Morgunblaðið - 29.11.1992, Blaðsíða 4

?4 %
in séu of lítil, en í samtali við íslensk-
an karlmann sem með var í ferð-
inni, meðalmann á hæð og þéttan á
velli, kom fram að hann hafði keypt
sér tvenn jakkaföt úr enskri ull.
íslensk kona hafði farið í Benetton
verslun og keypt eftirtaldar vörur
fyrir kr. 11.000: Ullardress og bó-
mullardress, þe. tvennar peysur og
tvennar buxur, trefil og íþróttatösku
fyrir tiu ára, og bómullardress fyrir
tveggja ára. Hér heima er hægt að
fá ullarpeysu og buxur á tíu ára í
sama vörumerki fyrir kr.7.800.
í leiðinni voru ýmsar vörur skoð-
aðar, fatnaður eins og húfur og vettl-
ingar, kvenundirfatnaður, gleraugu,
gjafavörur, leikföng og heimilistæki,
og er óhætt að segja að verð hafí í
flestum tilvikum verið tvöfalt eða
þrefalt lægra en heima.
Verdmunur nœr þrefaldur
í öllum tilvikum var reynt að velja
vöru sem var sambærileg þeirri sem
fékkst heima og sýnir þessi lauslegi
samanburður að verð á umræddum
fatnaði og skótaui á fimm manna
fjölskyldu getur kostað á íslandi kr.
317.780 en í Newcastle kr. 119.990.
Mismunur er kr. 197.790.
Framkvæmdastjóri Eldon Square,
Malcoms Lumsdens, var spurður
hvernig þeir færu að því að halda
verðinu svo lágu, en hann var fljótur
að spyija á móti hvemig við færum
að því að hafa það svona hátt. Ekki
virðist kaupið vera lægra þar en
hér, því að meðallaun kennara í
Newcastle em um 1.800 þúsund ís-
lenskar krónur á ári og laun verka-
manna um 720 þúsund.
íslendingar greiða að mestu með
greiðslukortum og á síðasta ári
eyddu þeir tæpum 160 milljónum
króna í Newcastle. Era þá greiðslur
með reiðufé ótaldar.
Að sögn Andys Cuthbertsons þjón-
ustufulltrúa fyrir Eldon Square, hafa
íslendingar svipaðan smekk og Eng-
lendingar, og hefðu þeir fljótlega
tekið eftir því að ekki þýddi að bjóða
íslendingum upp á annað en gæða-
vöra. Taldi hann Levi’s-búðina, skó-
verslanir og gleraugnaverslanir vera
hvað vinsælastar hjá íslendingunum.
Þrek og úthald
Borgarfulltrúinn John Hume upp-
lýsti að um 2.000 Norðmenn kæmu
vikulega á haustin til Newcastie.
Kæmu þeir með feiju á hádegi á
laugardegi, versluðu fram eftir degi
og færu síðan til baka að kvöldi til.
Að hans áliti era íslendingar betri
viðskiptavinir en Norðmenn, því þeir
dveija lengur og nota auk þess alla
þjónustu á staðnum, til að mynda
veitingahús og leigubíla. Enginn vafí
væri á því að þeir væru auðfúsugest-
ir og mikilvægir fyrir atvinnulíf á
staðnum. Sagði hann að þeir hefðu
einnig meiri áhuga en Norðmenn á
umhverfinu og þvi sem Newcastle
og Norður-England hefðu upp á að
bjóða.
Bob Harrison sem starfar hjá
ferðamálaráði, tók undir þessi orð
Hume og sagði að sér virtist íslend-
ingamir bæði vera forvitnir og fróð-
leiksfúsir. Ferðaskrifstofan Alís býð-
ur upp á margar skemmtilegar skoð-
unarferðir þótt dagamir ytra séu
ekki margir, og sagði Harrison að
þótt íslendingamir væru uppgefnir
eftir daginn, létu þeir þreytuna ekki
aftra sér frá því að skoða hina sögu-
frægu borg Durham, hið fræga úti-
safn Beamish þar sem tíminn hefur
staðið kyrr síðan 1913, og snæða í
miðaldakastalanum Lumley.
