Morgunblaðið - 29.11.1992, Blaðsíða 2

^ ífe
2Mír¥öíí§£XÖÍð !feuSmjitíMÍJRT ^9.' itöVÉ^É$T9é2
Vid látum
ekki bjóóa
okkur leng-
ur uppá
þetta veró-
lag heima.
Þetta þjóð-
félag er
ruglaó og
maóur er
hafóur aó
fifli hvaó
eftir annaó
þegar versl
un og veró-
lag er haft i
huga.
i mióborg Newcastle eru f jölmargar góóar verslanir.
argir vilja halda því
fram að verslun-
arferðir til útlanda
borgi sig alls ekki
þegar upp er stað-
ið og gera oft
óspart grín að landanum sem kjagar
um á erlendri grundu með troðfulla
plastpoka í báðum höndum.
Ferðaskrifstofan Alís hefur að
undanfömu flutt farþega til New-
castle á Norður-Englandi og slóst
blaðamaður Morgunblaðsins í för
með þeim á dögunum og kynnti sér
verð á fatnaði. Niðurstöður sýndu
að verð í umræddri borg er afar
hagkvæmt borið saman við verð hér
heima og mættu menn gjaman velta
því fyrir sér hver sé hinn skynsami,
þessi með útlendu pokana eða sá sem
tæmir budduna hér heima þegar
hann borgar hátt verð fyrir sömu
vöra.
Það var í fyrra sem ferðaskrifstof-
an Alís í Hafnarfirði hóf haustferðir
sínar til Newcastle og heimsóttu þá
um 1.500 íslendingar staðinn. í haust
hafa um 1800 manns farið með
ferðaskrifstofunni til þeirrar borgar.
Ferðin til Newcastle kostaði hjá Alís
kr. 26.900 fyrir gengisfellingu og í
því verði er flugið innifalið, gisting
í þtjár nætur í tveggja manna her-
bergi á fjögurra stjömu hóteli með
morgunmat, ferðir frá og til flugvall-
ar og flugvallagjöld. Einnig er hægt
að dvelja í fjóra daga og vera þá
yfir helgina í Newcastle og kostaði
sú ferð kr. 28.900
Verslaó i Reykjavik
Til að komast að því hversu mik-
ill verðmunurinn væri í raun var
ákveðið að gera lauslega verðkönnun
á fatnaði hér heima og síðan í Newc-
astle. Algengt er að íslendingar
kaupi fatnað á alla ijölskylduna ytra
og var því ákveðið að kanna verð á
fatnaði fyrir 15 ára unglingsstúlku,
10 ára dreng, 2 ára telpu og á nokkr-
um flíkum fyrir hjónin.
Verslunarferðin hófst hér heima
og var byijað á þvi að kanna verð á
fatnaði fyrir bömin. Öll skyldu þau
fá tvennar peysur og tvennar buxur,
dömumar fengu auk þess
rúllukragabol og kjóla, eldri stúlkan
fékk kápu og sú yngri útigalla.
Drengurinn fékk hins vegar skyrtu,
íþróttagalla og úlpu.
Auk þess var kannað verð á skó-
fatnaði, valdir kuldaskór á stúlkumar
og Nike Jordan íþróttaskór á dreng-
inn.
Til aðstoðar við „innkaupin" fékk
blaðamaður til liðs við sig tíu ára
drengi, 15 ára stúlkur og mæður 2
ára bama, og fór eftir ströngustu
fyrirmælum þeirra við val á fatnaði.
Fyrir hjónin vora eftirtaldar flíkur
valdar: Þykk peysa, síðbuxur, stakur
jakki, kjóll og ullarkápa fyrir dö-
muna, og þykk peysa, síðbuxur, stak-
ur jakki úr kasmírblöndu, jakkaföt
og ullarfrakki fyrir herrann. Einnig
voru valdir hælaháir skór fyrir dö-
muna og ítalskir spariskór fyrir herr-
ann.
