Morgunblaðið - 08.11.1992, Qupperneq 17

r
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8. NÓVEMBER 1992
17
ar að loka svæðinu frá Stafnnesi að
Önglabijótsnefí. Ef það væri
skammtað fyrir trillusjómenn myndi
uppbyggingin hér verða mikil.“
Hvað snertir samdráttinn á Kefla-
víkurflugvelli, sem margir spá að
verði meiri að loknum forsetakosn-
ingunum í Bandaríkjunum, sagði
Björgvin að menn yrðu að gá að því
að mjög margir sem þar vinna búi
í Reykjavík. „Mér fínnst eðlileg krafa
að komi til meiri samdráttar gangi
Suðumesjamenn fyrir vinnu hjá
varnarliðinu. Jafnvel þótt mjög mikið
verði dregið saman í kringum vam-
arliðið þarf að halda þar við bæði
byggingum og öðru og Suðumesja-
menn ættu að vinna þau verk sem
til féllu vi.ð það. Ég er ekki á þeirri
skoðun að það komi til þess sam-
dráttar sem menn hafa talað um í
sambandi við vamarliðið. Banda-
ríkjamenn væm ekki að byggja allar
vjQp r >j ■[ /
þessar nýju byggingar ef þeir hefðu
í huga að draga stórlega úr öllum
framkvæmdum eða jafnvel leggja
herstöðina niður. Fyrir röskum
tveimur mánuðum vora þeir t.d. að
taka í gagnið nýjar, vandaðar og
myndarlegar byggingar, sem búnar
era margvíslegum nýtísku tækjum.
Ég er á því að herstöðin á Miðnes-
heiði verði síðasta varnarstöðin sem
Bandaríkjamenn leggja niður. Þeir
þurfa á herstöð að halda hér til eftir-
lits í Norðurhöfum."
Lít björtum augum
á saltsöluna
„Við Suðumesjamenn lítum einnig
til álversins á Keilisnesi, hvort sem
það verða Kaisers eða aðrir sem þar
verða ráðandi aðilar. Ég lit líka björt-
um augum á saltsöluna eða sjóefna-
vinnsluna á Reykjanesi. Þar er unnið
mikið verk. Þar verður framleitt
heilsusalt og ég er sannfærður um
að þegar búið verður að þróa upp
þá framleiðslu og koma henni í gott
horf verður byggð þama verksmiðja
til þess að pakka inn heilsusaltinu,
sem selt verður um allan heim. Ég
hef líka mikla trú á ferðamannaiðn-
aði og þá ekki síður á fríiðnaðar-
svæði, sem felur í sér að hér komi
verksmiðjur til þess að setja saman
og jjúka við hluti sem síðan verða
settir á markað í Evrópu. Þetta verð-
ur léttur iðnaður og þá er hagstætt
hvað við eram nálægt flugvelli. Hér
gæti einnig orðið ein aðalviðgerðar-
og eftirlitsstöð með öllu Norður-Atl-
antshafsfiugi hjá þeim erlendu flug-
félögum sem vilja nýta sér aðstöðuna
á Keflavíkurflugvelli. Þá er einnig
til umræðu að stofna hér þilplötu-
verksmiðju. Keflavíkurbær hefur
áhuga á þeim framkvæmdum og
hefur þegar hafíð undirbúning að
þeim. Það á kannski eftir að sannast
það sem getspakir menn sögðu fyrir
um 30 áram, að Hafnahreppur og
Grindavík verði með lífvænlegustu
stöðum þegar fram líða stundir. Hér
á Suðurnesjum er mikil orka bundin
í heitu vatni sem ég er sannfærður
VOH 8 /1iU)A(rl/OI{5A]StV':U
um að á eftir að koma til góða, ekki
bara okkur hér, heldur öllu landinu.
