Morgunblaðið - 22.09.1992, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. SEPTEMBER 1992
Sigurrós Oddgeirs-
dóttir - Minning
Fædd 24. júlí 1917
Dáin 13. september 1992
Á haustdögum árið 1958 stóð ég
í eldhúsi í föðurhúsum ásamt móður
minni. Henni var litið út um
gluggann og segir mér að gera það
sama og virða fyrir mér piltinn, sem
var á leið upp Flensborgartúnið að
skólanum. Eg sá aftan á háan og
grannan pilt, sem gekk rólegum og
föstum skrefum upp brekkuna og
virtist hugsi. Móðir mín sagði mér
að pilturinn væri sonur Sigurrósar
Oddgeirsdóttur frá Ási, sem nú væri
búsett austur á flörðum, en hún
bætti við, að Sigurrós væri sérstak-
lega vel gefin, og væri því ekki und-
arlegt, að piltinum hefði gengið vel
til náms, en nú lærði hann til lands-
prófs.
Þetta voru fyrstu spumir mínar
af Sigurrósu Oddgeirsdóttur. Síðar
kynntist ég henni persónulega fyrir
um 22 árum er ég og pilturinn, sem
getið er hér að ofan, sonur Sigur-
rósar, Geir, urðum svilar. Við Sigur-
rós heitin höfum síðan haft allnáið
samband og hist iðulega hjá syni
Fædd 5. febrúar 1951
Dáin 12. september 1992
Hvað er í heimi, Hulda, líf og andi?
Hugsanir, Drottins sálum §ær og nær,
þar sem að bárur brjóta hval á sandi,
í brekku, þar sem Qallaljósið grær,
þar sem að háleit hugmynd Ieið sér brýtur,
Hann vissi það, er andi vor nú lýtur.
(Úr Hulduljóðum Jónasar Hallgrimssonar)
Þessi hljóðláta kyrralífsmynd, þar
sem báran rennir sér hlemmiskeið
eftir sandöldunum við ströndina og
myndar með því samhljóm milli fjalls
og fjöru, lands og sjávar, ber vitni
hinum nákvæma náttúruvísinda-
manni og skáldi er ávallt leitaðist
við að kalla fram hinn eina sanna
tón í því sigúrverki sem heimur sam-
anstendur af. Svo fallegar eru þess-
ar ljóðlínur að þær minna á tónsmíð-
ar Verdis þar sem róið er út á djúp-
sævi mannlegra örlaga og þau túlk-
uð af slíkri fágun og andagift að
enn í dag geta áheyrendur í gjörvöll-
um tónleikasölum veraldar gleymt
stund og stað.
En stundum er það svo að þær
hinar sömu eigindir sem að ofan
getur eru skráðar feiknistöfum milli
himins og jarðar, fluttar af slíkum
þrótti og krafti, að það er sem allt
efni umskapist í frumeindir sínar og
þyrlist niður á hvern og einn sem á
hlýðir. Slíkir voru Einar Benedikts-
son og Wagner.
Þannig getur verið staðfest slíkt
hyldýpi milli listamanna, að allur
samanburður er út í hött. í þversögn
sinni nást þó sættir sem eigi verða
rofnar meðan heimur stendur.
Mér koma í hug persónur tvær
úr Brekkukotsannáli Halldórs Lax-
ness sem á annan veg var farið en
urðu þar af hvorki stærri né smærri.
Greint er frá konu nokkurri undir
Eyjafjöilum er vildi skrifa bréfkom
nokkurt. Svo vandfýsin var hún í
orðavali að svo fór að lokum að
ekkert bréfið var sent. Og stórsöngv-
arinn Garðar Hólm leitaði svo lengi
að hirium eina hreina tóni að öllu
tónleikahaldi var aflýst um síðir, en
dómkirkjan ein geymdi hið helga
leyndarmál. Og þannig má færa að
hennar og tengdadóttur. Þessi kynni
hafa staðfest það, sem móðir mín
sagði mér í eldhúsinu forðum, að
konan hafí verið sérstaklega vel
gefin. Hún þekkti vel til eldri Hafn-
firðinga, kunni vel að bæta inn nöfn-
um, mæðgum eða ættum, er ég velti
fyrir mér.tengslum eða skyldleika
hins eða þessa. Hún var stálminnug
og hafði gott „taumhald" á forfeð-
rum og afkomendum hinna fjöl-
mennu ætta, sem að henni stóðu.
