Morgunblaðið - 07.02.1993, Page 27

MOKGUNBLAÐIÐ
SAMSAFNiÐ
'SUNNUDAGUR 7.'FEBRÚAR 1993
~E 27
Fjallhaukur gangsettur á Þingvallavatni.
Fyrsta íslenska einkaflugvélin af gerðinni Irwin,
séð framanfrá. Vænghafið var 6,05 metrar.
Fyrsta íslenska einkaflugvélin varð síðar fyrsti
íslenski vélsleðinn, og raunar fyrsta farartæki
þeirrar tegundar í heiminum að því er við best
vitum. Hér er Pétur Símonarson í Vatnskoti við
þetta einstæða farartæki.
SÍMTALID...
ER VIÐ GRÍM BJARNDAL SKÓLASTJÓRA ÖKUSKÓLANS
í MJÓDD ------
Betri bílstjórar
670300
Ökukennarafélag íslands.
- Góðan dag, þetta er á
Morgunblaðinu, Kristín Maija
Baldursdóttir, gæti ég fengið að
tala við skólastjórann Grím Bjamd-
al?
Þetta er hann.
- Jú, komdu sæll. Þið eruð
núna með meiraprófsnámskeið í
gangi, hveijir eru það nú yfírleitt
sem sækja slík námskeið?
Það em helst þeir sem ætla að
auka atvinnumöguleika sína.
- Ég hélt nú að atvinnuleysið
mundi draga úr aðsókn?
Við héldum það líka fyrst, en svo
virðist sem stór hópur reyni að
nýta tíma sinn og bæta við sig
þekkingu þegar lítið er að gera í
atvinnulífinu. En það má segja að
viðhorf hafí breyst mjög síðustu
árin hvað varðar kennslu á öku-
tæki, einkum þegar um er að ræða
bílstjóra sem stjóma atvinnubif-
reiðum. í nýrri námsskrá er lögð
áhersla á að atvinnubílstjórar séu
betur í stakk búnir til að selja þjón-
ustu sína, að þeir séu meðvitaðari
um umferðarmenninguna. Áður
var meira um það til dæmis að
atvinnubílstjórar gætu gert við bif-
reiðir sína.
- Á hvaða
hátt eiga þeir að
vera meðvitaðir?
Jú, þeir ættu að
fá innsýn og skiln-
ing á hættum og
erfiðleikum þeim
sem fylgja al-
mennt starfí at-
vinnubílstjórans.
Einnig er líka til
fag sem heitir
ferða- og farþega-
fræði þar sem
komið er inn á
þetta. Meðal ann-
ars að vera kurteis
og snyrtilegur og
að hafa ökutækið
í lagi.
- Já, þegar ég tók bílpróf
lærði ég að aka og svaraði síðan
munnlega ijölda spurninga og þar
með var þvi lokið. Nú em komnir
fínir ökuskólar og langt nám en
ég get ekki séð að umferðin hafí
batnað?
Ég segi alltaf að umferðin muni
batna hægt og rólega, því að fólk-
ið sem er að koma í umferðina
núna er sér meðvitað um þau
meginmarkmið að sýna öðrum til- ^
litssemi í umferðinni, þó svo að það
séu ekki allir sem fara eftir því.
Þegar okkar kynslóð hverfur hægt
og hljótt af sjónarsviðunu, verður
umferðin líklega betri.
- Já, þú heldur það.
Já, ég vil meina að ökuskólar
séu af hinu góða og að það verði
að stuðla aðþví að þeir séu til stað-
ar hvarvetna á landinu. Við hjá
Ökukennarafélaginu ætlum að
styðja við bakið á félögum okkar
úti á landi og halda námskeið í
tengslum við Ökukennarafélagið,
sem á og rekur sinn eigin ökuskóla.
- Þeir hætta þá líklega að
fara í taugamar á manni vörubíl-
stjóramir?
Það ætti að vera, þeir verða
nefnilega mjög jákvæðir og skiln-
ingsríkir.
— En hvers
konar fólk er á
meiraprófsnám-
skeiðinu, þetta eru
auðvitað eintómir
karlar?
Já, við emm með
stóran flokk karla
og eina bráðmynd-
arlega konu, sem
við strákamir ger-______
um náttúrulega allt
fyrir.
- Er það, já?
Maður fer nú bráð-
um að fá áhuga á
meiraprófí. En ég
þakka þér fyrir
spjallið og upplýs-
ingamar.

Grimur Bjarndal
Vetur getur orðið harður á Akureyri. Ijósmynd/Hallgríraur Einarsson
ÞJÓÐSKÁLDIÐ Matthías Joc-
humsson orti marga sálma og
kvæði um ísland m.a. „Ó, Guð
vors lands.“. I Ljóðmælum 3.
heildarútgáfu, mikiðaukin, er
birtur ljóöabálkur undir fyrir-
sögninni, „Níðkvæði um ísland“.
Kvæði þetta kom fyrst fyrir al-
menningssjónir í Winnipeg árið
1888. Þessum ljóðuin hefur síður
verið haldið á loft, heldur en
ýmsum öðrum kveðskap skálds-
ins.
Atjánda júlí 1888 birtist í
tímariti Vestur-íslendinga
Lögbergi útgefnu í Winnipeg,
„Kvæði frá Islandi." Ritstjórinn
Einar Hjörleifsson Kvaran sagði
m.a. í aðfararorðum: „Þetta stóy-
kostlega og prýðisvel orta kvæði,
sem hjer fer á eftir var os_s sent
með síðustu póstferð frá íslandi
af höfundi þess, einum af hinum
ágætustu gáfumönnum íslands.
