinna að afnámi
viðskiptabanns SÞ á Serbíu og
Svartfjallaland. Panic fékk undan-
þágu frá öryggisráði SÞ í gær til
að fljúga til Belgrad og taka við
embætti, en hann hefur starfað
sem kaupsýslumaður í Kalifomíu
og hefur tvöfaldan ríkisborgara-
rétt.
Þorskveiðibanm við Nýfundnaland mótmælt;
Segja bætur Kanada-
stjórnar smánarlegar
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttarita Morgunblaðsins.
SJOMENN og fiskvinnslufólk á Nýfundnalandi hefur brugðist harka-
lega við þeirri ákvörðun kanadísku stjórnarinnar að banna allar
veiðar úr mikilvægasta þorskstofninum á Miklabanka í tvö ár. Tals-
menn launþega í sjávarútvegi segja að þær bætur sem greiða eigi
vegna atvinnumissis næstu vikurnar séu smánarlegar og móðgun
við íbúa Nýfundnalands.
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Finn tíl tómleika
þó ég sé frjáls
- segir norski njósnarinn Arne Treholt
Ósló. Frá Trygve Monsen, fréttaritara Morgunblaðsins.
NORSKI tyósnarinn Arne Treholt, sem var kallaður „siðasti vest-
ræni njósnarinn“ í heimalandi sínu, var látinn laus eftir átta ára
fangelsisvist í gær að ákvörðun norsku stjórnarinnar. „Ég fer út
í frelsið með mikla tómleikatilfinningu,“ sagði Treholt á blaða-
mannafundi eftir að honum var sleppt í gær. Hann hefur þjáðst
af þunglyndi í fangelsisvistinni, sem versnaði þegar eiginkona
hans svipti sig lífi fyrir rúmum mánuði.
Treholt var dæmdur til þyngstu
refsingar, 20 ára fangelsis, árið
1984 fyrir njósnir í þágu sovésku
Tékkóslóvakía:
Havel felldur
í forsetakjöri
Prag. Reuter.
ÞJÓÐERNISSINNAÐIR þing-
menn Slóvaka komu í veg fyr-
ir að Vaclav Havel yrði endur-
kjörinn forseti Tékkóslóvakíu
I gær, þegar hann féll í at-
kvæðagreiðslu á sambands-
þingi landsins. Þetta þykir
skýrt merki þess að landið
muni klofna í tvennt; Slóvakíu
og ríki Tékka.
Til þess að verða endurkjörinn
forseti þurfti Havel að fá þijá
fimmtu hluta
atkvæða í öll-
um þremur
deildum þings-
ins. Hann náði
meirihluta í
tékkneska
hluta þess en
féll í hinum sló-
vakíska, þar
sem hann fékk
aðeins átján
atkvæði af 38. Havel mun sitja
í embætti uns annar forseti verð-
ur kjörinn, en nái annar forseta-
frambjóðandi ekki tilskildum
meirihluta getur Havel boðið sig
fram að nýju.
leyniþjónustunnar KGB. Hann
telst varla hættulegur öryggis-
hagsmunum Noregs lengur eftir
lok kalda stríðsins og það voru
engar deilur innan norsku ríkis-
stjórnarinnar um að láta hann
lausan. Engin gagnrýni á ákvÖTð-
unina hefur komið fram, en náðun-
in kom samt nokkuð á óvart, þar
sem náðunarbeiðni var hafnað í
fyrrahaust.
Treholt var handtekinn á
Fornebu-flugvelli í Ósló í janúar
1984 á leið til fundar við háttsett-
an mann úr KGB með tösku fulla
af skjölum merktum sem ríkis-
leyndarmál. Treholt hafði meðal
annars verið einn helsti aðstoðar-
maður Jens Evensens sjávarút-
vegsráðherra og þeir tveir voru í
forsvari norsku sendinefndarinnar
sem samdi um skiptingu Barents-
hafsins við Sovétmenn. Þeir samn-
ingar voru mjög umdeildir og í
réttarhöldunum yfir Treholt var
talað um að Rússar hefðu setið
báðum megin við samningaborðið.
Eftir hrun Sovétríkjanna hafa
nokkrir KGB-menn staðfest að
Treholt hafi verið á mála hjá þeim
og að hann hafi verið talinn Sovét-
mönnum mjög gagnlegur.
Treholt segist munu dvelja um
sinn erlendis, en þegar hann var
spurður hvort hann hygðist taka
upp þráðinn í utanríkisþjónustunni
hló hann og sagðist vera í þeirri
aðstöðu að þurfa að ákveða hvað
hann ætlaði að gera við líf sitt á
fimmtugasta aldursári.
Morgunblaðið/Svein E. Furulund
Norski hvalbáturinn Reinebuen leggur úr höfn í gær.
Norskir bátar til hvalveiða
Tromso. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins.
SEX norskir hvalveiðibátar héldu í gær á hvalveiðimiðin norður
af Svalbarða en norska ríkisstjórnin ákvað fyrir skömmu að á
þessu sumri skyldu veiddar 110
Mikil leynd hvíldi yfir brottför
bátanna vegna hótana samtaka
umhverfíssinna um að þau myndu
reyna að koma í veg fyrir veiðarn-
ar. Þeir lögðu af stað úr nokkrum
hrefnur í vísindaskyni.
höfnum á mismunandi tímum og
var enginn fulltrúi frá umhverfis-
samtökum sjáanlegur.
Sjá nánar frétt á bls. 20-21