Sigurrós var fædd að Ási 24. júlí
1917. Foreldrar hennar voru hjónin
Guðrún Árnadóttir og Oddgeir Þor-
kelsson, bóndi þar á bæ. Fyrri mað-
ur Guðrúnar var Sigurður Jónsson
sjómaður, sem fórst með þilskipinu
Geir frá Hafnarfirði árið 1912. Hann
hafði átt tvö böm af fyrra hjóna-
bandi, Siguijón og Guðfinnu. Guð-
finna var móðir Sigurðar Bjömsson-
ar, óperusöngvara. Þegar þau Guð-
rún og Sigurður gengu að eigast,
gekk hún fyrri bömum Sigurðar í
móður stað. Þau Sigurður eignuðust
síðan saman 10 böm og em tvö
þeirra enn á lífi, Anna, saumakona
og Jónas, fyrrverandi skólastjóri Sjó-
því rök að þegar dauðlegir menn em
þess albúnir að hlusta á þögnina
eina og þegja um eilífð að þá hafi
þeir komist til nokkurs þroska. Mér
er fyrrum mágkona mín, Dóra, fyrir
margra hluta sakir minnisstæð. Ekki
var hún einasta tíguleg og glæsileg
í allri framgöngu heldur var hún
slíkur eldhugi að lífskraftur hennar
hreif með sér hvem og einn nær-
staddan.
Hún átti afar létt með að koma
orðum að hugsun sinni, sem um flest
bar vitni leiftrandi gáfum. Og nú á
þessum degi þegar hún hefur verið
leyst frá þrautum sínum er mér efst
í huga þakklæti fyrir að hafa fengið
tækifæri til þess að kynnast marg-
brotnum persónuleika hennar og því
hugrekki sem hún bjó að.
Dóra var leitandi í hugsun sinni
og hinztu rök tilvemnnar hugleikin.
Er mér vel kunnugt, að hún var vel
lesin á þessu sviði og man vel hversu
hugsun hennar var fijó, framsetning
efnis frumleg en umfram allt minn-
ist ég þeirrar græskulausu gaman-
semi sem hún átti svo létt með að
vefa efnisþráð sinn í.
Mér er það enn í fersku minni að
á heimili hennar við Rauðavatn var
litið á æðandi snjóbyl og mannhæð-
arháa snjóskafla sem normalt ástand
sem engin ástæða væri til að fjarg-
viðrast yfir hvað þá að hafa uppi
æðmr. Slík afstaða segir meira en
mörg orð.
Ég geri mér grein fyrir því að svo
fullkomlega vanmáttug orð og fá-
tækleg ná ekki að sefa hugi þeirra
sem nú eiga um sárt að binda.
En rétt eins og eitt lítið sandkom
á sjávarströndu hefur í sér fólginn
samhljóm alls sem lifir svo skulum
við öll leita þess jafnvægis og þeirra
sátta sem öll tilvera stefnir að.
Aðstandendum, venzlafólki og
vinum sendi ég samúðarkveðjur.
Guðni Björgúlfsson.
Mig langar í fáum orðum að minn-
ast Halldóm Elínborgar Ingólfsdótt-
ur eða Dóm eins og hún var alltaf
mannaskólans. Guðrún giftist síðan
árið 1915 Oddgeiri Þorkelssyni, ætt-
uðum frá Þorbjarnarstöðum í Hraun-
um. Systkini Oddgeirs voru fjölmörg
og má þar til dæmis nefna Ingólf
Þorkelsson, föður þeirra bræðra
Finnboga og Benedikts, sem starfaði
um árabil innanbúðar í Dröfn. Móðir
Oddgeirs og móðir Jónínu Guð-
mundsdóttur frá Urriðakoti, eigin-
konu Björns Jóhannessonar, fyrmrn
bæjarfulltrúa í Hafnarfírði, móður
Guðmundar Björnssonar, augnlækn-
is, og Hafsteins Bjömssonar, fyrram
gjaldkera Bæjarútgerðar Hafnar-
fjarðar, vora systur. Guðmundur
augnlæknir og Sigurrós vom jafn-
aldrar og vom bekkjarsystkin í
barnaskóla. Þá ólu þau Guðrún og
Oddgeir upp Sigríði Bjamadóttur
hárgreiðslukonu, bróðurdóttur Guð-
rúnar, svo og Sigurð Rúnar Jónas-
son, bifvélavirlq'a, son Jónasar skóla-
stjóra, sonar Guðrúnar.
Ég man sjálfur eftir Oddgeiri
Þorkelssyni, þegar hann daglega
kom gangandi til Hafnarijarðar frá
Ási, með hestvagn í taumi. í vagnin-
um var Qöldi mjólkurbrúsa, sem
hann skildi eftir á tröppunum hjá
því fólki sem keypti af honum mjólk.
