Morgunblaðið - 10.07.1993, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. JÚLÍ 1993
Greiðsluloforð menntamálaráðherra
vegna mynda Hrafns Gunnlaugssonar
Ekki inni í fjárlög-
um vegna mistaka
VEGNA mistaka gleymdist að setja heimild til greiðslu fyrir þrjár
kvikmyndir Hrafns Gunnlaugssonar inn í fjárlög, að sögn Friðriks
Sophussonar fjármálaráðherra. Þar var um mistök menntamálaráðu-
neytis að ræða, en Ríkisendurskoðun hefur gagnrýnt að menntamála-
ráðherra hafi gefið út yfirlýsingu um kaup á myndunum án heimildar.
Ríkisendurskoðun gerði, í skýrslu
sinni um samskipti Hrafns Gunn-
laugssonar við ýmsa opinbera sjóði,
athugasemd við greiðsluloforð Olafs
G. Einarssonar til Hrafns vegna
kaupa á þremur kvikmyndum hans.
Loforðið var gefið með samþykki
fjármálaráðherra, en Rikisendur-
skoðun telur að menntamálaráð-
herra hafi brostið heimild til að
gefa út óskilyrta yfirlýsingu um
kaup á myndunum.
„Eg hef ekki fengið skýrslu Rík-
isendurskoðunar í héndur og veit
ekki nákvæmlega hvemig athuga-
semdum hennar er háttað,“ sagði
Friðrik Sophusson i samtali við
Morgunblaðið „Það er hins vegar
hárrétt að ég samþykkti að mennta-
málaráðherra greiddi þessar filmur,
enda stóð aidrei annað til en málið
yrði tekið inn á fjárlög þessa árs og
fengi samþykkt Alþingis. Það mun
hins vegar hafa gleymzt að gera ráð
fyrir þessu í fjárlagagerð mennta-
málaráðuneytisins. Þama er því um
mistök að ræða,“ sagði Friðrik.
Aðspurður hvort greiðsluloforðið
væri gilt, í ljósi þessara kringum-
stæðna, sagðist Friðrik telja að svo
væri. „Greiðsluloforðið er gilt en
Alþingi á að samþykkja ráðstöfun
fjár á borð við þessa. Það er alveg
ljóst,“ sagði hann. „Menn greiða
eflaust peningana út, en þá í trausti
þess að meirihlutinn samþykki það.
Fé er oft greitt úr ríkissjóði án þess
að Alþingi hafi fjallað um málið, af
því að upp geta komið ófyrirsjáanleg
atvik. Reglan er sú, að þá koma
menn með tillöguna inn til þingsins,
nema þeir hafí opna fjárlagaheim-
ild.“
Ekki náðist í Ólaf G. Einarsson
menntamálaráðherra í gær vegna
þessa máls.
Morgunblaðið/Kristinn
Varað við sjávarföllum
EKKI er langt síðan sagt var frá því að nokkrir
krakkar og fóstmr af skóladagheimilinu Höfn við
Marargötu hefðu orðið fyrir því óláni að verða eftir
úti í Gróttu þegar flæddi að. Björgunarsveitarmenn
úr björgunarsveitinni Albert á Seltjarnamesi komu
fólkinu til hjálpar en í kjölfarið var ákveðið að koma
fyrir aðvörunarskiltum við Gróttu. Tóku menn þá
höndum saman, Slysavarnafélagið og björgunar-
sveitarmenn úr Albert sömdu texta og bömin af
skóladagheimilinu máluðu stafína á skiltin. Skiltun-
um tveimur var síðan komið fyrir í fjöranni við
Gróttu og í Gróttu í gær. í miðjum hópnum er
Ámi Kolbeins, formaður björgunarsveitarinnar Al-
berts.
Kvikmyndasjóður
Evrópuráðsins
„Skýjahöll-
in“ fær 15
milljónir kr.
SKÝJAHÖLL Þorsteins Jóns-
sonar, kvikmyndagerðar-
manns, var úthlutað 15 milljón
króna styrk úr kvikmynda-
sjóði Evrópuráðsins á síðasta
fundi sjóðsstjórnarinnar í Du-
blin 29. júní til 1. júlí.
Sjóðsstjóm úthlutaði rúmum
400 milljónum fslenskra króna
til fimmtán kvikmynda í fullri
lengd og einnar heimildarkvik-
myndar. Meðal kvikmynda í
fullri lengd er kvikmynd Þor-
steins Jónssonar og hlaut hún
styrk að fjárhæð 1.200 þúsund
FFR eða sem nemur 15 milljón-
um íslenskra króna.
