Morgunblaðið - 07.11.1992, Blaðsíða 13

Morgunblaðið - 07.11.1992, Blaðsíða 13
MORQU^BLAÐIÐ LAUfíAHPAGyR 7HNÓyEjVll?KR ,^92 SjL3 gera allt til að viðhalda henni sjálf, á meðan þau krefja hvert annað um umhyggju og ástúð. Það er allt svo dapurt, allt svo grimmt, allt svo neikvætt að eigin- lega eru tveir og hálfur tími af ósköpunum meira en nóg af því góða. Þótt mótsagnir séu í per- sónunum, er skortur á andstæðum og mótvægi við hið neikvæða, helsti lösturinn á verkinu. Þetta er ein- faldlega ekki nógu skemmtilegt fólk til að halda áhuga manns í svo lang- an tíma. Annar löstur er að það er öllu slengt framan í mann. Lars Norén hefur víst sagt að hann reyni að sýna hvað persónurnar hugsa, en í rauninni fellir það verk hans sem spennandi leikrit, vegna þess að hann skilur ekkert eftir fyrir sköpunarmótleik og ímyndunarafl áhorfandans. En það eru ekki bara naktar tilfínningar sem þreyta mann, heldur einnig frjálsræðið sem felst í athöfnum persónanna. Per- sónulega finnst mér leiðinlegt að horfa á fólk ganga nakið um svið og óþægilegt að horfa á fólk stijúka hvert annað nakið og nudda kyn- færin hvert á öðru í tíma og ótíma (jafnvel þótt það sé í fötum). Mér finnst andstyggilegt að vera þröng- vað til að horfa á kynferðislegar athafnir á sviði sem ég mundi aldr- ei sitja og horfa á í raunveruleikan- um. Ég sé engan tilgang með því. Það má vera að verkið sé að ein- hvetju leyti barn síns tíma; þess tíma þegar áðurnefnd kynslóð átt- aði sig á því að þetta dýrkeypta frelsi var orðið að tilfinningalegum fjötrum. Ef svo er, verð ég að segja, að það eldist fremur illa; gróf orð um kynfæri og kynferðislegar at- hafnir eru bara hallærisleg. Það hefur lítið með vinnslu leik- hópsins að gera, hvað mér finnst um þetta verk, því þetta er vel leik- ið og reyndar vel unnið á allan hátt. Húsnæðið sem leikið er í, í Hafnarhúsinu við Tryggvagötu passar þessu verki mjög vel og er skemmtilegt sem lítið leikhús. Leik- myndin sem er hönnuð inn í allt rýmið, bæði á sviði og utan þess er frábær; einhver best heppnaða og skemmtilegasta leikmynd sem ég hef lengi séð. Hún sýnir íbúð þeirra Teós og Tessu — og er þann- ig að manni finnst þau hafa búið þarna lengi. Hún er mjög persónu- leg, en draslaraleg og ég gat ekki varist þeirri hugsun að þetta væri draumaíbúð, ef einhver nennti að þrífa. En þar sem Lars Norén er að lýsa mjög sjúkum mannlegum samskiptum hjá fólki sem hefur löngu glatað sjálfsvirðingu sinni og sómatilfinningu, eru ruslið og óhreinindin fullkomlega trúverðug. Árni Pétur Guðjónsson leikur Teó. Mér finnst Teó vera eina per- sónan sem hefur meiri dýpt en texti hans sýnir. Maður veit ekki alveg hvar maður hefur hann. Teó er ótta- legt ólíkindatól, breiðir yfir sárs- auka sinn með kaldhæðni og yfir- borðsmennsku. En hann er hrædd- ur. Hann vill frekar lifa í vonlausu og sjúku hjónabandi en þurfa að vera einn. Undir hrjúfu yfirborðinu, býr óttasleginn lítill drengur og Árna Pétri tekst að afhjúpa hann og leikur þetta hlutverk á allan hátt mjög vel; tvíræðni í raddbeit- ingu Árna Péturs á hvað mestan þátt í því. Tessa er leikin af Rósu Guðnýju