Hér í Höfnum er lítið, nýtt fyrir-
tæki sem gengið hefur vel undanfar-
ið. Þar era tíu manns í vinnu, en þar
er reyktur fískur. Hér er líka físk-
eldisfyrirtæki sem heitir Stokkfisk-
ur, þar sem fram fara kynbætur á
físki. Svo má ekki gleyma Lúðubank-
anum, þeim fræga banka. Þar era
keyptar lúður á þeim tíma sem þær
veiðast og aldar þar til sá tími kem-
ur að engar lúður veiðast, þá er
þeim slátrað og þær seldar, bæði hér
á landi og jafnvel til Svíþjóðar. Fær-
eyingamir hafa þó stundum verið
með undirboð á þessum markaði."
Áður en ég hverf á braut sýnir
Björgvin mér staðinn. Við skoðum
fyrst hraðfrystihúsið sem skemmdist
af eldi. Heilmikið er þó nýtilegt í því
húsi. Næst skoðum við nýja sjóvar-
nagarðinn. „Þar með er flóðahættan
horfín, sem menn vora svo hræddir
við að þeir fluttu jafnvel hús sín
burt úr plássinu," segir Björgvin.
„Það síðasta fór í fyrra. Þessar fram-
kvæmdir kostuðu um 15 milljónir
króna. Það ríkti góður skilningur hjá
ráðamönnum þjóðarinnar þegar ósk-
að var eftir fyrirgreiðslu vegna
þeirra framkvæmda.
Hér skráðu margir sig til heimilis
í hreppnum sem unnu hjá vamarlið-
inu. Yfír 400 menn vora skráðir hér
af þessum sökum, þegar mest var.
En svo færðu flestir þessara manna
búsetu sína til annarra staða á svæð-
inu og þá missti Hafnahreppur um-
talsverðar tekjur í formi aðstöðu-
gjalda. Okkur vantar svona 150
manns til þess að rekstur hreppsins
gangi vel. Við erum ekki nema 130
núna, það er of fátt, enda hefur
mikið verið rætt um sameiningu
sveitarfélaganna á Suðurnesjum."
Sveitarfélögin sjö á Suðumesjum
hafa, að sögn Björgvins Lúthersson-
ar, þegar komið á með sér miklu
samstarfí. „Við greiðum fyllilega á
við hina í þessu samfélagi sveitarfé-
lagana, sem kallað er SSS. Þar hef-
ur hvert sveitarfélag einn fulltrúa
og atkvæði þar ráðast öll að jöfnu.
Svo eram við aðilar að Hitaveitu
Suðurnesja og Sorpeyðingarstöðinni.
Einnig að heilsuvemdarstöðinni,
sjúkrahúsinu og elliheimilinu. Við
höfum samning við Njarðvíkurbæ
hvað snertir grannskóla, tónlistar-
skóla og bamaheimili og eram með
skólabíl sem fer sex til átta ferðir á
dag og sækir börnin 24 sem hér búa
heim til þeirra. Seinna geta þau, eins
og önnur böm hér á svæðinu, farið
í Fjölbrautaskóla Suðumesja. Versl-
un sækjum við í Hagkaup og Sam-
kaup. Sumir telja það galla að hafa
ekki verslun hér, en aðrir telja það
kost, bömin hér þekkja ekki sjoppu-
hangs."
í Höfnum er gömul, falleg kirkja
og litlu sunnar bamaskólinn gamli.
Þar er nú ráðhúsið þeirra í Höfnum.