Þess má geta að fyrr á þessu
ári hlutu Bíódagar Friðriks Þórs
Friðrikssonar, kvikmyndagerð-
armanns, styrk að fjárhæð 1.600
þúsund FFR eða sem nemur um
20 milljónum íslenskra króna.
Framlag íslands í sjóðinn
nemur á þessu ári rúmlega 2,5
milljónum króna en heildarst-
uðningur sem fengist hefur á
þessu ári til íslenskra verkefna
úr sjóðnum nemur u.þ.b. 35
milljónum króna.
Formaður stjórnar Kvikmyndasjóðs um verklag sjóðsins
Þetta kallar auðvitað á
r
vissa hagsmunaárekstra
Hef starfað eftir lögum og reglum sjóðsins, segir Hrafn Gunnlaugsson
RÍKISENDURSKOÐUN gagnrýnir verklag opinberra sjóða sem
veita framlög til kvikmyndagerðar í skýrslu sinni um málefni
Hrafns Gunnlaugssonar og telur m.a. að hæfisreglna stjórnsýsl-
unnar hafi ekki verið gætt hjá Kvikmyndasjóði þar sem fyrir liggi
að einstakir stjórnarmenn sjóðsins hafi tekið þátt í skipun manna
í úthlutunarnefnd þrátt fyrir að þeir hafi sótt um eða ætlað sér
að sækja um styrki úr sjóðnum. Ragnar Arnalds, formaður stjórn-
ar Kvikmyndasjóðs, segir að engum sé ljósara en stjórn Kvik-
myndasjóðs og kvikmyndagerðarmönnum sjálfum að nauðsynlegt
sé að endiu-skoða lögin um Kvikmyndasjóð og þrýst hafi verið á
um að það yrði gert. Hann tekur undir að núverandi fyrirkomu-
Iag feli í sér hættu á hagsmunaárekstrum.
Ragnar sagði að mikið hefði ver-
ið fjallað um þau atriði sem Ríkis-
endurskoðun gerir athugasemdir
við meðal kvikmyndafólks og í
stjórn sjóðsins. „Lögin voru gerð
þannig úr garði að hagsmunaaðilar
tilnefna menn í stjórnina og það
þótti nauðsynlegt og eðlilegt vegna
þess að þekkingin og reynslan er
hjá kvikmyndagerðarmönnunum
sjálfum,“ sagði Ragnar.
„Auðvitað kallar þetta á vissa
hagsmunaárekstra. Við höfum ósk-
að eftir því að reglugerð verði sett
um sjóðinn og best væri að taka á
þessu máli þar ef það er ekki bein-
línis gert með lagabreytingu," sagði
hann.
Hrafn Gunnlaugsson undirbýr stofnun kvikmyndavers
Bíður samþykkís fyrir
byggingu í Laugamesi
í SKÝRSLU Ríkisendurskoðunar um fjármálaleg samskipti Hrafns
Gunnlaugssonar við ýmsa opinbera sjóði og stofnanir kemur fram
að Lánasjóður Vestur-Norðurlanda veitti fyrirtæki Hrafns F.I.L.M.
hf. 5. milljóna króna skilyrt lán á síðasta ári til að kanna grundvöll
fyrir byggingu og rekstri kvikmyndavers á Laugarnestanga í Reykja-
vík. Hrafn segir að um kvikmyndavinnustofu sé að ræða. Allar teikn-
ingar séu tilbúnar en beðið sé samþykkis byggingarnefndar borgar-
innar.
F.I.L.M. var jafnframt gefinn
kostur á að sækja um tæplega 25
millj. kr. viðbótarlán til 10 ára ef
forkönnun yrði lokið fyrir 10. apríl
á þessu ári með þeirri niðurstöðu
að stofnun kvikmyndavers verði
talinn vænlegur kostur. Ef óhag-
kvæmt reyndist að mati sjóðsins
að reisa kvikmyndaver hér á landi,
fellur skuldbinding lánþega til end-
urgreiðslu á hinu skilyrta láni niður
en jafnframt er tekið fram að ljúki
forkönnun með ófullnægjandi hætti
að mati sjóðsins eða alls ekki verði
lánþegi að endurgreiða lánið.
F.I.L.M. samdi við sjóðinn um að
lengja lánstímann til 1. apríl 1994.
Hrafn sagði að málið væri á góð-
um rekspöl. Sagði hann að hér
væri fyrst og fremst verið að hugsa
um að skapa aðstöðu fyrir endur-
vinnslu kvikmynda sem hefði skort
hér á landi. Hrafn sagðist eiga von
á að samþykki byggingarnefndar
lægi fyrir með haustinu og þá yrði
ráðist í framkvæmdir í haust eða
með vorinu. Sagði hann að um
væri að ræða fjárfestingu upp á
20 til 30 millj. króna.