„íslendingamir era mjög sérstak-
ir,“ sagði Harrison. „Þeir eru þöglir,
allt að því feimnir, en mjög hugsandi
fólk.“
Menn verða að vera fljótir að
hugsa og hafa þrek, úthald og góðar
fætur ef þeir ætla að gera innkaup
fyrir fjölskylduna á tveimur til þrem-
ur dögum. Oft er erlendum húsmæð-
ram hampað fyrir hagsýni og spam-
að, en það er greinilegt að þær ís-
lensku gefa þeim lítið eftir.
„Við látum ekki bjóða okkur leng-
ur upp á þetta verðlag heima,“ sögðu
þær nokkrar. „Þetta þjóðfélag heima
er raglað og maður er hafður að fífli
hvað eftir annað þegar verslun og
verðlag er haft í huga.“
Þær konur sem talað var við vora
mjög ánægðar með ferðina, en flest-
um fannst tíminn of stuttur. Ekki
•v./t A • .V-h','v>/. I‘V M-'MAil'i/./'v 1-tbj/. iM I. ■'.!( 'V
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. NOVEMBER 1992
V E
2ja ára stúlka
SAMANBURÐUR
Hagkaup Aðrar versl. Newcastle
Bómullarpeysa 1.498,- 2.370,- 900,-
Ullarpeysa 989,- 3.560,- 540,-
Rúllukragabolur 989,- 1.330,- 450,-
Smekkgallabuxur 1.595,- 5.900,- 900,-
Flauelsbuxur 1.595,- 3.700,- 540,-
Kjóll 3.495,- 5.900,- 1.080,-
Útigalli 8.995,- 9.980,- 2.070,-
Samtals 19.156,- 32.740,- 6.480,-
I
t
10 ára drengur Hagkaup Aðrar versl. Newcastle
Bómullarpeysa
Ullarpeysa
Skyrta
Gallabuxur
Flauelsbuxur
íþróttagalli
Úlpa
* Levis-gallabuxur Samtals
I5árastúlka Hagkaup Aðrar versl.
3.995,- 4.350,- 1.530,-
3.495,- 4.980,- 1.080,-
2.695,- 3.350,- 720,-
2.695,- ‘5.450,- ‘1.980,-
2.695,- 4.980,- 1.440,-
3.495,- 6.150,- 2.070,-
5.995,- 9.980,- 3.600,-
25.065,- 39.280,- 12.420,-
;l. Newcastle «(M|
Bómullarpeysa 4.995,- 7.990,- 3.420,-
Ullarpeysa 3.995,- 7.300,- 3.240,-
Rúllukragabolur 1.695,- 2.900,- 1.170,-
Gallabuxur 3.695,- ‘6.590,- ‘3.600,-
Flauelsbuxur 3.495,- 3.990,- 2.360,-
Kjóll ** “ >” 8.900,- 2.250,-
Kápa 12.995,- 17.900,- 6.750,-
Samtals 30.870,- 55.570,- 22.790,-
I
mm

• Levis-gallabuxur
* Kjóll ekki til I Hagkaupum
Skófatnaður á börnin Reykjavik Newcastle
Kuldaskórá2jaára 3.900,- 2.500,-
Nike Jondan íþróttaskór á 10 ára 8.990,- 3.600,-
Kuldaskór á 15 ára 6.900,- 3.600,-
Samtals 19.790,- 9.700,-
Kvenfatnaður Reykjav. Newcastle
Ullarpeysa
Síðbuxur
Ullarjakki
Kjóli
Kápa
Samtals
6.900,-
6.800,-
16.900, -
17.900, -
26.900, -
75.400,-
2.600,-
2.700,-
4.500, -
3.500, -
13.500,-
26.800,-
Karlmannafatnaður Reykjav. Newcastle
Ullarpeysa 6.900,- 3.200,-
Síðbuxur 6.500,- 2.500,-
Stakurjakki úrkasmírull 16.900,- 6.200,-
Jakkaföt 29.900,- 8.900,-
Uilarfrakki 22.900,- 14.500,-
Samtals 83.100,- 35.300,-
Fatnaður og skór
á fimm manna
fjölskyldu
317.780,-
119.990,-
197.790,-
Reykjavík
Newcastle
Mismunur
Skófatnaður á fullorðna Reykjav. Newcastle
Dömuskór meðbáum hælum 6.200,- 3.200,
Herraskór, ítalskir 5.700,- 3.300,
Samtafs 11.900,- 6.500,
W7
KLYFJAÐIR
ÚR KAUPSTAÐ
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Saumaskapur hefur aukisl hér á landi og ungar slúikur lála
sig ekki muna um aó sauma síóa samkvæmiskjóla.
voru greiðslukort notuð eingöngu,
nokkrar borguðu allt í reiðufé, og
töldu margar það hagkvæmt að fara
út annað hvert ár til að versla. Að-
spurðar um útgjöldin, nefndu þær
tölur allt frá kr. 40 þúsundum til 100
þúsund.
