Morgunblaðið - 09.03.1993, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. MARZ 1993
Láttu af að styggja
fogla með ópum þínum
Um þrek og aðgerðir gegn atvinnuleysi
eftirÁrna Johnsen
1. grein
Það er sannkallaður íslenskur
gálgahúmor, gamanslegin alvara hjá
Friðrik Sophussyni fjármálaráð-
herra, að vitna í Innansveitarkroniku
Halldórs Laxness í upplýsingabréfi
sem ráðherrann hefur sent frá sér
um aðgerðir ríkisstjómarinnar og
hvað hefði gerst ef ekki hefði verið
gripið til þeirra. Þá er bent á nokkur
batamerki sem hafa orðið í þjóðarbú-
skapnum að undanfömu og útskýrt
hvers vegna aukins viðnáms sé þörf
í ríkisfjármálum. Undirritaður hefur
skrifað þriggja syrpu greinaflokk um
bréf fjármálaráðherra og fer fyrsta
lotan hér.
Að hafa vaðinn fyrir neðan sig
í fyrrgreindu bréfi ráðherra vitn-
ar hann í Halldór Laxness: „Því
hefur verið haldið fram að íslending-
ar beygi sig lítt fyrir skynsamlegum
rökum, fjármunarökum varla heldur,
en þó enn síður fyrir rökum trúarinn-
ar, en leysi vandræði sín með því
að stunda orðhengilshátt og deila
um tittlingaskít, sem ekki kemur
málinu við, en verði skelfingu lostn-
ir og setji hljóða hvenær sem komið
er að kjarna málsins.“ í stuttu máli,
við sigmmst ekki á erfiðleikum með
því að trúa á töfralausnir eða loka
augunum fyrir staðreyndum. Við
verðum að taka á vandanum þótt
það kosti svita og tár um sinn.
Það segir margt um ísiendingseðl-
ið í Gerplu Halldórs þar sem þeir
Þorgeir og Þormóður, hvað nafn-
kunnastir kappar Vestfírðinga, voru
að heyja sér hvannir í standbjörgum
ysta hafs. Á kröppum syllum og
rýrum brast fótstig undan Þorgeiri
og féll hann fyrir björg, en í hrapinu
náði hann haldi á graðhvannanjóla
sem óx fram úr grunnri tó í berg-
Árni Johnsen
„Ugglaust hefði Þor-
geiri hentað betur að
hafa vaðinn fyrir neðan
sig eins og bjargmanna
er siður, vera sjálf-
bjarga til athafna í
bjarginu út úr vandan-
um. Við Islendingar
eigum að tryggja vað-
inn fyrir neðan okkur í
hverju máli.“
glufu. Undir var tírætt bjarg en
hvorki var táfesta möguleg fyrir
Þorgeir né færi á að hefja sig upp
líftaugina, graðhvannanjólann og
þar sem það var kunn skoðun þeirra
bræðra að hvorugur skyldi til hins
leita eftir aðstoð þessa lífs megin
þá hékk Þorgeir einfaldlega í grað-
hvönninni án þess að kalla orði til
Þormóðs sem var við hvannskurð í
hjalla steinsnar frá. Svefn seig á
Þormóð að loknu verki og hvarf
hann í draumheima af jarmi bjarg-
fugla. Svaf Þormóður lengi dags, en
Þorgeir hékk í njólanum og aldrei
þvarr stoltið og óvanur maðurinn
að biðja sér ténaðar.
Um síðir vaknar Þormóður, undr-
ast um fóstbróður sinn og tekur að
kalla til hans. Eigi svarar Þorgeir í
stolti sínu fyrr en margoft var hróp-
að og svarar þá um síðir að neðan:
Láttu af að styggja fogla með ópum
þínum.