Eftirtaldar verslanir í Reykjavík
vora heimsóttar: Hagkaup, Engla-
böm, Bangsi, Hjartað, Krakkar,
Sonja, Sportval, Frísport, Sparta,
Boltamaðurinn, Levi’s-búðin, Kjall-
arinn, Sautján, Kókó, Benetton,
Cosmo, Stefanel, Taxi, Galleri,
Kápan, Joss, Herragarðurinn, Hanz,
Blazer, Herraverslun Guðsteins Ey-
jólfssonar, Herramenn, Bossanova,
Skæði, RR skór og Skóverslun Axels
Ó.
Þar sem verð á fatnaði í Hag-
kaupi var töluvert lægra en í öðram
verslunum var það skráð sérstaklega
þegar um bömin var að ræða. Þess
ber þó að geta að ekki fengust kjólar
í Hagkaupum á táninginn.
Aðrar verslanir voru með mismun-
andi verð á sömu vöra og var því
fengið þrenns konar verð á hverri
tegund fatnaðar og milliverðið skráð.
Verðið á gallabuxunum á eldri börn-
in var þó eingöngu fengið í Levi’sbúð-
inni, en sú tegund gallabuxna var
ekki til í Hagkaupum.
Ekki var farið í Hagkaup til að
versla á hjónin, aðeins í sérverslanir
og var oft mikill verðmunur á svipuð-
um flíkum, þótt ekki væri annað að
sjá en að gæði væra svipuð. Til að
mynda var hægt að fá jakkaföt á
karla frá kr. 17 til 50 þúsund, og
kápur á konur frá 19 til 40 þúsund.
Eftir lauslega verðkönnun hér
heima kom í ljós að hægt er að fá
fatnað í Hagkaup á bömin þijú, þ.e.
fyrir utan kjólinn á eldri stúlkuna,
fýrir kr. 75.091, en í öðram verslun-
um fyrir kr. 127.590. Skófatnaður
kostaði samtals kr.19.800.
Fatnaður á hjónin kostaði samtals
kr. 158.500 og skófatnaður kr.
11.900.
Innkaupafferó til
Newcastle
Haldið var til Newcastle og verð
á sambærilegum fatnaði kannað þar.
Borgin sem stendur við ána Tyne í
norðvesturhluta Englands byggði
afkomu sína áður á kolaiðnaði og
skipasmíðum, en þær atvinnugreinar
era nú að mestu horfnar. Newcastle
sem er með um 280 þúsund íbúa,
er nú orðin ein helsta verslunar- og
viðskiptaborg Norður-Englands.
í miðborginni eru margar gamlar
og glæsilegar byggingar og má
greinilega sjá og heyra að mikill
uppgangur er á öllum sviðum þar í
borg. Ein stærsta verslunarmiðstöð
Evrópu, Metro Center er staðsett í
úthverfí borgarinnar og í miðborginn
sjálfri er önnur stór verslunamiiðstöð
sem heitir Eldon Square. Auk þess
era fjölmargar góðar verslanir í mið-
bænum og líf og fjör á strætum úti.
Ekki var að sjá að íslendingar
hefðu hertekið verslanir því breskir
viðskiptavinir vora greinilega í meiri-
hluta. Hin ímynduðu innkaup fyrir
íslensku fjölskylduna vora gerð í
. miðbænum pg í Eldon Square, „Litlu
Kringlunni" eins og íslendingar kalla
hana, þar sem verslanir era yfir 100
talsins af öllum gerðum fyrir utan
veitingahús.
íslendingar eru vandlátir á fatnað
og því var farið í sérverslanir fyrir
alla fjölskylduna nema þá stuttu,
þ.e. tveggja ára stúlkuna, en hluti
af hennar fatnaði, bómullarpeysan
og gallabuxumar vora valdar í vöra-
húsi Marks&Spencer. Ekki var farið
í vörahús C&A, sem telst hafa vörar
á lágu verði.