Saumað á nýjan leík
í dýrtíðarþjóðfélagi þar sem laun era
lág og vofa atvinnuleysis og upp-
sagna hangir yfir mörgum heimilum,
reyna menn að bjarga sér og lái
þeim hver sem vill. Verslunarhættir
Islendinga virðast hafa breyst síð-
ustu misseri. Þegar um er að ræða
fatnað, er ekki einungis að íslenskir
neytendur kaupi hann nú oftar er-
lendis, heldur virðast þeir einnig
haga innkaupum sínum á annan hátt
hér heima.
Til að mynda er nú ekkert óal-
gengt að fólk kaupi sér fatnað í gegn-
um erlenda pöntunarlista. Enskir og
þýskir pöntunarlistar era fáanlegir
hér á landi og ef blaðað er í einum
þeirra, Freemans of London, má sjá
að hægt er að fá góða kvenullar-
jakka á tæpar sjö þúsund krónur
með kostnaði og ef gengisfelling er
tekin með í dæmið, og samkvæmi-
skjóla stutta frá 7-11 þúsund.
Maður nokkur hafði til dæmis
keypt sér ullarfrakka í verslun í
Reykjavík fyrir kr.40.000 en sá síðar
sama frakkann í pöntunarlista á
kr.14.000.
Saumaskapur virðist einnig hafa
færst í vöxt, því samkvæmt upplýs-
BESTU KAUPINITISKUFATNAÐI
„Ég slóst í för með sautján konum úr
Keflavík, sem voru á leið til Newcastle
til að skemmta sér og kaupa jólagjafir,“
segir Helga Margrét Guðmundsdóttir sem
Það eru ýmsar vörutegundir
sem höfða til barna og ungl-
inga hér heima og þær fann ég
í Newcastle," segir Helga. „Mér
fannst mjög gott að versla þar
og held ég að fólk geri bestu
kaupin í tískufatnaði, því hann
er bæði ódýr og fallegur. Ég
keypti til dæmis tvo kjóla á ungl-
ingsstúlkur fyrir samtals kr.
4.000 og sítt dömupils, vesti og
skyrtu fyrir kr. 6.000.
Mikill verðmunur er á skófatn-
aði hér heima og ytra og fékk ég
til dæmis kuldaskó á fjórtán
hundruð krónur, en svipaða skó
var ég búin að sjá heima á rúmar
fimm þúsund. Ég keypti líka aðra
kuldaskó sem þóttu nokkuð dýrir,
en þeir kostuðu um 3.900 krónur.
Hér heima hafði ég keypt íþrótta-
galla á fimm ára dóttur mína fyr-
ir kr. 5.600, en fékk svipaðan
galla í Newcastle á kr. 1.500.
Konur sem ég þekki keyptu undir-
fatnað í merki, sem er vinsælt
hér heima, á helmingi lægra verði
í Newcastle. Jafnvel smáhlutir
eins og hárlakksbrúsi sem kostar
500 krónur heima, kostar rúmar
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
Helga Margrél Guómunds-
dóllir: Hvers vegna-þarf allt að
vera svona dýrt heima?
100 krónur úti, sama tegund."
Helga Margrét segir að gæði
vörunnar í Neweastle séu svipuð
og hér heima en verðmunur gífur-
legur. En því sé ekki að neita að
þriggja daga búðaráp sé hörku-
vinna og ekkert annað.
„Ég var mjög ánægð með þær
fór til Newcastle í þessum mánuði. Segist
hún einkum hafa keypt tískufatnað handa
unglingsstúlkum, en einnig gjafavörur og
leikföng.
vörur sem ég keypti, mér fannst
ég ekki kaupa neinn óþarfa og
ýmist staðgreiddi vöruna eða
borgaði með greiðslukorti. En það
er ekki aðeins fatnaður sem er
ódýrari heldur er öll þjónusta það
líka. Það var til dæmis mjög ódýrt
að borða á bestu veitingastöðum
og eins að ferðast með leigubílum.