Þórsdóttur. Tessa er kexrugluð og verulega alkóhólíseruð (eins og hin- ar persónurnar). Hún getur ekki leynt sársauka sínum lengur; hún þarf sjúklega athygli og kann helst að ná í hana neikvæða. Edrú er hún flóttaleg og öryggislaus, drukkin eru hún úthverf og hávær. Rósa Guðný fer ákaflega vel með vanda- samt hlutverk þessarar sveiflu- kenndu konu. Valdimar Örn Flygenring leikur Erik. Framan af var ég ósátt við leik hans; áherslur í textameðferð og raddbeitingu voru tilgerðarlegar og mér fannst Valdimar ekki fínna sig í hlutverkinu. Það lagaðist þeg- ar á leið og hann náði nokkuð góð- um tökum á þessum karakter, sem því miður er of augljós. Það var of mikið gefíð upp um Erik til að of- beldishneigð hans kæmi manni á óvart. í lokin þegar hann svo „hef- ur verið afhjúpaður" fór Valdimar ögn yfír strikið í örvæntingunni miðað við nálægðina og það litla rými sem þetta leikhús er. Þótt margt væri vel gert hjá honum, var eins og hann finndi ekki jafnvægis- punktinn í túlkun sinni á Erik. Steinunn Ólafsdóttir leikur He- len. Helen er ekkert á sviðinu fyrr en í seinni hlutanum og er því mið- ur einnig of augljós. Þegar hún birt- ist, hefur þegar verið sagt of mikið til að hún breyti andrúmi svallsins að einhverju marki. Helen þjónar kannski fyrst og fremst því hlut- verki að afhjúpa ofbeldishneigð Eriks, en það er svo löngu orðið ljóst að honum er ekkert heilagt að það samskiptamynstur þeirra kemur ekkert á óvart. Steinunn leikur þetta hlutverk þó mjög vel. Hún hefur þróttmikla rödd og sterka nærveru á sviði. Helen er sú eina sem ekki er útvötnuð af alkóhóli og mímik hennar er því ekki eins dauð og döpur og hinna; hún er svo augljóslega hrædd. Svip- brigði og látbragð Steinunnar voru mjög góð, svo og raddbeiting og textameðferð. Leikstjómin er vandvirknislega unnin. Það er góð framvinda í sýn- ingunni; skiptingar hraðar og hreyf- ingar nákvæmar. Þessi sýning er það besta sem ég hef séð af upp- færslum Hlínar. Hræðileg hamingja er langt frá því að vera auðvelt verk, hvort heldur er fyrir leikhóp- inn eða áhorfenduma, en uppsetn- ingin hefur heppnast vel og er ör-' ugglega eins djörf og henni er ætl- að að vera. Þýðingin er mjög áheyri- leg og þótt verkið fjalli um leiðin- legt fólk, er ljóst að þetta er fólk sem er í miklum vanda. Nýjar bækur ■ Gimsteinar heitir safn Ijóða 16 höfunda sem gáfu út sína fyrstu bók á því tímabili er ísland var sjálf- stætt konungsríki, 1918-1944. Ólafur Haukur Árnason valdi Ijóðin. Hann segir m.a. í forspjalli: „Ég hef notið þess að skynja enn einu sinni þann galdur sem gerir orðræðu skálds að listaverki, notið návistar sérhvers þeirra eins og gamalla vina. Þá er tilgangi þessa kvers náð er lesendur njóta endur- fundanna við ljóðin á svipaðan hátt, eða stofna til nýrra kynna við skáld- skap sem auðgar sálarlíf þeirra og dýpkar skilning þeirra á sjálfijm sér og öðmm.