Unglingahljómsveit staðarins var
þar við æfingar þegar okkur bar að
garði. „Ég leyfi strákunum að æfa
sig þama, þegar enginn er að vinna
í húsinu. Þeir geta kannski einhvem
tíma spilað fyrir dansi hér á skemmt-
unum,“ segir Björgvin um leið og
við göngum frá húsinu. Hann sýnir
mér einnig hið sögufræga býli Kot-
vog. Þar átti Björgvin heimili sitt sem
unglingur, þegar móðir hans keypti
það og rak þar búskap. Þá var gamla
húsið brannið, sem séra Jón Thorar-
ensen ólst upp í og hann segir frá
í bókum sínum. í hans tíð vora heim-
ilismenn aldrei færri en 30 og flestir
um 80. Björgvin og kona hans fluttu
frá Keflavík til Hafna fyrir nær tíu
áram og höfðu þá gert gömlu húsin
í Kotvogi upp og bjuggu þar raunar
eitt sumar. „Það eru álög á smiðj-
unni í Kotvogi," segir Björgvin er
við göngum frá húsunum. „Ef átt
er við hana af ókunnugum þá segir
sagan að bátur farist í Músasundi.
Eitt sinn leyfði ég manni að reykja
fisk í útihúsi í Kotvogi, en tók honum
jafnframt vara við því að eiga við
nokkurn hlut í smiðjunni. Litlu
seinna heyri ég að slysavarnafélagið
ví
er kallað út vegna þess að bátur sé
að stranda fyrir neðan Kotvoginn.
Þegar ég kom á vettvang rauk úr
smiðjunni. Maðurinn hafði þá virt
orð mín að vettugi og það var eins
og við manninn mælt, nýr bátur
varð fyrir vélarbilun og það kom gat
á hann við strandið."
Eins og sönnum íslendingi sæmir
er Björgvin óspar á dulrænar frá-
sagnir sem tengjast Höfnum. Á leið-
inni að bílnum segir hann mér frá
Virkishólnum í Kotvogstúninu, þar
sem búa álfar sem eiga sér álfa-
kirkju. „Bannað var að slá ákveðnar
þijár þúfur þar,“ segir Björgvin.
„Svo komu hér eitt sinn krakkar og
vora að atast með mótorhjól á þess-
um þúfum. Þeim var sagt að þetta
væri álagablettur og ráðlagt að vera
annars staðar, en þau vildu ekki
sinna því. Svo þegar þau ætluðu að
fara komust þau ekki héðan af því
að hjólin duttu af, keðjumar slitnuðu
og svona mátti iengi telja. Það varð
að fá aðstoð til að koma hjólunum
þeirra í burtu.“
Að skilnaði segir Björgvin mér
eina sögu sem séra Jón Thorarensen
skráði í Rauðskinnu sinni um Kot-
vogshúsin. „ Fyrir framan Kotvogs-
húsin var stétt, lögð úr steinum. Þar
heyrðust einu sinni miklir skellir og
fóra allir út til þess að gá hveiju
þetta sætti, en ekkert sást sem gat
skýrt þessi hljóð. Nokkra seinna
gerði leiðindaveður og skip fórst hér
fyrir utan. Lík skipveijanna rak öll
hér fyrir neðan Kotvoginn. Hurðin
var tekin af húsinu sem hljóðin
heyrðust áður í og líkin borin inn í
það hús. Þegar verið var að bera iík-
in eftir stéttinni heyrðust nákvæm-
lega sömu hljóðin og fólkið hafði sem
mest furðað sig á nokkra áður.“
Þess má geta að í gamla húsinu
í Kotvogi dreymir Björgvin um að
koma upp koníaksstofu, þar sem
ferðamenn geti sest inn og fengið
sér tár eftir að hafa skoðað staðinn
og fundið þá sérkennilega tímalausu
„stemmningu" sem ríkir í Höfnum.
Hríng eftir hríng
í hálfa öld!
Íslenskír pakkar fyrir íslendinga

Cheerios, vinsælasta morgunkornið frá General Mills, hefur nú
verið 50 ár á borðum íslendinga. Alltaf aukast vinsældirnar og á
þessum tímamótum er því afar ánægjulegt að geta boðið
íslenskum neytendum upp á íslenskar umbúðir.
Nýir Cheerios, Honey Nut og Cocoa Puffs pakkar
eru nú komnir á markaðinn, skreyttir margs konar
fróðleik og skemmtiefni á íslensku.
Njjóttu vel og góða skemmtun!
Mt-