Ágreiningur um tilnefningar
Ragnar sagði að í nokkrum til-
fellum hefðu einstakir stjórnarmenn
sem tengst hefðu umsóknum til
sjóðsins ekki tekið þátt í vali á full-
trúum í úthlutunarnefndina og hefði
m.a. sjálfur talið sig vanhæfan til
þess þegar síðast var valið í nefnd-
ina þar sem hann hefði verið meðal
umsækjenda um styrk úr Kvik-
myndasjóði.
Benti hann á að gerð hefði verið
tilraun til þess að endurskoða lögin
á Alþingi veturinn 1990-1991 en
málið hefði strandað á seinustu
stundu vegna ágreinings um hvaða
hagsmunafélög ættu að tilnefna
menn í stjórn Kvikmyndasjóðs. Seg-
ist hann hafa rætt þessi mál við
Knút Hallsson, fyrrverandi ráðu-
neytisstjóra, á síðasta ári og þeir
komist að þeirri niðurstöðu að rétt
væri að breyta fyrirkomulaginu á
þann hátt að enginn sæti í stjóm
Kvikmyndasjóðs sem hefði beinna
hagsmuna að gæta en kvikmynda-
gerðarfólk væri áfram í snertingu
við sjóðsstjómina, t.d. í gegnum
sérstakt fulltrúaráð. Þessu verði þó
aðeins komið á með lagabreytingu.
Skipaður af Svavari Gestssyni
„Seta mín í stjórn Kvikmynda-
sjóðs er þannig til komin, að ég er
tilnefndur af aðalfundi Sambands
íslenskra kvikmyndaframleiðenda
einróma," segir Hrafn Gunnlaugs-
son, sem situr í stjóminni fyrir hönd
Sambands íslenskra kvikmynda-
framleiðenda. „Það er síðan
menntamálaráðherra þáverandi,
Svavar Gestsson, sem skipaði mig
í stjómina. Menntamálaráðherra á
hveijum tíma er að sjálfsögðu í lófa
lagið að óska eftir annarri tilnefn-
ingu, telji hann að tilnefning við-
komandi fagfélags bjóði upp á
hagsmunaárekstra. Ég hef setið í
stjórn Kvikmyndasjóðs sem fulltrúi
kvikmyndaframleiðenda og starfað
eftir þeim lögum og reglum sem
gilda um sjóðinn. Að sjálfsögðu
þarf að endurskoða lög og reglur
sem þessar í ljósi þess að íslenska
amatörkvikmyndaleikhúsið er orðið
að atvinnuleikhúsi. Lögin voru sett
við amatöraðstæður,“ sagði Hrafn
Gunnlaugsson í samtali við Morg-
unblaðið.
Siðareglur ekki samþykktar
Lárus Ýmir Óskarsson situr í
stjórn sjóðsins af hálfu Félags kvik-
myndagerðarmanna. Hann og vara-
maður hans Sigurður Sverrir Páls-
son töldu sig vanhæfa til að taka
þátt í vali á síðustu úthlutunarnefnd
þar sem þeir hygðust sækja um
styrki hjá sjóðnum.
„Ég hef lengi verið þeirrar skoð-
unar að það sé ástæðulaust að gefa
tilefni til gransemda um að menn
hafí óviðurkvæmileg áhrif á val
dómara þegar sótt er um styrki.
Þessi umræða hefur magnast upp
vegna þess að þetta er orðinn hluti
af miklu stærra máli, sem öllum
er kunnugt um og varðar Hrafn
Gunnlaugsson, sem hefur setið hér
og þar og margir hafa haft sterk-
lega á tilfinningunni að hann hafí
ráðskast með þetta á svolítið sér-
kennilegan hátt. Þess vegna hafa
menn líka orðið viðkvæmari gagn-
vart öðrum,“ segir Láras Ýmir.
„Andrúmsloftið í þessum geira
er orðið þannig að það er sjálfsagt
að koma í veg fyrir allar hugsanleg-
ar grunsemdir og girða fyrir þetta
eins og mögulegt er,“ segir hann.
Lárus hefur ásamt fleiri kvik-
myndagerðarmönnum samið siða-
reglur fyrir kvikmyndagerðarmenn
með aðstoð lögfræðings sem hann
segir að hafi átt að fást samþykkt-
ar í hagsmunafélögum kvikmynda-
gerðarmanna með það fyrir augum
að draga eins og kostur væri úr
hugsanlegum hagsmunaárekstrum.
Segir hann að ekki hafi tekist að
fá þær samþykktar í félögunum.