Hann var einn af mjólkurpóstum
þess tíma. Þama var mikið haft fyr-
ir að afgreiða tiltölulega fáa lítra
af mjólk.
Þótt Ás á þessum ámm væri stað-
settur í Garðahreppi, litu íbúamir á
kölluð. Kynni okkar hófust fyrir um
það bil 26 áram en þá kom hún
heim með bróður mínum, Ólafi Rún-
ari Björgúlfssyni. Já, ég man þetta
eins og það hefði gerst í gær. Hvað
mér fannst hún myndarleg. Það
geislaði alveg af henni.
Hún var alltaf svo hress og kát.
- Alltaf gat hún gert að gamni sínu.
Já, þeir voru ófáir brandaramir sem
hún sagði. Og þegar ég og dóttir
mín heimsóttum hana í júnímánuði
þar sem hún lá mikið veik á Brom-
ton-sjúkrahúsinu í London var hún
enn sú sama Dóra sem ég leit forð-
um. Hún mun hafa skynjað vanmátt
okkar við þessar aðstæður og brá á
glens sem fyrr og fór svo að við
veltumst um af hlátri yfír gaman-
semi hennar.
Þannig var Dóra alltaf. Hún lagði
ævinlega allt sitt af mörkum til þess
að tilveran mætti verða bjartari;
bætti umhverfi sitt; áhyggja hvers-
dagsins gleymdist þegar hún var
annars vegar.
Ég þakka af alhug að hafa orðið
þess aðnjótandi að kynnast henni
og ég bið almáttugan Guð að styrkja
bömin hennar í þeirra miklu sorg
og einnig aðra ástvini.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt
(V. Briem.)
Sigrún Björgúifsdóttir.
Halldóra Ingólfs-
dóttir — Minning
Ferðamálaskóli íslands
Höföabakka 9, Reykjavík. Sími 671466.
Starfsnóm fyrir þó, sem starfa vilja við ferðaþjónustu. Nóm, sem er viðurkennt
af Félagi ísl. ferðaskrifstofo. Alþjóðleg próf og réttindi (IATA).
sig sem Hafnfírðinga. Bömin sóttu
skóla, íþróttir og skemmtanir til
Hafnarfjarðar, og afrakstur búsins,
eins og áður segir, var að hluta til
seldur til Hafnarfjarðar.
Sigurrós stundaði íþróttir með
báðum Hafnarfyarðarfélögunum, FH
og Haukum. Hún var í fímleika-
flokki undir stjóm Hallsteins Hin-
rikssonar, íþróttafrömuðar, frá árinu
1929. Þær uppeldissystur, Sigga litla
(Sigríður Bjamadóttir) og Sigga
stóra (Sigurrós), eins og þær voru
kallaðar í gögnum frá þeim tíma,
sýndu fimleika á Melavellinum í
Reykjavík árið 1933 með öðmm
hafnfírskum yngismeyjum. Sigurrós
tók þátt í stofnun kvennadeildar hjá
Haukum árið 1938, hannaði og
saumaði búninga fyrir deildina,
sinnti markvörslu fyrir deildina í
keppnum og sat um hríð í stjóm
Hauka, m.a. ritari stjómar.
Á þessum ámm lærði Sigurrós
fatasaum og vann við þá iðn í nokk-
ur ár.
Sigurrós kynntist Jens Pálssyni,
loftskeytamanni, syni Páls Sigurðs-
sonar, prests í íslendingabyggðum í
Kanada og síðar í Bolungarvík. Jens
ber nafn Jens Pálssonar, prófasts í
Görðum á Álftanesi, sem um síðustu
aldamót sinnti preststörfum í Hafn-
arfirði og Garðahreppi. Þau giftust
og fluttu austur á Reyðarfjörð árið
1947.
Gerðist Jens þar póst- og síma-
málastjóri staðarins. Sigurrós hóf
fljótlega störf við embættið. Í litlu
samfélagi sem Reyðarfjorður var á
þeim ámm, var símstöðin einn af
miðpunktum samfélagsins. Þar kom
fólk saman, sótti póstinn sinn, ræddi
mál dagsins og vandamál morgun-
dagsins. Þeir, sem bjuggu á símstöð-
inni, hvort sem það vom þau hjónin
eða synimir, voru kennd við Stöð-
ina. Þar tók Sigurrós þátt í félags-
starfí svo sem stjómarstörfum í
kvenfélaginu, Sambandi austfírskra
kvenna og beitingu raddbandanna í
kirkjukómum svo eitthvað sé nefnt.