Þær verslanir sem meðal annars
var farið í bæði fyrir bömin og hina
fullorðnu vora: Bainbridge, Benett-
on, Burton, Dorothy Perkins, Evans,
First Sport, Fenwick, Just Kidding,
Levi’s, Olympus Sport, Richard
Shops, River Island, Mothercare,
Arena, Paco Sweaters, Company,
Scottish Sweater Store, Snob, Top
Shop og í skóverslanimar Clarks,
Dolcis, K Shoes og Barrats.
Verðlag kom á óvart einkum þar
sem um góða vöra var að ræða.
Fatnaður á bömin þrjú, svipaður og
valinn var heima kostaði í Newcastle
samtals kr. 41.690 og skófatnaður
kr. 9.700.
Fatnaður handa hinum fullorðnu
kostaði kr. 62.100 og skófatnaður
kr.9.700.
Sem dæmi má nefna að í vand-
aðri karlmannafataverslun í mið-
borginni var hægt af fá falleg jakka-
föt frá Yves Saint Laurent fyrir kr.
18.000 og stakan jakka úr kasmír-
blöndu á kr.6.200.
Hinar frægu Levi’s-gallabuxur á
15 ára stúlku kosta kr. 3.600 í Newc-
astle, en kr. 6.590 í Reykjavík. Nike
Jordan íþróttaskór númer 35 kosta
kr. 3.600 í Newcastle en kr. 8.990
í Reykjavík.
Kaupmenn hér heima hafa haft
orð á því að íslenskir karlmenn geti
ekki notað ensk jakkaföt því númer-
SJÁ BLS. 4B
HVAÐ SEGJA KAUPMENN?
VÖRUR EKKISAMBÆRILEGAR
Morgunblaðið/Þorkell
Þegar um ódýra vöru er aó reeda mó helst þakka
þaó hagsteeóum innkaupum kaupmannsins.
ÍSLENSKIR neytendur spyija sig gjarnan
hvers vegna verð á sambærilegum vörum
eða sömu vörutegunum er svo miklu
hærra á íslandi en í borgum erlendis, þar
sem þeir hafa verslað. Gífurlegur verð-
munur virðist þó vera milli verslana í
Reykjavík og er hægt að fá góða vöru
bæði ódýra og rokdýra. f samtölum við
kaupmenn kemur fram, að þegar um
ódýra vöru er að ræða má helst þakka
það hagstæðum innkaupum kaupmanns-
ins, en háu heildsöluverði og álagningu
þegar um dýra vöru er að ræða. Einnig
eru til kaupmenn sem halda því fram að
breskar vörur standist ekki kröfur neyt-
enda um gæði og séu því ekki sambærileg-
ar við vörur hér.
Enginn virðisaukaskattur er á bamafatnaði
í Bretlandi, en hér er hann 24,5%. Það
skýrir þó ekki að fullu þann verðmun sem er
á bamafatnaði hér heima og í Newcastle.
Aðalheiður Karlsdóttir, eigandi barnafata-
verslunarinnar Englaböm, segir að ekki sé
hægt að bera saman verð á bamafatnaði
nema um nákvæmlega sömu vörategund sé
að ræða. Ef tekið sé dæmi af flauelsbuxum
á tveggja ára sé ekki hægt að bera saman
annars vegar franskar buxur í hágæða-
merki, sem hún selur, og hins vegar venjuleg-
ar breskar flauelsbuxur.
Telur hún að fólk kaupi ódýra vöru úti
beri hana saman við dýra vöra hér heima
og telji sér trú um að hafa grætt mismun-
inn. „Fólk sem hefur verslað erlendis hefur
komið hingað í búðina og sagt mér að það
vilji kaupa vörana hér gæðanna vegna. Það
þekki vöruna og sniðin, bömin vilja þessa
vöra og þegar það hefur ætlað að kaupa
þessa sömu vöru erlendis sé hún yfirleitt
dýrari þar. Ef eitthvað er, þá er álagning
minni á góðri merkjavöru hér heldur en er-
lendis."