Ekki nefndi Þorgeir neitt um
vandræði sín og svaraði út í hött
spurningum Þormóðs hvar hann
væri unz Þormóður spyr hvort hann
hafi eigi tekið nógar hvannir að
Þorgeir svarar gulli: Ég ætla að ég
hafí þá nógar, að þessi er uppi er
ég held um. Þormóð grunaði nú að
ekki myndi allt með felldu og endaði
Iota þessi að hann, óbeðinn, dró fóst-
bróður sinn upp, en fékk engar þakk-
ir.
Ugglaust hefði Þorgeiri hentað
betur að hafa vaðinn fyrir neðan sig
eins og bjargmanna er siður, vera
sjálfbjarga til athafna í bjarginu út
úr vandanum. Við íslendingar eigum
að tryggja vaðinn fýrir neðan okkur
í hvetju máli.
Margar spurningar hafa flogið
þvers og krus um þjóðfélagið á und-
anförnum mánuðum vegna aðgerða
ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum,
en sjaldnast hefur verið komið að
kjarna málsins í úrvinnslu fjölmiðla
almennt. Slúðursamkeppni í útvarpi
og sjónvarpi hefur leitt marga á villi-
götur og er það illt því mestu máli
skiptir að komast að kjarna málsins.
Þurfti ríkisstjórnin að
efna til aðgerða?
Engum getur komið á óvart að
Þú gleymdir
að hafa vað-
inn fyrir neð-
an þig,
góði . . .
stjórnvöld bregðist við þegar vanda-
málin blasa við á þjóðarþilfarinu,
enda er slíkt grunnskylda þeirra.
Um árabil hefur vinnufúsum hönd-
um fjölgað á íslandi en atvinnutæki-
færum hefur fækkað. Þetta hefur
verið að gerast frá árinu 1987 á
sama tíma og hagvöxtur í iðnríkjum
OECD hefur aukist um 15%.
Langvarandi alþjóðleg efnahags-
lægð ber í sér hluta þess afturkipps
sem um ræðir, háa vexti og harðn-
andi samkeppni, en samdráttinn má
einnig að verulegu leyti rekja til
minnkandi afla og lægra markaðs-
verðs íslenskra útflutningsafurða.
Þá er Ijóst að umframeyðsla og óhóf-
leg skuldasöfnun á undanfömum
árum hefur þrengt möguleika okkar
til að takast á við erfiðleikana. Það
er þessi heildarvandi sem kallar á
aðgerðir. Vandann þarf ekki að ýkja
og hann er ekki óyfirstíganlegur,
markvisst þarf að takast á við stað-
reyndir og vera hvetjandi á raunsæj-
um grunni í stað þess að draga kjark
úr fólki eða freistast til þess að ala
á fölskum vonum.
Grundvallarsjónarmið ríkisstjórn-
arinnar í þeim erfiðu aðgerðum sem
þjóðin býr við er að draga úr atvinnu-
leysi. Skattar hafa verið hækkaðir
hjá einstaklingum til þess að lækka
þá hjá fyrirtækjum með það fyrir
augum að styrkja möguleika til auk-
innar atvinnu, því vinna fyrir alla
landsmenn er grundvallaratriðið.
Öflugra atvinnulíf þýðir fleiri störf
og aðeins þannig er raunhæft að
hleypa nýju lífi í íslenskt atvinnulíf
og draga úr atvinnuleysinu.
Höfundur er alþingismaður fyrir
Sjálfstæðisflokkinn & Suðurlandi
og á sæti í fjárlaganefnd Alþingis.
Vorverk Kópavogsbæjar
eftirAuði Sveins-
dóttur
Vorið nálgast óðum. Sól hækkar
á lofti og í bijóstum okkar er vax-
andi eftirvænting eftir að veikburða
grasnálamar skjóti upp kollinum,
trén taki að laufgast og önnum kafn-
ir fuglarnir syngi sína glöðu vor-
söngva. Langur og strangur vetur
gerir okkur Islendingum vorið kær-
komið og í huganum fyllumst við
bjartsýni um öll góðu vorverkin sem
skal vinna í fyllingu tímans.