Vjer prentum það í blaði voru, ekki
af því að oss virðist það sönn lýs-
ing af íslandi; kvæðið er hörmung-
ar- og gremjuandvarp, en engin
lýsing. En vjer prentum það, af því
að kvæðið sýnir svo sorglega vel,
næstum því áþreifanlega, í hveiju
rauna-skapi bræður vorir og systur
á Norðurlandi eru um þessar mund-
Volaða land,
horsælu hjervistar slóðir,
húsgangsins trúfasta móðir,
volaða land!
Tröllriðna land,
spjallað og sprungið af eldi,
spjeskorið Ránar af veldi,
tröllriðna land!
™Í’3SIJÓS
FORTÍD
Horsæbi
hérvistar
slóðir
Umdeilt ættjarðar-
ljóð 1888
Hraunelda land,
hrákasmíð hrynjandi skánar,
hordregið örverpi Ránar,
hraunelda land!
Hafísa land,
ískrandi illviðrum marið,
eilífum hðrmungum barið,
hafísa land!
Stórslysa land,
fóstrað af feiknum og raunum,
fóðrað með logandi kaunum,
stórslysa land!
Blóðrisa land,
mðlvað af knútum og köglum,
klórað af hrímþursa nöglum,
blóðrisa land!
Vandræða land,
skakt eins og skothendu kvæði.
Skapaði Guð þig í bræði?
vandræða land!
Drepandi land,
búið með kjark vom og kjama,
kúgandi merg þinna bama,
drepandi land!
Drepandi land,
hver það helzt, sem þú safnar?
Sult vom og örbirgð þú jafnar,
drepandi land!
Vesæla land!
Setið er nú meðan sætt er,
senn er nú jetið hvað ætt er,
vesæla land!
Hrafnfundna land,
munt þú ei hentugast hröfnum?
Hjeðan er bent voram stöfnum,
hrafnfundna land!
Höfundur þessa kvæðis var sr.
Matthías Jochumson þá búsettur á
Akureyri. Það kemur fram í 3.
heildarútgáfu Ljóðmæla skáldsins
útgefnum 1936, að Einar H. Kvar-
an lét prenta þetta kvæði án leyfís
höfundar.
Matthías
Jochumsson.
Kvæðið vakti nokkra athygli hér
á landi og var endurbirt 29. ágúst
í Isafoldu sem Bjöm Jónsson bind-
indisfrömuður og síðar ráðherra
ritstýrði. ísafoldjhafði fyrirsögnina
„Níðkvæði um ísland.“ Og blaðið
sagði m.a. í eftirmáli: „Eigi þessi
forsmán að vera gaman, er það
æði grátt gaman, og það fengið f
hendur „málgagni" sem hefír að
ætlunarverki að reyna að gera hjer
landauðn, ef auðið væri. En sje að
alvara, þá lýsir það frámunalegri
vesalmennsku ... „leiðir verða lang-
þurfamenn", og mannskepnur með
þeim hugsunarhætti, er lýsir sjer í
níði þessu, þrifast hvergi.“ Kvæðið
birtist einnig 13. september í Þjóð-
viljanum á Isafírði sem Skúli Thor-
oddsen sýslumaður stóð að. Þjóð-
viljinn sagði m.a: „Fyr má nú þægj-
ast Canadastjóm fyrir ofurlítinn
blaðaútgáfustyrk, en að timbra
saman öðru eins kvæði." Blaðið
birti einnig í næsta tölublaði les-
endabréf þar sem gefið var í skyn
að kvæðið væri samið vestan hafs.
Lögberg vísaði ásökunum Þjóð-
viljans á bug 21. nóvember; Lög-
berg fengi ekki styrk frá Kanada-
stjóm og ljóðið væri að sönnu ort
á íslandi. Og ísafoldu var svarað
nokkru 28. s.m. Þá var m.a. sagt:
„Ofstækismönnum heima á íslandi
virðist renna heldur illa niður kvæði
það frá íslandi sem prentað var í
27. nr. blaðs vors.“ Einnig: „Það
er í sjálfu sjer engin furða þó að
íslendingum bregði í brún, eptir
öll þau pöntuðu lofkvæði, sem þeir
hafa verið vanir að syngja og lesa
um ísland, þegar íslenzkt skáld fer
að yrkja um það, alveg ótilkvatt
Það er ekkert undarlegt, þó að
menn vakni við vondan draum,
þegar þeir fá jafn ónotanlegan
hristing ijett ofan í lofdýrðar-
draumórana á Þingvöllum."
Nú rúmri öld seinna en þessi orð
vora skrifuð verður að árétta að
„Nfðkvæði um ísland" endurspegl-
uðu ekki fullkomlega tilfínningar
þjóðskáldsins til ættjarðarinnar.
Sama ár orti hann undir sama
bragarhætti kvæði sem átti að
syngja á Þingvallafundi, upphafs-
orð þess era: „Lifi vort land, ætt-
leifðin ástkæra góða ..." En ekki
varð að flutningi þess kvæðis þar
eð það kom of seint. Og í öðram
ljóðabálki, „Ættjörðin mín“ segir
skáldið m.a:
Þeir segja ég hafi hrópað fár
og heift yfir þínar slóðir, -
en brenni mín sál um eilíf ár,
ef ann ég þér ekki móðir!