Aðalheiður telur að Bretar standist ekki
þær kröfur sem íslenskir neytendur gera til
hönnunar og vöragæða. „Ég hef reynt að
selja breskar vörar en það gengur ekki. Til
dæmis er handvegur mjög þröngur á skyrtum
og jökkum. Þetta sjá menn
ekki þegar þeir kaupa það,
en ég sé bara tárin í augum
á fólki þegar það kemur
hingað inn og vill skipta,
þvi flíkumar passa ekki á
börnin þeirra. Það er ekkert
undarlegt þótt bamakjólar
kosti um tíu þúsund krónur
því mikil vinna er lögð í þá.
Ég get nefnt sem dæmi að
sá bamakjóll sem selst best
kostar kr. 13.280.“
í Frísport er hægt að fá
Nike Jordan íþróttaskó
númer 35 á kr. 8.990, en í
Newcastle kosta sömu skór
í sama númeri kr. 3.600.
Gunnar Svavarsson, versl-
unarstjóri, segir enga eina
skýringu á þeim verðmun,
en frá heildsölunni kostuðu
skómir kr. 4.750, virðisaukaskattur væri kr.
1.800 og fengi verslunin þá kr. 2.440.
Bolli Kristinsson, annar eigandi tískuversl-
unarinnar Sautján, segir að margar skýring-
ar geti verið á miklum verðmun og séu sum-
ar eðlilegar eins og til dæmis þegar um skatt-
lagningu á fyrirtæki hérlendis er að ræða.
En það væri ekki forsvaranlegt þegar mun-
aði fleiri þúsund krónum á fatnaði hér heima
og erlendis. „Við höfum gert allt sem við
getum til að lækka vöruverð hjá okkur enda
hefur verið gífurleg söluaukning hjá okkur
síðustu mánuði. Við eram til dæmis með
peysur núna úr góðri lambsull á kr. 2.900.“
Aðspurður um það hvemig verslunin fer
að því að halda niðri vöraverði segir Bolli
að tvennt komi til. „Þegar óðaverðbólgan
geisaði vora flestir kaupmenn með verðbólgu-
þáttinn inni í álagningunni, því ella hefðu
þeir farið á hausinn. En þegar verðbólgan
er lítil sem engin geta allir kaupmenn lækk-
að sína vöra og það gerðum við. Mér finnst
það rangt ef menn hafa ekki gert það.
Einnig gerðist það, að á áranum frá 1985
til 1987 reið yfír landið svokallað merkj-
asnobb og gengu þá flestir hér heima um i
ákveðnum „merkjafötum". Fyrir þann tíma
var Sautján með 10% af vöranum í ákveðnum
merkjum og hafði okkur gengið mjög vel og
verið ódýrastir sem hefur alltaf verið okkar
stefna. A þessum umræddu áram gerist það
hins vegar að viðskiptavinirnir hafna vömn-
um okkar, þannig að Sautján hóf að selja
meiri merkjavöra og í fyrra var Sautján dýr
eða millidýr verslun.
Þá tókum við þá ákvörðun að henda út
þessum dýra merkjum, fara aftur í gömlu
fyrirtækin okkar og fá fallega, vel valda
vöra á sem hagstæðustu verði. Þáð hefur
sýnt sig að viðskiptavinir kunna að meta það
og þeir fullyrða að varan sé alveg jafngóð,
hún bara heiti ekkert. En það er kannski líka
athyglisvert, að það hefur gerst um allan
heim að undanfömu að fólk hefur hafnað
merkjavöru. Ég persónulega er ekkert hrifinn
af henni en vil bara selja fallega, vandaða
vöru á hagstæðu verði. Með því hugarfari
verslum við og reynum að standa okkur eins
vel og við geturn."