“ Utgefandi er Hörpuútgáfan. Bjarni Jónsson teiknaði kápu og titilsíður. Prentvinna og bókband er unnið í Prentsmiðjunni Odda hf. Bókin er 223 bls. Verð 1980 krónur. ■ Orð um ástina, Orð um Hf og dauða, Orð um hamingjuna og Orð um vináttu em smábækur sem hafa að geyma úrval úr íslenskum kveðskap um viðkomandi efni frá elstu tímum til okkar daga. Sigurð- ur Svavarsson, Ámi Sigurjóns- son, Ólöf Eldjárn og Árni Óskars- son söfnuðu efninu. Utgefandi er Mál og menning. Bækurnar eru í afar litlu broti, 64 bls. hver og prentaðar í Prent- smiðjunni Odda og kostar 690 krónur hver. H Dagbók barnsins - Fyrstu árin er bók sem í má skrá helstu víð- burði í lífi bamsins, allt frá fæðingu til fyrsta skóladags. Myndirnar er úr íslensku umhverfi, af börnum og dýrum. Utgefandi er Hörpuútgáfan. Teikningar gerði Erla Sigurðar- dóttir, myndlistarkona og texta Bryndís Bragadóttir. Litvinnsla, filmuvinna og prentun og bók- band er unnið í Prentsmiðjunni Odda hf. Verð 1.380 krónur. Philippe Maynial. Morgunblaðið/Gunnar Blöndal kvikmynda komi frá Bandaríkjun- um eins og hér á landi, eru u.þ.b. 60-65% mynda þaðan og afgang- urinn frá öðrum heimshlutum.“ Auk innlendrar framleiðslu leggur Gaumont fé í ítalska, spænska og þýska kvikmyndagerð, svo dæmi séu nefnd, og segir Maynial að fyrirtækið vilji sjá evr- ópska kvikmyndagerð eflast og storka veldi ameríska iðnaðarins um heim allan.„Marx-lenínisminn var mjög skammlífur samanborið við heim orðsins og heim trúar- bragða, eins og við sjáum í Austur- Evrópu þar sem kommúnisminn er fallinn og allir leita að nýju gild- ismati. Margir horfa til Bandaríkj- anna, en þar birtist okkur samfé- lagsgerð sem er plöguð af óeirðum, glæpum og atvinnuleysi með til- heyrandi fátækt. 15 milljónir íbúa, þar af 70% svertingjar, eiga ekk- ert, hvorki eignir né von um betri tíð. Við viðurkennum þetta þjóðfé- lag, en neitum að varpa á það dýrðarljóma. Heimurinn stendur á krossgötum, þar sem viðteknar þjóðfélagsgerðir hafa brugðist, og engar skýrar línur eru í sjónmáli. Einstaklingar eru ráðvilltir í glund- roðanum og það verður að sýna fólkinu nýja heimsmynd og opna eyru þeirra fyrir nýjum röddum. Hugsandi fólk er orðið fullsatt á ofbeldi bandarískra kvikmynda, heimsmynd sem sýnir í smáatrið- um hvernig fólk er skotið niður eins og kanínur, konum er nauðg- að, eiturlyf misnotuð og bílar sprengdir í tætlur. Auðvitað eru til góðar bandarískar myndir, en meginhlutinn er þessu marki brenndur. Einkanlega hljótum við að velta fyrir okkur hinni ófögru heimsmynd sem dregin er upp, og að illa staddar manneskjur geti nánast gengið inn í kvikmyndahús og lært glæpsamlegt athæfí og óþverrahátt. Þeir sem sitja við stjórnvölinn bera ábyrgð gagnvart meðborgurum sínum og sérstak- lega gagnvart ómótuðum börnum. Við viljum koma á framfæri val- kosti fyrir evrópska menningu, og ég trúi því að fólk vilji sjá fleiri tegundir menningar og þ. á m. kvikmyndir, því hver og einn hefur ólíkan smekk. Amerísk fram- leiðslufyrirtæki eru gríðarstór og áhrifamikil, en í stað þess að beygja okkur undir vald þeirra og framleiðni, verðum við að hugsa á evrópskan hátt og halda uppi kyndli evrópskrar menningar.“ SFr WMb í dag sg á mrgun Rýmum fyrir jólavörunum. Seljum í dag og á morgun mikið magn af pottaplöntum eð 50% afslætti. Nð er takif srlO.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.