Bæjarfélög út um land allt em
óðum að hefja undirbúning vorverk-
anna, þegar þúsundir ungmenna
taka til við hin mannbætandi störf
sem garðyrkjan og fegmn umhverf-
isins hefur í för með sér. Kópavogs-
bær er þar ekki undanskilinn. Þar
hefur á undanfömum ámm verið
unnið á markvissan og skipulegan
hátt að því að fegra bæinn, stórátak
Kork-oPlast
KORK-gólfflfsar
með vinyl-plast áferð
Kork*o*Plast:
/ 20 gerðum
Kork O Floor
er ekkert annaö en
hið viöurkennda
Kork O Plast, limt á
þéttpressaðar
viðartrefjaplötur,
kantar með nót og gróp.
UNDIRLAOSKOfíK / ÞfíEMUfí ÞYKKTUM.
VEGGTÓFLUKORKPLÖTURIÞREMUR ÞYKKTUM.
KORK-PAfíKETT, VENJULEGT, ITVEIMUR ÞYKKTUM.
£8 Þ.ÞORGRÍMSSON & CO
Ármúla 29 - Reykjavík - sími 38640
hefur verið gert í lagningu göngu-
stíga, gróðursetningu, frágangi op-
inna svæða, skólalóða og ekki hvað
síst eflingu vinnuskólans. Starf
vinnuskólans hefur verið að þróast
á mjög jákvæðan hátt þannig að
þeir unglingar sem þar hafa starfað
hafa fengið fræðslu og þroskandi
störf við sitt hæfí, sem mun vafalít-
ið koma þeim að gagni síðar í lífínu.
Allt þetta, til styrktar umhverfínu,
hefur verið unnið fagmannlega og
markvisst.
Það hefur verið ánægjulegt að
fylgjast með þessari þróun umhverf-
ismála í Kópavogi undanfarin 6-7
ár eða frá því skipulagsbreytingar
vom gerðar og staða garðyrkjustjóra
stofnuð. Þá sátu að vísu aðrir við
stjórnvöl bæjarins, en þeir voru með
þá hugsun ríkjandi að gera Kópa-
vogsbæ að fyrirmyndarbæ á sviði
umhverfísmála. Fyrirmynd að garð-
yrkjudeild var sótt í smiðju ná-
grannaþjóða okkar þar sem ekki
þykir annað við hæfí en að gera veg
umhverfismálanna sem bestan og
margra ára, jafnvel áratuga reynsla
komin á slíkt fyrirkomulag. Aðalat-
riðið í þannig fyrirkomulagi er að
garðyrkjustjóri fái nægjanlegt svig-
rúm til að hafa áhrif á skipulag og
rekstur bæjarins þannig að umhverf-
ismálum verði ekki gleymt og annað
tekið framyfír. Slíkt fyrirkomulag
tryggir m.a. mikilvægi grænna
svæða, gerð göngustíga og annarra
opinna svæða svo eitthvað sé upp
talið. Öflug garðyrkjudeild (um-
hverfisdeild) með ákveðið sjálfstæði
er forsenda góðs árangurs í um-
hverfismálum. Sú tilhneiging er afar
rík að malbil og steinsteypa á borði
verkfræðinga sé arðsamari og hag-
kvæmari en gras og annar gróður á
borði landslagsarkitekta eða garð-
yrkjustjóra.
Skipulagsbreytingarnar sem voru
gerðar í Kópavogi fyrir 6-7 árum
báru vott um framsýni og nýja hugs-
un á leið inn í næstu öld. Það var
skref í þá átt að gera Kópavogsbæ
að fyrirmynd annarra bæjarfélaga
hvað umhverfísmálin varðar.
Með ötulli vinnu og stuðningi þá-
verandi meirihluta tókst að ná fram
þeim skipulagsbreytingum sem urðu
til þess að í stöðu garðyrkjustjóra
eftir nýju fyrirkomulagi var ráðið frá
áramótum 1987. Sá sem hvað skel-
eggast vann að þeirri skipan mála,
reyndar að öðrum ólöstuðum, var
núverandi skipulagsstjóri Kópavogs-
bæjar, Birgir Sigurðsson. Birgir var
þá varaformaður umhverfisráðsins.