Það sem kom mér hvað mest
á óvart var hátt verðlag í fríhöfn-
inni heima, en því hefur lengi
verið haldið fram að þar sé ódýrt
að versla.
í sjálfu sér finnst mér það ekki
rétt að versla erlendis þegar mik-
ið er í húfi fyrir íslenskt atvinnu-
líf, en þessar vörur eru bara svo
dýrar heima. Og maður spyr sig
í sífellu, hvers vegna þarf allt að
vera svona dýrt hér á landi?
Þó fínnst mér eins og verð hafi
lækkað heima síðustu daga. Ég
gekk niður Laugaveginn skömmu
eftir að ég kom heim og sá ekki
betur en að það væru tilboð í
mörgum verslunum. Þannig að
ef til vill hafa verslunarferðir ís-
lendinga til útlanda haft jákvæð
áhrif á verðlag hér heima.“
ingum frá álnavöraverslunum hefur
sala á fataefnum verið mjög góð í
haust.
Sigríður Jóhannesdóttir eigandi
verslunarinnar Seymu í Hafnar-
stræti, sem selur metravöra, segir
til dæmis að allt kápuefni hafi verið
rifið út fyrstu haustmánuðina. Seldi
hún til dæmis um 400 metra af kápu-
efni úr kasmírall sem dugði í einar
60 flíkur og kostaði þá um sex þús-
und krónur í kápuna. Seinna fékk
hún um 180 metra af ítölsku ullar-
efni og fór það allt á nokkrum dög-
um.
„Það er áberandi hversu mikið
ungar konur sauma núna,“ segir Sig-
ríður. „Ég hef heyrt að öll sauma-
námskeið hafa verið fullsetin og þar
læra konur að sauma nánast hvað
sem er, jafnvel jakka á herrana. Til
dæmis sá ung kona kjól á tveggja
ára bam á kr. 13.000 hér í verslun
í Reykjavík, en keypti hér efni í svip-
aðan kjól á kr. 2.400 með öilu tilheyr-
andi. Og ungar stúlkur í framhalds-
skólum hafa ekki látið sig muna um
að sauma síða samkvæmiskjóla. Þá
fá þær efni í kjólinn, snið og allt til-
heyrandi fyrir um það bil þijú þús-
und krónur. Ég hef tekið eftir því
að þeim finnst það mjög mikilvægt
að vera ekki allar eins klæddar, þær
vilja hafa sinn stíl.“
Dómur neytandans
Oft er það unga fólkið sem sljóm-
ar tískustraumum og í samtölum við
framhaldsskólanemendur og ungt
fólk undir þrítugu hefur komið fram,
að föt í einhveijum ákveðnum merkj-
um era ekki lengur í tísku. Heittelsk-
aðar Levi’s-buxur fengu þó aðra
umfjöllun. Einnig mun vera vinsælt
að grafa upp gamla kjóla af mömmu
eða ömmu.
íslenskir fatakaupmenn halda því
gjaman fram að aðeins sé seld há-
gæðavara á íslandi og því sé hún
ekki með nokkra móti sambærileg
við vörur keyptar erlendis, nema því
aðeins að um nákvæmlega sama
vöramerki sé að ræða. Nú era hins
vegar mörg hundrað vöramerki í
boði bæði hér heima og erlendis og
líklega hafa íslenskir neytendur fullt
vit á því hvort þeir eru að kaupa
góða vöra eða ekki, þótt hún sé ekki
merkt í bak og fyrir einhveijum
ákveðnum erlendum fyrirtækjum.
Hvort vörar frá Bretlandi era
óboðlegt rasl og ekki sambærilegar
við þær hágæðavörar sem margir
íslendingar telja sig selja, dæmir
neytandinn sjálfur um. Breskur fatn-
aður hefur þó fram að þessu þótt
góður og öllum „Lordum" sæm, andi.
En hvað sem öllu gæðatali líður
er ljóst, að neytandinn hefur rankað
við sér þegar vöraverð er annars
vegar og hafa verslunarhættir breyst
í kjölfar þess. Næstum víst er að
verslunarferðir íslendinga til útlanda
hafa haft bætandi áhrif á verðlag
hér heima, því aldrei hafa verið til-
boð og útsölur í nóvember fyrr en
núna. Vissulega þarf íslenskt at-
vinnulíf á allri verslun hér heima að
halda, en ef neytandinn kaupir ekki
vörana, getur kaupmaðurinn líklega
aðeins sjálfum sér um kennt.