Fýrir hjúskap eignaðist Sigurrós
Geir Amar Gunnlaugsson, forstjóra
Marel í Reykjavík. Geir er kvæntur
Kristínu Ragnhildi Ragnarsdóttur,
meinatækni, Ólafssonar heitins,
hæstaréttarlögmanns í Reykjavík og
konu hans, Kristínar Ólafsson. Þau
eiga 3 börn.
Sonur Sigurrósar og Jens er Páll,
prófessor í verkfræðideild Háskóla
Islands. Kona hans er Anna, fóstra,
Jensdóttir Sigurðssonar, skipstjóra í
Þorlákshöfn, og konu hans, Þor-
bjargar Jónsdóttur. Þau eiga 2 börn.
Þau Jens og Sigurrós fluttu suður
árið 1967, skildu og hefur hann
búið í Reykjavík síðan, en hún flutti
til æskustöðvanna, Hafnarfjarðar,
enda var taugin til æskustöðvanna
römm. Þrátt fyrir skilnað þeirra Jens
var sérstaklega góður vinskapur
með þeim.
Sigurrós var hápólitísk kona,
vinstrisinnuð, kaus kommúnista til
Alþingis hér á ámm áður, en í Hafn-
arfirði hefur hún kosið Guðmund
Áma til bæjarstjómar.
Eftir að hún flutti aftur suður,
stundaði hún póstmannastörf í
Reykjavík. Undanfarið hefur hún
verið í dagvistun á Hrafnistu í Hafn-
arfirði, og lofaði starfsfólkið fyrir
góða umhyggju og velvilja á allan
hátt.
En fljótt skipast veður á lofti.
Síðastliðinn sunnudag var komið að
henni látinni í íbúð hennar við Álfa-
skeið. Enginn átti von á því, að hún
svo snögglega og fyrirvaralaust
hyrfi á braut á vit feðra sinna.
Ég og fjölskylda mín kveðjum
góða konu, þökkum henni samfylgd-
ina og vottum aðstandendum hennar
samúð okkar.
Hrafnkell Ásgeirsson.
Bjami J. Guðmunds-
son — Minning
í dag verður jarðsunginn frá
Akureyrarkirkju frændi okkar,
Bjami Júlíus Guðmundsson, Baddi,
eins og við systkinin kölluðum hann.
Alltaf þurftum við að tala mikið
við hann og oftast um bfla, því það
var hans yndi alla tíð frá því hann
fékk bílpróf. Margar sögur sagði
hann okkur gegnum árin.
Ekki er langt síðan við kynnt-
umst syni hans, Bjama Þór. Við
sendum honum og Maríu langömmu
okkar samúðarkveðjur.
Rabbi, Sigurlaug
og María Hlíf.
í dag er til grafar borinn frændi
okkar, Bjami Júlíus Guðmundsson,
fæddur 24. ágúst 1948 á Akureyri.
Hann var sonur hjónanna Guð-
mundar Jónatanssonar frá Siglu-
fírði og Maríu Júlíusdóttur frá
Hvassafelli í Eyjafirði.
Baddi, eins og við systumar köll-
uðum hann ávallt, kom inn á heim-
ili okkar þá 17 ára og var hjá okkur
í nokkur ár. Hann var að læra vél-
virkjun hjá Þorgeiri og Ellert á
Akranesi.
Baddi á einn son, Bjarna Þór,
og vottum við honum okkar samúð.
í sumar ákváðum við tvö systk-
inabömin að það væri kominn tími
til að við afkomendur afa og ömmu
á Ránargötunni fæmm að kynnast
betur og hittumst við öll eina helgi
og áttum þar góðar stundir í góðu
veðri. Það vom seinustu stundir
okkar með Badda frænda. Hann
var ljúfur og mjög viðkvæmur allt
frá barnæsku og hafði mjög af
gaman að tala við okkur frænkum-
ar þegar við hittumst.
Hann hélt mikið upp á þá bæn
sem hér birtist, sem ég sendi honum
einu sinni og vitnaði hann oft í
hana þegar við hittumst.
Guð gef mér æðruleysi,
til að sætta mig við það,
sem ég fæ ekki breytt, 1
kjark til að breyta því,
sem ég get breytt,
og vit til að greina þar á milli.
(Höf. ókunnur)
Elsku amma, Bjami Þór og
systkini hins látna, megi Guð vera
með ykkur í dag og í framtíðinni.
Systurnar Hanna Stína,
Beta og Maja.