Á þessum tíma sem liðinn er geta
bæjarbúar sjálfír svo og aðrir séð
þær breytingar sem orðið hafa á
„grænum má!um“ bæjarins. Þeir
sem ekki það sjá, hljóta að setja
kíkinn fyrir blinda augað.
Þá er komið að kjarna málsins!
Á fundi bæjarstjómar þriðjudag-
inn 23. febrúar samþykkti núverandi
meirihluti (Sjálfstæðisflokkur og
framsókn) breytingar á skipan mála
í stjómkerfínu, sem felast m.a. í því
að leggja niður garðyrkjudeildina og
dreifa verkefnum hennar um stjórn-
kerfí bæjarins.
Þessir sem nú standa við stjórnvöl
og em að framkvæma slík verk, eru
vonandi í fullkomnu hugsunar- og
skilningsleysi að setja kíkinn fyrir
blinda augað.
Ég vil nefnilega ekki ætla neinum
svo mikla þröngsýni og úreltan
„Þá sátu að vísu aðrir
við stjórnvöl bæjarins,
en þeir voru með þá
hugsun ríkjandi að gera
Kópavogsbæ að fyrir-
myndarbæ á sviði um-
hverfismála.“
hugsunarhátt, að leggja möguleika
Kópavogsbæjar til að hafa forystu
í umhverfísmálum svo gjörsamlega
í rúst vitandi vits. Eða þá það sem
er enn verra, að sýna „grænu mái-
unum“ svo lítinn skilning, að færa
hið umfangsmikla starf garðyrkju-
deildarinnar yfir á borðhomið hjá
hinni svokölluðu framkvæmdadeild
sem auðvitað er ekkert annað en
hefðbundin tæknideild, þar sem
steinsteypa og malbik eru verkfæri
bæjarverkfræðings. í raun ætti
framkvæmdadeildin að vera undir
stjórn garðyrkjustjóra og þjóna
þannig hagsmunum umhverfís, úti-
vistar og „grænu málanna". Fyrir-
hugaðar breytingar sundra þessum
málaflokki, hvemig sem litið er á
málið. Starf garðyrkjustjóra verður
lagt niður, en hluta af verkefnum
hans verður komið fyrir hjá skipu-
lagsstjóra, öðrum dreift um hinar
ýmsu deildir. Var verið að tala um
heildaryfirsýn?
Sú atlaga sem verið er að gera
að umhverfísmálum Kópavogsbæjar
getur ekki verið annað en slys. Sér-
staklega þar sem hlut á að máli
fulltrúi framsóknar, sjálfur bæjar-
stjórinn, en eftir því sem ég man
best hefur framsókn reynt að setja
umhverfísmálin ofarlega á blað og
jafnvel viljað eigna sér alfarið þann
málaflokk. Þar hefur farið fremstur
í flokki sjálfur formaður flokksins,
þingmaður Reyknesinga!
Það vekur líka furðu að skipulags-
stjórinn sjálfur, Birgir Sigurðsson,
bregðist ekki við og ráði þeim sem
eru að vinna slík „vorverk" heilt.
Hann hlýtur að minnast hinnar erf-
iðu baráttu sinnar fyrir 6-7 árum í
þágu „grænu málanna“, en því til
sönnunar eru til ótal gögn og tillög-
ur frá hans hendi málinu til stuðn-
ings, þar sem áhersla er lögð á
öfluga, sjálfstæða garðyrkjudeild,
sem ásamt öðru hefur áhrif á skipu-
lag og rekstur grænu svæðanna.
Hann hefði því átt að vera í broddi
þeirrar fylkingar sem snýst til varn-
ar þeim „vorverkum" sem nú er
verið að vinna í bænum.
Með kíki fyrir blinda augað geta
vorverk orðið að skítverkum!
Höfundur er landslagsarkitekt..